Καντήλι, Κερί, Θυμίαμα: Ποια η σημασία και οι συμβολισμοί τους;
Το Καντήλι
Η λέξη καντήλι προέρχεται από τη λατινική candela=κερί.
Στη χριστιανική Εκκλησία το Καντήλι τοποθετείται μπροστά στις άγιες εικόνες. Αυτό που τοποθετείται μπροστά στον Εσταυρωμένο, μέσα στο Ιερό Βήμα, διατηρείται πάντοτε αναμμένο και γι' αυτό λέγεται «ακοίμητο» Καντήλι.
Ένα Καντήλι τοποθετείται επίσης στο εικονοστάσι του σπιτιού και ανάβεται κάθε μέρα, σύμφωνα με την ορθόδοξο παράδοση.
Μια συνήθεια που διατηρεί τον βαθύ χριστιανικό συμβολισμό της με το Φώς του Χριστού που φωτίζει κάθε άνθρωπο, που θερμαίνει την ελπίδα και που παρηγορεί και συντροφεύει στις ατέλειωτες ώρες της μοναξιάς.
Το άναμμα του καντηλιού ενέχει τον συμβολισμό ότι προσφέρεται ως θυσία σεβασμού και τιμής προς τον Θεό και τους Αγίους του. Συμβολίζει επίσης, το φώς του Χριστού που φωτίζει κάθε άνθρωπο, καθώς επίσης συμβολίζει και το γνωστό παράγγελμα του Κυρίου μας ότι πρέπει να είμαστε, οι χριστιανοί, τα φώτα του κόσμου.
Το έλαιον, το λάδι δηλ. που καίει στα καντήλια μας, “τον του Θεού υπεμφαίνει έλαιον” γράφει ο Άγ. Συμεών Θεσσαλονίκης, το έλεος του Θεού που φανερώθηκε όταν η περιστερά του Νώε επέστρεψε στην Κιβωτό για να σημάνει την παύση του κατακλυσμού, έχοντας στο ράμφος της κλάδο ελαίας, ή όταν ο Ιησούς, καθώς επροσηύχετο εκτενώς, επότιζε με τους θρόμβους του ιδρώτος του την ελιά, κάτω από τα κλαδιά της οποίας γονάτισε την μαρτυρική εκείνη νύχτα, στο Όρος των Ελαιών.Βέβαια, όλοι ξέρουμε πως απείρως ανώτερος του υλικού φωτισμού είναι ο εσωτερικός, αγιοπνευματικός φωτισμός. Έγραφε λοιπόν ο Θεοφόρος Πατήρ Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός : “Φωτίσωμεν…γλώσσαν” και συμπληρώνει ο σχολιαστής του : Επετεύχθη τούτο ;
Το λάδι συμβολίζει το άπειρο έλεος του Θεού, αλλά και τα κανδήλια συμβολίζουν την Εκκλησία που είναι μεταδοτική Θείου ελέους και φωτιστική. Συμβολίζουν βέβαια τους ίδιους τους αγίους που το Φώς τους έλαμψε, κατά το λόγο του Κυρίου, «έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσι τα καλά έργα και δοξάσωσι τον Πατέρα τον εν τοίς ουρανοίς».
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους πρέπει οι Ορθόδοξοι να ανάβουμε το καντήλι όπως για παράδειγμα
1. για να μάς θυμίζει την ανάγκη για προσευχή,
2. για να φωτίζει το χώρο και να διώκει το σκότος όπου επικρατούν οι δυνάμεις του κακού,
3. για να μάς θυμίζει ότι ο Χριστός είναι το μόνο αληθινό Φώς και η πίστη σε Αυτόν είναι Φώς,
4. για να μάς θυμίζει ότι η ζωή μας πρέπει να είναι φωτεινή,
5. για να μάς θυμίζει ότι όπως το καντήλι απαιτεί το δικό μας χέρι για να ανάψει έτσι και η ψυχή απαιτεί το χέρι του Θεού, τη Χάρη Του δηλαδή,
6. για να μάς θυμίζει ότι πρέπει το θέλημά μας να καεί και να θυσιαστεί
7. για την αγάπη προς το Θεό κ.ά.
Εννοείται, βέβαια, ότι το λάδι των καντηλιών πρέπει να είναιελαιόλαδο και μάλιστα όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητος. Άλλωστε ο Κύριος προσευχήθηκε στον κήπο των Ελαιών και ο ναός με τα κανδήλια μετατρέπεται σε νέο κήπο και ελέους (λαδιού) και Ελέους Θεϊκού Το λάδι τους μας θυμίζει την ευσπλαχνία του Θεού και το φως τους στη ζωή μας, που πρέπει να είναι φωτεινή και άγια.
Η φωτοχυσία του ναού συμβολίζει το θείο φως της παρουσίας του Θεού που φωτίζει τις καρδιές όχι μόνο των νεοφώτιστων αλλά και όλων των χριστιανών. Ο Κύριος φανέρωσε αυτή τη μεγάλη αλήθεια για τον εαυτό Του με τα ακόλουθα λόγια: "Εγώ ειμι το φως του κόσμου" (Ιωάν.8/η: 12). Είναι φως όχι μόνο λόγω της φωτεινής διδασκαλίας Του, αλλά κυρίως λόγω της φωτεινής παρουσίας Του. Αυτό επιβεβαιώνεται κυρίως από τη θαυμαστή Μεταμόρφωσή Του, όπου "έλαμψε το πρόσωπον αυτού ως ο ήλιος, τα δε ιμάτια αυτού εγένετο λευκά ως το φως" (Ματθ.17/ιζ: 2).
Στο Σύμβολο της Πίστεως ο Υιός του Θεού παρουσιάζεται ως "φως εκ φωτός". Στην ακολουθία του Εσπερινού επίσης ο υμνογράφος παρουσιάζει τον Κύριο ως "φως ιλαρόν". Και οι χριστιανοί με τα μυστήρια της Εκκλησίας και τον πνευματικό τους αγώνα μπορούν να δεχθούν το φως της χάριτος του Αγίου Πνεύματος και να το ακτινοβολούν με τη ζωή τους.
Στην "επί του όρους" ομιλία ο Κύριος συμβουλεύοντας τους μαθητές Του είπε: "Υμείς εστε το φως του κόσμου.... ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς" (Ματθ 5/ε: 14-16). (Δηλαδή: Εσείς είστε το φως του κόσμου... έτσι να λάμψει το φως σας μπροστά στους ανθρώπους για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξάσουν τον πατέρα σας τον επουράνιο). Εδώ φαίνεται καθαρά ότι το φως των μαθητών του Χριστού είναι τα καλά έργα της αγιοπνευματικής ζωής τους. Οι άγιοι στην άλλη ζωή θα ομοιάσουν με τον Κύριο, θα γίνουν "θεοί κατά χάριν". Αυτό το εκφράζει ο Κύριος καθαρά με τα προφητικά λόγια Του: "Τότε οι δίκαιοι εκλάμψουσιν ως ο ήλιος εν τη βασιλεία του πατρός αυτων" (Ματθ. 13/ιγ: 43).
Το Κερί
Και το κερί επίσης συμβολίζει το Φως του Χριστού , τη φλόγα της πίστεως.
Πίσω από το άναμμα του κεριού κρύβεται βαθύτατος συμβολισμός. Ο Συμεών Θεσσαλονίκης μας λέγει ότι το κερί που ανάβουμε έχει έξι συμβολισμούς:
1. Συμβολίζει την καθαρότητα της ψυχής μας, γιατί είναι κατασκευασμένο από καθαρό κερί μέλισσας.
2. ·Επίσης την πλαστικότητα της ψυχής μας, μια και εὔκολα πάνω του μπορούμε να χαράξουμε ο,τιδήποτε.
3. Ακόμη την Θεία Χάρη, επειδή το κερί προέρχεται από τα άνθη που ευωδιάζουν.
4. Επιπλέον συμβολίζει την θέωση, στην οποία πρέπει να φθάσουμε, επειδή το κερί ανακατεύεται με τη φωτιά και της δίνει τροφή.
5. Και το φώς του Χριστού επίσης δείχνει, καθώς καίει και φωτίζει στο σκοτάδι.
6. Και τέλος συμβολίζει την αγάπη και την ειρήνη που πρέπει να χαρακτηρίζουν κάθε χριστιανό, επειδή το κερί καίγεται όταν φωτίζει, αλλά και παρηγορεί τον άνθρωπο με το φώς του μέσα στο σκοτάδι.
Ανάβοντας κερί πρέπει να θυμόμαστε ότι πρέπει να ζούμε μέσα στο φώς που πήραμε με την βάπτισή μας. Γι αυτό τη βάπτιση την ονομάζουμε και Φώτισμα. Γι αυτό και στη διάρκεια της βαπτίσεως κρατάμε αναμμένες λαμπάδες. Το φώς αυτό είναι το πύρ της Πεντηκοστής, το φώς του Αγίου Πνεύματος. Και το φώς αυτό ανανεώνεται μέσα μας στην ψυχή μας, κάθε φορά που συμμετέχουμε στη Θεία Λειτουργία και κάθε φορά που κοινωνούμε και προσευχόμαστε. Γι αυτό στο τέλος κάθε Θείας Λειτουργίας ψάλλουμε: «Είδομεν το φώς το αληθινόν, ελάβομεν Πνεύμα επουράνιον, εύρομεν πίστιν αληθή αδιαίρετον Τριάδα προσκυνούντες».
Το φως του Ναού όμως, πρέπει να πούμε, σώζει καλύτερα τους συμβολισμούς του και βοηθεί και την ψυχή να κατανυχθεί όταν είναι φυσικό, όπως στα περισσότερα από τα μοναστήρια μας, δηλαδή αποτελούμενο από κεριά και κανδήλια που καίνε και όχι τεχνητό που προέρχεται δηλ. από ηλεκτρικό ρεύμα.
Τα κ ε ρ ι ά όπως και το λ ά δ ι είναι μία προσφορά προς τον Θεό από αυτά τα υλικά αγαθά που ο ίδιος μάς δίνει ( τα Σά εκ των Σών) και συμβολίζουν τα μέν κεριά το εύπλαστο και μαλακό της ψυχής αλλά και την ενωτική δύναμη του αγίου Πνεύματος διότι τα κεριά κατασκευάζονται, έτσι τουλάχιστον θα έπρεπε, από το αγνό κερί που φτιάχνει η μέλισσα, η οποία για να παρασκευάσει το κερί μαζεύει τη γύρη από διάφορα λουλούδια. Για το λόγο αυτό το κερί μάς θυμίζει και την εργατικότητα της μέλισσας αλλά και το γεγονός ότι μαζεύει ό,τι καλό και απορρίπτει ό,τι ρυπαρό. Θυμίζει επίσης το κερί τον τρόπο με τον οποίο το Πύρ, η Θεότητα δηλαδή, ενώνεται με την εύπλαστη ψυχή και τη μαλακώνει αλλά και τη φωτίζει και την ίδια και όλους όσοι έρχονται σε κοινωνία μαζί της.
Το κερί, καθώς καίγεται, φωτίζει το περιβάλλον του. Έτσι και ο συνειδητός χριστιανός, όταν θυσιάζεται για την αγάπη του Θεού, φωτίζει τους συνανθρώπους του και τους δείχνει τον δρόμο της σωτηρίας.
Όταν ο πιστός εισέρχεται στον ναό, πρέπει να ανάβει στο μανουάλι ένα κερί για τους ζώντες κι ένα κερί για τους τεθνεώτες συγγενείς και γνωστούς του. Εάν όμως κάποιοι από τους ζώντες έχουν ιδιαίτερα προβλήματα, τότε καλό είναι να ανάβουμε κερί για τον καθένα ξεχωριστά. Το άναμμα του κεριού πρέπει πάντοτε να συνοδεύεται με λόγια προσευχής. Για τους ζώντες θα ζητάμε το έλεος και την προστασία του Θεού, ενώ για τους τεθνεώτες τη θεία ευσπλαχνία και αιώνια σωτηρία τους.
Το αγνό κερί που παράγεται από παρθένες μέλισσες συμβολίζει την ανθρώπινη φύση του Χριστού η οποία προήλθε από την πάναγνη και παρθένο Μαριάμ. Το τρικέρι του επισκόπου συμβολίζει την Αγία Τριάδα, ενώ το δικέρι τις δύο φύσεις του Χριστού. Τα κεριά ή οι λαμπάδες που ανάβουμε στη Βάπτιση συμβολίζουν το πνευματικό φως που λαμβάνει ο νεοφώτιστος. Τα κεριά της κηδείας, του τάφου και των μνημοσύνων συμβολίζουν το φως του Χριστού, στο οποίο ευχόμεθα να εισέλθει ο αποθανών. Ο Πολυέλαιος συμβολίζει την θριαμβεύουσα Εκκλησία των Ουρανών. Τα κεριά ή τα κανδήλια του συμβολίζουν τους αγίους. Στις μεγάλες γιορτές στις Ιερές Μονές σείουν τον Πολυέλαιο, για να φανερώσουν ότι και οι άγιοι στα επουράνια συνεορτάζουν και συγχορεύουν με την επίγεια Εκκλησία του Χριστού.
Το Θυμίαμα
Θυμίαμα καλείται από τα αρχαία χρόνια το αρωματικό ρετσίνι ή το κόμμι που βγαίνει από τις τομές στον κορμό του δέντρου λίβανος εξ ου και λιβάνι. Στο σπίτι καλό είναι να προσφέρεται θυμίαμα τακτικά και να συνοδεύεται πάντοτε με κάποια προσευχή. Οι πνευματικοί συμβολισμοί του θυμιάματος είναι:
1. Το θυμίαμα εν πρώτοις συμβολίζει την προσευχή, που ανεβαίνει προς τον θρόνον του Θεού. " Κατευθυνθήτω η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιόν Σου. . . " Είναι η ορμή της ψυχής προς τα άνω. Και ταυτόχρονα συμβολίζει και την ζέουσαν επιθυμία μας να γίνει η προσευχή μας δεκτή " εις όσμήν ευωδίας πνευματικής ". Γράφει ο ιερός Χρυσόστομος " Ώσπερ το θυμίαμα και καθ' εαυτό καλόν και ευώδες, τότε δέ μάλιστα επιδείκνυται την ευωδίαν, όταν ομιλήση τώ πυρί. Ούτω δέ και η ευχή καλή μέν καθ' εαυτήν, καλλίων δέ και ευωδεστέρα γίνεται όταν μετά και ζεούσης ψυχής αναφέρηται, όταν θυμιατήριον η ψυχή γένηται και πύρ ανάπτη σφοδρόν ". Γι ' αυτό και πρέπει, όταν προσεύχεται κανείς, καλόν είναι να καίει θυμίαμα στο σπίτι.
