Ορθοδοξία

Δευτέρα, 10 Μαρτίου, 1980

Πέρασα μια ολόκληρη ήσυχη, νωχελική Κυριακή στο σπίτι, διαβάζοντας τους Κυριακάτικους Τάιμς και σκεπτόμενος τον κόσμο. Φαίνεται πως οι άνθρωποι, τα έθνη, οι ομάδες θέλουν ανεξαρτησία - για να «βρούν» τον εαυτό τους, για να «είναι» ο εαυτός τους. Τι να σημαίνει αυτό; Όχι πολλά! Μόλις γίνουν ο εαυτός τους, παραδίνονται σε κάτι άλλο : στον σοσιαλισμό, στον εθνικισμό, κ.λπ. Αγώνας για επιβίωση και ο Μαρξισμός είναι έτοιμος γι' αυτούς. Άλλοι αγωνίζονται για το δικαίωμα τους στην ελευθερία (ομιλίας, πορνογραφίας, και αυτοέκφρασης...). Σ' αυτούς προσφέρει τις υπηρεσίες του ο φιλελευθερισμός, καθώς και ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα - αν και αυτά τα δικαιώματα, εδώ και πολύ καιρό, παραμένουν ακαθόριστα. Τα πάντα συγκεντρώνονται κάτω απο το πανώ του αγώνα για να πραγματοποιηθεί κάτι που σπάνια πραγματοποιείται. Η ανθρωπότητα ως όλον και ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά, έχοντας χάσει και έχοντας απορρίψει τον Θεό, ζει εντελώς επικεντρωμένη στον εαυτό της : εγωισμός με την κυριολεξία του όρου. Αλλά επειδή είναι αδύνατο να ζήσει κανείς αυστηρά μόνο με τον εαυτό του, επειδή αυτό αποτελεί μια reduction ad absurdum (αναγωγή στο παράλογο) της ζωής - η οποία είναι ζωή επειδή ζεί με τον άλλο, μέσω του άλλου-, εφευρίσκει συνεχώς κινδύνους για τον εαυτό του· ο άλλος είναι ο εχθρός και η ζωή είναι μια μάχη.

Πηγή: π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, Ημερολόγιο 1973-1983, μετάφραση Ιωσήφ Ροηλίδη, εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 2004, σ. 403-404.



Θα παραθέσω ένα μικρό κείμενο στα αγγλικά που βρήκα σε ένα blog που έχω στο παρελθόν προτείνει για να κάνω ένα μικρό σχόλιο:

In order to be right about anything, the mind [the central organ of the false self] has the need to find someone or something that is wrong. In a sense, the mind is always looking for an enemy (the person who is “wrong”), since without an enemy, the mind is not quite sure of its own identity. When it has an enemy, it is able to be more confident about itself. Since the mind also continually seeks for certainty, which is a by-product of the desire to be right, the process of finding and defining enemies is an ongoing struggle for survival. Declaring enemies is, for the mind, not an unfortunate character flaw, but an essential and necessary task.

Unfortunately, being right is not what people really need, even though a great deal of their lives may be taken up in its pursuit. Defense of the ego is almost always a matter of trying to be right. Interestingly enough, Jesus never once suggested to His disciples that they be right. What He did demand is that they be righteous. In listening to His words we find that we spend almost all our energy in the wrong direction, since we generally pursue being right with every ounce of our being, but leave being good to the weak and the naive.

People fight wars, commit genocide, and deprive others of basic human civil liberties, all in the name of being right. There is little doubt that if a further nuclear war ever takes place, it will be because the person pushing the button believes himself to be right. About something…..

The heart [the primary organ of the true self] is quiet rather than noisy, intuitive rather than deductive, lives entirely in the present, and is, at every moment, accepting of the reality God gives in that moment. Moreover, the heart does not seek to distance or dominate anything or anyone by labeling. Rather, it begins with an awareness of its relationship with the rest of creation (and everything and everyone in it), accepting rather than rejecting, finding similarity rather than alienation and likeness rather than difference. It knows no fear, experiences no desire, and never finds the need to defend or justify itself. Unlike the mind, the heart never seeks to impose itself. It is patient and undemanding. Little wonder, then, that the mind, always impatient and very demanding, manages to dominate it so thoroughly.

from Archimandrite Meletios’ Bread and Water, Wine and Oil.

