Είναι ασφάλεια η προσευχή

[gkou]

Είναι ασφάλεια η προσευχή



- Πώς θα νιώσουμε, Γέροντα, την προσευχή ως ανάγκη;
- Έπρεπε να είχατε πάει στον πόλεμο για να μπορούμε να συνεννοηθούμε! Στον στρατό, εν καιρώ πολέμου, όταν είμασταν σε συνεχή επαφή και «εν διαρκεί ακροάσει» με το κέντρο , είχαμε περισσότερη σιγουριά. Όταν επικοινωνούσαμε κάθε δύο ώρες , νιώθαμε μια ανασφάλεια. Όταν επικοινωνούσαμε μόνο δύο φορές την ημέρα, πρωί και βράδυ, τότε νιώθαμε ξεκρέμαστοι. Το ίδιο συμβαίνει και με την προσευχή. Όσο περισσότερο προσεύχεται κανείς, τόσο περισσότερη πνευματική σιγουριά νιώθει . Είναι ασφάλεια η προσευχή.
Αν βρισκώμαστε σε συνεχή επαφή και «εν διαρκεί ακροάσει» με τον Θεό, θα προλαβαίνουμε κάθε κακό. Μια φορά μέσα σε ένα λεωφορείο ήταν ένας μοναχός που προσευχόταν με κλειστά μάτια και οι άλλοι νόμιζαν ότι κοιμάται. Κάποια στιγμή ένα φορτηγό που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση χτύπησε πάνω σε μια κολόνα της ΔΕΗ και τα αυτοκίνητα που έρχονταν από το ένα και από το άλλο ρεύμα συγκρούστηκαν μεταξύ τους και έπαθαν μεγάλη ζημιά. Το λεωφορείο όμως βρέθηκε λίγα μέτρα έξω από τον δρόμο, σαν να το πήρε ένα αόρατο μέχρι, και κανένας δεν έπαθε τίποτε. Η προσευχή του μοναχού τους έσωσε.
- Γέροντα, συχνά λαϊκοί ρωτούν πως θα συνηθίσουν να προσεύχωνται.
- Κοίταξε, παλιά, μερικοί που ξεκινούσαν για τον Μοναχισμό και είχαν σκληρό χαρακτήρα, πήγαιναν και ασκήτευαν σε απόκρημνα βράχια, μέσα σε σπηλιές, σε τάφους ειδωλολατρών ή σε κατοικητήρια δαιμόνων. Εκεί διέτρεχαν ένα σωρό κινδύνους – έτρεμαν μήπως ξεκοπή ο βράχος, μούγκριζαν οι δαίμονες κ.λπ. - , και ο φόβος τους ανάγκαζε να φωνάζουν συνέχεια: «Χριστέ μου, Παναγία μου». Έτσι τους έμενε η καλή συνήθεια της αδιάλειπτης προσευχής. Σήμερα, με τα ξενύχτια, τα ναρκωτικά κ.λπ., πολλοί από αυτούς που οδηγούν δεν ελέγχουν τον εαυτό τους. Οπότε ξεκινάει κάποιος να πάη στη δουλειά του και δεν ξέρει αν θα γυρίση ζωντανός στο σπίτι του ή θα βρεθή σακατεμένος σε κανένα νοσοκομείο. Αυτό δεν τον αναγκάζει να λέη συνέχεια: «Χριστέ μου, Παναγία μου»; Αν οι λαϊκοί αξιοποιούσαν τους κινδύνους που διατρέχουν , θα μας είχαν ξεπεράσει εμάς τους μοναχούς στην προσευχή και θα απέφευγαν και τους κινδύνους…

Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Το Ψαλτήρι είναι κεραυνός για τον διάβολο