2. Συμβολίζει ακόμη τις γλώσσες πυρός της Αγ. Πεντηκοστής, όταν ο Κύριος εξαπέστειλε στους Μαθητές Του το Πανάγιό Του Πνεύμα " έν είδει πυρίνων γλωσσών ". Στην ευχή που λέγει ο ιερεύς, όταν ευλογεί το θυμίαμα στην Πρόθεση, αναφέρει " Θυμίαμά Σοι προσφέρομεν Χριστέ ο Θεός εις οσμήν ευωδίας πνευματικής, ο προσδεξάμενος εις το υπερουράνιόν Σου θυσιαστήριον, αντικατάπεμψον ημίν την χάριν του Παναγίου Σου Πνεύματος ". Με το θυμίαμα δηλ. ζητούμε από τον Κύριο να μάς στείλει την αγιοπνευματικήν Του χάρι. Γι' αυτό και οι πιστοί, όταν τους θυμιάζει ο Ιερεύς, κλίνουν ελαφρώς την κεφαλή σε δείγμα αποδοχής της χάριτος αυτής. Ο Άγ. Συμεών Θεσσαλονίκης ερμηνεύει ως εξής την σημασίαν του θυμιάματος : " Δηλοί την απ' ουρανού χάριν και δωρεάν εκχυθείσαν τώ κόσμω διά Ιησού Χριστού και ευωδίαν του Πνεύματος και πάλιν εις τον ουρανόν δι' αυτού αναχθείσαν".
3. Το ευώδες θυμίαμα συμβολίζει εξ άλλου και τον αίνον, που απευθύνεται προς τον Θεό. Η καύση του θυμιάματος σημαίνει τη λατρεία και τον εξιλασμό. Το δέ ευχάριστο συναίσθημα, που δημιουργείται από το άρωμα του θυμιάματος σε όλο το χώρο του Ι. Ναού, σημαίνει την πλήρωση της καρδιάς μας από τη θεία ευαρέστηση, που είναι ο καρπός της αγάπης μας προς το Θεό. Στην περίπτωση αυτή κάθε πιστός μετατρέπεται σε " ευωδίαν Χριστού ".
4. Το δέ θυμιατήριον, όπου καίγονται τα κάρβουνα και τοποθετείται το θυμίαμα, συμβολίζει την κοιλίαν της Θεοτόκου, η οποία δέχθηκε στα σπλάχνα της σωματικώς την Θεότητα, που είναι " πύρ καταναλίσκον ", χωρίς να υποστή φθοράν ή αλλοίωση. Κατά τον άγιο Γερμανό, Πατριάρχη Κων/λεως " Ο θυμιατήρ υποδεικνύει την ανθρωπότητα του Χριστού, το πύρ την θεότητα και ο ευώδης καπνός μηνύει την ευωδία του Αγίου Πνεύματος προπορευομένην ". Και αλλού " Η γαστήρ του θυμιατηρίου νοηθείη αν ημίν η ηγιασμένη μήτρα της Θεοτόκου φέρουσα τον θείον άνθρακα Χριστόν εν ώ κατοικεί πάν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς. Διό και την οσμήν της ευωδίας αναδίδωσιν ευωδιάζον τα σύμπαντα ". Με απλά λόγια και ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός περιγράφει αυτόν τον συμβολισμόν, λέγοντας " Το θυμιατό σημαίνει την Δέσποινα, την Θεοτόκο. Όπως τα κάρβουνα είναι μέσα στο θυμιατό και δεν καίεται, έτσι και η Δέσποινα η Θεοτόκος εδέχθηκε τον Χριστόν και δεν εκάηκε, αλλά μάλιστα εφωτίσθηκε.
Με το θυμίαμα που προσφέρουμε την ώρα της προσευχής υποβοηθείται η ανάταση της ψυχής προς τα υψηλά «άνω σχώμεν τάς καρδίας». Όπως το θυμίαμα θερμαινόμενο στον άνθρακα ανέρχεται προς τα άνω ευωδιάζοντας το περιβάλλον, έτσι και η ψυχή του πιστού με θερμή πίστη πρέπει να πτερουγίζει προς τα άνω μυροβλύζουσα, απαγγιστρωμένη από τις υλικές μέριμνες. Η βάση του θυμιατηρίου υποδεικνύει την ανθρωπότητα του Χριστού, η φωτιά την θεότητά Του και ο ευώδης καπνός μάς «πληροφορεί» την προπορευόμενη ευωδία του Αγίου Πνεύματος.
Ο Μωυσής υπακούοντας στον Θεό κατασκεύασε και τοποθέτησε στη Σκηνή του Μαρτυρίου Θυσιαστήριο του Θυμιάματος (Έξοδ. 30: 1-10). Ο τρόπος παρασκευής του Θυμιάματος διδάχθηκε από τον ίδιο τον Κύριο (Έξοδ. 30: 34-36). Η προσφορά Θυμιάματος στην Παλαιά Διαθήκη αποτελούσε εντολή του Θεού. Έπρεπε να προσφερθεί Θυμίαμα στην αρχή της ημέρας το πρωί και το βράδυ με το άναμμα των Λύχνων (Έξοδ. 30: 7-8).
Αυτή η καλή συνήθεια μεταφέρθηκε και στη χριστιανική λατρεία. Ιδιαίτερα προσφέρεται Θυμίαμα στον Εσπερινό με το ιλαρό φως της δύσεως του Ηλίου και στο ψάλσιμο του δεύτερου στίχου του 140 Ψαλμού, όπου ψάλλεται το "κατευθυνθήτω η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιόν σου". Παρακαλούμε τον Κύριο να ανεβεί η προσευχή μας προς τον θρόνο Του, όπως ανεβαίνει το ευωδιαστό Θυμίαμα προς τον ουρανό.
Το λατρευτικό αυτό μέσο δημιουργεί κατανυκτικό κλίμα προσευχής και ελκύει την αγιαστική χάρη του Θεού. Η ευλογία του Θυμιάματος κατά την τελετή της Προσκομιδής δείχνει καθαρά τη μεγάλη ωφέλεια, που προξενείται στους εκκλησιαζόμενους από την προσφορά του Θυμιάματος. Λέει χαρακτηριστικά εκεί ο ευλογών λειτουργός: "Θυμίαμά σοι προσφέρομεν, Χριστέ ο Θεός ημών, εις οσμήν ευωδίας πνευματικής· ό προσδεξάμενος εις το υπερουράνιόν σου θυσιαστήριον, αντικατάπεμψον ημίν την χάριν του παναγίου σου Πνεύματος". (Δηλαδή: Θυμίαμα σ' Εσένα προσφέρουμε, Χριστέ Ύψιστε Θεέ, ως οσμή ευωδίας πνευματικής· αυτό, αφού δέχθηκες στο υπερουράνιό Σου Θυσιαστήριο, στείλε πίσω σε μας τη χάρη του παναγίου Σου Πνεύματος). Έκπληξη προκαλεί το ότι τα ίδια λόγια περίπου χρησιμοποιεί ο λειτουργός και για την προσφορά των Τιμίων Δώρων στη Θεία Λειτουργία: "Όπως ο φιλάνθρωπος Θεός ημών, ο προσδεξάμενος αυτά εις το άγιον και υπερουράνιον και νοερόν αυτού θυσιαστήριον εις οσμήν ευωδίας πνευματικής, αντικαταπέμψη ημίν την θείαν χάριν και την δωρεάν του Αγίου Πνεύματος, δεηθώμεν". (Δηλαδή: Με σκοπό ο φιλάνθρωπος Θεός μας, που δέχθηκε αυτά στο άγιο και υπερουράνιο και πνευματικό Του Θυσιαστήριο ως οσμή ευωδίας πνευματικής, να στείλει πίσω σε μας τη θεία χάρη και τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος, ας παρακαλέσουμε).
Όταν ο λειτουργός θυμιάζει τους πιστούς, αυτοί πρέπει να προσκυνούν ευλαβικά προσδοκώντας την ευλογία και τη χάρη του Θεού. Όταν ο λειτουργός θυμιάζει τις εικόνες των αγίων, επιζητεί τις μεσιτικές προσευχές τους προς τον Κύριο για βοήθεια των μελών της στρατευομένης Εκκλησίας. ΔυστυχώςΠολλοί χριστιανοί, όταν τους θυμιά ο Ιερεύς, παραμένουν ακίνητοι (σάν κολώνες). Και τούτο, ασφαλώς, λόγω άγνοιας! Η μικρή υπόκλιση είναι δείγμα ότι συμμετέχουμε στα τελούμενα και μία ανταπόκριση στοιχειώδους ευγένειας προς τον λειτουργό που προσεύχεται για μάς!
Αγαπητά μέλη και επισκέπτες, καλώς ήρθατε στο ανανεωμένο μας φόρουμ!
Με πολλή χαρά περιμένουμε τις νέες σας δημοσιεύσεις!
Με πολλή χαρά περιμένουμε τις νέες σας δημοσιεύσεις!
ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Συντονιστές: Νίκος, Anastasios68, johnge
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Τι είναι το κόλλυβο; Πως προέκυψε στην παράδοση της εκκλησίας μας;
Υπάρχει μια περιεκτικότατη σε νόημα και περιεχόμενο απάντηση που καλύπτει την παραπάνω ερώτηση, ενώ μας λύνει και άλλες παρόμοιες απορίες. Είναι του Αγίου Νικοδήμου του αγιορείτου παρμένη από μία διμηνιαία έκδοση του συλλόγου:«ΦΙΛΟΙ ΙΕΡΟΥ ΚΟΙΝΟΒΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ.
Κόλλυβο, λοιπόν, είναι βρασμένο σιτάρι, το όποιο σιτάρι είναι σύμβολο του ανθρώπινου σώματος, επειδή το ανθρώπινο σώμα τρέφεται και αυξάνει με το σιτάρι.
Γι' αυτό άλλωστε και ό Κύριος παρομοίασε το θεουπόστατο Σώμα Του με' το σπυρί του σιταριού, έτσι λέγοντας στο δωδέκατο κεφάλαιο του κατά Ιωάννη αγίου Ευαγγελίου: «το σπυρί του σιταριού εάν πέφτοντας στη γη δεν πεθάνει, μένει μοναχό του (και δεν πολλαπλασιάζεται) εάν όμως πεθάνει, πολύ καρπό φέρνει».
Είπε εξάλλου και ό μακάριος Παύλος στην προς Κορινθίους Α' επιστολή, κεφάλαιο 16: «εκείνο πού εσύ σπέρνεις δεν ζωογονείται, εάν πρώτα δεν πεθάνει» και τούτο, γιατί θάβεται στη γη το νεκρό σώμα και σαπίζει, όπως ακριβώς συμβαίνει και με' το σπυρί του σιταριού.
'Απ' αυτή, λοιπόν, την παρομοίωση πήρε την αφορμή ή Εκκλησία του Χριστού και τελεί τα αποκαλούμενα κόλλυβα, τόσο αυτά πού προσφέρονται στις εορτές των αγίων, όσο και αυτά πού προσφέρονται στα μνημόσυνα των κεκοιμημένων εν Χριστώ αδελφών μα;, όπως λέγει ο Γαβριήλ ο (επίσκοπος) Φιλαδέλφειας στο Εγχειρίδιο. Και σύμφωνα με' τον Βλαστάρη «εφθός σίτος», δηλαδή βρασμένο σιτάρι, είναι τα κόλλυβα και όχι άβραστο κυρίως βέβαια και πρωτίστως, για να μπορούμε να τα τρώμε. Και τα τρώμε τα κόλλυβα, εξαιτίας του θαύματος πού έκανε ό Άγιος Θεόδωρος ό Τηρών, αυτός που καθιέρωσε τα κόλλυβα, το πρώτο Σάββατο των Νηστειών, προστάζοντας (σε θείο όραμα) τον Αρχιερέα να βράσει σιτάρι και να το μοιράσει στους Χριστιανούς.
Ο δεύτερος λόγος για τον όποιο βράζουμε το σιτάρι είναι, για να φανερώνεται με' το βράσιμο ή διάλυση και ή φθορά των σωμάτων των κεκοιμημένων, των οποίων σύμβολα είναι τα κόλλυβα.
Και αν κάποιος επρόκειτο να ισχυρισθεί ότι τα κόλλυβα έπρεπε να είναι άβραστο σιτάρι και όχι βρασμένο -αφού, σύμφωνα με' τον συλλογισμό τους, το βρασμένο σιτάρι δεν μπορεί ποτέ να βλαστήσει, ενώ τα σώματα των κοιμηθέντων, παρόλο που έχουν ήδη διαλυθεί, πρόκειται ωστόσο να αναστηθούν κατά τη συντέλεια επομένως, λέγουν, είναι αταίριαστο το σύμβολο μ' αυτό πού συμβολικά παριστάνει, δηλαδή το βρασμένο σιτάρι με' το νεκρό σώμα-, εάν, λοιπόν, λέμε, έτσι έλεγε κάποιος, σ' αυτά εμείς αποκρινόμαστε, ότι μάλιστα αυτό (το βρασμένο σιτάρι) είναι σύμβολο πάρα πολύ ταιριαστό. Γιατί, όπως το βρασμένο σιτάρι δεν μπορεί, βέβαια, να βλαστήσει με φυσικό τρόπο, μπορεί όμως και παραμπορεί με υπερφυσικό, δηλαδή με την άπειρη δύναμη του Θεού, ό όποιος μπορεί να πραγματοποιήσει τα πάντα έτσι παρομοίως και τα νεκρά σώματα, τα όποια έχουν διαλυθεί στα μέρη από τα όποια συναρμόσθηκαν, δεν μπορούν, βέβαια, με' φυσικό τρόπο να αναστηθούν και να ξαναζωντανέψουν, με' υπερφυσικό όμως τρόπο, δηλαδή με την παντοδυναμία του Θεού, μπορούν και πάρα πολύ μάλιστα. γι αυτό όλοι οι θεολόγο ομολογούν ότι ή Ανάσταση των νεκρών είναι έργο πού ξεπερνά όλους τους όρους της φύσεως.
Υπάρχει μια περιεκτικότατη σε νόημα και περιεχόμενο απάντηση που καλύπτει την παραπάνω ερώτηση, ενώ μας λύνει και άλλες παρόμοιες απορίες. Είναι του Αγίου Νικοδήμου του αγιορείτου παρμένη από μία διμηνιαία έκδοση του συλλόγου:«ΦΙΛΟΙ ΙΕΡΟΥ ΚΟΙΝΟΒΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ.
