Ορθοδοξία

Ο ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΗΡ ΗΜΩΝ ΤΥΧΩΝ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΜΑΘΟΥΝΤΟΣ ΚΥΠΡΟΥ



“Ο άγιος Τύχων είχε ευσεβείς και φιλόχριστους γονείς. Αφιερώθηκε από αυτούς στον Θεό και αφού έμαθε τα ιερά γράμματα και μελέτησε καλά τις Γραφές, τάχθηκε πρώτα ως αναγνώστης στον λαό να διαβάζει τα λόγια και τα διδάγματα κι έπειτα λόγω της κατά πάντα αξιωσύνης του και της καθαρότητας και του ανεπίληπτου του βίου του χειροτονήθηκε διάκονος από τον Μνημόνιο, τον αγιότατο επίσκοπο Αμαθούντος. Όταν εκείνος έφυγε από τη ζωή, ο Τύχων ανήλθε στον επισκοπικό θρόνο από τον μεγάλο Επιφάνιο. Μετέστρεψε πολλούς από την πλάνη και τη ματαιότητα των ειδώλων προς την πίστη του Χριστού και Θεού μας, γκρέμισε και ανέτρεψε πολλούς ναούς των ειδώλων και ανήγειρε αντ᾽ αυτών θείους ναούς, τους οποίους κατακόσμησε με θείες προσφορές και τους καθαγίασε, οπότε μετατέθηκε προς τον Κύριο, αφού επιτέλεσε πολλές θαυματουργίες ενόσω ζούσε στη ζωή αυτή, και συνεχίζει να επιτελεί και μετά τον θάνατό του. Από αυτές τις θαυματουργίες μία ή δύο, σαν δείγμα της αρετής του άνδρα, αξίζει να εκθέσει κανείς.
Όταν ακόμη ήταν στην αρχή της ζωής του, πήρε άρτους από τον πατέρα του για να τους πωλήσει στην αγορά (διότι αυτό ήταν το επάγγελμά του). Τους άρτους όμως αυτούς τους πρόσφερε στους φτωχούς. Το έμαθε ο πατέρας του κι επειδή το πήρε βαριά, τον έλεγξε με σκληρά λόγια. Ο Τύχων όμως του είπε ότι δανείζει τους άρτους στον Θεό και ότι κατέχει γραμμάτιο από Αυτόν για να τους πάρει πίσω. Κι αμέσως ήλθε η απόδειξη των λόγων του φανερά, διότι οι αποθήκες του σίτου βρέθηκαν πλήρεις, περισσότερο μάλιστα από τότε που ο πατέρας του έκανε τη συγκομιδή και πριν από την οποιαδήποτε εξαγωγή του. Κι αυτό μεν είναι μεγάλο θαύμα, για το οποίο υπάρχει όμως και κάποιος λόγος, γιατί και άλλοι έπραξαν παρόμοια: ο Θεός δηλαδή αυξάνει και προσφέρει τον σίτο, ώστε η ευεργεσία και η ελεημοσύνη και η δική μας να γίνεται πλούσια.
Το άλλο δε μεγαλύτερο θαύμα, που είναι για τη δόξα του Θεού και δεν επιδέχεται σύγκριση με τίποτε άλλο, είναι αυτό: ο άγιος φύτευσε ένα ξερό κλήμα στη γη, το οποίο αμέσως ρίζωσε και βλάστησε πριν από τον καιρό του. Διότι πού έχει ακουστεί να βγει ώριμο σταφύλι στις 16 Ιουνίου, τότε που τελείται η μνήμη του αγίου; Αυτό το κλήμα λοιπόν, που έχει άγουρους ακόμη τους καρπούς πριν από τον καιρό του, τους δείχνει να μαυρίζουν και να ωριμάζουν, όταν αρχίζει η θεία υμνωδία και η λειτουργία για τον άγιο. Όταν όμως τελειώνει η ιερή θυσία και λειτουργία, τα σταφύλια τότε έχουν γίνει γλυκά και ώριμα και ευχάριστα για να τα φάει κανείς, προς δόξα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος”.

