Ο «Ερευνητής» έστειλε το 2000 στα 6 κοινοβουλευτικά κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ, ΣΥΝ, ΔΗΚΚΙ, ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ) ερωτηματολόγιο με τις ακόλουθες ερωτήσεις:
Ποια είναι η άποψή σας για την κατάσταση της ελευθερίας λατρείας και έκφρασης των θρησκευτικών μειονοτήτων τώρα στη πατρίδα μας, και τι πιστεύεται ότι χρειάζεται να γίνει για να βελτιωθεί;
Ποια είναι η άποψή σας: ο μεταξικός νόμος περί προσηλυτισμού, πρέπει να διατηρηθεί ή να καταργηθεί και γιατί;
Ποια είναι η θέση σας για τον χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους;
Από τα 6 κόμματα, μας απάντησαν τα τρία: ΚΚΕ, ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ, ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ. Το ΠΑΣΟΚ, η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ και το ΔΗΚΚΙ αρνήθηκαν ή αδιαφόρησαν να μας απαντήσουν.
Παρακάτω παραθέτουμε αυτούσια τα κείμενα που μας έστειλαν τα κόμματα που μας απάντησαν. Χρειάζεται να διευκρινήσουμε ωστόσο, πως το περιοδικό μας «Ο ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ» δεν παίρνει θέση υπέρ ή κατά οποιουδήποτε κόμματος ή πολιτικής ιδεολογίας. Απλά θέλουμε να ενημερώσουμε τους αναγνώστες μας.
Aπάντηση από το ΚΚΕ
1. Για την ελευθερία έκφρασης των θρησκευτικών μειονοτήτων
Το ΚΚΕ αγωνίζεται για την υπεράσπιση και ουσιαστική διεύρυνση του δικαιώματος της ελευθερίας γνώμης και συνείδησης κάθε έλληνα πολίτη. Υποστηρίζει επομένως την πλήρη ελευθερία έκφρασης της θρησκευτικής συνείδησης, τάσσεται υπέρ της ανεξιθρησκίας. Το δικαίωμα αυτό ήταν κατοχυρωμένο στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Στη χώρα μας γίνεται συχνά λόγος για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Πιστεύουμε ότι η αυστηρή εφαρμογή των όρων της Συνθήκης της Λωζάνης και των πρωτοκόλλων που ακολούθησαν είναι μια βασική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Γενικότερα πιστεύουμε ότι οι πολίτες που ανήκουν σε κάποια μειονότητα πρέπει να απολαμβάνουν πλήρως τα δικαιώματα, αλλά και να τηρούν τις υποχρεώσεις του έλληνα πολίτη. Η τήρηση διεθνών συμφωνιών και των υποχρεώσεων έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα, που συγκεκριμένα ιμπεριαλιστικά κέντρα προσπαθούν να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή της Βαλκανικής με μοχλό το ζήτημα των μειονοτήτων.
2.Για το μεταξικό νόμο
Ζητούμε την κατάργηση του νόμου περί προσηλυτισμού στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας για διεύρυνση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών της χώρας μας. Γνωρίζουμε ότι η θρησκευτική συνείδηση εδράζεται σε πραγματικές οικονομικές και ιστορικές ρίζες και ότι οι όποιες προκαταλήψεις δεν αντιμετωπίζονται με αυταρχικούς νόμους ...
3. Για το χωρισμό Κράτους και Εκκλησίας
Το ζήτημα αυτό αντιμετωπίστηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήδη απ’ την εποχή της γαλλικής επανάστασης του 1789. Θυμίζουμε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και το Διάταγμα για τη δήμευση των εκκλησιαστικών γαιών. Θεωρούμε τον ολοκληρωτικό χωρισμό της εκκλησίας απ’ το κράτος σαν συστατικό στοιχείο της όποιας περιορισμένης πολιτικής ελευθερίας μπορεί να διασφαλιστεί στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος.