Κόλλυβο, λοιπόν, είναι βρασμένο σιτάρι, το όποιο σιτάρι είναι σύμβολο του ανθρώπινου σώματος, επειδή το ανθρώπινο σώμα τρέφεται και αυξάνει με το σιτάρι.
Γι' αυτό άλλωστε και ό Κύριος παρομοίασε το θεουπόστατο Σώμα Του με' το σπυρί του σιταριού, έτσι λέγοντας στο δωδέκατο κεφάλαιο του κατά Ιωάννη αγίου Ευαγγελίου: «το σπυρί του σιταριού εάν πέφτοντας στη γη δεν πεθάνει, μένει μοναχό του (και δεν πολλαπλασιάζεται) εάν όμως πεθάνει, πολύ καρπό φέρνει».
Είπε εξάλλου και ό μακάριος Παύλος στην προς Κορινθίους Α' επιστολή, κεφάλαιο 16: «εκείνο πού εσύ σπέρνεις δεν ζωογονείται, εάν πρώτα δεν πεθάνει» και τούτο, γιατί θάβεται στη γη το νεκρό σώμα και σαπίζει, όπως ακριβώς συμβαίνει και με' το σπυρί του σιταριού.
'Απ' αυτή, λοιπόν, την παρομοίωση πήρε την αφορμή ή Εκκλησία του Χριστού και τελεί τα αποκαλούμενα κόλλυβα, τόσο αυτά πού προσφέρονται στις εορτές των αγίων, όσο και αυτά πού προσφέρονται στα μνημόσυνα των κεκοιμημένων εν Χριστώ αδελφών μα;, όπως λέγει ο Γαβριήλ ο (επίσκοπος) Φιλαδέλφειας στο Εγχειρίδιο. Και σύμφωνα με' τον Βλαστάρη «εφθός σίτος», δηλαδή βρασμένο σιτάρι, είναι τα κόλλυβα και όχι άβραστο κυρίως βέβαια και πρωτίστως, για να μπορούμε να τα τρώμε. Και τα τρώμε τα κόλλυβα, εξαιτίας του θαύματος πού έκανε ό Άγιος Θεόδωρος ό Τηρών, αυτός που καθιέρωσε τα κόλλυβα, το πρώτο Σάββατο των Νηστειών, προστάζοντας (σε θείο όραμα) τον Αρχιερέα να βράσει σιτάρι και να το μοιράσει στους Χριστιανούς.
Ο δεύτερος λόγος για τον όποιο βράζουμε το σιτάρι είναι, για να φανερώνεται με' το βράσιμο ή διάλυση και ή φθορά των σωμάτων των κεκοιμημένων, των οποίων σύμβολα είναι τα κόλλυβα.
Και αν κάποιος επρόκειτο να ισχυρισθεί ότι τα κόλλυβα έπρεπε να είναι άβραστο σιτάρι και όχι βρασμένο -αφού, σύμφωνα με' τον συλλογισμό τους, το βρασμένο σιτάρι δεν μπορεί ποτέ να βλαστήσει, ενώ τα σώματα των κοιμηθέντων, παρόλο που έχουν ήδη διαλυθεί, πρόκειται ωστόσο να αναστηθούν κατά τη συντέλεια επομένως, λέγουν, είναι αταίριαστο το σύμβολο μ' αυτό πού συμβολικά παριστάνει, δηλαδή το βρασμένο σιτάρι με' το νεκρό σώμα-, εάν, λοιπόν, λέμε, έτσι έλεγε κάποιος, σ' αυτά εμείς αποκρινόμαστε, ότι μάλιστα αυτό (το βρασμένο σιτάρι) είναι σύμβολο πάρα πολύ ταιριαστό. Γιατί, όπως το βρασμένο σιτάρι δεν μπορεί, βέβαια, να βλαστήσει με φυσικό τρόπο, μπορεί όμως και παραμπορεί με υπερφυσικό, δηλαδή με την άπειρη δύναμη του Θεού, ό όποιος μπορεί να πραγματοποιήσει τα πάντα έτσι παρομοίως και τα νεκρά σώματα, τα όποια έχουν διαλυθεί στα μέρη από τα όποια συναρμόσθηκαν, δεν μπορούν, βέβαια, με' φυσικό τρόπο να αναστηθούν και να ξαναζωντανέψουν, με' υπερφυσικό όμως τρόπο, δηλαδή με την παντοδυναμία του Θεού, μπορούν και πάρα πολύ μάλιστα. γι αυτό όλοι οι θεολόγο ομολογούν ότι ή Ανάσταση των νεκρών είναι έργο πού ξεπερνά όλους τους όρους της φύσεως.
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Υπάρχει μικρή και μεγάλη αμαρτία;
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι πατέρες της εκκλησίας διακρίνουν τα αμαρτήματα σε 2 κατηγορίες:
Τα θανάσιμα που είναι αμαρτήματα, τα οποία αποχωρίζουν τον άνθρωπο από το Θεό και διώχνουν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Θεωρούνται δε τα εξής επτά : υπερηφάνεια, πλεονεξία, πορνεία, φθόνος, γαστριμαργία, μνησικακία και η πνευματική αδιαφορία (ακηδία)
και τα συγγνωστά. Ο Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει σχετικά με τα συγγνωστά αμαρτήματα ότι αδυνατίζουν τις δυνάμεις της ψυχής, καταστρέφουν την ευλάβεια, εμποδίζουν την χάρι που προέρχεται από τον Θεό, ανοίγουν θύρα στους πειρασμούς, και αν δεν θανατώνουν την ψυχή, όμως την κάνουν να ασθενή και ιδιαιτέρως όταν κανείς παραμένη σ αυτά για μεγάλο χρονικό διάστημα με την κλίσι που έχει και με την θέλησί του. Γιατί άλλο είναι το να πής μία ή δυό φορές ένα ελαφρύ ψέμα και άλλο το να λέγης ψέμα για κάθε υπόθεσι και να έχη κάποια κλίσι καιχαρά σε τέτοιο ελάττωμα.
Το μικρό και το μεγάλο έχει να κάνει με τον βαθμό της αμαρτίας (της παράβασης των εντολών του Θεού και την διάκριση της σε θανάσιμη και συγγνωστή) και όχι με την κλίμακα μικρή-μεσαία-μεγάλη αμαρτία.
Δεν υπάρχει μικρή ή μεγάλη αμαρτία. Η αμαρτία είναι πάντα αμαρτία. Είναι δυνατόν π.χ. κάποιος να κλέψει 1 ευρώ και κάποιος άλλος να κλέψει 1.000 και ο Θεός να τους ξεχωρίσει σε μικρό και σε μεγάλο κλέφτη; Όχι βέβαια...Ευτυχώς για μας όλες οι αμαρτίες συγχωρούνται με την εξομολόγηση και την μετάνοια.
Το άσχημο είναι ότι τα φαινομενικά ασήμαντα πράγματα για μας (ποιός θα ασχοληθεί με 1 ευρώ λιγότερο ή περισσότερο;;) είναι και τα πιο επικίνδυνα ακριβώς γιατί δεν σπουδαιολογούνται...έτσι μένουν μέσα μας μικρά αγκαθάκια-παράσιτα για τα οποία πρέπει με αυτοεξέταση και αυτοέλεγχο να καταπολεμούμε...
πολύ σοφά το αναφέρει ο 50ος ψαλμός :"ότι την αμαρτία μου εγώ γινώσκω και η αμαρτία μου ενώπιον μου εστί δια παντός"
Ο Γέροντας Παΐσιος στην πνευματική του διαθήκη αναφέρει:
"Του λόγου μου ο Μοναχός Παΐσιος, όπως εξέτασα τον εαυτό μου, είδα ότι όλες τις εντολές του Κυρίου τις παρέβην. Όλες τις αμαρτίες τις έχω κάνει. Δεν έχει σημασία εάν ορισμένες έχουν γίνει σε μικρότερο βαθμό διότι δεν έχω καθόλου ελαφρυντικά, επειδή με έχει ευεργετήσει πολύ ο Κύριος..." (!!!)
(αντί να σχολιάσουμε το παραπάνω, με κίνδυνο να ζημιωθούμε κιόλας, ας αρκεστούμε να το διαβάσουμε ξανά και ξανά, μήπως διδαχθούμε και συμμορφωθούμε).
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι πατέρες της εκκλησίας διακρίνουν τα αμαρτήματα σε 2 κατηγορίες:
Τα θανάσιμα που είναι αμαρτήματα, τα οποία αποχωρίζουν τον άνθρωπο από το Θεό και διώχνουν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Θεωρούνται δε τα εξής επτά : υπερηφάνεια, πλεονεξία, πορνεία, φθόνος, γαστριμαργία, μνησικακία και η πνευματική αδιαφορία (ακηδία)
και τα συγγνωστά. Ο Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει σχετικά με τα συγγνωστά αμαρτήματα ότι αδυνατίζουν τις δυνάμεις της ψυχής, καταστρέφουν την ευλάβεια, εμποδίζουν την χάρι που προέρχεται από τον Θεό, ανοίγουν θύρα στους πειρασμούς, και αν δεν θανατώνουν την ψυχή, όμως την κάνουν να ασθενή και ιδιαιτέρως όταν κανείς παραμένη σ αυτά για μεγάλο χρονικό διάστημα με την κλίσι που έχει και με την θέλησί του. Γιατί άλλο είναι το να πής μία ή δυό φορές ένα ελαφρύ ψέμα και άλλο το να λέγης ψέμα για κάθε υπόθεσι και να έχη κάποια κλίσι καιχαρά σε τέτοιο ελάττωμα.
Το μικρό και το μεγάλο έχει να κάνει με τον βαθμό της αμαρτίας (της παράβασης των εντολών του Θεού και την διάκριση της σε θανάσιμη και συγγνωστή) και όχι με την κλίμακα μικρή-μεσαία-μεγάλη αμαρτία.
Δεν υπάρχει μικρή ή μεγάλη αμαρτία. Η αμαρτία είναι πάντα αμαρτία. Είναι δυνατόν π.χ. κάποιος να κλέψει 1 ευρώ και κάποιος άλλος να κλέψει 1.000 και ο Θεός να τους ξεχωρίσει σε μικρό και σε μεγάλο κλέφτη; Όχι βέβαια...Ευτυχώς για μας όλες οι αμαρτίες συγχωρούνται με την εξομολόγηση και την μετάνοια.
Το άσχημο είναι ότι τα φαινομενικά ασήμαντα πράγματα για μας (ποιός θα ασχοληθεί με 1 ευρώ λιγότερο ή περισσότερο;;) είναι και τα πιο επικίνδυνα ακριβώς γιατί δεν σπουδαιολογούνται...έτσι μένουν μέσα μας μικρά αγκαθάκια-παράσιτα για τα οποία πρέπει με αυτοεξέταση και αυτοέλεγχο να καταπολεμούμε...
πολύ σοφά το αναφέρει ο 50ος ψαλμός :"ότι την αμαρτία μου εγώ γινώσκω και η αμαρτία μου ενώπιον μου εστί δια παντός"
Ο Γέροντας Παΐσιος στην πνευματική του διαθήκη αναφέρει:
"Του λόγου μου ο Μοναχός Παΐσιος, όπως εξέτασα τον εαυτό μου, είδα ότι όλες τις εντολές του Κυρίου τις παρέβην. Όλες τις αμαρτίες τις έχω κάνει. Δεν έχει σημασία εάν ορισμένες έχουν γίνει σε μικρότερο βαθμό διότι δεν έχω καθόλου ελαφρυντικά, επειδή με έχει ευεργετήσει πολύ ο Κύριος..." (!!!)
(αντί να σχολιάσουμε το παραπάνω, με κίνδυνο να ζημιωθούμε κιόλας, ας αρκεστούμε να το διαβάσουμε ξανά και ξανά, μήπως διδαχθούμε και συμμορφωθούμε).
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Ψωμί, κρασί και λάδι.Υπάρχουν γραπτές αναφορές σχετικά με τον συμβολισμό τους;
Εμείς οι χριστιανοί οφείλουμε να σεβόμαστε όλα τα πράγματα που μας παρέχονται από τον πλάστη και δημιουργό μας.
Ιδιαίτερη μνεία όμως γίνεται για τον σίτον τον οίνον και το έλαιον στην γραπτή παράδοση της Εκκλησίας μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Εις την ευλογία των άρτων δεόμεθα: «Ευλόγησον Κύριε τον σίτον ,τον οίνον και το έλαιον και πλήθυνον αυτά εν τοις οίκοις των προσφερόντων σοι τα δώρα ταύτα.»
Εις τον (ργ) ψαλμόν τον λεγόμενον προιμιακόν ο προφήτης Δαυίδ ευλογών τον Θεόν ψάλει «… οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου του ιλαρύναι πρόσωπον εν ελαίω και άρτος καρδίαν ανθρώπου στηρίζει.» Έτσι λοιπόν αυτές οι τρεις βασικές τροφές δεν λείπουν ποτέ από τα τραπέζια πλουσίων και πτωχών.
Στις προκαθορισμένες όμως περιόδους νηστείας ,καθώς και στις νηστίσιμες ημέρες της εβδομάδος η κατάλυση οίνου και ελαίου είναι απαγορευμένη, απεναντίας συνιστάται η άλειψις του προσώπου και της κεφαλής με έλαιον, δια λόγους ταπεινοφροσύνης « σου δε νηστεύοντος άλλειψαί σου την κεφαλήν ελαίω και το πρόσωπόν σου νίψε όπως μη φανείς τοις ανθρώποις νηστεύων...»
Εις το κατά Λουκάν ευαγγέλιον, εις την παραβολή του καλού Σαμαρείτου, εις τον περιπεσόντα εις τους ληστάς και κατατραυματισθέντα, αναγινώσκομεν , «…προσελθών κατέδησε τα τραύματα αυτού, επιχέων έλαιον και οίνον».
Ο ιερός Χρυσόστομος ομιλεί περί της λυχνίας που ευρίσκεται εις το ναόν « ως πολλώ τιμιωτέρας και ηδίονος ή η εν τω οίκω λάμπουσα » και εξηγώντας τον λόγο προσθέτει «και ίασιν όσοι, μετά πίστεως και ευκαίρως ελαίω χρισάμενοι, νοσήματα έλυσαν». (Χρυσ. Ομιλ.ΛΒ εις Ματθαίον)
Στο ψαλτήριο του προφητάνακτος Δαυίδ αναγινώσκομεν «ύψωσα εκλεκτόν εκ του λαού μου, εύρον Δαυίδ τον δούλον μου, εν ελαίω αγίω μου έχρισα αυτόν».