Ο άγιος Τύχων ανήκει εκ καταγωγής στην αποστολική Εκκλησία της Κύπρου. Εκεί γεννήθηκε, εκεί μεγάλωσε, εκεί αγίασε, εκεί ετάφη. Η Κύπρος λοιπόν κατέχει το τίμιο και άγιο σώμα του, το οποίο αποτελεί για τους πιστούς πράγματι κρήνη ιαμάτων. ῾Η Κύπρος το σώμα σου, σοφέ, το άγιον ιαμάτων κρήνην κέκτηται᾽ σημειώνει στην ενάτη ωδή του κανόνα του ο άγιος υμνογράφος Ιωσήφ. Ένας τόσο μεγάλος θαυματουργός άγιος θεραπεύει με τη χάρη του Θεού όλους τους προσερχομένους σ᾽ αυτόν εν πίστει. Κι είναι γνωστό ότι ο άγιος ενεργεί πολύ περισσότερο μετά την κοίμησή του παρά κατά τη διάρκεια της εδώ ζωής του. Διότι ελεύθερος από το φυσικό του σκήνωμα ῾πετά᾽ ως άγγελος οπουδήποτε υπάρχει η κλήση του και η ανάγκη των ανθρώπων, κατεξοχήν όμως εκεί που υπάρχουν τα άγια λείψανά του. ῾Η σορός των αγίων λειψάνων σου, την οποία κυκλοτερά υμνολογούμε, ιερότατε Τύχων, έχει αναδειχτεί ιατρείο των παθών᾽(῾Ιατρείον παθών αναδέδεικται η σορός των αγίων λειψάνων σου, ην περ κυκλούντες μέλπομεν, ιερώτατε Τύχων᾽) (ωδή η´). ῾Θεραπεύεις κάθε φορά τις νόσους αυτών που προσέρχονται με πίστει στα λείψανά σου, εσένα που είσαι ζωντανός, Τύχων αειμακάριστε᾽(῾Νόσους εκάστοτε θεραπεύεις των πίστει σου, του ζώντος, προσιόντων λειψάνοις, Τύχων αειμακάριστε᾽) (κάθισμα όρθρου). Δεν είναι όμως η Κύπρος μόνο που τον τιμά και τον γεραίρει. Κάθε πόλη και χώρα αναφέρεται στην αγιότητά του, όπως συμβαίνει και σε όλους τους αγίους. Οι άγιοι μπορεί να ανήκουν σαρκικά σε έναν τόπο, αποτελούν όμως ῾κτήματα᾽ κάθε τόπου και κάθε ανθρώπου που πιστεύει στον Χριστό και στους αγίους Του. Οι άγιοι δηλαδή έχουν οικουμενική και διαχρονική διάσταση. Κι αυτό σημαίνει ότι την εγγύτητά τους και την αγιαστική δύναμή τους την εισπράττει ο κάθε πιστός, ανάλογα με τις προϋποθέσεις της καρδιάς του. Ο άγιος υμνογράφος σημειώνει επ᾽ αυτού: ῾κάθε πόλη και χώρα κηρύττει, Τύχων παμμακάριε αξιοθαύμαστε, τον βίο σου, τα θαύματα και τη φιλική σου σχέση προς τον Δεσπότη Χριστό᾽(῾Πάσα πόλις τε και χώρα κηρύττει σου τον βίον, τα θαύματα και την προς τον Δεσπότην οικείωσιν, Τύχων παμμάκαρ αξιάγαστε᾽) (ωδή θ´).

Ο άγιος Ιωσήφ δίνει ιδιαίτερη σημασία στο θαυματουργικό χάρισμα του αγίου Τύχωνα. Κι είναι εύλογο: από παιδί χαριτώθηκε με τη θαυματουργία. Σημειώνει και αυτός το θαυμαστό γεγονός με τους άρτους και τον πολλαπλασιασμό του σίτου στις αποθήκες του πατέρα του αγίου. ῾Δεν ελλατώθηκε ο σίτος, όσο προσφερόταν στους φτωχούς με το χέρι σου, μακάριε, μάλλον δε ευλογείτο πολλαπλασίως, καθώς γέμιζαν με τη χάρη του Θεού τα άδεια δοχεία, παναοίδιμε᾽(῾Ουκ ηλάττωται ο σίτος ενδεέσι διδόμενος τη χειρί σου, μάκαρ, μάλλον δε πλειόνως ηυλόγηται, των κενωθέντων δοχείων θεία χάριτι πληρουμένων σαφώς, παναοίδιμε᾽) (ωδή δ´). Κι ακόμη περισσότερο: μνημονεύει το δεύτερο μεγάλο θαύμα με το αμπέλι και τα σταφύλια, θεωρώντας ότι όσο περνά ο καιρός τόσο και πιο θαυμαστό και λαμπρό αποδεικνύεται αυτό. ῾Φάνηκε το μεγάλο θαύμα σου, πάτερ Τύχων θαυμαστέ, το οποίο λαμπρύνεται με τα χρόνια. Διότι το αμπέλι κατά τη μνήμη σου, κάνει ώριμα σταφύλια, που δημιουργούν γλυκασμό ευφροσύνης στους πιστούς᾽(῾Ώφθη σου το θαύμα μέγα, Τύχων πάτερ θαυμαστέ, χρόνοις λαμπρυνόμενον. Άμπελος γαρ σου εν τη μνήμη, περκάζει βότρυν φέροντα γλυκασμόν ευφροσύνης πιστοίς᾽) (ωδή ζ´).

