Η παραβολή των ταλάντων

[Νίκος]

Η παραβολή των ταλάντων

«13 γρηγορείτε ούν, ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδέ την ώραν εν ή ο υιός τού ανθρώπου έρχεται. 14 Ώσπερ γάρ άνθρωπος αποδημών εκάλεσε τους ιδίους δούλους και παρέδωκεν αυτοίς τα υπάρχοντα αυτού, 15 και ώ μέν έδωκε πέντε τάλαντα, ώ δε δύο, ώ δε έν, εκάστω κατά την ιδίαν δύναμιν, και απεδήμησεν ευθέως. 16 πορευθείς δε ο τα πέντε τάλαντα λαβών ειργάσατο εν αυτοίς και εποίησεν άλλα πέντε τάλαντα· 17 ωσαύτως και ο τα δύο εκέρδησε και αυτός άλλα δύο. 18 ο δε το έν λαβών απελθών ώρυξεν εν τή γη και απέκρυψε το αργύριον τού κυρίου αυτού. 19 μετά δε χρόνον πολύν έρχεται ο κύριος των δούλων εκείνων και συναίρει μετ' αυτών λόγον. 20 και προσελθών ο τα πέντε τάλαντα λαβών προσήνεγκεν άλλα πέντε τάλαντα λέγων· κύριε, πέντε τάλαντά μοι παρέδωκας· ίδε άλλα πέντε τάλαντα εκέρδησα επ' αυτοίς. 21 έφη αυτώ ο κύριος αυτού· εύ, δούλε αγαθέ και πιστέ! επί ολίγα ής πιστός, επί πολλών σε καταστήσω· είσελθε εις την χαράν τού κυρίου σου. 22 προσελθών δε και ο τα δύο τάλαντα λαβών είπε· κύριε, δύο τάλαντά μοι παρέδωκας· ίδε άλλα δύο τάλαντα εκέρδησα επ' αυτοίς. 23 έφη αυτώ ο κύριος αυτού· εύ, δούλε αγαθέ και πιστέ! επί ολίγα ής πιστός, επί πολλών σε καταστήσω· είσελθε εις την χαράν τού κυρίου σου. 24 προσελθών δε και ο το έν τάλαντον ειληφώς είπε· κύριε, έγνων σε ότι σκληρός εί άνθρωπος, θερίζων όπου ουκ έσπειρας και συνάγων όθεν ου διεσκόρπισας· 25 και φοβηθείς απελθών έκρυψα το τάλαντόν σου εν τή γη· ίδε έχεις το σόν. 26 αποκριθείς δε ο κύριος αυτού είπεν αυτώ· πονηρέ δούλε και οκνηρέ! ήδεις ότι θερίζω όπου ουκ έσπειρα και συνάγω όθεν ου διεσκόρπισα! 27 έδει ούν σε βαλείν το αργύριόν μου τοίς τραπεζίταις, και ελθών εγώ εκομισάμην αν το εμόν σύν τόκω. 28 άρατε ούν απ' αυτού το τάλαντον και δότε τώ έχοντι τα δέκα τάλαντα· 29 τώ γάρ έχοντι παντί δοθήσεται και περισσευθήσεται· από δε τού μη έχοντος και ό έχει αρθήσεται απ' αυτού. 30 και τον αχρείον δούλον εκβάλετε εις το σκότος το εξώτερον· εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων.» (Ματθ. 25, 13-30)