Οι Ψαλμοί του Δαβίδ είναι θεόπνευστοι

- Γέροντα, μου κάνει εντύπωση πώς τα παιδιά καταλαβαίνουν το Ψαλτήρι και θέλουν να το διαβάζουν.
- Το Ψαλτήρι αναπαύει όλες τις ηλικίες. Τα παιδιά μάλιστα μπορεί να τα αναπαύη περισσότερο από ό,τι αναπαύει εσένα κι εμένα. Το Ψαλτήρι είναι θεόπνευστο , είναι γραμμένο με θείο φωτισμό , γι’ αυτό έχει τόσο δυνατά, τόσο βαθιά νοήματα. Όλους του θεολόγους και τους φιλολόγους να μαζέψης, έναν Ψαλμό με τέτοια νοήματα δεν μπορούν να φτιάξουν. Κι αν φτιάξουν κάτι, θα είναι σαν ένα χάρτινο λουλούδι. Αγράμματος ήταν ο Δαβίδ, αλλά με τι βάθος έγραφε! Φαίνεται καθαρά ότι τον οδηγούσε το πνεύμα του Θεού.
- Γέροντα, δεν προλαβαίνω να διαβάσω το Ψαλτήρι.
- Καλά είναι να εξοικονομής λίγη ώρα , για να το διαβάζης μέσα στην ημέρα. Κι αν δεν έχης πολύ χρόνο, καλύτερα είναι να διαβάσης μισό Κάθισμα και να προσέχης τα νοήματα, παρά ολόκληρο και να βιάζεσαι. Αυτά τα νοήματα να τα έχης μετά συνέχεια στον νου σου. Το Ψαλτήρι είναι προσευχή.
Μερικοί παρεξηγούν τον προφήτη Δαβίδ και λένε ότι σε κάποιους Ψαλμούς καταριέται. Όταν όμως ο Δαβίδ λέη: «Ἐκλείποιεν ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἄνομοι, ὥστε μὴ ὑπάρχειν αὐτούς», δεν εννοεί να εξολοθρευθούν οι αμαρτωλοί, αλλά να μετανοήσουν και να μην υπάρχουν αμαρτωλοί πάνω στην γη.
Εγώ, με το Ψαλτήρι νιώθω μια αγαλλίαση ∙ είναι όλο προφητεία , όλο παρηγοριά. Σε μια δύσκολη κατάσταση, αν διαβάσης Ψαλτήρι, νιώθεις ανακούφιση, λύτρωση, σιγουριά ότι θα βοηθήση ο Θεός. «Σωτηρία, λέει, τῶν δικαίων παρὰ κυρίου, καὶ ὑπερασπιστὴς αὐτῶν ἐστιν ἐν καιρῷ θλίψεως».

Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

Για την κάθαρση της καρδιάς χρειάζεται ευχή και αγώνας

- Γέροντα, πώς καθαρίζει η καρδιά;
- Με την ταπείνωση, την ανεξικακία, την θυσία, την ανιδιοτέλεια, την εξαγόρευση, την άσκηση, την προσευχή και προπαντός με την ευχή, καθαρίζει η καρδιά. Η ευχή πετάει όλη την σαβούρα που έχει η καρδιά.
- Μπορεί, Γέροντα, μόνο με την ευχή να καθαρίση η καρδιά;
- Όχι, δεν γίνεται, η κάθαρση μόνο με την ευχή, αν παράλληλα δεν υπάρχη ταπείνωση και δεν γίνεται ο ανάλογος αγώνας. Αν προσεύχεσαι και δεν προσπαθής να τηρήσης και τα άλλα που είπα, τότε χαμένος κόπος. Ή αν τηρής εκείνα και παραμελής την προσευχή, πάλι χαμένος κόπος. Αγωνίζεσαι και συγχρόνως προσεύχεσαι, ζητάς την βοήθεια του Θεού με την προσευχή, και έτσι σιγά-σιγά καθαρίζει η καρδιά. Αγώνας και προσευχή πάνε μαζί.


Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

Ευχή ψιθυριστά ή με τον νου;