Ο άγιος Ιωσήφ όμως δίνει και την ερμηνεία της χάρης του θαυματουργείν του αγίου. Ο Θεός έδωσε τη χάρη αυτή, γιατί από παιδί ο άγιος είχε πολύ μεγάλη αγάπη προς τους συνανθρώπους του. Κι όπου υπάρχει πράγματι μεγάλη αγάπη, εκεί ο Θεός βρίσκει την κατάλληλη για τον κόσμο ῾δίοδό᾽ Του. ῾Ανοίγοντας την καρδιά σου με συμπάθεια, Τύχων ένδοξε, έγινες πλούτος για τους πτωχούς και ένδυμα για τους γυμνούς και προστάτης των ορφανών᾽(῾Υπανοίγων την καρδίαν συμπαθώς, Τύχων ένδοξε, πενομένοις πλούτος και περιβολή γυμνητεύουσι, των ορφανών τε προστάτης εχρημάτισας᾽) (ωδή δ´). Τι ήταν εκείνο όμως που έκανε τον άγιο από νωρίς να έχει τόσο ευαίσθητη καρδιά γεμάτη από την αγάπη του Χριστού; Ο Ιωσήφ ο υμνογράφος, μέγας ασκητικός διδάσκαλος και αυτός, με μεγάλη πείρα στην πνευματική ζωή, εύκολα διαπιστώνει: η αγιασμένη εκ παιδός ζωή του αγίου, με την έννοια ότι αγωνίστηκε να ξεφύγει από τα αμαρτωλά πάθη της σάρκας και να παραμείνει στο θέλημα του Θεού, γενόμενος κατοικητήριο Εκείνου. ῾Καθόλου δεν νύσταξες πάνω στις ηδονές. Μάλλον ξεπέρασες ξύπνιος τη νύχτα του βίου, όσιε. Κι αφού κοίμισες τα πάθη της σάρκας, έφτασες ένθεα στο φως της απάθειας᾽(῾Ουδαμώς ηδοναίς απενύσταξας. Εγρηγόρως δε μάλλον παρέδραμες νύκτα του βίου, όσιε. Και κοιμίσας τα πάθη σαρκός, προς φέγγος απαθείας ενθέως κατήντησας᾽) (ωδή η´). ῾Ξέκλινες από το νηπιακό φρόνημα ήδη από την παιδική σου ηλικία, και υπέταξες τον παλαιό εφευρέτη της κακίας με τα τέλεια νοήματα, Τύχων᾽(῾Νηπιώδες εξέκλινας φρόνημα εκ παιδός, και τελείοις νοήμασι τον παλαιόν κατέβαλες ευρετήν την κακίας, Τύχων᾽) (ωδή η´). Κι ένα βασικό στοιχείο που έκανε τον άγιο εκ παιδός να αγαπήσει τον Χριστό, πέρα της χριστιανικότητας των γονέων του, ήταν η αγάπη του για τους βίους των αγίων. Ο άγιος διάβαζε και μελετούσε τους βίους των προηγουμένων αγίων, τόσο που και στην Εκκλησία έγινε αναγνώστης για να διαβάζει το ευαγγέλιο και αυτούς. Και τι πιο φυσικό σε μία ψυχή καθαρή και αγνή ενός παιδιού να χαραχτούν τα ίχνη της χάρης του Θεού που προβάλλονται από τη ζωή των αγίων μας και να τον παρακινούν σε μίμηση; ῾Μιμήθηκες τους βίους των αγίων – σημειώνει και πάλι ο υμνογράφος μας – σαν άγιος κι εσύ, θεόφρονα Τύχων θεόπνευστε, κι απέκτησες απάθεια ψυχής, γινόμενος οίκος του Θείου Πνεύματος᾽(῾Αγίων βίους εμιμήσω, θεόφρον, ως άγιος, και απάθειαν ψυχής εκτήσω, Τύχων θεόπνευστε, οίκος θείου Πνεύματος αποδεικνύμενος᾽) (ωδή γ´).

