Σύντομη ερμηνεία της Κυριακής Προσευχής 'Πάτερ ημών'

[Νίκος]

Σύντομη ερμηνεία της Κυριακής Προσευχής "Πάτερ ημών" .



Πάτερ

Η Κυριακή προσευχή αρχίζει με αυτή την επίκλησι. Μας διδάσκει ο Κύριος να ονομάζουμε τον Θεό Πατέρα. Πατέρα, γιατί είναι ο δημιουργός και πλάστης μας. Ο χορηγός του είναι, της ζωής.

Ημών

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Κύριος μας διδάσκει να προσφωνούμε τον Θεό όχι μόνο Πατέρα, αλλά Πάτερ ημών. Πατέρα μας. Όχι Πατέρα μου. Έτσι μας αποτρέπει από μια εγωιστική σχέσι με τον Θεό. Υπάρχει ο Θεός και εμείς, όχι ο Θεός και εγώ.

Ο εν τοις ουρανοίς

Ο Πανάγιος Θεός είναι Πατέρας μας, αλλά και ο μόνος εν τοις ουρανοίς Πατέρας. Διευκρινίζει ο άγιος Χρυσόστομος: Δεν περιορίζει δηλαδή τον Θεό στον ουρανό αλλά υψώνει από την γη τον προσευχόμενο και τον προσηλώνει στους ανώτερους χώρους και τις άνω κατοικίες. Την αγιότητα λοιπόν του Θεού Πατρός δηλώνει το “εν ουρανοίς” και όχι τον τόπο του πανταχού παρόντος Θεού

Αγιασθήτω το όνομά σου

Είναι το πρώτο αίτημα της Κυριακής προσευχής. Το “αγιασθήτω” σημαίνει “δοξασθήτω”, κατά τον άγιο Χρυσόστομο.

Δεν έχει ασφαλώς ο άκτιστος Θεός την ανάγκη να δοξάζεται από τα κτιστά του πλάσματα. Θέλει όμως να τον δοξάζουμε, γιατί αυτό ωφελεί εμάς τους ανθρώπους.

Μας προφυλάσσει από τον κίνδυνο να δοξάζουμε τον εαυτό μας με δόξα ψευδή, που δεν μας ανήκει. Η φιλοδοξία είναι γέννημα της φιλαυτίας.

Ελθέτω η Βασιλεία σου

Όταν ο Θεός βασιλεύη στον άνθρωπο, ο άνθρωπος ελευθερώνεται, ειρηνεύει, αναπαύεται, αγιάζεται. Όταν δεν βασιλεύη ο Θεός στον άνθρωπο, ο άνθρωπος είναι εκτεθειμένος στην τυραννία του διαβόλου που τον υποδουλώνει στα πάθη, στην φιλαυτία και τον φέρνει στην ανία, στο κενό, στην πλήξι, στην μοναξιά, κάνοντας την ζωή του κόλασι. Ο σημερινός κόσμος που αρνείται την βασιλεία του Θεού, βασανίζεται από φρικτές δαιμονικές καταστάσεις, όπως την μαγεία, τις δεισιδαιμονίες, τα ναρκωτικά, την τρομοκρατία, τα εγκλήματα, την διάλυσι της οικογενείας. Μας διδάσκει λοιπόν ο Κύριος να ζητούμε να έλθη η Βασιλεία του, που κατά τους αγίους Πατέρας είναι η Χάρις του Αγίου Πνεύματος.

Γενηθήτω το θέλημά σου ως εν ουρανώ και επί της γης

Το εγωιστικό θέλημα εχώρισε τον άνθρωπο από τον Θεό, τον εξώρισε από τον παράδεισο και έγινε αιτία όλων των κακών. Αν δεν απαρνηθή ο άνθρωπος το εγωιστικό του θέλημα και δεν υιοθετήση το άγιο θέλημα του Θεού, δεν μπορεί να θεραπευθή από την βαρειά αρρώστια της φιλαυτίας και του εγωισμού.

Την ανυπακοή του Αδάμ και της Εύας στο άγιο θέλημα του Κυρίου ήλθε να διορθώση ο νέος Αδάμ, ο Χριστός, και η νέα Εύα, η Θεοτόκος, με την τελεία υπακοή Τους.

Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον

Με το αίτημα αυτό ζητούμε, κατά τους αγίους Πατέρας, όχι μόνο τον υλικό άρτο, αλλά κυρίως τον πνευματικό Άρτο, που είναι ο Χριστός. Ο Χριστός προσφέρεται σε μας με το λόγο Του και με το Σώμα και με το Αίμα Του. Σε κάθε Θεία Λειτουργία γίνεται αυτή η προσφορά.

Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών

Όσο ο άνθρωπος ζη εγωκεντρικά, δεν μπορεί να συγχωρήση τον συνάνθρωπό του. Ο θιγόμενος εγωισμός του δεν του το επιτρέπει. Όταν όμως αποφασίση δια της μετανοίας να ζήση θεοκεντρικά, τότε συγχωρεί όσους τον εστενοχώρησαν, αδίκησαν και έβλαψαν.

Η απαλλαγή από την μνησικακία θέλει αγώνα, γιατί ο εγωισμός δυναστεύει τον έσω άνθρωπο. Γι’ αυτό ο Κύριος μας εδίδαξε να ζητούμε την συγχώρησί μας από τον Θεό, υπό τον όρο ότι και εμείς θα συγχωρούμε τους πταίοντας σε μας.

Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού

Και μη επιτρέψης, Κύριε, να πέσωμε σε πειρασμό, αλλά γλύτωσέ μας από τον πονηρό.

Δύο ειδών είναι οι πειρασμοί κατά τον άγιο Μάξιμο. Οι ενήδονοι και οι ενόδυνοι. Αυτοί που φέρουν ηδονή και αυτοί που φέρουν οδύνη. Οι πρώτοι είναι εκούσιοι και γεννούν τα πάθη. Οι δεύτεροι είναι ακούσιοι και διώχνουν τα πάθη. Τους εκούσιους πρέπει να αποφεύγουμε. Τους ακούσιους να μη επιδιώκουμε και να απευχώμεθα, διότι είμεθα αδύνατοι και μπορεί να υποκύψουμε΄ αλλ’ όταν έλθουν, να τους υπομένουμε με γενναιότητα ως “καθαρτήριον” της ψυχής.

Ότι Σου εστίν η βασιλεία και η δύναμις και η δόξα

Είναι φυσικό να τελειώνη η Προσευχή με την δοξολογία του Θεού και όχι με την παράκλησι να ρυσθούμε από τον πονηρό. Τον τελευταίο λόγο στον κόσμο έχει ο παντοδύναμος Θεός, ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, και όχι ο διάβολος που κατά παραχώρησιν φαίνεται πολλές φορές να κινή τα νήματα της ιστορίας. Ο διάβολος μπορεί να φέρη αναστάτωσι, να επικρατεί προσωρινά στον κόσμο με τα όργανά του, αλλά τελικά θα γίνη το θέλημα του Κυρίου.

Η εξουσία του Αντιχρίστου είναι προσωρινή. Ο Χριστός είναι ο Αιώνιος Κύριος και Βασιλεύς. Εις Άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός. Αμήν.

Γι’ αυτό και μόνο στον Τριαδικό Θεό ανήκει η δόξα.

Πηγή: orthodox-answers.blogspot.com

[Domna]

Το “Πάτερ ημών” λέει κάτι σε εμάς;

Κυριακή προσευχή, η πιο γνωστή προσευχή σε όλους τους χριστιανούς. Την προφέρουμε δεκάδες φορές τον χρόνο , την ακούμε άλλες τόσες. Τι σημαίνει όμως για εμάς; Μας λέει κάτι, τα βαθιά νοήματά της τα τόσο συμπυκνωμένα είναι κατανοητά; Ή την λέμε με τα χείλη μόνο χωρίς να καταλαβαίνουμε τι λέμε;

Δεν επιχειρώ να αναλύσω Θεολογικά την προσευχή που ο ίδιος ο Χριστός μας παρακίνησε να λέμε γιατί δεν είμαι Θεολόγος και ούτε έχω γνώσεις τέτοιες. Απλώς μέσα από την ανάλυση του ίδιου του εαυτού μου αποφάσισα να γράψω μερικές σκέψεις μου.