- Γέροντα, πώς είναι καλύτερα να λέω την ευχή; Φωναχτά, ψιθυριστά ή με τον νου;
- Αν την λες φωναχτά, θα κουράζεσαι και γρήγορα θα αποκάμης. Γι’ αυτό να την λες πότε ψιθυριστά και πότε με τον νου. Η ευχή με τον νου είναι το καλύτερο∙ επειδή όμως δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να την λένε συνέχεια με τον νου, βοηθάει να την λέη κανείς και ψιθυριστά, σαν μια προπαίδεια. Μπορείς να αρχίζης να την λες ψιθυριστά, να συνεχίζης με τον νου, και ύστερα πάλι ψιθυριστά και πάλι με τον νου. Να κάνης αυτή την εναλλαγή, μέχρι να καταλήξη η ευχή να γίνεται μόνο με τον νου, να γίνη δηλαδή νοερά, όπως και λέγεται «νοερά προσευχή». Τότε προσεύχεται κανείς με τον νου του και η καρδιά του σκιρτά, αγάλλεται∙ φθάνει στον θείο έρωτα, ζη ουράνιες καταστάσεις.
- Αυτό το διάστημα, Γέροντα, κάθε φορά που μπαίνω στο κελλί μου, έχω μετεωρισμό και βλάσφημους λογισμούς. Γιατί μου συμβαίνει αυτό;
- Ξέχασες, φαίνεται, την ευχή, και γι’ αυτό ο πειρασμός έστησε την σκηνή του έξω από το κελλί σου. Προσπάθησε στις κενές ώρες που έχεις στο κελλί, να λες την ευχή ψιθυριστά, για να διώχνης τον μετεωρισμό και τους λογισμούς που υποβάλλει ο εχθρός. Η ψιθυριστή ευχή πολύ βοηθάει στις ώρες της επιθέσεως, γιατί εκείνην την στιγμή χρειάζεται προσοχή, για να γλυτώση κανείς από την εχθρική φάλαγγα.
- Γέροντα, συμφέρει, όταν μου έρχονται κακοί ή βλάσφημοι λογισμοί, να τους πολεμώ με αντιρρητικό πόλεμο1;
- Καλύτερα να τους πολεμάς με την ευχή παρά με αντιρρητικό πόλεμο. Όσο μπορείς, να μιλάς νοερώς με τον Χριστό δια της νοεράς προσευχής, και να μη συζητάς με τον νου σου «τούτο» ή «εκείνο». Να καλλιεργήσης την ευχή, η οποία αρχικά θα σε απαλλάξη από τους κακούς λογισμούς και στο τέλος θα γίνη ένα με την αναπνοή σου.


1Αντιρρητικός πόλεμος σημαίνει να αντικρούη κανείς τους κακούς λογισμούς φέρνοντας αντίστοιχους καλούς.



Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

Η πνευματική μελέτη προ της προσευχής


-Γέροντα, δεν σκιρτάει η καρδιά μου για την προσευχή και, όταν βλέπω να περνάη η ώρα χωρίς να κάνω τίποτε, με πιάνει σφίξιμο και στενοχώρια.

-Μελετάς καθόλου προηγουμένως;

-Συνήθως, όχι.

-Γιατί; Δεν είπαμε να μελετάς πρώτα, για να γλυκαθή η καρδιά; Εσύ δεν τρως πνευματικά, γι’ αυτό δεν γλυκαίνεσαι. Λίγη μελέτη από την Αγία Γραφή ή τον Ευεργετινό ή το Γεροντικό πριν από την προσευχή, έστω δυο-τρεις σειρές, θερμαίνει και γλυκαίνει την καρδιά και έρχεται η όρεξη για τα πνευματικά. Καπακώνονται οι μέριμνες, και ο νους μεταφέρεται σε θείο χώρο. Το Γεροντικό σε μεταφέρει στην Θηβαΐδα και στην Νιτρία και νιώθεις να βρίσκεσαι κοντά στους Αγίους Πατέρες. Επίσης, το Λειμωνάριον, η Φιλόθεος Ιστορία, το Λαυσαϊκόν, ο Μοναχισμός της Αιγύπτου, διαβάζονται εύκολα, αλλά είναι και στερεά τροφή.

-Γέροντα, δίνω περισσότερο χρόνο στην μελέτη πατερικών βιβλίων παρά στην προσευχή.

-Να κάνης λιγώτερη μελέτη, περισσότερη καθημερινή παρακολούθηση του εαυτού σου και ευχή. Γιατί αλλιώς, μόνο με την μελέτη, μένει άκαρπος κανείς εάν δεν εργασθή και δεν ζητήση την θεία επέμβαση, την Χάρη του Θεού. Η μελέτη πατερικών βιβλίων βοηθάει, όταν προηγήται της προσευχής. Γι’ αυτό να διαβάζης τόσο, όσο σου χρειάζεται, για να κατανυγής και να παρακινηθής στην προσευχή.