Άγιος Τύχωνας του Ζαντοσκ

ΑΓΙΟΣ ΤΥΧΩΝΑΣ ΤΟΥ ΖΑΝΤΟΝΣΚ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
Σέργιος Γοβορούν
Α'. Σύντομος βίος.
Ο Άγιος Τύχων του Ζαντόνσκ δικαίως θεωρείται ο Χρυσόστομος της Ρωσίας. Όλα τα έργα του είναι γεμάτα από ζωντανή εμπειρία της κοινωνίας με το Χριστό που εκφράζεται με μιά πολύ ζωντανή και ποιητική γλώσσα η οποία κυριολεκτικά ευωδιάζει μ΄αυτή την εμπειρία. Είναι ο θεωρητικότατος εκκλησιαστικός συγγραφέας της Ρωσίας. Τα έργα του συναρπάζουν τον αναγνώστη και με ένα θαυμαστό τρόπο τον μυούν στις θείες εμπειρίες του συγγραφέα.

Παιδικά χρόνια.
Ο Άγιος Τύχων (κατά κόσμον Τιμόθεος Σοκολώφ) γεννήθηκε το 1724 στο χωριό Κόροτσκτου νομού του Νόβγκοροντ στην οικογένεια του διακόνου Σαβελλίου.
Η οικογένειά του ήταν μεγάλη. Ο Τιμόθεος είχε άλλους τρεις αδελφούς και δύο αδελφές. Ο πατέρας του πέθανε πολύ νωρίς και γι' αυτό ο Τιμόθεος δεν τον θυμόταν. Η οικογένεια ζούσε μέσα σε μεγάλη φτώχεια. Γι΄αυτό ο Τιμόθεος αναγκάστηκε από νωρίς να αρχίσει να δουλεύει σ΄έναν πλούσιο αγρότη, που του έδινε για αμοιβή μόνο λίγο ψωμί.
Τότε στο Νόβγκοροντ άνοιξε μια καινούργια Ιερατική Σχολή, όπου εγγράφηκε και ο Τιμόθεος. Σε λίγο χρόνο πέθανε η μητέρα του. Τις σπουδές του ο Τιμόθεος πραγματοποίησε με έξοδα του δημοσίου, γ' αυτό πάντοτε είχε μεγάλη ανάγκη. Ο ίδιος θυμόταν ότι όταν έπαιρνε το ψωμί του, έτρωγε μόνο το μισό και το άλλο μισό το πούλαγε για να αγοράζει κερί να μπορεί να διαβάζει.
Στην Ιερατική Σχολή ο Τιμόθεος υπέφερε από τις κοροϊδίες και τα πειράγματα των συμμαθητών του. Όπως διηγείται ο ίδιος: «Οι συμμαθητές μου βγάζανε τις βέργες από παλαιά τσαρούχια και μετά γέλαγαν με μένα και με έσειαν με αυτές τις βέργες, ψάλλοντας Μεγαλύνομέν σε...
Όταν χειροτονήθηκα επίσκοπος και ήρθα στο Νόβγκοροντ, οι ίδιοι μ' επισκέφθηκαν για να πάρουν, κατά την συνήθεια, ευλογία. Τότε του είπα: Εσείς, αδελφοί, τότε όταν ήμασταν παιδιά στην Ιερατική Σχολή, με περιγελούσατε και με σείατε με τις βέργες από τα παλαιά τσαρούχια, και τώρα θα με θυμιατίζετε με θυμιατό - επειδή μερικοί από αυτούς ήταν ιερείς και άλλοι διάκονοι. Και αυτοί μου είπανε: συγχώρησέ μας Δέσποτα άγιε. Και εγώ τους είπα: Αστειεύομαι, αδελφοί μου».
Δάσκαλος στην Ιερατική Σχολή.