Και σε μετάφραση: «13 Να είστε, λοιπόν έτοιμοι κάθε στιγμή, γιατί δεν ξέρετε την ημέρα ούτε την ώρα που έρχεται ο Υιός του Ανθρώπου. 14 Σαν έναν άνθρωπο, για παράδειγμα, που, επειδή έφευγε στα ξένα, κάλεσε τους δούλους του και τους παρέδωσε τα υπάρχοντά του. 15 Και στον έναν απ’ αυτούς έδωσε πέντε τάλαντα, στον άλλο δύο και στον άλλο ένα, στον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητές του, κι αμέσως κατόπιν έφυγε. 16 Πήγε τότε εκείνος που πήρε τα πέντε τάλαντα κι εργάστηκε μ’ αυτά και κέρδισε άλλα πέντε τάλαντα. 17 Το ίδιο κι εκείνος που πήρε τα δύο, κέρδισε κι αυτός άλλα δύο. 18 Αλλ’ εκείνος που πήρε το ένα τάλαντο, πήγε, έσκαψε στη γη και έκρυψε το χρήμα του κυρίου του. 19 Ύστερα από πολύ καιρό, έρχεται ο κύριος των δούλων εκείνων και ζητά απόδοση λογαριασμού απ’ αυτούς. 20 Ήρθε τότε εκείνος που πήρε τα πέντε τάλαντα και του προσκόμισε άλλα πέντε τάλαντα, λέγοντας: Kύριε, πέντε τάλαντα μου παρέδωσες, ορίστε κέρδισα μ’ αυτά άλλα πέντε τάλαντα. 21 Του απάντησε ο κύριός του: Εύγε, δούλε αγαθέ και πιστέ, στα λίγα στάθηκες πιστός, πάνω σε πολλά θα σε ορίσω υπεύθυνο. Μπες στη χαρά του κυρίου σου. 22 Ήρθε έπειτα κι εκείνος που πήρε τα δύο τάλαντα και είπε: Κύριε, δύο τάλαντα μου παρέδωσες, ορίστε κέρδισα μ’ αυτά άλλα δύο τάλαντα. 23 Tου απάντησε ο κύριός του: Εύγε, δούλε αγαθέ και πιστέ, στα λίγα στάθηκες πιστός, πάνω σε πολλά θα σε ορίσω υπεύθυνο. Μπες στη χαρά του κυρίου σου. 24 Ήρθε κατόπιν κι εκείνος που είχε πάρει το ένα τάλαντο και είπε: Κύριε, επειδή ήξερα ότι είσαι σκληρός άνθρωπος, που θερίζεις εκεί όπου δεν έσπειρες και συνάζεις από κει όπου δε σκόρπισες, 25 κι επειδή φοβήθηκα, πήγα κι έκρυψα το τάλαντό σου στη γη. Ορίστε πάρε αυτό που σου ανήκει. 26 Αποκρίθηκε τότε ο κύριός του και του είπε: Πονηρέ δούλε και φυγόπονε! Ήξερες (λες) ότι θερίζω εκεί όπου δεν έσπειρα και συνάζω από κει όπου δε σκόρπισα. 27 Έπρεπε, λοιπόν, να βάλεις το αργύριο που σε έδωσα σε τράπεζα, κι εγώ σαν ερχόμουν θα έπαιρνα μαζί με το κεφάλαιό μου και τόκο. 28 Πάρτε, λοιπόν, το τάλαντο απ’ αυτόν και δώστε το σ’ εκείνον που έχει τα δέκα τάλαντα. 29 Γιατί στον καθένα που έχει, θα δοθεί και θα έχει περίσσευμα, ενώ από εκείνον που δεν έχει (επειδή δεν εργάστηκε), θα αφαιρεθεί κι εκείνο που έχει. 30 Και τον ανάξιο δούλο ρίξτε τον έξω, στο πιο μακρινό και βαθύ σκοτάδι, εκεί που είναι τα κλάματα και το τρίξιμο των δοντιών.»

Η παραβολή αυτή δημιουργεί πολλές εύλογες απορίες σ’ όσους δεν έχουν υπόψη τους και τα υπόλοιπα λόγια του Κυρίου, ώστε να μπορέσουν συνδυάζοντάς τη με αυτά, να αποδώσουν το σωστό νόημα σ’ αυτή.

Τα τάλαντα, όπως προκύπτει σαφώς από την παραβολή αποτελούν περιουσία του κυρίου και δίδονται προσωρινά στους δούλους για να τα διαχειριστούν και να παράγουν καρπό, σε καμιά περίπτωση δεν είναι δικά τους. Τα τάλαντα (χαρίσματα) δίδονται, όπως και οι δοκιμασίες, «εκάστω κατά την ιδίαν δύναμιν», δηλαδή ανάλογα με την πνευματική ωριμότητα και τις ικανότητες κάθε ανθρώπου, ώστε να τον ωφελήσουν και να μην τον βλάψουν. Αυτό είναι φανερό απ' το ότι οι άλλοι δυο δούλοι, που πήραν περισσότερα τάλαντα, κατάφεραν με την προσπάθειά τους να τα διαχειριστούν σωστά και να τα πολλαπλασιάσουν, ενώ ο αχάριστος δούλος δεν κατάφερε να διαχειριστεί ούτε το ένα, αλλά είχε και πνευματική ζημιά απ' αυτό.