Ο καθένας πρέπει να είναι ελεύθερος να πιστεύει σε όποια θρησκεία θέλει ή να μην παραδέχεται καμιά θρησκεία. Επομένως πρέπει η θρησκεία να ανακηρυχθεί σε ατομική υπόθεση για το κράτος. Ο διαχωρισμός κράτους - εκκλησίας είναι μια πραγματικότητα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εδώ και δεκαετίες. Η σκοπιά απ’ την οποία βλέπει και κρίνει αυτό το θέμα το ΚΚΕ είναι λοιπόν συγκεκριμένη. Σε καμιά περίπτωση δεν ταυτίζεται με τις διαθέσεις φανατικών υποστηρικτών της ΕΕ που προτείνουν μέτρα ισοπέδωσης της πολιτιστικής ταυτότητας της χώρας, με στόχο τον λεγόμενο «εξευρωπαϊσμό» της.
ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ
Της Αριστεράς και της Προόδου
Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Θρησκευτικές ελευθερίες στην Ελλάδα
Κατά το Σύνταγμα (Αρθρο 3), επικρατούσα θρησκεία στη χώρα μας είναι η «Ανατολική Ορθόδοξη», που, τυπικά τουλάχιστον, λατρεύεται από το 94-97% του πληθυσμού. Παρά το συντριπτικό αυτό ποσοστό, το Σύνταγμα και οι νόμοι δίνουν τέτοια προνόμια στην επικρατούσα θρησκεία και κάνουν τέτοιες διακρίσεις εις βάρος των άλλων θρησκειών, που δίνουν την εντύπωση ότι η επικρατούσα θρησκεία είναι ανασφαλής και χρειάζεται προστασία. Πιο συγκεκριμένα:
Α). Προνόμια ορθόδοξης εκκλησίας
1). Η ορθόδοξη εκκλησία είναι η μόνη (πλην της εβραικής) που έχει καθεστώς ΝΠΔΔ, κάτι που δεν δίνεται σε άλλες εκκλησίες, με αποτέλεσμα να αμφισβητείται (κατά δικαστική κρίση) ακόμα και η περιουσία των τελευταίων. Για το θέμα αυτό έχει καταδικαστεί η Ελλάδα από το Ευρωπαικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
2). Κατά την (από τη δικτατορία Μεταξά) νομοθεσία, το Υπουργείο Παιδείας, προκειμένου να εγκρίνει την λειτουργία λατρευτικού χώρου, δύναται να λαμβάνει υπ’ όψη τη γνώμη του τοπικού ορθόδοξου μητροπολίτη.
3). Η ορθόδοξη εκκλησία επιδοτείται από το κράτος (από τους φόρους των πολιτών, ορθόδοξων και μη), σε αντίθεση με τις άλλες χριστιανικές εκκλησίες.
Ο ΣΥΝ επισημαίνει ότι τα προνόμια αυτά αντίκεινται στη διεθνή νομοθεσία για την ίση μεταχείριση των πολιτών. Τονίζει αντίστοιχες επισημάνσει του Ευρωπαικού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά και του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ. Ζητάει την απαλοιφή του Αρθρου του Συντάγματος, τον χωρισμό της ορθόδοξης εκκλησίας από το κράτος και την κατάργηση των προνομίων.
Β). Νομοθεσία για τον προσηλυτισμό
Σύμφωνα με το Αρθρο 13 του Συντάγματος, ο προσηλυτισμός απαγορεύεται. Η παράβαση της απαγόρευσης αυτής τιμωρείται με βάση αναγκαστικούς νόμους της περιόδου της μεταξικής δικτατορίας (1938-39). Κατά τα διεθνώς κρατούντα, όμως, στο δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής θρησκείας περιλαμβάνεται το δικαίωμα να προσπαθεί κανείς να πείσει και άλλους γι’ αυτήν. Σχετικές καταδίκες έχει υποστεί η χώρα μας και για το θέμα αυτό από το Ευρωπαικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Υπάρχει, βεβαίως, το θέμα του αθέμιτου προσηλυτισμού, δηλαδή εκείνου που γίνεται είτε με υπόσχεση ανταλλαγμάτων, είτε με εκμετάλλευση της θέσης (επαγγελματικής, πολιτικής κλπ.) του προσηλυτίζοντος. Αυτά τα φαινόμενα, όμως, δεν περιορίζονται στο επίπεδο της θρησκείας, αλλά επεκτείνονται στην οικονομική, οικογενειακή κλπ. ζωή, η δε τιμωρία τους προβλέπεται από τον κοινό ποινικό κώδικα.