Από το βιβλίο:
« ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ζ΄ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

- Πώς κατεβαίνη, Γέροντα, ο νους στην καρδιά;
- Όταν πονάη η καρδιά, κατεβαίνει ο νους στην καρδιά. Πώς πονάει η καρδιά; Όταν σκέφτωμαι τις ευεργεσίες του Θεού και την δική μου αχαριστία, η καρδιά κεντιέται, πονάει, και ο νους πηγαίνει εκεί.
- Γέροντα, όταν έχω πονοκέφαλο, δεν μπορώ να προσευχηθώ.
- Αν πονάη το πόδι σου και εκείνη τη στιγμή κόψης με το μαχαίρι το χέρι σου, ξεχνάς τον πόνο του ποδιού και σκέφτεται το χέρι. Έτσι και όταν έχης πονοκέφαλο και δεν μπορείς να προσευχηθής, να σκέφτεσαι πρώτα τις αμαρτίες σου και ύστερα τον πόνο του κόσμου και θα πονά η καρδιά σου. Ο πόνος της καρδιάς θα εξουδετερώνη τον πονοκέφαλο και θα προσεύχεσαι καρδιακά για τον εαυτό σου και για όλον τον κόσμο.
- Γέροντα, τι βοηθάει να μη μετεωρίζεται ο νους ;
- Είναι δύσκολο να χαλιναγωγήση κανείς τον νου, ο οποίος τρέχει με ταχύτητα μεγαλύτερη από την ταχύτητα του φωτός. Πρέπει να τον πιάση «από το χεράκι» και να τον πάη κοντά στους πονεμένους, στους αρρώστους, στους εγκαταλειμμένους, στους κεκοιμημένους. Τότε ο νους, που βλέπει όλα αυτά, «χτυπάει» την καρδιά, η οποία, όσο σκληρή κι αν είναι, σπάζει, και η προσευχή γίνεται καρδιακή. Με δάκρυα παρακαλεί μετά ο άνθρωπος τον Θεό να επέμβη. Αν όμως κάποιος τα σκέφτεται όλα αυτά και δεν συμπάσχη και δεν τον συγκλονίζη ούτε η δυστυχία του κόσμου ούτε η κόλαση των κεκοιμημένων που είναι υπόδικοι ούτε και η καταδίκη των ψυχών τους, φαίνεται ότι τα έχει όλα άφθονα και είναι χορτασμένος˙ υπερισχύει το σαρκικό φρόνημα και ο παλαιός άνθρωπος είναι πολύ δυνατός.
- Γέροντα, στην Ακολουθία πολλές φορές ο νους μου δεν πηγαίνει στα ουράνια, αλλά στον πόνο των ανθρώπων.
- Αυτά ενωμένα είναι. Το θέμα δεν είναι να λέη κανείς απλώς την ευχή ούτε να έχη μόνον καθαρό τον νου του από λογισμούς, αλλά να δουλεύη το «μηχανάκι», να πονάη η καρδιά για το θέμα που εύχεται.
- Όταν ,Γέροντα, μετά την διακονία μπαίνω στο κελλί, προσπαθώ να συμμαζέψω το μυαλό μου από τις διάφορες δουλειές και τις παραστάσεις, αλλά αισθάνομαι ένα σφίξιμο στο κεφάλι.