Κατά προτροπήν του αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, « ασθενεί τις εν υμίν , προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας και προσευξάσθωσαν επ' αυτόν, αλείψαντες αυτόν ελαίω, εν τω ονόματι του Κυρίου , και η ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα και εγερεί αυτόν ο Κύριος καν αμαρτίας εί πεποιηκώς αφεθήσεται αυτώ»
Εις το κατά Μάρκον ευαγγέλιον ( κεφ.ΣΤ) πληροφορούμεθα ότι, αποσταλέντες υπό του Κυρίου οι Απόστολοι ανά δύο, δια να κηρύξουν κατά πόλεις, ήλειφον πολλούς αρρώστους ελαίω και εθεράπευον
Στο Προφητείας Ιωήλ τό Ανάγνωσμα (Κεφ Β' 1-26)διαβάζουμε:Ιδού, εγώ εξαποστελώ υμίν τόν σίτον, καί τόν οίνον, καί τό έλαιον, καί εμπλησθήσεσθε αυτών...
και πολλά άλλα βεβαίως...
Εμείς οι χριστιανοί οφείλουμε να σεβόμαστε όλα τα πράγματα που μας παρέχονται από τον πλάστη και δημιουργό μας.
Ιδιαίτερη μνεία όμως γίνεται για τον σίτον τον οίνον και το έλαιον στην γραπτή παράδοση της Εκκλησίας μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Εις την ευλογία των άρτων δεόμεθα: «Ευλόγησον Κύριε τον σίτον ,τον οίνον και το έλαιον και πλήθυνον αυτά εν τοις οίκοις των προσφερόντων σοι τα δώρα ταύτα.»
Εις τον (ργ) ψαλμόν τον λεγόμενον προιμιακόν ο προφήτης Δαυίδ ευλογών τον Θεόν ψάλει «… οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου του ιλαρύναι πρόσωπον εν ελαίω και άρτος καρδίαν ανθρώπου στηρίζει.» Έτσι λοιπόν αυτές οι τρεις βασικές τροφές δεν λείπουν ποτέ από τα τραπέζια πλουσίων και πτωχών.
Στις προκαθορισμένες όμως περιόδους νηστείας ,καθώς και στις νηστίσιμες ημέρες της εβδομάδος η κατάλυση οίνου και ελαίου είναι απαγορευμένη, απεναντίας συνιστάται η άλειψις του προσώπου και της κεφαλής με έλαιον, δια λόγους ταπεινοφροσύνης « σου δε νηστεύοντος άλλειψαί σου την κεφαλήν ελαίω και το πρόσωπόν σου νίψε όπως μη φανείς τοις ανθρώποις νηστεύων...»
Εις το κατά Λουκάν ευαγγέλιον, εις την παραβολή του καλού Σαμαρείτου, εις τον περιπεσόντα εις τους ληστάς και κατατραυματισθέντα, αναγινώσκομεν , «…προσελθών κατέδησε τα τραύματα αυτού, επιχέων έλαιον και οίνον».
Ο ιερός Χρυσόστομος ομιλεί περί της λυχνίας που ευρίσκεται εις το ναόν « ως πολλώ τιμιωτέρας και ηδίονος ή η εν τω οίκω λάμπουσα » και εξηγώντας τον λόγο προσθέτει «και ίασιν όσοι, μετά πίστεως και ευκαίρως ελαίω χρισάμενοι, νοσήματα έλυσαν». (Χρυσ. Ομιλ.ΛΒ εις Ματθαίον)
Στο ψαλτήριο του προφητάνακτος Δαυίδ αναγινώσκομεν «ύψωσα εκλεκτόν εκ του λαού μου, εύρον Δαυίδ τον δούλον μου, εν ελαίω αγίω μου έχρισα αυτόν».
Κατά προτροπήν του αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, « ασθενεί τις εν υμίν , προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας και προσευξάσθωσαν επ' αυτόν, αλείψαντες αυτόν ελαίω, εν τω ονόματι του Κυρίου , και η ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα και εγερεί αυτόν ο Κύριος καν αμαρτίας εί πεποιηκώς αφεθήσεται αυτώ»
Εις το κατά Μάρκον ευαγγέλιον ( κεφ.ΣΤ) πληροφορούμεθα ότι, αποσταλέντες υπό του Κυρίου οι Απόστολοι ανά δύο, δια να κηρύξουν κατά πόλεις, ήλειφον πολλούς αρρώστους ελαίω και εθεράπευον
Στο Προφητείας Ιωήλ τό Ανάγνωσμα (Κεφ Β' 1-26)διαβάζουμε:Ιδού, εγώ εξαποστελώ υμίν τόν σίτον, καί τόν οίνον, καί τό έλαιον, καί εμπλησθήσεσθε αυτών...
και πολλά άλλα βεβαίως...
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Πως με απλά λόγια μπορούμε να κατανοήσουμε το Σχέδιο της Σωτηρίας του ανθρώπου, το Μυστήριο της Οικονομίας του Θεού. Γιατί τελικά γίνονται όλα;
Υπάρχουν πέντε ερωτήσεις με εξαιρετικά απλές απαντήσεις, οι οποίες περικλείουν όλες τις βάσεις για τους καλοπροαίρετους, που θέλουν να γνωρίζουν την Αλήθεια.
Γενικά η Δημιουργία αναφέρεται και ως "το Μυστήριο της Δημιουργίας". Είναι και θα παραμείνει ένα Μυστήριο, όσο μακριά και αν φτάσει η επιστήμη. Πάντα θα φτάνει σε ένα αδιέξοδο ή θα πρέπει να παραδεχτεί ότι υπάρχει Θεός.
Το πως και το πότε δημιουργήθηκαν τα πάντα, μικρή σημασία έχει. Τίποτα δεν θα μας προσφέρει μια τέτοια γνώση.
Εκείνο που έχει σημασία είναι το ποιός, (=ο Τριαδικός Θεός) και το γιατί, ο σκοπός για τον οποίο ο άνθρωπος, (και τα γύρω από αυτόν), δημιουργήθηκε :
Ερώτηση πρώτη
- Γιατί μας έφτιαξε; Για να ενωθούμε μαζί Του, για να ζούμε αιώνια στον Παράδεισο
Ερώτηση δεύτερη
- Γιατί το σχέδιο "σκόνταψε"; Γιατί ο άνθρωπος ήταν ελεύθερος, και έτσι είπε, όχι, θα γίνω εγώ Θεός και απατήθηκε. Πίστεψε ο Αδάμ ότι με το να γίνει αυτός Θεός, θα μπορέσει να είναι πάνω από τον Θεό. Και ενεπλάκη σ' αυτή την περιπέτεια της πτώσης.
Ερώτηση τρίτη
- Γιατί είπε ο Αδάμ "όχι"; Γιατί ο Θεός του έδωσε την δυνατότητα να πει "όχι", δηλαδή του έδωσε αυτό που λέμε ελευθερία.
Ερώτηση τέταρτη
- Γιατί ο Θεός δεν τα έφτιαχνε έτσι, ώστε να μην σκοντάψει στην ελευθερία του ανθρώπου; Γιατί τότε θα ήταν μια ένωση αναγκαστική, μια ένωση που δεν θα είχε την δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής, και βέβαια προτίμησε ο Θεός να φτιάξει έναν κόσμο που να θέλει να υπάρχει και ακριβώς γι' αυτό έδωσε την ελευθερία στον άνθρωπο να πει ναι ή όχι στο σχέδιο του Θεού.
Ερώτηση πέμπτη
- Που είναι το "μυστικό"; Ότι ο Θεός, ακόμα και σε αυτό το όχι που είπε ο Αδάμ, το σεβάστηκε μέν, αλλά δεν τον άφησε, να οδηγήσει τα πάντα στην αυτοκαταστροφή γιατί αν αφηνόταν ελεύθερη η δημιουργία όπως ο Αδάμ επέλεξε να την οδηγήσει, είναι βέβαιο ότι θα έφτανε στην αυτοκαταστροφή. Και έτσι δεν έπαψε να καταβάλλει προσπάθειες για να ζήσει ο κόσμος.
Από εκεί και πέρα λοιπόν αρχίζει πλέον όλη η οικονομία, η ιστορία της σωτηρίας, ας πούμε συμβατικά, 7.500 χρόνια πριν, -δεν έχει σημασία-, με την οποία ο Θεός προσπαθεί αυτή την επιλογή του Αδάμ να την διορθώσει για να μη βλάψει τον κόσμο. Το νόημα της σωτηρίας ήταν να ζήσει ο κόσμος και να ξεπεράσει τον θάνατο.
Υπάρχουν πέντε ερωτήσεις με εξαιρετικά απλές απαντήσεις, οι οποίες περικλείουν όλες τις βάσεις για τους καλοπροαίρετους, που θέλουν να γνωρίζουν την Αλήθεια.
Γενικά η Δημιουργία αναφέρεται και ως "το Μυστήριο της Δημιουργίας". Είναι και θα παραμείνει ένα Μυστήριο, όσο μακριά και αν φτάσει η επιστήμη. Πάντα θα φτάνει σε ένα αδιέξοδο ή θα πρέπει να παραδεχτεί ότι υπάρχει Θεός.
Το πως και το πότε δημιουργήθηκαν τα πάντα, μικρή σημασία έχει. Τίποτα δεν θα μας προσφέρει μια τέτοια γνώση.
Εκείνο που έχει σημασία είναι το ποιός, (=ο Τριαδικός Θεός) και το γιατί, ο σκοπός για τον οποίο ο άνθρωπος, (και τα γύρω από αυτόν), δημιουργήθηκε :
Ερώτηση πρώτη
- Γιατί μας έφτιαξε; Για να ενωθούμε μαζί Του, για να ζούμε αιώνια στον Παράδεισο
Ερώτηση δεύτερη
- Γιατί το σχέδιο "σκόνταψε"; Γιατί ο άνθρωπος ήταν ελεύθερος, και έτσι είπε, όχι, θα γίνω εγώ Θεός και απατήθηκε. Πίστεψε ο Αδάμ ότι με το να γίνει αυτός Θεός, θα μπορέσει να είναι πάνω από τον Θεό. Και ενεπλάκη σ' αυτή την περιπέτεια της πτώσης.
Ερώτηση τρίτη
- Γιατί είπε ο Αδάμ "όχι"; Γιατί ο Θεός του έδωσε την δυνατότητα να πει "όχι", δηλαδή του έδωσε αυτό που λέμε ελευθερία.
Ερώτηση τέταρτη
- Γιατί ο Θεός δεν τα έφτιαχνε έτσι, ώστε να μην σκοντάψει στην ελευθερία του ανθρώπου; Γιατί τότε θα ήταν μια ένωση αναγκαστική, μια ένωση που δεν θα είχε την δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής, και βέβαια προτίμησε ο Θεός να φτιάξει έναν κόσμο που να θέλει να υπάρχει και ακριβώς γι' αυτό έδωσε την ελευθερία στον άνθρωπο να πει ναι ή όχι στο σχέδιο του Θεού.
Ερώτηση πέμπτη
- Που είναι το "μυστικό"; Ότι ο Θεός, ακόμα και σε αυτό το όχι που είπε ο Αδάμ, το σεβάστηκε μέν, αλλά δεν τον άφησε, να οδηγήσει τα πάντα στην αυτοκαταστροφή γιατί αν αφηνόταν ελεύθερη η δημιουργία όπως ο Αδάμ επέλεξε να την οδηγήσει, είναι βέβαιο ότι θα έφτανε στην αυτοκαταστροφή. Και έτσι δεν έπαψε να καταβάλλει προσπάθειες για να ζήσει ο κόσμος.
Από εκεί και πέρα λοιπόν αρχίζει πλέον όλη η οικονομία, η ιστορία της σωτηρίας, ας πούμε συμβατικά, 7.500 χρόνια πριν, -δεν έχει σημασία-, με την οποία ο Θεός προσπαθεί αυτή την επιλογή του Αδάμ να την διορθώσει για να μη βλάψει τον κόσμο. Το νόημα της σωτηρίας ήταν να ζήσει ο κόσμος και να ξεπεράσει τον θάνατο.
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Ιερό Ευχέλαιο, πότε, πως και γιατί;
Οι περισσότερες δυστυχώς αναφορές που υπάρχουν στο διαδίκτυο αποπροσανατολίζουν παρά διαφωτίζουν και ενημερώνουν για το μυστήριο του ευχελαίου. Το Ιερό Ευχέλαιο είναι ένα από τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας μας.
Για να ξεκαθαρίσουμε λίγο το τοπίο να πούμε ότι το ΕυχέλαιοΔΕΝ το κάνουμε:
Α) για να μας πάνε καλά τα πράγματα
Β) γιατί έχουμε αναποδιές
Γ) για το καλό
Δ) γιατί είναι ένας ακόμα λόγος να μαζευτούμε και να καλέσουμε κόσμο, να φάμε και να πιούμε (μετά την τέλεση του -αφού έτσι «βγάλαμε» την «υποχρέωση» και άρα είμαστε εντάξει)
Ε) για κοινωνικούς λόγους
Στ) γιατί έκανε και ο γείτονας
Ζ) γενικά γιατί έχουμε κάτι σημαντικό (εξετάσεις στο σχολείο, ταξίδι, αγώνα κλπ)
Η) για να κοινωνήσουμε χωρίς να εξομολογηθούμε, αφού ούτως ή άλλως συγχωρητική ευχή διαβάζει ο Ιερέας.
Πότε και γιατί το κάνουμε;
Το ιερό Μυστήριο του Ευχελαίου γίνεται κυρίως σε περιπτώσεις ασθενειών γιαυτό και Ο Ιερέας εύχεται: «Πάτερ Άγιε, ιατρέ των ψυχών καί των σωμάτων... ίασαι τον δούλον Σου... έκ της περιεχούσης αυτόν σωματικής καί ψυχικής ασθενείας…»
Η πρώτη μας κίνηση είναι να συζητήσουμε το πρόβλημα ή το ζήτημα που μας απασχολεί με τον Ιερέα ή ακόμα καλύτερα με τον πνευματικό μας. Μόνο εκείνος είναι αρμόδιος να μας προτείνει τι είναι καλύτερο να γίνει αναφορικά με το πρόβλημα που θα του αναφέρουμε (αγιασμός, ευχή, λειτουργία, ευχέλαιο, εξομολόγηση κλπ).