Ξεκινώντας με το “Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς” αυτόματα αναγνωρίζουμε τον…

Θεό μας ως πατέρα μας και ως κτίστη μας. Κάτι που οι περισσότεροι από εμάς δεν το συνειδητοποιούμε, το λέμε αλλά δεν το αντιλαμβανόμαστε. Τα παιδιά του πατέρα συνήθως είναι υπάκουα σε αυτόν. Στην πραγματικότητα είμαστε υπάκουοι στο Θεό και πατέρα μας; Αν πάρουμε το ευαγγέλιο και το διαβάσουμε θα βρούμε πολλά σημεία που θα πούμε , ναι εγώ ανταποκρίνομαι σε αυτά που λέει ο Χριστός ή ακόμη παράπερα η ζωή μου και η συμπεριφορά μου μοιάζει έστω κατά το ελάχιστο με αυτή του Χριστού; Η αλήθεια είναι πικρή. Απέχουμε πολύ, μήπως αντέχουμε όπως ο Χριστός τις συκοφαντίες, τις λοιδορίες, την ταπείνωση και τελικά την σταύρωση. Και ακόμη περισσότερο μήπως συγχωρούμε τους εχθρούς μας και ακόμη παραπέρα μήπως το στήθος καίγεται από αγάπη για τους εχθρούς μας; Μήπως έχουμε βίωμά μας την ταπείνωση, την ανεξικακία , την αγάπη πρώτα από όλα στο Θεό, ή μήπως η φιλοδοξία, η φιλαυτία, η φιλαργυρία και ένα σωρό άλλα πάθη μας κατατρώνε;

Αποκαλώντας τον Θεό πατέρα μας και όχι πατέρα μου αυτό αναπόδραστα μας ορίζει αδέλφια. Άραγε αυτό συμβαίνει; Ας κοιτάξουμε γύρω μας, από το εάν αφήνουμε κάποιο να μπει μπροστά μας στην ουρά για το ταμείο χωρίς να δυσανασχετούμε έως και την ελεημοσύνη, υλική και πνευματική, που είναι το ύψιστο δείγμα αγάπης στον συνάνθρωπο μας. Εάν ήταν κατά σάρκα αδελφός μας δεν θα δίναμε τη σειρά μας, ή δεν θα τον βοηθούσαμε αν ήταν φτωχός; Μήπως όπως είπε ο φιλόσοφος Ζαν Πολ Σαρτρ “Η Κόλαση μας είναι οι άλλοι”; Μη γένοιτο.

“Αγιασθήτω το όνομά σου”. Πως αγιάζεται το όνομα του Θεού; Μήπως υπάρχει μαγική συνταγή ή μήπως ο Θεός το έχει ανάγκη. Εμείς το έχουμε ανάγκη γατί προϋπόθεση να αγιασθεί το όνομα του Θεού είναι οι δικές μας πράξεις να είναι άγιες, κατά το θέλημα του Θεού. Έτσι αφού εμείς γίνουμε άγιοι, όπως ο Χριστός μας προέτρεψε, αγιάζεται το όνομα του Θεού. Ακριβώς όπως οι καλές πράξεις του παιδιού έχουν αντίκτυπο στον κατά σάρκα πατέρα του. Τον εξυψώνουν στα μάτια των άλλων ανθρώπων. Είναι όμως στην καθημερινή ζωή μας αυτό κανόνας ή μάλλον η εξαίρεση; Τουλάχιστον για τον εαυτό μου και τους περισσότερους από όσους γνωρίζω δε, συμβαίνει. Οι πράξεις μας, όχι ότι προσβάλλουν το Θεό, αλλά δεν ανταποκρίνονται στην μεγαλοσύνη Του. Δεν είναι παράδειγμα για άλλους ανθρώπους που μας παρακολουθούν. Δεν μπορούν οι άλλοι άνθρωποι να δοξάσουν τον Κύριο βλέποντας τις πράξεις μας. Δεν είναι μέσον δοξολογίας του Θεού.

“Ελθέτω η βασιλεία σου”. “Η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστι” είπε ο Χριστός. Πόσοι από εμάς μπορούν να πουν ότι ζουν τη βασιλεία του Θεού μέσα τους από τώρα; Πόσοι ζουν την ειρήνη του Χριστού μέσα τους πρώτα από όλα , την αγάπη , την εγκράτεια, την χρηστότητα, την ανεξικακία και όλους τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος που είναι σίγουρα προϋπόθεση της βασιλείας του Θεού. Το να παρακαλούμε το Θεό να έλθει η βασιλεία Του στην άλλη ζωή είναι εύκολο, εμείς τι κάνουμε γι΄ αυτό. Τα χείλη το προφέρουν αλλά δεν το καταλαβαίνουν. Η βασιλεία του Θεού από αυτή τη ζωή ξεκινά και ανάλογα με την τωρινή μας κατάσταση συνεχίζεται και στην μετά θάνατο ζωή.