Στην Ιερατική Σχολή ο Τιμόθεος παρουσίασε τόσες ικανότητες στα μαθήματα, ώστε πριν ακόμη να τελειώσει τις σπουδές του η Διεύθυνση να τον διορίσει δάσκαλο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Και όταν αποφοίτησε από την Σχολή τον Ιούλιο του 1754, επίσημα πιά διορίστηκε δάσκαλος της ρητορικής.
Στις 10 Απριλίου του 1758 εκάρη μοναχός με το όνομα Τύχων. Στις 27 Αυγούστου του ιδίου έτους διορίστηκε δάσκαλος της φιλοσοφίας. Τη 13 Ιανουαρίου του 1759 έγινε επιθεωρητής της Ιερατικής Σχολής. Την 26 Αυγούστου του ιδίου έτους εγκαταστάθηκε στην επισκοπή της Τβερ, όπου τοποθετήθηκε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Ζόλτικοβ και αργότερα της Ιεράς Μονής Ότροτς. Ταυτόχρονα εκτελούσε χρέη σχολάρχη και δασκάλου της θεολογίας στην Ιερατική Σχολή της Τβερ.
Έξι χρόνια στην έδρα του επισκόπου
Ο ίδιος ο Άγιος διηγείται πως εξελέγη επίσκοπος: «Όταν ήμουν ηγούμενος στην Τβερ και υπάλληλος στο αρχιερατικό γραφείο και σχολάρχης της ιερατικής Σχολής, την ημέρα του Αγίου Πάσχα συλλειτούργησα στον καθεδρικό ναό με τον επίσκοπο Αθανάσιο. Και λοιπόν τι συνέβη; Όπως και πάντοτε στη Θεία Λειτουργία, την οποία εκτελεί αρχιερέας, την ώρα του Χερουβικού, όταν ο αρχιερέας βγάζει μερίδες από το πρόσφορο υπέρ υγείας, πλησίασα το θυσιαστήριο και είπα: Μνήσθητί μου, Δέσποτα Άγιε. Ο αρχιερέας έπρεπε να πει: Της ιερωσύνης σου, αλλά αντί αυτού είπε: Της αρχιερωσύνης σου μνησθείη Κύριος ο Θεός εν τη βασιλεία αυτού. Μετά χαμογέλασε και μου είπε: Να σας ευλογήσει ο Θεός να γίνετε επίσκοπος. Μετά έμαθα ότι την ίδια μέρα του Πάσχα στην Πετρούπολη ο Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου, ο Μητροπολίτης Δημήτριος Σέτσενοβ, μαζί με τον Επιφάνιο της Σμολένσκ, πραγματοποίησαν εκλογή νέου επισκόπου με τη μέθοδο της κληρώσεως. Είχαν γράψει επτά ονόματα. Τότε ο επίσκοπος της Σμολένσκ πρότεινε στο Μητροπολίτη: Επιτρέψτε να γράψουμε ακόμη ένα όνομα, του σχολάρχη της Τβερ Τύχωνα. Ο Δημήτριος όμως αντέτεινε: Είναι ακόμη πολύ νέος. Δεν ήρθε ο καιρός του. Όμως γράψε το, - είπε στον υπηρέτη του. Και το όνομά μου ήταν όγδοο. Τράβηξαν κλήρο τρεις φορές και κάθε φορά έβγαινε το δικό μου όνομα. Ο μητροπολίτης τότε είπε: Λοιπόν, έτσι θέλει ο Θεός, να γίνει επίσκοπος. Τον ήθελα όμως για αλλού. Αργότερα ο μητροπολίτης μου εκμυστηρεύθηκε ότι ήθελε να με κάνει ηγούμενο της Λαύρας του Αγίου Σεργίου».
Με αυτό τον τρόπο ο Άγιος Τύχων χειροτονήθηκε στις 13 Μαΐου του 1761 στην Αγία Πετρούπολη χωρεπίσκοπος της επισκοπής της Νόβγκοροντ, σε ηλικία 37 χρονών. Στις 3 Φεβρουαρίου του 1763 έγινε επίσκοπος της Βορόνεζ, όπου υπηρέτησε 4 χρόνια και 7 μήνες. Με μεγάλο ζήλο εκτελούσε τα καθήκοντά του στην έδρα αυτή. Μεριμνούσε για τη βελτίωση της πνευματικής καταστάσεως της επισκοπής του. Υπέδειξε π.χ. στους ιερείς να έχει ο καθένας μαζί του το Ιερό Ευαγγέλιο και να το διαβάζει συχνά. Φρόντιζε οι ιερείς του να τελούν ορθά τα ποιμαντικά και ιερατικά τους καθήκοντα. Ίδρυσε στη Βορόνεζ μια Ιερατική σχολή και πολλά κατώτερα εκκλησιαστικά σχολεία σε διάφορες πόλεις. Φρόντιζε με εξαιρετικό ζήλο το ποίμνιό του. Του άρεσε πολύ να κηρύττει το λόγο του Θεού.