Όπως όταν έχουμε ένα πρόβλημα υγείας και μετά από εξέταση στον γιατρό αυτός μονό μας συστήνει την κατάλληλη θεραπεία και φάρμακο, έτσι ακριβώς και στην περίπτωση του Ευχελαίου. Μόνο ο Ιερέας μπορεί να μας πει.
Απαιτείται κάποια προετοιμασία;
Βεβαίως. Πρέπει να προηγηθεί εξομολόγηση και νηστεία. Πρέπει να καθαριστούμε όσο το δυνατόν καλύτερα πρωτύτερα και να προσκαλέσουμε τουλάχιστον 2 Ιερείς για την τέλεση του. (επτά Ιερείς τελούν κανονικά το μυστήριο του Ευχελαίου. Επτά είναι καί τα Αποστολικά καί Ευαγγελικά αναγνώσματα, επτά είναι καί οί ευχές -ό αριθμός επτά σημαίνει πληρότητα). Κατ’ οικονομία σε έκτακτες περιπτώσεις μπορεί να γίνει και από έναν Ιερέα μόνο.
Αυτοί που θα προσκαλεστούν να παραστούν (συγγενείς, φίλοι) στο Ιερό Ευχέλαιο πρέπει να έχουν επίγνωση του μυστηρίου, διάθεση να συμπροσευχηθούν και να παρακαλέσουν απλά και ταπεινά. Πρέπει δε να έχουμε υπόψη μας την ευαγγελική ρήση «Ούχ ως εγώ θέλω, άλλ' ως Σύ» καθώς και την Κυριακή προσευχή «γενηθήτω το θέλημα Σου…» και τέλος να ζητάμε πρωτίστως την ίαση της ψυχής και μετά του σώματος.
Που είναι γραμμένο και ποιος μας λέει για το Ευχέλαιο;
Στην επιστολή του Ιακώβου. O Απόστολος Ιάκωβος, o Aδελφόθεος, στην επιστολή του λέει: «Εάν κάποιος είναι άρρωστος, να προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας να προσευχηθούν γι' αυτόν καί να τον αλείψουν με λάδι, επικαλούμενοι το όνομα του Κυρίου…» (Ίακ. ε', 13-15).
«Ασθενεί τις εν υμίν; προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και προσευξάσθωσαν επ’ αυτόν αλείψαντες αυτόν ελαίω εν τω ονόματι του Κυρίου·…»
Τελικά τι δείχνει και τι σημαίνει το Ιερό Ευχέλαιο;
Μα, την άπειρη αγάπη της Εκκλησίας μας προς τον ασθενούντα συνάνθρωπο μας. Την διάθεση, το ενδιαφέρον την ουσιαστική βοήθεια και την συμμετοχή στον ανθρώπινο πόνο. Συμπάσχει, συμπροσεύχεται, εύχεται, ελπίζει στην ίαση του ασθενούς με την παράκληση προς στον Κύριο Ιησού Χριστό.
Να συμπληρώσουμε επίσης ότι το Ιερό Ευχέλαιο, είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για προσευχή και άφεση των συγγνωστών αμαρτημάτων μας:
"Το ιερό Ευχέλαιο γίνεται και επί υγιαινόντων για τη συγχώρηση των αμαρτημάτων που από άγνοια ή λήθη ή όσα εξ ανεπαρκείας δεν διακρίνει ως αμαρτήματα ο διαπράττων και τα όσα εκ καταπτώσεως αδυνατεί να εξαγορεύσει. Επίσης τελείται και επί ψυχικών ασθενειών και ως φυγαδευτικό δαιμόνων".(Δημητρίου Κόκκορη:Ορθοδοξία και Κακοδοξία τ. Β, σελ.336-337).
Οι περισσότερες δυστυχώς αναφορές που υπάρχουν στο διαδίκτυο αποπροσανατολίζουν παρά διαφωτίζουν και ενημερώνουν για το μυστήριο του ευχελαίου. Το Ιερό Ευχέλαιο είναι ένα από τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας μας.
Για να ξεκαθαρίσουμε λίγο το τοπίο να πούμε ότι το ΕυχέλαιοΔΕΝ το κάνουμε:
Α) για να μας πάνε καλά τα πράγματα
Β) γιατί έχουμε αναποδιές
Γ) για το καλό
Δ) γιατί είναι ένας ακόμα λόγος να μαζευτούμε και να καλέσουμε κόσμο, να φάμε και να πιούμε (μετά την τέλεση του -αφού έτσι «βγάλαμε» την «υποχρέωση» και άρα είμαστε εντάξει)
Ε) για κοινωνικούς λόγους
Στ) γιατί έκανε και ο γείτονας
Ζ) γενικά γιατί έχουμε κάτι σημαντικό (εξετάσεις στο σχολείο, ταξίδι, αγώνα κλπ)
Η) για να κοινωνήσουμε χωρίς να εξομολογηθούμε, αφού ούτως ή άλλως συγχωρητική ευχή διαβάζει ο Ιερέας.
Πότε και γιατί το κάνουμε;
Το ιερό Μυστήριο του Ευχελαίου γίνεται κυρίως σε περιπτώσεις ασθενειών γιαυτό και Ο Ιερέας εύχεται: «Πάτερ Άγιε, ιατρέ των ψυχών καί των σωμάτων... ίασαι τον δούλον Σου... έκ της περιεχούσης αυτόν σωματικής καί ψυχικής ασθενείας…»
Η πρώτη μας κίνηση είναι να συζητήσουμε το πρόβλημα ή το ζήτημα που μας απασχολεί με τον Ιερέα ή ακόμα καλύτερα με τον πνευματικό μας. Μόνο εκείνος είναι αρμόδιος να μας προτείνει τι είναι καλύτερο να γίνει αναφορικά με το πρόβλημα που θα του αναφέρουμε (αγιασμός, ευχή, λειτουργία, ευχέλαιο, εξομολόγηση κλπ).
Όπως όταν έχουμε ένα πρόβλημα υγείας και μετά από εξέταση στον γιατρό αυτός μονό μας συστήνει την κατάλληλη θεραπεία και φάρμακο, έτσι ακριβώς και στην περίπτωση του Ευχελαίου. Μόνο ο Ιερέας μπορεί να μας πει.
Απαιτείται κάποια προετοιμασία;
Βεβαίως. Πρέπει να προηγηθεί εξομολόγηση και νηστεία. Πρέπει να καθαριστούμε όσο το δυνατόν καλύτερα πρωτύτερα και να προσκαλέσουμε τουλάχιστον 2 Ιερείς για την τέλεση του. (επτά Ιερείς τελούν κανονικά το μυστήριο του Ευχελαίου. Επτά είναι καί τα Αποστολικά καί Ευαγγελικά αναγνώσματα, επτά είναι καί οί ευχές -ό αριθμός επτά σημαίνει πληρότητα). Κατ’ οικονομία σε έκτακτες περιπτώσεις μπορεί να γίνει και από έναν Ιερέα μόνο.
Αυτοί που θα προσκαλεστούν να παραστούν (συγγενείς, φίλοι) στο Ιερό Ευχέλαιο πρέπει να έχουν επίγνωση του μυστηρίου, διάθεση να συμπροσευχηθούν και να παρακαλέσουν απλά και ταπεινά. Πρέπει δε να έχουμε υπόψη μας την ευαγγελική ρήση «Ούχ ως εγώ θέλω, άλλ' ως Σύ» καθώς και την Κυριακή προσευχή «γενηθήτω το θέλημα Σου…» και τέλος να ζητάμε πρωτίστως την ίαση της ψυχής και μετά του σώματος.
Που είναι γραμμένο και ποιος μας λέει για το Ευχέλαιο;
Στην επιστολή του Ιακώβου. O Απόστολος Ιάκωβος, o Aδελφόθεος, στην επιστολή του λέει: «Εάν κάποιος είναι άρρωστος, να προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας να προσευχηθούν γι' αυτόν καί να τον αλείψουν με λάδι, επικαλούμενοι το όνομα του Κυρίου…» (Ίακ. ε', 13-15).
«Ασθενεί τις εν υμίν; προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και προσευξάσθωσαν επ’ αυτόν αλείψαντες αυτόν ελαίω εν τω ονόματι του Κυρίου·…»
Τελικά τι δείχνει και τι σημαίνει το Ιερό Ευχέλαιο;
Μα, την άπειρη αγάπη της Εκκλησίας μας προς τον ασθενούντα συνάνθρωπο μας. Την διάθεση, το ενδιαφέρον την ουσιαστική βοήθεια και την συμμετοχή στον ανθρώπινο πόνο. Συμπάσχει, συμπροσεύχεται, εύχεται, ελπίζει στην ίαση του ασθενούς με την παράκληση προς στον Κύριο Ιησού Χριστό.
Να συμπληρώσουμε επίσης ότι το Ιερό Ευχέλαιο, είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για προσευχή και άφεση των συγγνωστών αμαρτημάτων μας:
"Το ιερό Ευχέλαιο γίνεται και επί υγιαινόντων για τη συγχώρηση των αμαρτημάτων που από άγνοια ή λήθη ή όσα εξ ανεπαρκείας δεν διακρίνει ως αμαρτήματα ο διαπράττων και τα όσα εκ καταπτώσεως αδυνατεί να εξαγορεύσει. Επίσης τελείται και επί ψυχικών ασθενειών και ως φυγαδευτικό δαιμόνων".(Δημητρίου Κόκκορη:Ορθοδοξία και Κακοδοξία τ. Β, σελ.336-337).
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Τι είναι το "τάμα", "τάξιμο" που κάνουμε σε έναν Άγιο;
του π. Αθανασίου Γιουσμά
Οι πιστοί συχνά πυκνά αποθέτουν τα μάτια στις εικόνες της Παναγίας ή των Αγίων μας, θέλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο, ή απλώς να εκδηλώσουν την ευγνωμοσύνη τους, ή σε κάποιες άλλες περιπτώσεις να… «καλοπιάσουν» τον Άγιο και να «εξαναγκάσουν» με τον τρόπο τους το θείον, να υπακούσει στο αίτημά τους.
Τα τάματα είναι μια πανάρχαια συνήθεια των πιστών όλου του κόσμου και όλων των εποχών που έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Ο Χριστιανός προβαίνει σ’ αυτήν την ενέργεια, με την ίδια λογική που κάποιος προσφέρει ένα δώρο στο άτομο εκείνο, που τον εξυπηρέτησε σε μια σημαντική δουλειά. Πρόκειται για ένα παμπάλαιο έθιμο. Στους αρχαίους Έλληνες υπήρχε η συνήθεια οι πιστοί να προσφέρουν αφιερώματα στους θεούς τους, τα οποία μπορεί να ήταν ευτελούς αξίας, π.χ., ζώα, ή και πολύτιμα χρυσελεφάντινα αντικείμενα. Από εκείνα τα χρόνια συνήθιζαν να εναποθέτουν στα ιερά τους και στα αγάλματά τους ομοιώματα πασχόντων μελών, κάτι που το συναντάμε και στις μέρες μας. Στη μάχη του Μαραθώνα, οι Αθηναίοι είχαν «τάξει» στη θεά Άρτεμη να της θυσιάσουν τόσες κατσίκες όσοι οι εχθροί που θα σκότωναν! Επειδή μάλιστα σκότωσαν πάρα πολλούς κι αδυνατούσαν να εκπληρώσουν αυτή τους την υποχρέωση, μετέτρεψαν το τάξιμο σε 500 ζώα κάθε χρόνο. Ας σημειώσουμε πως το φαινόμενο της θυσίας ως αφιέρωμα στο Θεό, απαντάται και στους Ρωμαϊκούς χρόνους. Αναθήματα υλικά αλλά και πνευματικά, αναφέρονται και στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Ιακώβ, φεύγοντας από τη Μεσοποταμία, υποσχέθηκε στο Θεό την ίδρυση ιερού χώρου προσευχής. Η Άννα, υποσχέθηκε να αφιερώσει στην υπηρεσία του Θεού το παιδί της, αν κατάφερνε να αποκτήσει.
Όλα αυτά που συνήθως «τάζουν» οι πιστοί και τα αφιερώνουν σε ιερά της Εκκλησίας μας πρόσωπα ονομάζονται «αναθήματα». Η λέξη προέρχεται από το ρήμα «ανατίθημι» που σημαίνει αναθέτω, εμπιστεύομαι-αφιερώνω. Συνήθως τα τάματα είναι προσφορές ή αντιπροσφορές. Παρακαλεί, δηλαδή, ο πιστός έναν Άγιο, να του πραγματοποιήσει μια επιθυμία, υποσχόμενος να του το ανταποδώσει με την προσφορά ενός αντικειμένου. Τάξιμο βέβαια, μπορεί να είναι και κάτι απλό, όπως, π.χ., να δώσει στο παιδί του το όνομα του Αγίου, να νηστέψει για κάποιο διάστημα, να φορέσει μαύρα ενδύματα δεκαπέντε ημέρες πριν τη γιορτή της Παναγίας, κ.λπ.
Στη βαθύτερη έννοιά του, δυστυχώς το τάξιμο είναι ουσιαστικά ένα είδος συμφωνίας, μια εμπορική πράξη μεταξύ του πιστού και του ιερού προσώπου – έτσι τουλάχιστον το βλέπουν οι ακατήχητοι πιστοί.
Ο Χριστιανισμός ως «θρησκεία» κατεξοχήν πνεύματος και ελευθερίας, δεν επιμένει ούτε συνιστά τα αναθήματα, ιδιαίτερα τα υλικά. Αυτά που αποδέχεται είναι τα πνευματικά μονάχα αναθήματα. Και τι εννοώ; Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ως πιστοί είναι πως, δεν είναι δυνατόν να πετύχουμε τη λύτρωση και τη σωτηρία, αφιερώνοντας ορισμένα αναθήματα σ’ έναν Άγιο, όταν δεν ζούμε σύμφωνα με τις αρχές του Χριστιανισμού. Σ’ αυτή την περίπτωση τα τάματα είναι κυριολεκτικά άχρηστα. Συνετέλεσαν ή στον αμαρτωλό εμπλουτισμό ορισμένων επιτήδειων ή χρησίμευσαν στο να βοηθήσει η Εκκλησία οικονομικά τον αγώνα, λ.χ., του 1821 ή του 1940 εκποιώντας τα τάματα των πιστών και θέτοντάς τα στην υπηρεσία του έθνους.