“Γεννηθήτω το θέλημά Σου, ως εν ουρανόν και επί της γης”. Έλεγχος για μας είναι η ζωή του Χριστού , η διδασκαλία του, το μέτρον του κατά πόσον τηρούμε το θέλημά Του. Θεληματάρηδες είμαστε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωή μας. Και γιατί νομίζετε ο Θεός θέλει να κάνουμε το θέλημά Του; Μήπως έχει ανάγκη κάτι από εμάς; Αλίμονο, εμείς έχουμε ανάγκη Αυτόν. Η υπακοή στον ιατρό δεν είναι αποκοπή του θελήματός μας. Αποβαίνει σίγουρα σωτήριο για εμάς. Δίνουμε εμπιστοσύνη στο Θεό ξέροντας ότι το θέλημά Του δεν υπάρχει περίπτωση να μην είναι προς όφελός μας. Βλέποντας το από άλλη σκοπιά, κόβοντας το θέλημά μας αποφεύγουμε τις συγκρούσεις με τους συνανθρώπους μας στην επίγεια μας ζωή , με τη σύζυγό μας, το φίλο μας, το γνωστό μας, τους ξένους και έτσι μέσω της επερχόμενης αναπόφευκτα ταπεινώσεως υψωνόμαστε προς το Θεό, ο οποίoς είναι το πρότυπό μας. “μάθετε από εμένα ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά”. Το “να μάθετε” δεν σημαίνει μόνο να γνωρίσουμε αλλά να μάθετε και να μιμηθείτε εμένα. Και έτσι κατά τα αδιάψευστα λόγια του Κυρίου “ θα βρείτε ειρήνη στις καρδιές σας”. Κόβοντας το θέλημα μας που φαίνεται λίγο δύσκολο στην αρχή ακουμπάς το καθ΄ομοίωσιν”. Ομοιάζεις στον Χριστό που είπε ότι “δεν ποιώ το δικό Μου θέλημα αλλά Αυτού που με έστειλε”. Υπάρχει τρανότερο παράδειγμα από το Χριστό σε αυτό το θέμα. Δυστυχώς όμως ούτε η όραση μας λειτουργεί σωστά αλλά ούτε και η ακοή. Πνευματική τύφλωση και κώφωση η νόσος της εποχής μας.

“Τον άρτον ημών τον επιούσιον δωσ’ ημίν σήμερον”. Μεταφορική και κυριολεκτική η πρόταση αυτή. Από την μια εννοεί την τροφή μας για την βιολογική μας ύπαρξη αλλά και τα προς το ζειν και από την άλλη, έχω το λογισμό, ότι εννοεί και την πνευματική τροφή αλλά και στήριξη. Άραγε πόσο μεριμνάμε για το φαγητό μας , το ρουχισμό μας , τα σπίτια μας κ.τ.λ. Μήπως μεριμνάμε μόνο για το σήμερα ή μήπως πιάνουμε το εαυτό μας να σκέπτεται με άγχος όχι την επαύριον αλλά μετά από μήνες τι θα γίνει, τις σπουδές των παιδιών μας μετά από 10-20 χρόνια, αγωνία για τα χρηματοοικονομικά της επόμενης δεκαετίας και ένα σωρό άλλες μέριμνες. Ο Χριστός μας είπε να μην μεριμνούμε για το τι θα φάμε , τι θα φορέσουμε γιατί ο Θεός προνοεί για τα φυτά και τα πουλιά εμάς θα ξεχάσει; Αναμφίβολα το προηγούμενο κομμάτι (γεννηθήτω το θέλημα Σου) οδηγεί στην αμεριμνησία μας για τον άρτο της αυριανής ημέρας. Και εξηγούμαι, εφ΄όσον ζητούμε να γίνει το θέλημα του Θεού αφήνουμε τα πάντα σε Αυτόν, όχι σε κατάσταση αδράνειας εκ μέρους μας αλλά τελώντας το ανθρώπινο και το κατά δύναμιν. Έτσι ζητούμε τον σημερινό άρτο μη ανησυχώντας για τον αυριανό από τη στιγμή που αφηνόμαστε στα χέρια του Θεού. Πως είναι ένα βρέφος που αποκοιμάται στα χέρια της μάνας του και αφήνετε χωρίς έγνοια , χωρίς άγχος, με όλο το σώμα σε χαλάρωση. Κάτι τέτοιο μας ζητά και ο Θεός.