Για τους λόγους αυτούς, το Αρθρο του Συντάγματος και η περί προσηλυτισμού νομοθεσία πρέπει να καταργηθούν. Τονίζουμε ότι, μέχρι σήμερα, έχουν τιμωρηθεί με τη νομοθεσία αυτή μόνο πολίτες που ανήκουν στο 3-6% των «λοιπών δογμάτων», που σημαίνει ότι, είτε το 94-97% του πληθυσμού δεν προσπάθησε ποτέ να προσηλυτίσει(!), είτε το Σύνταγμα και η νομοθεσία εφαρμόζονται επιλεκτικά.
Γ). Αστυνομικές ταυτότητες
Η αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες συνιστά μια έμμεση, πλην όμως σαφή, προσπάθεια αθέμιτου προσηλυτισμού από την Πολιτεία, αφού είναι γνωστό ότι, π.χ. στις προσλήψεις στο Δημόσιο, οι μη ορθόδοξοι πολίτες δεν αντιπροσωπεύονται με το (μικρό) ποσοστό που έχουν στόν πληθυσμό. Ετσι λοιπόν οι πολίτες εκβιάζονται να δηλώνουν το αρεστό στην Πολιτεία θρήσκευμα του ορθόδοξου. Το καθεστώς αυτό, που δεν τιμά ούτε την ορθόδοξη εκκλησία, αφού της προσάγει ψεύτικο και εκβιασμένο ποίμνιο, πρέπει να σταματήσει άμεσα.
Δ). Διακρίσεις
Εκτός από τις παραπάνω θεσμικές, συμβαίνουν στην καθημερινή ζωή πολλές διακρίσεις ή και επιθέσεις εναντίον μη ορθοδόξων πολιτών, είτε ενέργειες που άμεσα ή έμμεσα συνιστούν παραβιάσεις της θρησκευτικής ελευθερίας. Οι πράξεις αυτές γίνονται από όργανα της Πολιτείας ή της επίσημης εκκλησίας ή και από ιδιώτες. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η ατιμωρισία των δραστών. Αναφέρουμε μονάχα μερικές από αυτές, που θεωρούμε χαρακτηριστικές, χωρίς ο κατάλογος να είναι σε καμμία περίπτωση εξαντλητικός.
1. Καθολικοί
Αίσθηση διεθνώς προκάλεσε η ακύρωση από τον Πάπα του ταξιδιού του στην Ελλάδα, μετά από την επίθεση που υπέστη από την ορθόδοξη εκκλησία της χώρας μας. Θυμίζουμε ότι η ορθόδοξη εκκλησία του απαίτησε, ως προυπόθεση για να τον δεχθεί ως θρησκευτικό ηγέτη, να «απολογηθεί» για γεγονότα που συνέβησαν τον.. μεσαίωνα.
2. Μάρτυρες του Ιεχωβά
Η εναλλακτική στρατιωτική θητεία των αντιρρησιών συνείδησης (το 95% των οποίων είναι μάρτυρες του Ιεχωβά) έχει τιμωρητικού χαρακτήρα διάρκεια (διπλάσια) και τιμωρητικού χαρακτήρα (εξοντωτικές) συνθήκες. Ο δήμαρχος Κασσάνδρας Χαλκιδικής, που αυθαίρετα εμποδίζει την ανέγερση λατρευτικού χώρου, παρά την νόμιμη άδεια του γραφείου πολεοδομίας, παραμένει στη θέση του ασύλληπτος. Τον Ιανουάριο του 1999, ο Παναγιώτης Πανταζής ετάφη εκτός του νεκροταφείου του Στρυμονικού Σερρών, επειδή οι τοπικές αρχές αρνήθηκαν την ταφή του εντός του χώρου του νεκροταφείου.
3. Εβραίοι
Η επαναλειτουργία της μεσαιωνικής συναγωγής Χανίων βρήκε την αντίθεση του νομάρχη κ. Κατσανεβάκη, την οποία εξέφρασε με δημόσια ανακοίνωσή του. Στη Βουλή, βουλευτές της Ν.Δ. επιτέθηκαν στον τότε υφυπουργό κ. Χρήστο Ροζάκη με μόνη την κατηγορία ότι είναι Εβραίος.