Το καλύτερο ανάθημα πάντως για την Ορθοδοξία μας, ήταν και είναι η αφιέρωση του ίδιου μας του εαυτού στο Χριστό, δηλαδή να ζούμε – σύμφωνα με τις δυνάμεις του ο καθένας– έτσι όπως ο Χριστός μάς έχει ζητήσει κι όχι αμαχητί να παρασυρόμαστε και να υποδουλωνόμαστε στις αδυναμίες μας. Αυτό είναι το καλύτερο «τάμα» που θα μπορούσαμε να προσφέρουμε στο Θεό, στην Παναγία μας και στους Αγίους μας, αν θέλουμε να κερδίσουμε την ψυχική μας λύτρωση και σωτηρία.
του π. Αθανασίου Γιουσμά
Οι πιστοί συχνά πυκνά αποθέτουν τα μάτια στις εικόνες της Παναγίας ή των Αγίων μας, θέλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο, ή απλώς να εκδηλώσουν την ευγνωμοσύνη τους, ή σε κάποιες άλλες περιπτώσεις να… «καλοπιάσουν» τον Άγιο και να «εξαναγκάσουν» με τον τρόπο τους το θείον, να υπακούσει στο αίτημά τους.
Τα τάματα είναι μια πανάρχαια συνήθεια των πιστών όλου του κόσμου και όλων των εποχών που έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Ο Χριστιανός προβαίνει σ’ αυτήν την ενέργεια, με την ίδια λογική που κάποιος προσφέρει ένα δώρο στο άτομο εκείνο, που τον εξυπηρέτησε σε μια σημαντική δουλειά. Πρόκειται για ένα παμπάλαιο έθιμο. Στους αρχαίους Έλληνες υπήρχε η συνήθεια οι πιστοί να προσφέρουν αφιερώματα στους θεούς τους, τα οποία μπορεί να ήταν ευτελούς αξίας, π.χ., ζώα, ή και πολύτιμα χρυσελεφάντινα αντικείμενα. Από εκείνα τα χρόνια συνήθιζαν να εναποθέτουν στα ιερά τους και στα αγάλματά τους ομοιώματα πασχόντων μελών, κάτι που το συναντάμε και στις μέρες μας. Στη μάχη του Μαραθώνα, οι Αθηναίοι είχαν «τάξει» στη θεά Άρτεμη να της θυσιάσουν τόσες κατσίκες όσοι οι εχθροί που θα σκότωναν! Επειδή μάλιστα σκότωσαν πάρα πολλούς κι αδυνατούσαν να εκπληρώσουν αυτή τους την υποχρέωση, μετέτρεψαν το τάξιμο σε 500 ζώα κάθε χρόνο. Ας σημειώσουμε πως το φαινόμενο της θυσίας ως αφιέρωμα στο Θεό, απαντάται και στους Ρωμαϊκούς χρόνους. Αναθήματα υλικά αλλά και πνευματικά, αναφέρονται και στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Ιακώβ, φεύγοντας από τη Μεσοποταμία, υποσχέθηκε στο Θεό την ίδρυση ιερού χώρου προσευχής. Η Άννα, υποσχέθηκε να αφιερώσει στην υπηρεσία του Θεού το παιδί της, αν κατάφερνε να αποκτήσει.
Όλα αυτά που συνήθως «τάζουν» οι πιστοί και τα αφιερώνουν σε ιερά της Εκκλησίας μας πρόσωπα ονομάζονται «αναθήματα». Η λέξη προέρχεται από το ρήμα «ανατίθημι» που σημαίνει αναθέτω, εμπιστεύομαι-αφιερώνω. Συνήθως τα τάματα είναι προσφορές ή αντιπροσφορές. Παρακαλεί, δηλαδή, ο πιστός έναν Άγιο, να του πραγματοποιήσει μια επιθυμία, υποσχόμενος να του το ανταποδώσει με την προσφορά ενός αντικειμένου. Τάξιμο βέβαια, μπορεί να είναι και κάτι απλό, όπως, π.χ., να δώσει στο παιδί του το όνομα του Αγίου, να νηστέψει για κάποιο διάστημα, να φορέσει μαύρα ενδύματα δεκαπέντε ημέρες πριν τη γιορτή της Παναγίας, κ.λπ.
Στη βαθύτερη έννοιά του, δυστυχώς το τάξιμο είναι ουσιαστικά ένα είδος συμφωνίας, μια εμπορική πράξη μεταξύ του πιστού και του ιερού προσώπου – έτσι τουλάχιστον το βλέπουν οι ακατήχητοι πιστοί.
Ο Χριστιανισμός ως «θρησκεία» κατεξοχήν πνεύματος και ελευθερίας, δεν επιμένει ούτε συνιστά τα αναθήματα, ιδιαίτερα τα υλικά. Αυτά που αποδέχεται είναι τα πνευματικά μονάχα αναθήματα. Και τι εννοώ; Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ως πιστοί είναι πως, δεν είναι δυνατόν να πετύχουμε τη λύτρωση και τη σωτηρία, αφιερώνοντας ορισμένα αναθήματα σ’ έναν Άγιο, όταν δεν ζούμε σύμφωνα με τις αρχές του Χριστιανισμού. Σ’ αυτή την περίπτωση τα τάματα είναι κυριολεκτικά άχρηστα. Συνετέλεσαν ή στον αμαρτωλό εμπλουτισμό ορισμένων επιτήδειων ή χρησίμευσαν στο να βοηθήσει η Εκκλησία οικονομικά τον αγώνα, λ.χ., του 1821 ή του 1940 εκποιώντας τα τάματα των πιστών και θέτοντάς τα στην υπηρεσία του έθνους.
Το καλύτερο ανάθημα πάντως για την Ορθοδοξία μας, ήταν και είναι η αφιέρωση του ίδιου μας του εαυτού στο Χριστό, δηλαδή να ζούμε – σύμφωνα με τις δυνάμεις του ο καθένας– έτσι όπως ο Χριστός μάς έχει ζητήσει κι όχι αμαχητί να παρασυρόμαστε και να υποδουλωνόμαστε στις αδυναμίες μας. Αυτό είναι το καλύτερο «τάμα» που θα μπορούσαμε να προσφέρουμε στο Θεό, στην Παναγία μας και στους Αγίους μας, αν θέλουμε να κερδίσουμε την ψυχική μας λύτρωση και σωτηρία.
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Τι είναι η βασκανία, το "μάτι"; Γιατί κάποιος μπορεί να "ματιάσει" και κάποιος άλλος όχι;
Η Εκκλησία μας δέχεται την βασκανία, δηλαδή την επέμβαση του πονηρού πνεύματος και τη θεωρεί έργο του διαβόλου. Σχετίζεται κυρίως με τον φθόνο και την ζήλεια.
Γι' αυτό και η ευχή κατά της βασκανίας (που διαβάζεται μόνο από Ιερέα) λέει μεταξύ άλλων:
...απόστησον πάσαν διαβολικήν ενέργειαν, πάσαν σατανικήν έφοδο και πάσα επιβουλήν, περιέργειαν τε πονηράν και βλάβην και οφθαλμών βασκανίαν τω φθονερών ανθρώπων απο του δούλου σου ( όνομα ) και η υπο ωραιότητος ή ανδρείας ή ευτυχίας ή ζήλου ή και φθόνου βασκανίας συνέβη,...
Στην απάντηση μας αυτή δεν θα αναφερθούμε σε αυτόν που "ματιάζεται", αλλά σε αυτόν που "ματιάζει". Και αυτό, γιατί πρέπει να εξετάσουμε και να πολεμήσουμε την πηγή της βασκανίας. Το ερώτημα δεν είναι γιατί "μας πιάνει το μάτι", αλλά γιατί κάποιοι έχουν αυτή την αρνητική ικανότητα...
Ο καθένας από εμάς μπορεί να ματιάσει; Όχι. Άρα αυτός που μπορεί, τι έχει ή μάλλον τι του λείπει και μεταδίδει αρνητική ενέργεια "δια της οράσεως";
Είπαμε ότι οι πατέρες της Εκκλησίας μας αποδίδουν το μάτι σε "δαιμόνιο". Αυτός που ματιάζει έχει "δαιμόνιο". Ακούγεται βαρύ αλλά έτσι είναι.
Αυτός που ματιάζει, συνήθως απέχει από την εκκλησία και τα μυστήρια της. Δεν εξομολογείται, δεν κοινωνεί των Αχράντων μυστηρίων, δεν κάνει τον Σταυρό του ή τελοσπάντων ανήκει στο Σώμα της Εκκλησίας αλλά δεν μετέχει συνειδητά στα μυστήρια της... και μάλλον έτσι είμαστε οι περισσότεροι: "ο λαός ούτος τω στόματι αυτών και τοις χείλεσί με τιμά, η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ΄ εμού· (Ματθ. ιε,8)
Δυστυχώς, έτσι είναι όσο και αν ακούγεται άσχημα όσο και αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε, η αποχή και η απομάκρυνση από τον θείο δρόμο από τον μη εκκλησιασμό, μόνο πόρτες ανοίγει στον διάβολο με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό.
Ο καθένας από εμάς λοιπόν, πρέπει να εξετάσει τον εαυτό του σχετικά με την ειλικρινή συμμετοχή του στα μυστήρια και στον εκκλησιασμό και να ασφαλίσει τον εαυτό του με το μεγαλύτερο όπλο κατά του διαβόλου που είναι ο Σταυρός.
Η Εκκλησία μας δέχεται την βασκανία, δηλαδή την επέμβαση του πονηρού πνεύματος και τη θεωρεί έργο του διαβόλου. Σχετίζεται κυρίως με τον φθόνο και την ζήλεια.
Γι' αυτό και η ευχή κατά της βασκανίας (που διαβάζεται μόνο από Ιερέα) λέει μεταξύ άλλων:
...απόστησον πάσαν διαβολικήν ενέργειαν, πάσαν σατανικήν έφοδο και πάσα επιβουλήν, περιέργειαν τε πονηράν και βλάβην και οφθαλμών βασκανίαν τω φθονερών ανθρώπων απο του δούλου σου ( όνομα ) και η υπο ωραιότητος ή ανδρείας ή ευτυχίας ή ζήλου ή και φθόνου βασκανίας συνέβη,...
Στην απάντηση μας αυτή δεν θα αναφερθούμε σε αυτόν που "ματιάζεται", αλλά σε αυτόν που "ματιάζει". Και αυτό, γιατί πρέπει να εξετάσουμε και να πολεμήσουμε την πηγή της βασκανίας. Το ερώτημα δεν είναι γιατί "μας πιάνει το μάτι", αλλά γιατί κάποιοι έχουν αυτή την αρνητική ικανότητα...
Ο καθένας από εμάς μπορεί να ματιάσει; Όχι. Άρα αυτός που μπορεί, τι έχει ή μάλλον τι του λείπει και μεταδίδει αρνητική ενέργεια "δια της οράσεως";
Είπαμε ότι οι πατέρες της Εκκλησίας μας αποδίδουν το μάτι σε "δαιμόνιο". Αυτός που ματιάζει έχει "δαιμόνιο". Ακούγεται βαρύ αλλά έτσι είναι.
Αυτός που ματιάζει, συνήθως απέχει από την εκκλησία και τα μυστήρια της. Δεν εξομολογείται, δεν κοινωνεί των Αχράντων μυστηρίων, δεν κάνει τον Σταυρό του ή τελοσπάντων ανήκει στο Σώμα της Εκκλησίας αλλά δεν μετέχει συνειδητά στα μυστήρια της... και μάλλον έτσι είμαστε οι περισσότεροι: "ο λαός ούτος τω στόματι αυτών και τοις χείλεσί με τιμά, η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ΄ εμού· (Ματθ. ιε,8)
Δυστυχώς, έτσι είναι όσο και αν ακούγεται άσχημα όσο και αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε, η αποχή και η απομάκρυνση από τον θείο δρόμο από τον μη εκκλησιασμό, μόνο πόρτες ανοίγει στον διάβολο με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό.
Ο καθένας από εμάς λοιπόν, πρέπει να εξετάσει τον εαυτό του σχετικά με την ειλικρινή συμμετοχή του στα μυστήρια και στον εκκλησιασμό και να ασφαλίσει τον εαυτό του με το μεγαλύτερο όπλο κατά του διαβόλου που είναι ο Σταυρός.
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Ποια η ερμηνεία της Εικόνας των Θεοφανείων;
Ἡ εἰκόνα τῶν Θεοφανείων προσφέρει τήν εὐαγγελική διήγηση ἀλλά προσθέτει µερικές λεπτοµέρειες πού ἔχουν χρησιµοποιηθεῖ στή λειτουργία τῆς ἑορτῆς καί δείχνει αὐτό πού ὁ Ἰωάννης θά µποροῦσε νά διηγηθεῖ. Ἐπάνω στήν εἰκόνα ἕνα τµῆµα ἑνός κύκλου παριστᾶ τούς οὐρανούς πού ἀνοίγουν, καί κάποτε ἀπό µιά διπλή πτυχή πού ὁµοιάζει µέ κροσσό ἑνός σύννεφου, βγαίνει τό χέρι τοῦ Πατρός πού εὐλογεῖ. Ἀπό αὐτό τόν κύκλο ἀναχωροῦν ἀκτῖνες φωτός, χαρακτηριστικό τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος, καί πού φωτίζουν τό περιστέρι. Αὐτόµατη ἀνάµνηση τοῦ ἀρχικοῦ λόγου «καί ἐγένετο φῶς», ἡ ἐκδηλωτική ἐνέργεια τοῦ Πνεύµατος, ἀποκαλύπτει τόν τριαδικό Θεό: Ἡ Τριάδα, ὁ Θεός µας, µᾶς ἐκδηλώνεται χωρίς διαίρεση. Ὁ Χριστός ἦλθε γιά νά εἶναι τό φῶς τοῦ κόσµου, πού φωτίζει αὐτούς πού κάθονταν στά σκοτάδια (Ματθ. 4, 16) ἀπό ἐκεῖ δέ τό ὄνοµα τῆς «Ἑορτῆς τῶν φώτων». Ἐνῶ ὁ Χριστός κατέβαινε στά νερά, ἡ φωτιά ἄναψε µέσα στόν Ἰορδάνη, εἶναι ἡ Πεντηκοστή τοῦ Κυρίου καί ὁ προεικονισµένος Λόγος, µέ στύλο φωτός δείχνει ὅτι τό βάπτισµα εἶναι φωτισµός, γέννηση τῆς ὑπάρξεως στό θεῖο φῶς.