“Και άφεσιν ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέτες ημών”

Η αχίλλειος πτέρνα όλου του ανθρωπίνου γένους περιλαμβάνεται σε αυτό το μικρό κομμάτι. Και ποιες αρετές δεν ξεπηδάνε από αυτό το χωρίο; Μακροθυμία, συγχώρεση, μεγαλοψυχία, υπομονή , αγάπη, ταπεινοφροσύνη. Η αδυναμία μας να συγχωρήσουμε τον συνάνθρωπό μας ενώ την ίδια στιγμή απαιτούμε από το Θεό να συγχωρήσει εμάς. Και όμως ενώ πταίομε σε πολλά εκούσια και ακούσια ενώπιον του Θεού δεν μπαίνουμε στον κόπο να γίνουμε μεγαλόψυχοι και να ξεχάσουμε τι μας έκανε ο αδελφός μας. Την στιγμή που προφέρουμε αυτό το κομμάτι τις πλείστες φορές ψευδόμαστε ενώπιον του Θεού γιατί ξέρουμε ότι δεν το εννοούμε. Και δεν λέω να συγχωρήσουμε το φονιά του αδελφού μας (που αν το καταφέρεις ουσιαστικά μιμείσαι το Χριστό ο οποίος συγχώρησε τους σταυρωτές του) όπως έκανε ο άγιος Διονύσιος Ζακύνθου ο οποίος και τον συγχώρησε αλλά και τον έκρυψε από τη δικαιοσύνη του κράτους και προσποιήθηκε ότι δεν ήξερε τίποτα, αλλά κάτι πιο απλό για μας τους αδυνάτους. Να ξεχάσουμε λόγια εναντίον μας, πράξεις που μας πλήγωσαν, συκοφαντίες. Τολμάμε έστω και αυτά να τα παραβλέψουμε; Πως θα σταθούμε ενώπιον του Κυρίου στην κρίση για να ζητήσουμε έλεος; Με ποιες περγαμηνές, με ποιες πράξεις συγχώρεσης. Ας τα σκεφτούμε αυτά ακόμα και συμφεροντολογικά αν μη τι άλλο.

“Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού”.

Ναι να ζητούμε να μην υποβληθούμε σε πειρασμό και να μας προστατέψει ο Θεός από τον διάβολο. Να μην πειρασθούμε περισσότερο από ότι αντέχουμε. Εμείς βοηθούμε όμως την κατάσταση; Τις πλείστες φορές εμείς οδεύουμε προς τον πειρασμό, εμείς τον αναζητούμε έστω και ακούσια. Απρόσεκτα κινούμενοι πέφτουμε στα δίκτυά του και μετά αναζητούμε διέξοδο διαφυγής. Την παθαίνουμε λόγω άγνοιας, λόγω αδυναμίας της ψυχής μας ή και της σάρκας μας αλλά και λόγω υπερβολικής εμπιστοσύνης και σιγουριάς προς τον εαυτό μας. Η πύλη από όπου περνούν στην ψυχή μας τα ερεθίσματα που πολλές φορές μας δημιουργούν ή εξάπτουν πάθη είναι οι πέντε αισθήσεις μας. Αν καταφέρουμε και μπλοκάρουμε αυτές τις διόδους ήδη πετύχαμε πολλά. Συν Αθηνά και χείρα κίνει. Η αποφυγή τόπων αμαρτωλών, η αποφυγή παρακολούθησης θεαμάτων ασέμνων. Η ακοή μας να ακούει λόγια αγαθά, μακριά από κατακρίσεις, καταλαλιές, άσεμνα λόγια. Η αφή ας είναι προσεκτική σε τι ακουμπάμε και πως. Όσο για την γεύση αυτή προκαλεί το πάθος της λαιμαργίας. Έτσι προσέχοντας και εμείς οι ίδιοι δίνουμε το δικαίωμα στο Θεό να επέμβει και γι’ αυτά που δεν εξαρτώνται τόσο από εμάς.

Αυτές τις φτωχές σκέψεις και προβληματισμούς προσπάθησα να μοιραστώ μαζί σας ελπίζοντας ότι έστω κατά το ελάχιστο θα αποβούν ωφέλιμες.


Νέαρχος Παναγή
Ορθοδοντικός
Λεμεσός

http://vatopaidi.wordpress.com