4. Παλαιοημερολογίτες
Τον Αύγουστο 1998 ο παλαιοημερολογίτης Δημήτρης Γληνός συνελήφθη για «διατάραξη θρησκευτικής συγκέντρωσης» νεοημερολογιτών, οι οποίοι όμως είχαν κάνει κατάληψη της εκκλησίας που ήταν ιδιοκτησία του.
5. Διαμαρτυρόμενοι
Eπανηλειμμένα προσκόμματα τους έχουν τεθεί για άδειες λειτουργίας λατρευτικών χώρων, ΜΜΕ, παιδικών σταθμών κλπ.
6. Μουσουλμάνοι
Απ’ όλες τις διακρίσεις, θυμίζουμε το επίδομα που η εκκλησία της Ελλάδος παρέχει στους πολύτεκνους της Θράκης, αρκεί να είναι χριστιανοί. Ακόμα, θυμίζουμε ότι στην Αθήνα, με πληθυσμό περίπου 100.000 μουσουλμάνων, δεν υπάρχει ούτε ένα τζαμί. Στις 14 Δεκεμβρίου 1999, το Ευρωπαικό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του Αρθρου 9 (περί θρησκευτικής ελευθερίας), μετά από τις δικαστικές ταλαιπωρίες του εκλεγμένου Μουφτή Κομοτηνής Ιμπραήμ Σερίφ, θεωρώντας μεταξύ άλλων ότι δεν είναι δικαίωμα ενός κράτους δικαίου να επιβάλει ενιαία θρησκευτική ηγεσία σε μια θρησκευτική κοινότητα και ότι ο εκλεγμένος μουφτής έχει πλήρωμα που τον ακολουθεί, άρα νομιμοποιείται στο θρησκευτικό του ρόλο.
Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ έχει καταδικάσει όλα αυτά τα γεγονότα και όσα άλλα έχουν υποπέσει στην αντίληψή του. Θεωρεί ότι όλα αυτά δεν μπορεί να είναι τυχαίες συμπτώσεις, αλλά μάλλον δείγματα ενός κλίματος μισαλλοδοξίας, που καλλιεργείται και συντηρείται από κύκλους τόσο της Πολιτείας όσο και της επίσημης εκκλησίας.
Για το Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΣΥΝ, Διονύσης Γουσέτης
ΟΙ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ
Αντύπας Σ. Καρίπογλου
Δικηγόρος
Οι Φιλελεύθεροι μου ανέθεσαν να απαντήσω στις ερωτήσεις που θέσατε στο κόμμα με το από 5.1.2000 έγγραφό σας. Σας παραθέτω τις απαντήσεις, όπως τηλεφωνικώς συνεννοηθήκαμε.
1) Είναι σαφές για τους Φιλελεύθερους ότι η κατάσταση της ελευθερίας λατρείας στην χώρα μας δεν είναι η ιδανική. Πλήθος διακρίσεων (έμμεσων και ήπιων τις περισσότερες φορές), δεν απαγορεύουν μεν σε κανέναν Έλληνα πολίτη να πιστεύει στη θρησκεία ή το δόγμα που επιθυμεί, δημιουργούν όμως δυσκολίες τόσο στην ακώλυτη άσκηση της πίστης του, όσο και στην εκδήλωση αυτής της πίστης του. Εκτός από τους κανόνες του δικαίου οι οποίοι στα πλαίσια της συνταγματικής αναγόρευσης της θρησκείας της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού ως επικρατούσας δημιουργούν ή επιτείνουν αυτά τα προβλήματα, η κύρια αιτία για το φαινόμενο είναι η ιστορική και πολιτιστική ταύτιση Ελληνισμού και Ορθοδοξίας. Σήμερα μάλιστα που οι εξελίξεις (παγκοσμιοποίηση, μετανάστες, πόλεμος στα Βαλκάνια) οδηγούν σε έξαρση τα φαινόμενα της μισαλλοδοξίας, της ξενοφοβίας, του θρησκευτικού φανατισμού και εν τέλει του εθνοφυλετισμού στη χώρα μας, η ταύτιση αυτή έλαβε άλλες διαστάσεις και άρχισε μάλιστα να γίνεται αποδεκτή ακόμη και από ομάδες οι οποίες μέχρι σήμερα την αρνούνταν συστηματικά, όπως είναι οι νέοι, οι αριστεροί, οι διανοούμενοι. Αναμφίβολα ο Ελληνισμός και η Ορθοδοξία έχουν μια κοινή πορεία αιώνων, ενώ και η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών είναι Ορθόδοξοι. Πρέπει όμως να δεχθούμε ότι το γεγονός αυτό σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπει τον διαχωρισμό τους σε περισσότερο ή λιγότερο Έλληνες λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων. Και επομένως χρειάζεται τόσο η αλλαγή του νομικού πλαισίου, που νομιμοποιεί σήμερα αυτήν την αντίληψη, αλλά και η ανάληψη πρωτοβουλιών από όλους όσους κατανοούν ότι η αντίληψη αυτή υποσκάπτει τα θεμέλια της δημοκρατίας μας, αλλοιώνει τον πολιτισμό μας και ενώ οφείλεται σε καθαρώς αμυντικά ανακλαστικά, με πρόθεση διασφάλισης της κοινωνίας μας από την «επιβουλή» κατασκευασμένων εχθρών, την καθιστά τελικά πιο ευάλωτη.