Ἄλλοτε τήν παραµονή τῆς ἑορτῆς γινόταν τό βάπτισµα τῶν κατηχουµένων καί ὁ ναός ἦταν πληµµυρισµένος ἀπό φῶς, σηµεῖο µυήσεως στή γνώση τοῦ Θεοῦ. Ὁ µάρτυρας αὐτοῦ τοῦ φωτός, ὁ ἅγιος Ἰωάννης εἶναι δοσµένος στό γεγονός γιατί αὐτός ὁ ἴδιος εἶναι «ὁ λύχνος ὁ καιόµενος καί φαίνων» καί οἱ ἄνθρωποι ἔρχονταν «ἀγαλλιαθῆναι ἐν τῷ φωτί αὐτοῦ» (Ἰω. 5, 35).
Ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος µέ τή µορφή ἑνός περιστεριοῦ ἐκφράζει τήν κίνηση τοῦ Πατρός πού φέρεται πρός τόν Υἱό του. Ἐξ ἄλλου, ἐξηγεῖται, κατά τούς Πατέρες, κατ ̉ ἀναλογία µέ τόν κατακλυσµό καί τό περιστέρι µέ τόν κλάδο ἐλαίας, σηµεῖο τῆς εἰρήνης. Τό Ἅγιο Πνεῦµα πού φέρεται ἐπάνω ἀπό τά ἀρχέγονα νερά ἀνέδειξε τή Ζωή, ἐπίσης αὐτό πού αἰωρεῖται ἐπάνω στά νερά τοῦ Ἰορδάνη, προκαλεῖ τή δεύτερη γέννηση τοῦ νέου δηµιουργήµατος.
Ὁ Χριστός παριστάνεται ὀρθός ἐνάντια πρός τό βυθό τοῦ νεροῦ σκεπασµένος ἀπό τά κύµατα τοῦ Ἰορδάνη. Ἀπό τήν ἀρχή τῆς ἀποστολῆς του, ὁ Ἰησοῦς ἀντιµετωπίζει τά κοσµικά στοιχεῖα πού περιέχουν σκοτεινές δυνάµεις: τό νερό, τόν ἀέρα καί τήν ἔρηµο. Ἡ διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης εἶναι ἀπό τίς µορφές τοῦ βαπτίσµατος: ἡ νίκη ἀπό τό Θεό τοῦ δράκοντος τῆς θαλάσσης, τοῦ τέρατος Rahab. Ἕνα ἰδιόµελο τῆς ἑορτῆς κάνει νά κατανοήσουµε τόν Κύριο λέγοντας στόν Ἰωάννη Βαπτιστή: Προφήτη, ἔλα νά µέ βαπτίσεις... Βιάζοµαι νά χαθεῖ ὁ κρυµµένος στά νερά ἐχθρός, ὁ πρίγκηπας τοῦ σκότους, γιά νά ἀπελευθερώσω τόν κόσµο ἀπό τά δίχτυα του παραχωρώντας του τήν αἰώνια ζωή. Ἔτσι, µπαίνοντας στόν Ἰορδάνη ὁ Κύριος, καθαρίζει τά νερά: Σήµερα τά κύµατα τοῦ Ἰορδάνη µεταβάλλονται σέ φάρµακο καί ὅλη ἡ δηµιουργία ποτίζεται µέ µυστικά κύµατα... (εὐχή ἁγίου Σωφρονίου). Εἶναι ὅλο τό σύµπαν πού δέχεται τήν ἁγιοποίησή του: Ὁ Χριστός βαπτίζεται• βγαίνει ἀπό τό νερό καί µέ αὐτό ἀποκαλύπτει τόν κόσµο (ἰδιόµελο τοῦ Κοσµᾶ).
Σπάζει τό κεφάλι τῶν δρακόντων καί ἀναζωογονεῖ τόν Ἀδάµ, εἶναι ἡ ἀνάπλαση τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως, ἡ ἀναγέννησή της στό καθαριστικό λουτρό τοῦ µυστηρίου. Ὁ ∆ίδυµος Τυφλός καθορίζει: «ὁ δέ Κύριος ἔδωκέ µοι µητέρα τήν κολυµβήθραν (Ἐκκλησία), πατέρα τόν Ὕψιστον, ἀδελφόν τόν δι ̉ ἡµᾶς βαπτισθέντα Σωτῆρα».
Στήν εἰκόνα µέ τό δεξιό του χέρι ὁ Χριστός εὐλογεῖ τά νερά καί τά ἑτοιµάζει νά γίνουν τά νερά τῆς βαπτίσεως πού ἁγιάζει µέ τήν ἴδια του κατάδυση. Τό νερό ἀλλάζει σηµασία, ἄλλοτε εἰκόνα τοῦ θανάτου (κατακλυσµός), εἶναι τώρα ἡ πηγή τοῦ ὕδατος τῆς ζωῆς (Ἀποκ. 21, 6• Ἰω. 4, 14). Μυσταγωγικά τό νερό τῆς βαπτίσεως δέχεται τήν ἀξία τοῦ αἵµατος τοῦ Χριστοῦ. Στά πόδια τοῦ Κυρίου, στά νερά τοῦ Ἰορδάνη, ἡ εἰκόνα δείχνει δύο µικρές ἀνθρώπινες µορφές, εἰκονογράφηση τῶν παλαιοδιαθηκικῶν κειµένων πού ἀποτελοῦν µέρος τῆς ἀκολουθίας: «τί σοί ἐστι, θάλασσα ὅτι ἔφυγες, καί σύ Ἰορδάνη, ὅτι ἐστράφης εἰς τά ὁπίσω» (Ψαλµ.113, 5). Τό τροπάριο (ἦχος ∆΄) ἐξηγεῖ: «Ἀπεστρέφετο ποτέ, ὁ Ἰορδάνης ποταµός, τῇ µηλωτῇ Ἐλισσαιέ, ἀναληφθέντος Ἠλιού καί διῃρεῖτο τά ὕδατα ἔνθεν καί ἔνθεν• καί γέγονεν αὐτῷ ξηρά ὁδός ἡ ὑγρά εἰς τύπον ἀληθῶς τοῦ Βαπτίσµατος, δι ̉ οὗ ἡµεῖς τήν ρέουσαν τοῦ βίου διαπερῶµεν διάβασιν». Εἰκόνα συµβολική πού µιλᾶ γιά τή µετάνοια ἀκόµη ἀόρατη τῆς κοσµικῆς φύσεως, τῆς µεταστροφῆς τῆς ὀντολογίας της. Ἡ εὐλογία τῆς ὑδρόβιας φύσεως ἁγιάζει τήν ἴδια ἀρχή τῆς ἐπίγειας ζωῆς. Γι ̉ αὐτό, µετά τή θεία λειτουργία γίνεται ὁ µεγάλος ἁγιασµός τῶν ὑδάτων (ἑνός ποταµοῦ, µιᾶς πηγῆς ἤ ἐντελῶς ἁπλά ἑνός δοχείου τοποθετηµένου µέσα στήν ἐκκλησία).
Μιλώντας γιά τά µή ἁγιασµένα νερά, εἰκόνα τοῦ θανάτου - κατακλυσµοῦ ἡ λειτουργία τά ὀνοµάζει ὑδατόστρωτο τάφο. Πραγµατικά, ἡ εἰκόνα δείχνει τόν Ἰησοῦ νά εἰσέρχεται στά νερά, στόν ὑγρό τάφο. Αὐτός ἐδῶ ἔχει τή µορφή ἑνός σκοτεινοῦ σπηλαίου (εἰκονογραφική µορφή τοῦ ἅδη) περιέχοντας ὅλο τό σῶµα τοῦ Κυρίου (εἰκόνα τοῦ ἐνταφιασµοῦ, πού προσφέρεται στό µυστήριο τοῦ βαπτίσµατος µέ ὁλική κατάδυση, µορφή τοῦ πασχαλίου τριηµέρου), γιά νά ἀποσπάσει τόν ἀρχηγό τῆς φυλῆς µας στή ζοφερή διαµονή. Συνεχίζοντας τόν προκαταβολικό συµβολισµό τῆς Γεννήσεως, ἡ εἰκόνα τῶν Θεοφανείων δείχνει τήν προκάθοδο τοῦ Χριστοῦ στόν Ἅδη: «καταβάς ἐν τοῖς ὕδασιν ἔδησε τόν ἰσχυρόν». Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοµος, σχολιάζει: ἡ κατάδυση καί ἡ ἀνάδυση εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς καθόδου στόν ἅδη καί τῆς ἀναστάσεως.
Ὁ Χριστός παριστάνεται γυµνός, εἶναι ντυµένος µέ τήν ἀδαµική γυµνότητα καί ἔτσι ἀποδίδει στήν ἀνθρωπότητα τό ἔνδοξο παραδεισιακό ἔνδυµά της. Γιά νά δείξει τήν ὑπέρτατη πρωτοβουλία του παριστάνεται βαδίζοντας ἤ κάνοντας ἕνα βῆµα πρός τόν ἅγιο Ἰωάννη: ἐλεύθερα ἔρχεται καί κλίνει τό κεφάλι. Ὁ Ἰωάννης εἶναι ταραγµένος: ἐγώ χρείαν ἔχω ὑπό σοῦ βαπτισθῆναι, καί σύ ἔρχῃ πρός µε; »... Ὁ Ἰησοῦς τόν διατάζει: «ἄφες ἄρτι».
Ὁ Ἰωάννης τείνει τό δεξιό του χέρι σέ µιά τελετουργική χειρονοµία, στό ἀριστερό κρατεῖ ἕνα εἰλητάριο, κείµενο τοῦ κηρύγµατός του.
Οἱ ἄγγελοι τῆς Ἐνσαρκώσεως εἶναι σέ µιά στάση προσκυνήσεως, τά σκεπασµένα χέρια τους σέ ἔνδειξη σεβασµοῦ. Συµβολίζουν ἐπίσης καί εἰκονογραφοῦν τό λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου (Γαλατ. 3, 27) :«Ὅσοι γάρ εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε...».
π.Ευδοκίμωφ.
Ἡ εἰκόνα τῶν Θεοφανείων προσφέρει τήν εὐαγγελική διήγηση ἀλλά προσθέτει µερικές λεπτοµέρειες πού ἔχουν χρησιµοποιηθεῖ στή λειτουργία τῆς ἑορτῆς καί δείχνει αὐτό πού ὁ Ἰωάννης θά µποροῦσε νά διηγηθεῖ. Ἐπάνω στήν εἰκόνα ἕνα τµῆµα ἑνός κύκλου παριστᾶ τούς οὐρανούς πού ἀνοίγουν, καί κάποτε ἀπό µιά διπλή πτυχή πού ὁµοιάζει µέ κροσσό ἑνός σύννεφου, βγαίνει τό χέρι τοῦ Πατρός πού εὐλογεῖ. Ἀπό αὐτό τόν κύκλο ἀναχωροῦν ἀκτῖνες φωτός, χαρακτηριστικό τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος, καί πού φωτίζουν τό περιστέρι. Αὐτόµατη ἀνάµνηση τοῦ ἀρχικοῦ λόγου «καί ἐγένετο φῶς», ἡ ἐκδηλωτική ἐνέργεια τοῦ Πνεύµατος, ἀποκαλύπτει τόν τριαδικό Θεό: Ἡ Τριάδα, ὁ Θεός µας, µᾶς ἐκδηλώνεται χωρίς διαίρεση. Ὁ Χριστός ἦλθε γιά νά εἶναι τό φῶς τοῦ κόσµου, πού φωτίζει αὐτούς πού κάθονταν στά σκοτάδια (Ματθ. 4, 16) ἀπό ἐκεῖ δέ τό ὄνοµα τῆς «Ἑορτῆς τῶν φώτων». Ἐνῶ ὁ Χριστός κατέβαινε στά νερά, ἡ φωτιά ἄναψε µέσα στόν Ἰορδάνη, εἶναι ἡ Πεντηκοστή τοῦ Κυρίου καί ὁ προεικονισµένος Λόγος, µέ στύλο φωτός δείχνει ὅτι τό βάπτισµα εἶναι φωτισµός, γέννηση τῆς ὑπάρξεως στό θεῖο φῶς.
Ἄλλοτε τήν παραµονή τῆς ἑορτῆς γινόταν τό βάπτισµα τῶν κατηχουµένων καί ὁ ναός ἦταν πληµµυρισµένος ἀπό φῶς, σηµεῖο µυήσεως στή γνώση τοῦ Θεοῦ. Ὁ µάρτυρας αὐτοῦ τοῦ φωτός, ὁ ἅγιος Ἰωάννης εἶναι δοσµένος στό γεγονός γιατί αὐτός ὁ ἴδιος εἶναι «ὁ λύχνος ὁ καιόµενος καί φαίνων» καί οἱ ἄνθρωποι ἔρχονταν «ἀγαλλιαθῆναι ἐν τῷ φωτί αὐτοῦ» (Ἰω. 5, 35).
Ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος µέ τή µορφή ἑνός περιστεριοῦ ἐκφράζει τήν κίνηση τοῦ Πατρός πού φέρεται πρός τόν Υἱό του. Ἐξ ἄλλου, ἐξηγεῖται, κατά τούς Πατέρες, κατ ̉ ἀναλογία µέ τόν κατακλυσµό καί τό περιστέρι µέ τόν κλάδο ἐλαίας, σηµεῖο τῆς εἰρήνης. Τό Ἅγιο Πνεῦµα πού φέρεται ἐπάνω ἀπό τά ἀρχέγονα νερά ἀνέδειξε τή Ζωή, ἐπίσης αὐτό πού αἰωρεῖται ἐπάνω στά νερά τοῦ Ἰορδάνη, προκαλεῖ τή δεύτερη γέννηση τοῦ νέου δηµιουργήµατος.