Θα μου πείτε, αφού ο κύριος ήξερε, ότι ούτε αυτό δε θα μπορούσε να διαχειριστεί, γιατί του το έδωσε; Μα τότε θα μπορούσε να ισχυριστεί, ότι δεν του δόθηκε καμιά ευκαιρία ν' αποδείξει τις ικανότητές του. Επομένως ευκαιρία του δόθηκε με το ελάχιστο δυνατό πνευματικό φορτίο, αλλά ούτε σ' αυτό δεν μπόρεσε ν' ανταποκριθεί.

Στη φράση «29 τώ γάρ έχοντι παντί δοθήσεται και περισσευθήσεται· από δε τού μη έχοντος και ό έχει αρθήσεται απ' αυτού.», το «μη έχοντος» δεν σημαίνει σ’ αυτόν που δεν έλαβε, αλλά αυτόν που δεν είχε καρπό από αυτά που έλαβε (βλ.Λουκ. 13, 5-9). Επομένως η αμοιβή δεν είναι αντίστοιχη της απόδοσης, αλλά της προσπάθειας. Ας θυμηθούμε επίσης την παραβολή των εργατών του αμπελώνα. Δηλαδή, ανεξαρτήτως του, αν ο πρώτος δούλος κατάφερε ν' αποδώσει 5 τάλαντα και ο δεύτερος 2, και οι δύο έχουν την ίδια αμοιβή (είσελθε εις την χαράν του κυρίου σου). Αν και ο τρίτος κατάφερνε ν' αποδώσει 1 ακόμη τάλαντο κι αυτός θα είχε την ίδια αμοιβή, αφού ο Θεός είναι δίκαιος και δεν ζητά ότι δε δίνει ούτε θερίζει ότι δεν σπέρνει. Αναγνωρίζει απλά μεγαλύτερη προσπάθεια στον πρώτο δούλο (με τα 5 τάλαντα) και λέει να δώσουν σ’ αυτόν και το τάλαντο που δεν χρησιμοποίησε ο τεμπέλης δούλος.

Σ’ όλους ο Θεός έχει δώσει ικανότητες σύμφωνα με τη Σοφία Του. Όποιος τις αξιοποιήσει, για να παράγει πνευματικό καρπό ανάλογο με αυτές από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, που έλαβε δια του Βαπτίσματος, αξιώνεται από το Θεό να λάβει κι επιπλέον χαρίσματα, με τα οποία προάγεται το Θείο θέλημα πάνω στη γη, ενώ συγχρόνως ο άνθρωπος αυτός προγεύεται και προχωρεί προς τη Χαρά του Κυρίου του. Όποιος δεν αξιοποιήσει τις ικανότητες του για το αγαθό, από τεμπελιά και πονηρή προαίρεση, αυτός χάνει τη δυνατότητα να ενεργοποιήσει τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, που έλαβε διά του Βαπτίσματος, και, όταν έρθει η ώρα της «απόδοσης λογαριασμού», χάνει και τη δυνατότητα συμμετοχής στη Χαρά του Κυρίου.

[stratis]

Έχω μια απορία, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα τάλαντα πέρα από τα χαρίσματα του Θεού σε μας, μπορούν από μια άλλη οπτική γωνία να ερμηνευτούν και αλλιώς;

Π.χ. ως τις προσδοκίες / απαιτήσεις του Θεού απο τους ανθρώπους;

[Νίκος]

Στρατή ο Θεός κατά τη Σοφία του έδωσε στον κάθε άνθρωπο ορισμένες ικανότητες. Δια του Βαπτίσματος ο Χριστιανός λαμβάνει και πάλι, εν δυνάμει, τα Χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, που είχε από τη δημιουργία του, όταν ενεφύσησε ο Θεός σ' αυτόν "πνοήν ζωής" (Γεν. 2, 7) και είχε απωλέσει με την πτώση.