2) Αναμφισβήτητα ο νόμος περί προσηλυτισμού πρέπει να καταργηθεί άμεσα. Ο νόμος αυτός, εκτός του ότι είναι μονομερής, μεροληπτικός και επομένως εξ ορισμού άδικος, συχνότατα εφαρμόζεται καταχρηστικά ακριβώς επειδή είναι ιδεολογικά φορτισμένος και θεωρείται από μεγάλο μέρος της κοινωνίας και φυσικά από μεγάλο μέρος των δικαστικών λειτουργών ως μέσο «εθνικής άμυνας» ενώ παρουσιάζεται ως μέσο προάσπισης της θρησκευτικής ελευθερίας. Απαιτείται η θέσπιση ενός νόμου που θα τηρεί ίσες αποστάσεις και θα απαγορεύει πραγματικά την άσκηση άμεσης ή έμμεσης πίεσης από οπουδήποτε προς οποιονδήποτε προκειμένου αυτός να ασπαστεί συγκεκριμένη θρησκεία ή δόγμα. Η επιλογή θρησκευτικής πεποίθησης δεν ενδιαφέρει κανέναν τρίτο, αποτελεί δικαίωμα της οικογένειας αρχικά και του ίδιου του ατόμου τελικά, και το ατομικό αυτό δικαίωμα πρέπει να προστατεύεται απόλυτα.
3) Οι Φιλελεύθεροι ζητούν τον απόλυτο διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας. Το ζήτημα αποτέλεσε αντικείμενο διαλόγου στο ιδρυτικό μας συνέδριο και ήδη περιλαμβάνεται στις ιδεολογικές και προγραμματικές θέσεις του κόμματος. Απόλυτος διαχωρισμός σημαίνει όχι μόνο κατάργηση αυτών των εξουσιών των Μητροπολιτών ή κατάργηση του δημοσιοϋπαλληλικού καθεστώτος των ιερέων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά και λήψη πλήθους άλλων μέτρων όπως η πλήρης αποκοπή του προϋπολογισμού της Εκκλησίας από τον Κρατικό, η μη αναγραφή του θρησκεύματος στις νέες ταυτότητες, η καθιέρωση πολιτικής κηδείας, η καύση των νεκρών, η κατάργηση του όρκου και εν τέλει η κατάργηση του «Ορθόδοξου» Κράτους. Η σύνδεση Ελληνισμού και Ορθοδοξίας υπάρχει, αλλά υπάρχει μόνο στη σφαίρα της ατομικής συνείδησης και επομένως ο Έλληνας πολίτης είναι αποκλειστικά αρμόδιος να εξειδικεύσει αυτήν την σύνδεση και να καθορίσει το πώς αντιλαμβάνεται την εθνική, θρησκευτική και πολιτιστική του ταυτότητα. Η Πολιτεία οφείλει να είναι ουδέτερη.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε Μάρτιο-Μάιο 2000 στο 10ο τεύχος του ΕΡΕΥΝΗΤΗ
ΠΗΓΉ: http://www.diakrisis.gr