Ὁ Χριστός παριστάνεται ὀρθός ἐνάντια πρός τό βυθό τοῦ νεροῦ σκεπασµένος ἀπό τά κύµατα τοῦ Ἰορδάνη. Ἀπό τήν ἀρχή τῆς ἀποστολῆς του, ὁ Ἰησοῦς ἀντιµετωπίζει τά κοσµικά στοιχεῖα πού περιέχουν σκοτεινές δυνάµεις: τό νερό, τόν ἀέρα καί τήν ἔρηµο. Ἡ διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης εἶναι ἀπό τίς µορφές τοῦ βαπτίσµατος: ἡ νίκη ἀπό τό Θεό τοῦ δράκοντος τῆς θαλάσσης, τοῦ τέρατος Rahab. Ἕνα ἰδιόµελο τῆς ἑορτῆς κάνει νά κατανοήσουµε τόν Κύριο λέγοντας στόν Ἰωάννη Βαπτιστή: Προφήτη, ἔλα νά µέ βαπτίσεις... Βιάζοµαι νά χαθεῖ ὁ κρυµµένος στά νερά ἐχθρός, ὁ πρίγκηπας τοῦ σκότους, γιά νά ἀπελευθερώσω τόν κόσµο ἀπό τά δίχτυα του παραχωρώντας του τήν αἰώνια ζωή. Ἔτσι, µπαίνοντας στόν Ἰορδάνη ὁ Κύριος, καθαρίζει τά νερά: Σήµερα τά κύµατα τοῦ Ἰορδάνη µεταβάλλονται σέ φάρµακο καί ὅλη ἡ δηµιουργία ποτίζεται µέ µυστικά κύµατα... (εὐχή ἁγίου Σωφρονίου). Εἶναι ὅλο τό σύµπαν πού δέχεται τήν ἁγιοποίησή του: Ὁ Χριστός βαπτίζεται• βγαίνει ἀπό τό νερό καί µέ αὐτό ἀποκαλύπτει τόν κόσµο (ἰδιόµελο τοῦ Κοσµᾶ).
Σπάζει τό κεφάλι τῶν δρακόντων καί ἀναζωογονεῖ τόν Ἀδάµ, εἶναι ἡ ἀνάπλαση τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως, ἡ ἀναγέννησή της στό καθαριστικό λουτρό τοῦ µυστηρίου. Ὁ ∆ίδυµος Τυφλός καθορίζει: «ὁ δέ Κύριος ἔδωκέ µοι µητέρα τήν κολυµβήθραν (Ἐκκλησία), πατέρα τόν Ὕψιστον, ἀδελφόν τόν δι ̉ ἡµᾶς βαπτισθέντα Σωτῆρα».
Στήν εἰκόνα µέ τό δεξιό του χέρι ὁ Χριστός εὐλογεῖ τά νερά καί τά ἑτοιµάζει νά γίνουν τά νερά τῆς βαπτίσεως πού ἁγιάζει µέ τήν ἴδια του κατάδυση. Τό νερό ἀλλάζει σηµασία, ἄλλοτε εἰκόνα τοῦ θανάτου (κατακλυσµός), εἶναι τώρα ἡ πηγή τοῦ ὕδατος τῆς ζωῆς (Ἀποκ. 21, 6• Ἰω. 4, 14). Μυσταγωγικά τό νερό τῆς βαπτίσεως δέχεται τήν ἀξία τοῦ αἵµατος τοῦ Χριστοῦ. Στά πόδια τοῦ Κυρίου, στά νερά τοῦ Ἰορδάνη, ἡ εἰκόνα δείχνει δύο µικρές ἀνθρώπινες µορφές, εἰκονογράφηση τῶν παλαιοδιαθηκικῶν κειµένων πού ἀποτελοῦν µέρος τῆς ἀκολουθίας: «τί σοί ἐστι, θάλασσα ὅτι ἔφυγες, καί σύ Ἰορδάνη, ὅτι ἐστράφης εἰς τά ὁπίσω» (Ψαλµ.113, 5). Τό τροπάριο (ἦχος ∆΄) ἐξηγεῖ: «Ἀπεστρέφετο ποτέ, ὁ Ἰορδάνης ποταµός, τῇ µηλωτῇ Ἐλισσαιέ, ἀναληφθέντος Ἠλιού καί διῃρεῖτο τά ὕδατα ἔνθεν καί ἔνθεν• καί γέγονεν αὐτῷ ξηρά ὁδός ἡ ὑγρά εἰς τύπον ἀληθῶς τοῦ Βαπτίσµατος, δι ̉ οὗ ἡµεῖς τήν ρέουσαν τοῦ βίου διαπερῶµεν διάβασιν». Εἰκόνα συµβολική πού µιλᾶ γιά τή µετάνοια ἀκόµη ἀόρατη τῆς κοσµικῆς φύσεως, τῆς µεταστροφῆς τῆς ὀντολογίας της. Ἡ εὐλογία τῆς ὑδρόβιας φύσεως ἁγιάζει τήν ἴδια ἀρχή τῆς ἐπίγειας ζωῆς. Γι ̉ αὐτό, µετά τή θεία λειτουργία γίνεται ὁ µεγάλος ἁγιασµός τῶν ὑδάτων (ἑνός ποταµοῦ, µιᾶς πηγῆς ἤ ἐντελῶς ἁπλά ἑνός δοχείου τοποθετηµένου µέσα στήν ἐκκλησία).
Μιλώντας γιά τά µή ἁγιασµένα νερά, εἰκόνα τοῦ θανάτου - κατακλυσµοῦ ἡ λειτουργία τά ὀνοµάζει ὑδατόστρωτο τάφο. Πραγµατικά, ἡ εἰκόνα δείχνει τόν Ἰησοῦ νά εἰσέρχεται στά νερά, στόν ὑγρό τάφο. Αὐτός ἐδῶ ἔχει τή µορφή ἑνός σκοτεινοῦ σπηλαίου (εἰκονογραφική µορφή τοῦ ἅδη) περιέχοντας ὅλο τό σῶµα τοῦ Κυρίου (εἰκόνα τοῦ ἐνταφιασµοῦ, πού προσφέρεται στό µυστήριο τοῦ βαπτίσµατος µέ ὁλική κατάδυση, µορφή τοῦ πασχαλίου τριηµέρου), γιά νά ἀποσπάσει τόν ἀρχηγό τῆς φυλῆς µας στή ζοφερή διαµονή. Συνεχίζοντας τόν προκαταβολικό συµβολισµό τῆς Γεννήσεως, ἡ εἰκόνα τῶν Θεοφανείων δείχνει τήν προκάθοδο τοῦ Χριστοῦ στόν Ἅδη: «καταβάς ἐν τοῖς ὕδασιν ἔδησε τόν ἰσχυρόν». Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοµος, σχολιάζει: ἡ κατάδυση καί ἡ ἀνάδυση εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς καθόδου στόν ἅδη καί τῆς ἀναστάσεως.
Ὁ Χριστός παριστάνεται γυµνός, εἶναι ντυµένος µέ τήν ἀδαµική γυµνότητα καί ἔτσι ἀποδίδει στήν ἀνθρωπότητα τό ἔνδοξο παραδεισιακό ἔνδυµά της. Γιά νά δείξει τήν ὑπέρτατη πρωτοβουλία του παριστάνεται βαδίζοντας ἤ κάνοντας ἕνα βῆµα πρός τόν ἅγιο Ἰωάννη: ἐλεύθερα ἔρχεται καί κλίνει τό κεφάλι. Ὁ Ἰωάννης εἶναι ταραγµένος: ἐγώ χρείαν ἔχω ὑπό σοῦ βαπτισθῆναι, καί σύ ἔρχῃ πρός µε; »... Ὁ Ἰησοῦς τόν διατάζει: «ἄφες ἄρτι».
Ὁ Ἰωάννης τείνει τό δεξιό του χέρι σέ µιά τελετουργική χειρονοµία, στό ἀριστερό κρατεῖ ἕνα εἰλητάριο, κείµενο τοῦ κηρύγµατός του.
Οἱ ἄγγελοι τῆς Ἐνσαρκώσεως εἶναι σέ µιά στάση προσκυνήσεως, τά σκεπασµένα χέρια τους σέ ἔνδειξη σεβασµοῦ. Συµβολίζουν ἐπίσης καί εἰκονογραφοῦν τό λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου (Γαλατ. 3, 27) :«Ὅσοι γάρ εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε...».
π.Ευδοκίμωφ.
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.
Re: ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ.
Τι οφείλει να τηρεί ο κάθε χριστιανός, ποιές είναι οι κυριότερες εντολές του Ευαγγελίου;
1. Κάθε χριστιανός οφείλει να αγαπά τό Θεό.
2. Κάθε χριστιανός οφείλει να αγαπά τόν αδελφό του (τόν συνάνθρωπό του).
3. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν έχουν διαμάχες ούτε νά νιώθουν μνησκακία καί μίσος κατά των αδελφών τους, αλλά κι αν ακόμα παρεξηγηθούν μεταξύ τους, οφείλουν γρήγορα νά συμφιλιωθούν.
4. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μή βλέπουν μέ περιέργεια καί επιθυμία.
5. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν ορκίζονται, ούτε αληθινά ούτε στά ψέματα.
6. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν είναι εκδικητικοί, ούτε να ανταποδίδουν κακό στό κακό.
7. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν πηγαίνουν διόλου σέ δικαστήρια γιά τήν επίλυση των διαφορών τους. Αν όμως κάποτε παραστεί σχετική ανάγκη, ας προτιμήσουν νά βάλουν κριτή στή διαφορά τους έναν άνθρωπο της Εκκλησίας, παρά νά καταφύγουν στά κοσμικά δικαστήρια.
8. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν κατακρίνουν.
9. Αν οι χριστιανοί δέν συγχωρούν τά σφάλματα των αδελφών τους, ούτε ο Θεός θά συγχωρήσει τά δικά τους σφάλματα. Αν εσείς συγχωρήσετε τά σφάλματα των άλλων ανθρώπων, θά συγχωρήσει καί τά δικά σας σφάλματα ο επουράνιος Πατέρας σας. Αν όμως δέν συγχωρήσετε τά σφάλματα των άλλων, ούτε τά δικά σας σφάλματα θά συγχωρήσει ο επουράνιος Πατέρας (Ματθ. 6, 14-15).
10. Οι χριστιανοί οφείλουν νά κάνουν ελεημοσύνες, αλλά καί νά προσεύχονται καί νά νηστέυουν, όχι όμως υποκριτικά, γιά νά τούς δοξάσουν δηλαδή καί νά τούς επαινέσουν οι άνθρωποι, αλλά μόνο γιά τό Θεό.
11. Οι χριστιανοί οφείλουν νά φροντίζουν γιά τήν απόκτηση όχι επίγειων αλλά ουράνιων θησαυρών και οφείλουν νά μή μεριμνούν γιά τα αγαθά της γης, ούτε να αγαπούν τά κοσμικά πράγματα, αλλά νά επιζητούν τά αιώνια καί ουράνια αγαθά.
12. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν είναι υπερήφανοι, αλλά νά είναι ταπεινοί καί να αγαπούν ταπεινά.
13. Οι χριστιανοί οφείλουν να αντιμετωπίζουν μέ υπομονή όλες τίς θλίψεις πού τούς βρίσκουν.
14. Οι χριστανοί οφείλουν νά βρίσκονται πάντοτε σέ πνευματική εγρήγορση καί ετοιμότητα, περιμένοντας τήν ώρα του θανάτου καί της κρίσεως του Θεού.
15. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μετανοούν διαρκώς από τά βάθη της ψυχής τους.
16. Οι χριστιανοί, αν δέν ξεπεράσουν στά καλά έργα τούς δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, δέν μπαίνουν στή βασιλεία των ουρανών. Καί αν αμαρτάνουν, θά κολαστούν βαρύτερα από τούς απίστους.
Του Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου.
1. Κάθε χριστιανός οφείλει να αγαπά τό Θεό.
2. Κάθε χριστιανός οφείλει να αγαπά τόν αδελφό του (τόν συνάνθρωπό του).
3. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν έχουν διαμάχες ούτε νά νιώθουν μνησκακία καί μίσος κατά των αδελφών τους, αλλά κι αν ακόμα παρεξηγηθούν μεταξύ τους, οφείλουν γρήγορα νά συμφιλιωθούν.
4. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μή βλέπουν μέ περιέργεια καί επιθυμία.
5. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν ορκίζονται, ούτε αληθινά ούτε στά ψέματα.
6. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν είναι εκδικητικοί, ούτε να ανταποδίδουν κακό στό κακό.
7. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν πηγαίνουν διόλου σέ δικαστήρια γιά τήν επίλυση των διαφορών τους. Αν όμως κάποτε παραστεί σχετική ανάγκη, ας προτιμήσουν νά βάλουν κριτή στή διαφορά τους έναν άνθρωπο της Εκκλησίας, παρά νά καταφύγουν στά κοσμικά δικαστήρια.
8. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν κατακρίνουν.
9. Αν οι χριστιανοί δέν συγχωρούν τά σφάλματα των αδελφών τους, ούτε ο Θεός θά συγχωρήσει τά δικά τους σφάλματα. Αν εσείς συγχωρήσετε τά σφάλματα των άλλων ανθρώπων, θά συγχωρήσει καί τά δικά σας σφάλματα ο επουράνιος Πατέρας σας. Αν όμως δέν συγχωρήσετε τά σφάλματα των άλλων, ούτε τά δικά σας σφάλματα θά συγχωρήσει ο επουράνιος Πατέρας (Ματθ. 6, 14-15).
10. Οι χριστιανοί οφείλουν νά κάνουν ελεημοσύνες, αλλά καί νά προσεύχονται καί νά νηστέυουν, όχι όμως υποκριτικά, γιά νά τούς δοξάσουν δηλαδή καί νά τούς επαινέσουν οι άνθρωποι, αλλά μόνο γιά τό Θεό.
11. Οι χριστιανοί οφείλουν νά φροντίζουν γιά τήν απόκτηση όχι επίγειων αλλά ουράνιων θησαυρών και οφείλουν νά μή μεριμνούν γιά τα αγαθά της γης, ούτε να αγαπούν τά κοσμικά πράγματα, αλλά νά επιζητούν τά αιώνια καί ουράνια αγαθά.
12. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μήν είναι υπερήφανοι, αλλά νά είναι ταπεινοί καί να αγαπούν ταπεινά.
13. Οι χριστιανοί οφείλουν να αντιμετωπίζουν μέ υπομονή όλες τίς θλίψεις πού τούς βρίσκουν.
14. Οι χριστανοί οφείλουν νά βρίσκονται πάντοτε σέ πνευματική εγρήγορση καί ετοιμότητα, περιμένοντας τήν ώρα του θανάτου καί της κρίσεως του Θεού.
15. Οι χριστιανοί οφείλουν νά μετανοούν διαρκώς από τά βάθη της ψυχής τους.
16. Οι χριστιανοί, αν δέν ξεπεράσουν στά καλά έργα τούς δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, δέν μπαίνουν στή βασιλεία των ουρανών. Καί αν αμαρτάνουν, θά κολαστούν βαρύτερα από τούς απίστους.
Του Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου.
Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.