- «Να συμμαζέψω τον νου μου», να λες. Αλλά καλά είπες «να συμμαζέψω το μυαλό», γιατί εσύ κάνεις προσευχή με το μυαλό. Αν η προσευχή γίνεται με το μυαλό, είναι φυσικό να ζορίζεται το μυαλό και να πονάη το κεφάλι. Αυτό το βλέπω και σε άλλους˙ πηγαίνουν να κάνουν εργασία πνευματική, διαβάζουν λ.χ. κάτι πνευματικό, και δεν χρησιμοποιούν τον νου αλλά το μυαλό και μετά πονάει το κεφάλι. Όπως και εκείνοι που πάνε να χρησιμοποιήσουν την καρδιά με έναν μηχανικό τρόπο, για να πουν την ευχή, και πονάει μετά η καρδιά. Όταν όμως θέλω να προσευχηθώ και πάω να συγκεντρωθώ, πρέπει ο νους να πάη στον Χριστό. Τότε δεν φεύγει˙ δίνει αμέσως τηλεγράφημα και στην καρδιά και ενώνεται ο νους με την καρδιά. Το άλλο είναι δουλειά με την λογική, γι’ αυτό σε κουράζει. Γιατί λέω ότι πρέπει να κάνουμε δικό μας τον πόνο του άλλου; Πρέπει ο νους να πάη στον πόνο του άλλου και τότε να προσευχηθής. Διαφορετικά είναι ένα ξερό πράγμα. Λες λ.χ. με το μυαλό σου ότι υπάρχουν άρρωστοι και πρέπει να προσευχηθής γι’ αυτούς αλλά δεν συμμετέχει ούτε ο νους ούτε η καρδιά. Ενώ, βλέπεις, όταν πονάς κάπου, ο νους σου πάει συνέχεια εκεί. Έτσι και σε αυτήν την περίπτωση, όταν κάνης δικό σου τον πόνο του άλλου, ο νους σου δεν φεύγει από εκεί.
- Δεν μπορεί όμως, Γέροντα, να φύγη;
- Ναι, μπορεί να φύγη. Αυτό εξαρτάται από τον πόνο που ένιωσες. Όπως σε ένα σπίτι, όταν έχουν έναν άρρωστο που έκανε εγχείρηση από σκωληκοειδίτιδα, θα καθήσουν λίγο κοντά του, μπορεί και να τραγουδήσουν και να χορέψουν, και ύστερα θα πάνε στις δουλειές τους. Αν όμως έχουν έναν άρρωστο εγχειρισμένο από καρκίνο, ο πόνος είναι μεγάλος˙ δεν μπορούν να ξεχασθούν. Μόνον κάποιος που δεν καταλαβαίνει την σοβαρότητα της καταστάσεως μπορεί και να ξεχασθή. Να, εγώ όταν ήμουν μικρός και είχαν φέρει στο σπίτι της αδελφή μου άρρωστη βαριά, σχεδόν ετοιμοθάνατη, είχα μια φυσαρμόνικα και πήγα δίπλα και έπαιζα˙ δεν καταλάβαινα πόσο σοβαρή ήταν η κατάστασή της.
- Γέροντα, το μυαλό είναι το σαρκικό όργανο και ο νους το πνευματικό;
- Ναι, όπως στο οινόπνευμα, το σπίρτο που έχει μέσα το οινόπνευμα, είναι που κάνει δουλειά, που ενεργεί, και όχι το νερό, έτσι και ο νους είναι η σπιρτάδα του μυαλού, ό,τι καλύτερο έχει ο άνθρωπος.
- Δηλαδή, Γέροντα, όταν δεν δουλεύη η καρδιά, είναι γιατί δεν δουλεύει ο νους;
- Βέβαια, ευλογημένη! Εκεί είναι όλη η δύναμη.
- Το μυαλό, Γέροντα, δεν βοηθάει καθόλου;
- Βοηθάει μέχρις ενός σημείου˙ να πης δηλαδή με την λογική ότι πρέπει ο νους σου να πάη στον πόνο του άλλου. Μέχρις εκεί μόνον, και να αρχίση μετά να δουλεύη ο νους. Να σκεφθής διάφορες περιπτώσεις πονεμένων, να πονέσης γι’ αυτούς και να αρχίσης να προσεύχεσαι.

Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

Να μην κόβουμε το σχοινί

- Γέροντα, μετά την επικοινωνία σας με τόσο κόσμο, ενώ το βράδυ φαίνεσθε πολύ ταλαιπωρημένος, το πρωί δεν υπάρχει στο πρόσωπό σας ίχνος από την ταλαιπωρία αυτήν, αλλά είστε φωτεινός. Πώς γίνεται αυτό;
- Εμ, δεν κόβω το σχοινί.
- Μερικές φορές , Γέροντα, όταν λόγω διακονίας δεν πάω στο Απόδειπνο και είμαι πολύ κουρασμένη, λέω: « θα ξαπλώσω και θα λέω την ευχή», αλλά τελικά με παίρνει ο ύπνος και δεν κάνω τίποτε.
- Όχι, ευλογημένη, ακόμη και όταν είσαι πολύ κουρασμένη, να μην πέφτης στο κρεββάτι, χωρίς να κάνης καθόλου προσευχή. Να λες ένα «Τρισάγιο» και τον 50ο Ψαλμό, να ασπάζεσαι την εικόνα του Χριστού και της Παναγίας, να σταυρώνης το μαξιλάρι σου και μετά να ξαπλώνης. Να βάζης και το ρολόι μια ώρα πριν από την Ακολουθία, για να σηκωθής να κάνεις τον κανόνα σου. Χρειάζεται βία, αλλά να νιώσης την βία ως ανάγκη, να το κάνης με την καρδιά σου . «ἱλαρὸν γὰρ δότην ἀγαπᾶ ὁ Θεός» . Και όταν, Γέροντα, δεν έχω καθόλου κουράγιο;
- Να βιάσης τον εαυτό σου να κάνη κάτι πνευματικό. Να φροντίζης κάθε μέρα να κάνης έστω και λίγη μελέτη και λίγη προσευχή. Η μελέτη, η προσευχή, η ψαλμωδία είναι βιταμίνες που χρειάζεται κάθε μέρα η ψυχή.
Να μην αφήνουμε την ημέρα να περνάη χωρίς καθόλου προσευχή . Θυμάμαι στον πόλεμο, όταν περνούσαν οι μέρες χωρίς να κάνουμε επίθεση, ρίχναμε και καμμιά τουφεκιά. Αλλιώς θα έλεγαν οι εχθροί: «αυτοί κοιμούνται» και θα μας έκαναν αιφνιδιασμό. Το ίδιο να κάνουμε και στον πνευματικό αγώνα. Όταν καμμιά φορά νιώθουμε εξάντληση και δεν μπορούμε να κάνουμε όλα τα πνευματικά μας καθήκοντα, να μην κόβουμε το σχοινί, την επικοινωνία με τον Θεό∙ να κάνουμε λίγες μετάνοιες , κανένα κομποσχοίνι. Να ρίχνουμε δηλαδή κανα-δυό ριπές, για να μην μας αιχμαλωτίση το ταγκαλάκι. Και , μόλις συνέλθουμε, να αρχίζουμε πάλι κανονικά τον αγώνα μας.
Όταν κανείς αφήνη τα πνευματικά, αν δεν κάνη έστω και λίγες μετάνοιες, κανένα κομποσχοίνι, μετά αγριεύει. Δουλειές μπορεί να κάνη, προσευχή όμως όχι. Βλέπω μοναχούς που κάνουν συνέχεια δουλειές και αφήνουν την μελέτη και την προσευχή. «Ας κάνω και αυτό, λένε ας κάνω και το άλλο», και η προσευχή μένει, και τελικά αγριεύουν , γίνονται σαν κοσμικοί. Έχω δει εργάτες που μπορεί να πελεκάνε πέτρες μέσα στον ήλιο ή να κόβουν ξύλα όλη μέρα, αλλά τριπλό μεροκάματο να τους δώσης, μισή ώρα στην εκκλησία δεν μπορούν να σταθούν∙ βγαίνουν έξω και καπνίζουν. Το έχω παρατηρήσει αυτό.
Όταν ο άνθρωπος δεν προσεύχεται, απομακρύνεται από τον Θεό και γίνεται σαν το βόδι∙ δουλεύει, τρώει, κοιμάται. Και όσο απομακρύνεται από τον Θεό, τόσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα. Ψυχραίνεται η καρδιά του, και ύστερα δεν μπορεί καθόλου να προσευχηθή. Για να συνέλθη, πρέπει να μαλακώσει η καρδιά του , να πάρη στροφή μετανοίας, να συγκλονισθή.



Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

Προσευχή για τον πνευματικό μας αγώνα

- Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ γράφει: «Πώς ζητάς να αγαπήσης τον Θεό, ενώ δεν έχεις καθαρισθή από τα πάθη;». Αν κάποιος δεν έχη καθαρισθή από τα πάθη του και έχει πόθο να αγαπήση τον Θεό, μπορεί αυτό να έχη μέσα αναίδεια;
- Όχι, γιατί να έχη αναίδεια; Αγωνίζεται κανείς να καθαρισθή από τα πάθη και συγχρόνως θέλει να αγαπήση τον Θεό. Παράλληλα γίνονται και τα δύο. Αν όμως κάποιος αδιαφορή για τα πάθη του και ζητά στην προσευχή του να αγαπήση τον Θεό, αυτός έχει αναίδεια.
- Γέροντα, διάβασα κάπου ότι το δώρημα στην προσευχή είναι ανάλογο με την πίστη και με την θερμότητα της καρδιάς.
- Εσύ τι ζητάς από τον Θεό;
- Να με απαλλάξη, Γέροντα, από την σκληρότητα και να μαλακώση την καρδιά μου, όταν προσεύχωμαι.
- «Ζητείτε και θα λάβετε», είπε ο Χριστός. Αν αυτό που ζητάς είναι καθαρό και για το συμφέρον σου, θα το λάβης. Αν ζητάς από το Θεό δύναμη, για να προσεύχεσαι να συγχωρήση τις αμαρτίες σου και να βοηθήση τους άλλους, αυτό είναι καλό και θα σου το δώση. Αν όμως ζητάς να σου δοθή το χάρισμα της προσευχής, για να νιώσης ευχαρίστηση, χαρά στην προσευχή, πώς να σου το δώση;
- Γέροντα, μερικές φορές εύχομαι να μου δώση ο Θεός θείο φωτισμό˙ είναι σωστό το αίτημά μου;
- Να προσπαθήσης πρώτα κι εσύ και μετά να ζητάς και από τον Θεό τον θείο φωτισμό, γιατί ο Θεός θέλει πρώτα την δική μας προσπάθεια και ύστερα δίνει ό,τι Του ζητάμε. Να σκέφτεσαι, να προσεύχεσαι, να προσέχης και να ενεργής με σύνεση, και μετά θα έρθη ο θείος φωτισμός. Όταν, ας υποθέσουμε , σε ρωτούν για ένα θέμα, να μη βιάζεσαι να απαντήσης, αλλά να ζητάς από τον Θεό να σε φωτίση . «Θεέ μου, να λες, φώτισέ με να πω αυτό που πρέπει», και ο Θεός θα σου δίνη λόγο ανάλογα με την περίπτωση. Η βιαστική απάντηση είναι του μυαλού˙ ενώ η απάντηση που περνά μέσα από την προσευχή , είναι του Θεού.
- Γέροντα, η έλλειψη εγρηγόρσεως με κάνει να φοβάμαι να ζητήσω από τον Θεό να με βοηθήση σε κάποια προσπάθειά μου, γιατί βλέπω ότι δεν τα αξιοποιώ τις ευκαιρίες που μου δίνει.
- Να ζητάς την βοήθεια του Θεού και συγχρόνως να Τον παρακαλάς να σου δίνη και εγρήγορση, για να μπορέσης να αξιοποιήσης την ευκαιρία που θα σου δώση.
- Είναι σωστό, Γέροντα, να παρακαλούμε τον Θεό να πάμε στον παράδεισο;
- Εγώ δεν παρακαλώ τον Θεό να πάω στον Παράδεισο. Τον παρακαλώ να με βοηθήση να μην Τον στενοχωρώ με την συμπεριφορά μου. Όμως, αν πάω στην κόλαση, δεν θα λυπήσω τον Θεό; Επομένως, ούτε αυτό θα γίνη, αφού Τον παρακαλώ να με βοηθήση να μην Τον στενοχωρώ.



Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

Να δίνουμε στην ψυχή την τροφή που επιθυμεί

- Γέροντα, όταν δεν έχω όρεξη για πνευματικά, πώς να βάλω αρχή;
- Να κάνης κάτι πνευματικό που σε ευχαριστεί, και θα σου έρθη η όρεξη και για τα άλλα. Να απλώσης μπροστά σου την πνευματική τράπεζα και να βρης τί τραβά η όρεξή σου. Θέλεις να διαβάσης λίγο; Θέλεις να κάνης ένα κομποσχοίνι Θέλεις να κάνης μία Παράκληση; Θέλεις να διαβάσης Ψαλτήρι ή να κάνης λίγες μετάνοιες; Αν δεν έχης όρεξη για τίποτε, ε, τότε θέλεις βρεγμένη σανίδα.
- Από εργόχειρο, Γέροντα, μπορώ να αρχίσω;
- Μπορείς αλλά να λες συγχρόνως και την ευχή.
- Μήπως, όμως, Γέροντα, κάνοντας ό,τι με ευχαριστεί , κάνω το θέλημά μου;
- Κοίταξε, στα πνευματικά πρέπει να δίνουμε στην ψυχή την τροφή που επιθυμεί και ζητάει μόνη της. Έτσι γλυκαίνεται ,τρέφεται και παρακινείται για περισσότερα πνευματικά. Βλέπεις, και όταν αρρωσταίνουμε και ζητά κάτι ο οργανισμός μας , του το δίνουμε , για να γίνουμε καλά. Μικρός, είχα αρρωστήσει από αναιμία, και ζητούσα να φάω λεμόνι. Οι δικοί μου όμως, επειδή δεν ήξεραν αν έπρεπε να φάω λεμόνι, δεν μου έδιναν και περίμεναν τον γιατρό. Και τελικά, όταν ήρθε ο γιατρός, συνέστησε να τρώω λεμόνια, γιατί ο οργανισμός μου είχε ανάγκη από βιταμίνες που περιέχονται στα λεμόνια.
- Γέροντα, για να αντιμετωπίσω αυτόν τον καιρό την αμέλεια, έκανα μια προσπάθεια να εφαρμόσω ένα πρόγραμμα.
- Το πρόγραμμα καλό είναι, αλλά πρέπει πρώτα να μπη η καρδιά και μετά το πρόγραμμα.
- Μήπως, Γέροντα, να μου βάζατε εσείς ένα πρόγραμμα;
- Το πρόγραμμα που θα σου βάλω, είναι να κάνης ό,τι πνευματικό σ’ ευχαριστεί. Να μη στριμώχνης με άγχος τον εαυτό σου, αλλά να εξετάζης από τί είδους πνευματική τροφή έχει ανάγκη η ψυχή σου και να της το δίνης. Όταν νιώθης την ανάγκη να ψάλης, να ψάλης˙ όταν σε τραβάη η μελέτη, να μελετάς˙ όταν σε τραβάη η ευχή, να λες την ευχή. Να κάνης και ό,τι άλλο πνευματικό επιθυμείς, αρκεί να μην καταπιέζης τον εαυτό σου. Νομίζω ότι κατάλαβες. Αυτό θα γίνη τώρα στις αρχές , μέχρι να γλυκαθή η ψυχή σου, και μετά θα μπης σε μια πνευματική σειρά που θα σε τραβάη από μόνη της. Μην ανησυχής λοιπόν, με την Χάρη του Θεού θα πάρη μπρος η μηχανή σου και θα τρέχης.


Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

[gkou]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Για να θερμανθή η καρδιά στην προσευχή

Οι ιερές εικόνες βοηθούν στην προσευχή

- Γέροντα, όταν είμαι στενοχωρημένη, πώς θα βρω παρηγοριά;
- Να καταφύγης στην προσευχή. Και μόνον το κεφάλι σου να ακουμπήσης σε μια εικόνα, θα βρης παρηγοριά. Κάνε το κελλί σου σαν εκκλησάκι με εικόνες που σε αναπαύουν , και θα δης, θα βρίσκης μέσα σε αυτό πολλή παρηγοριά.
- Μερικές φορές, Γέροντα, κατά την ώρα της προσευχής ασπάζομαι τις εικόνες. Είναι σωστό;
- Σωστό είναι . Κανονικά έτσι πρέπει να ασπαζώμαστε τις εικόνες: Να ξεχειλίζη η καρδιά μας από αγάπη προς τον Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους, και να πέφτουμε , να προσκυνούμε τις άγιες εικόνες τους.
Μια χρονιά , στις 26 Μαρτίου , που γιορτάζουμε την Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ , προσευχόμουν όρθιος μπροστά στις εικόνες του Χριστού και της Παναγίας. Για μια στιγμή βλέπω τον Χριστό και την Παναγία να κινούνται σαν ζωντανοί! «Χριστέ μου, είπα, ευλόγησέ με». Και, καθώς έπεφτα να προσκυνήσω, μια έντονη ευωδία γέμισε το κελλί. Με έπιασε τρέλλα! Το χαλάκι που είχα στρωμένο κάτω, αν και ήταν γεμάτο χώμα, ακόμη και αυτό ευωδίαζε. Έμεινα γονατιστός και ασπαζόμουν αυτό το χαλάκι. Τέτοια ευωδία!
- Γέροντα, όταν προσεύχωμαι, βοηθάει να φέρω στον νου μου την εικόνα του Χριστού;
- Κοίταξε, όταν προσεύχεσαι μπροστά σε μια εικόνα , η εικόνα βοηθάει, γιατί από την εικόνα περνάς στο εικονιζόμενο πρόσωπο . Όταν όμως προσεύχεσαι νοερώς και είσαι σκυμμένη με κλειστά τα μάτια , δεν πρέπει να φέρνης στην φαντασία σου εικόνες, γιατί μπορεί να το εκμεταλλευθή το ταγκαλάκι και να σου τα παρουσιάση σαν οράματα, για να σε πλανήση και να σου κάνει κακό.
Ιδίως η ευχή καλά είναι να γίνεται με καθαρό νου, χωρίς λογισμούς ή παραστάσεις, έστω κι αν αυτές είναι εικόνες του Χριστού ή παραστάσεις από την Αγία Γραφή, γιατί αυτό είναι επικίνδυνο, ιδιαίτερα για όσους έχουν πολλή φαντασία και υπερηφάνεια. Μόνον όταν έρχωνται ρυπαροί ή βλάσφημοι λογισμοί , μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραστάσεις από την Αγία Γραφή. Η καλύτερη όμως «παράσταση» είναι η συναίσθηση της αμαρτωλότητός μας και της αχαριστίας μας.




Από το βιβλίο: « ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ
ζ΄
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