23/8/2023
Ο αυτοθαυμασμός όχι μόνο εμποδίζει την Θεία Χάρη, αλλά καθιστά τον άνθρωπο "εχθρό" του Θεού. Αυτό προκύπτει ξεκάθαρα από την παραβολή του τελώνου και του φαρισαίου και από πολλά άλλα χωρία της Καινής Διαθήκης.
Το κείμενο της παραβολής λέει: "10 Άνθρωποι δύο ανέβησαν εις το ιερόν προσεύξασθαι, ο είς Φαρισαίος και ο έτερος τελώνης. 11 ο Φαρισαίος σταθείς προς εαυτόν ταύτα προσηύχετο· ο Θεός, ευχαριστώ σοι ότι ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή και ως ούτος ο τελώνης· 12 νηστεύω δίς τού σαββάτου, αποδεκατώ πάντα όσα κτώμαι. 13 και ο τελώνης μακρόθεν εστώς ουκ ήθελεν ουδέ τους οφθαλμούς εις τον ουρανόν επάραι, αλλ' έτυπτεν εις το στήθος αυτού λέγων· ο Θεός, ιλάσθητί μοι τώ αμαρτωλώ. 14 λέγω υμίν, κατέβη ούτος δεδικαιωμένος εις τον οίκον αυτού ή γάρ εκείνος· ότι πάς ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται". (Λουκ. ιη' 10-14). Ο φαρισαίος δεν προσ-εύχεται, δηλαδή δεν απευθύνεται στον Θεό, αλλά στον εαυτό του και τους τυχόν παριστάμενους, και αυτο-δικαιώνεται απορρίπτοντας έτσι την ανάγκη της Χάριτος και του ίδιου Του Θεού για τη σωτηρία του. Στο κείμενο της παραβολής προστίθεται και η πολλή σκληρή φράση "ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται" περιγράφοντας το αποτέλεσμα του αυτοθαυμασμού.
Οι Απόστολοι Πέτρος και Ιάκωβος επαναλαμβάνουν τη γνωστή φράση της Παλαιάς Διαθήκης: "ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν" (Ιακ. δ' 6) (Α' Πετρ. ε' 5), όπου φαίνεται καθαρά, ότι η υπερηφάνεια και ο αυτοθαυμασμός τοποθετούν τον Θεό απέναντι στον άνθρωπο και όχι στο πλευρό του.
Ο όσιος Θεοφάνης ο έγκλειστος λέει:
"Μήν πολυασχολείστε με τον εαυτό σας. Πολύ περισσότερο, μήν έχετε μεγάλη ιδέα γι’ αυτόν, μήν τόν εκτιμάτε και μην τόν θαυμάζετε. Όλα τούτα δείχνουν έπαρση, υπερηφάνεια.
Οι άγιοι πατέρες μας συμβουλεύουν: «Όπου κι αν πάς, μήν υπολογίζεις τον εαυτό σου».
Ας λέμε πάντα με ταπείνωση: “Δέν έχω τίποτα καλό επάνω μου. Κύριε, βοήθησέ με να βάλω αρχή μετάνοιας και προκοπής!”. Μή λογαριάζετε τα χαρίσματά σας, γιατί είναι δώρα του Θεού.
Καί μή συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλους, που είναι ή νομίζετε πώς είναι χειρότεροι από σας. Νά προχωράτε σταθερά στο δρόμο της σωτηρίας, «τα μέν οπίσω επιλανθανόμενος τους δε έμπροσθεν επεκτεινόμενος» (Φιλιπ. 3:13).
Ο αυτοθαυμασμός πάντοτε φυγαδεύει τη χάρη του Θεού. Ο Κύριος γυρίζει το άγιο βλέμμα Του μακριά από τον υπερήφανο άνθρωπο και τον αφήνει ακάλυπτο στις επιθέσεις των παθών.
Έτσι ο πνευματικός ζήλος καταπέφτει, ο νούς γεμίζει με ακάθαρτους λογισμούς, η καρδιά αναστατώνεται από άτακτες κινήσεις και εμπαθή αισθήματα. Το αντίδοτο σ’ όλα τούτα: η συντριβή και η ταπείνωση, που ελκύει και πάλι τη θεία χάρη."
(Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, «Χειραγωγία στην πνευματική ζωή»- Ιερά Μονή Παρακλήτου)
Είναι φανερό, ότι η αυτοδικαίωση και ο αυτοθαυμασμός είναι σχεδόν "βλασφημία του Αγίου Πνεύματος" , επομένως είναι μια θανάσιμη αμαρτία, που αποκλείει τον άνθρωπό από την κατά Χάρη είσοδο στη Βασιλεία των Ουρανών.
Πηγή του κείμενου του Αγίου Θεοφάνη: ΕΚΚΛΗΣΙΑ online