πηγή : Glory to God for All Things - Dying We Live

Αυτό που σκεφτόμουν είναι πως πολλές φορές προσπαθούμε (με εμένα πρώτο) να βρούμε τον εαυτό μας ξεχωρίζοντας τον απο τους άλλους - ο άλλος είναι έτσι, έτσι και εγώ έτσι έτσι κ.λπ. Και όχι μέσα απο την αποδοχή, τον σεβασμό και την επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας. Πως θα δει κανείς το λάθος του όταν διαχωρίζει έτσι τον εαυτό του απο τους άλλους; Πως θα δει κανείς τα χαρίσματα του Θεού, την αγάπη, την ειρήνη, την πραότητα όταν δεν παλεύει να τα βάλει σε εφαρμογή στην κοινωνία του με τους άλλους;

Ακόμα βέβαια έχω απορίες, για το τι θα πει να βρεις τον εαυτό σου.

Αλήθεια, τι θα πει βρίσκω τον εαυτό μου; Με ενδιαφέρει πάρα πολύ αυτό, ιδιαίτερα σε σχέση με το θέλημα του Θεού. Πολλές φορές, δηλαδή, νιώθω ότι όταν είμαι δυναμική και κάνω ''αυτό που θέλω'' και πείθω τους άλλους και νιώθω ότι οι άλλοι θαυμάζουν αυτό που είμαι, τότε είμαι ο εαυτός μου.
Και μετά σκέφτομαι ότι αυτό είναι καλό, αλλά μάλλον έρχεται σε αντίθεση με το θέλημά Του. Γιατί είπε να είμαστε ταπεινοί και να βάζουμε τον αδελφό πάνω από το θέλω μας και όλα αυτά, ξέρετε, που όμως είναι τόσο μακριά από τον τρόπο που βλέπει ο κόσμος γύρω μας την πραγματικότητα.
(εδώ κολλάει και το σχόλιο που είχα γράψει στο θέμα του Αναστάσιου τις προάλλες για το ότι τα παιδιά που είναι τώρα Γυμνάσιο-Λύκειο έχουν μεγαλώσει με τόσο διαφορετικές αξίες από ό,τι οι παλιότεροι.., τέλος πάντων, βγαίνω από το θέμα).
Και τελικά, ενώ νομίζω πως ξέρω με το μυαλό και με τη λογική, τι είναι αυτό που θα ήθελε ο Θεός να κάνουμε, πολλές φορές αυτό δε με ''καλύπτει'' συναισθηματικά, και καταλαβαίνω ότι ίσως και ο τρόπος που σκέφτομαι και εξηγώ το ''είμαι ο εαυτός μου'' να μην είναι τελείως σωστός. Και τελικά, ανοίγω κανένα βιβλίο, πχ του πατέρα Παΐσιου, και όλα είναι τόσο ξεκάθαρα και σωστά, και με το μυαλό και με την καρδιά, σα να μπαίνουν όλα στη θέση τους. Μα μετά το χάνω πάλι...
Τι λέτε εσείς; Τι σημαίνει για σας ''βρισκω τον εαυτό μου'' και ''είμαι ο εαυτός μου'';

(Γιάννη, πολύ ωραίο το θέμα σου, δεν πρόλαβα να το διαβάσω ολόκληρο αλλά θέλω κι εγώ να το πάρω αυτό το βιβλίο! Λέω να βάλω το μήνυμα αυτό και σε ξεχωριστό θέμα, νομίζω δεν υπάρχει πουθενά αλλού.)

Στο ημερολόγιό του ο πατέρας Σμέναμ έχει πει το εξής αξιοπρόσεχτο:

Η Δεξιά είναι αμαρτωλή, γιατί έχει συνδεθεί με τον ανήθικο καπιταλισμό. Από την άλλη, η αριστερά είναι ακόμα πιο αμαρτωλή, γιατί έχει απομακρυνθεί από τον Θεό.

Τρίτος δρόμος θα μπορούσε να υπάρχει κι αυτός είναι ο ηθικός χριστιανικός δρόμος.

Αλλά τέτοιος δρόμος δεν υπάρχει, αφού οι χριστιανοί είναι διαιρεμένοι σε δεξιούς και αριστερούς!