Από την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου εξαρτάται να χρησιμοποιήσει τις ικανότητες, που του έδωσε ο Θεός για να ενεργοποιήσει και να αξιοποιήσει τα Χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος προς Δόξαν Θεού προσφέροντας έργο αγάπης στους συνανθρώπους του. Αν το κάνει αυτό, τότε λαμβάνει από το Θεό και επιπλέον Χαρίσματα. Αν όχι τότε χάνει και τα Χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, που έλαβε δια του Βαπτίσματος.

Δεν είναι απαίτηση του Θεού η αξιοποίηση των Χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, ανάλογα με τις ικανότητες του κάθε ανθρώπου, επειδή τα χαρίσματα αποτελούν δώρο Αγάπης του Θεού προς τους ανθρώπους, που έχει σχέση με το σκοπό της δημιουργίας τους, που είναι να μοιραστούν την Αγάπη, που υπήρχε προ τη αρχής του κόσμου μεταξύ των προσώπων της Αγίας Τριάδος.

Επειδή βασικό χαρακτηριστικό της Εικόνας του Θεού, που υπάρχει στον άνθρωπο, είναι η ελεύθερη βούληση, γι αυτό εναπόκειται σ' αυτή, το αν ο άνθρωπος θ' αξιοποιήσει με τις ικανότητές του τα Χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, θα εκπληρώσει το σκοπό του και θα μοιραστεί στην Αιώνια Ζωή την Αγάπη του Θεού, ή θα χρησιμοποιήσει λάθος τις ικανότητές του και θ' απωλέσει τη δυνατότητα να ζήσει την Αγάπη του Θεού, μένοντας για πάντα στο σκοτάδι με την αίσθηση της προσωπικής αποτυχίας και της απώλειας.

[stratis]

άρα στην παραβολή δεν ενόχλησε η μη χρήση του χαρίσματος αλλά η κατηγορία του ανθρώπου που είπε στον Κύριο πως είναι σκληρός.

[Νίκος]

Η φράση του δούλου προς τον κύριο, έδειξε την πονηρή προαίρεση του δούλου. Έτσι απέδειξε ότι δεν αξιοποίησε το τάλαντο, όχι επειδή δεν μπόρεσε, αλλά επειδή δεν ήθελε.

Ο Θεός δεν λαμβάνει υπόψη του μόνο το αποτέλεσμα, όπως κάνουν οι άνθρωποι, αλλά συνεκτιμά την προαίρεση, την προσπάθεια και το αποτέλεσμα.

[Eirini]

Πολύ σωστά τις χάρες που μας έχει δώσει ο Θεός οφείλουμε να τις εκμεταλευτούμε στο έπακρον προν δόξαν Θεού και προσφορά Αγάπης.

Δυστυχώς, έχω πιάσει πολλάκις τον εαυτόν μου να κλαψουρίζω για κάτι που δεν έχω, ενώ κατέχω ένα σωρό άλλα πράγματα με τα οποία μπορώ να κάνω θαύματα.

Το μεν πνεύμα πρόθυμον η δε σαρξ ασθενής

[aposal]

Σε όλους τους ανθρώπους ο Θεός δίνει κάποια χαρίσματα (πχ δύναμη, αντοχή, υπομονή, εντιμότητα, ομορφιά, παράστημα, καλλιφωνία, ικανότητα στις τέχνες, ευφυΐα, αντίληψη, μνημονικό κλπ).

Στον κάθε ένα δίνει τόσα, όσα του χρειάζονται, ώστε αν τα καλλιεργήσει με τρόπο αρεστό στον Θεό, να σωθεί και να αγιάσει.

Το σύνηθες λάθος που κάνουμε οι περισσότεροι είναι να υπερηφανευόμαστε για τα χαρίσματα που έχουμε, σαν να ήταν δικά μας (ξεχνώντας ότι είναι του Θεού) και να τα χρησιμοποιούμε αποκλειστικά για δικό μας υλικό όφελος, παραβλέποντας τις ανάγκες των αδελφών μας που πιθανόν να μην έχουν εφοδιαστεί με αντίστοιχα προσόντα.

[Achilleas]

Πράγματι, το ζητούμενο είναι Απόστολε, να έχουμε ταπείνωση. Mπορεί πράγματι ο Θεός να μας έχει χαρίσει ένα ή περισσότερα χαρίσματα από αυτά που αναφέρεις, αλλά δεν πρέπει να καυχόμαστε! Αυτό είναι ένα από τα γνωρίσματα του χριστιανού: Η ταπεινότητα.