Ο μητροπολίτης του Κιέβου Ευγένιος Μπολχοβίτινοβ, ο οποίος πρώτος συνέταξε το βίο του Αγίου Τύχωνος, έγραψε σχετικά για τη δράση του Αγίου στην έδρα του:Ο Άγιος «ποτέ δεν ήταν αργόσχολος, και όταν χρειαζόταν να εκτελέσει το ποιμαντικό καθήκον του, συχνά περνούσε τις νύχτες του χωρίς ύπνο και δεν επέτρεπε στον εαυτό του να αναπαυθεί προτού να τελειώσει τη δουλειά του. Το πρωί συνήθως ασχολούνταν με υποθέσεις της επισκοπής και έδειχνε άριστη αμεροληψία στις κρίσεις του. Το απόγευμα, μετά από σύντομο ύπνο, σχεδόν πάντοτε μέχρι τα μεσάνυχτα συνέτασσε τις νουθεσίες και τους λόγους του για τους ιερείς και το λαό. Αντί να ξεκουράζεται, μελετούσε τους Αγίους Πατέρες και ιδιαίτερα το Χρυσόστομο...Πάντοτε ήταν πολύ προσιτός στους φτωχούς. Η ευαίσθητη καρδιά του δεν ασχολούνταν με τίποτε άλλο τόσο πολύ όσο με το να βοηθήσει τους φτωχούς και να παρηγορεί τους θλιμμένους. Γι αυτόν δεν ήταν αρκετό να δέχεται συχνά τους φτωχούς στο σπίτι του, αλλά κάθε φορά το Πάσχα, τα Χριστούγεννα και κάποιες άλλες ημέρες, π.χ. την Κυριακή των Απόκρεω, έστελνε χρήματα στα φτωχοκομεία, τις φυλακές και αλλού . Μερικές φορές ο ίδιος φορούσε ένα απλό μοναχικό ράσο και το βράδυ επισκεπτόταν τις φυλακές. Όταν έδινε στους κρατουμένους βοήθεια, τους απηύθυνε ταυτόχρονα νουθεσίες και τους παρηγορούσε».
Όμως από τα παιδικά του χρόνια ο Άγιος Τύχων αγάπησε την ερημική ζωή, γι' αυτό κουραζόταν πολύ από την εκτέλεση των αρχιερατικών του καθηκόντων. Ο ίδιος έλεγε: «Εάν ήταν δυνατόν, θα αποχωρούσα από την αρχιερωσύνη μου. Και όχι μόνο από την αρχιερωσύνη, αλλά και από την κουκούλα και το μανδύα μου και θα έλεγα στους άλλους ότι είμαι απλός αγρότης και θα έφευγα στο πιο μακρινό μοναστήρι και θα εκτελούσα εκεί οποιαδήποτε δουλειά: θα έκοβα ξύλα, θα έφερνα νερό, θα κοσκίνιζα αλεύρι, θα έφτιαχνα ψωμί και λοιπά. Αλλά το κακό είναι ότι αυτό είναι αδύνατο στη Ρωσία». Επίσης πολλές φορές μιλούσε για το Άγιο Όρος: «Πολλοί αδελφοί μας επίσκοποι έχουν αφήσει τις επισκοπές τους και μένουν εκεί στα μοναστήρια στη μοναξιά».

Στις Μονές της επισκοπής της Βορόνεζ.
Τελικά ο Άγιος Τύχων κατάφερε να αποσυρθεί από την έδρα του. Εκτός από την αγάπη του για τον ερημιτικό βίο άλλος σοβαρός λόγος που τον ώθησε στην απομάκρυνσή του από την επισκοπή ήταν η υγεία του. Στα μέσα του 1767 απηύθυνε στην Ιερά Σύνοδο μια αίτηση παραιτήσεως, η οποία ικανοποιήθηκε προς το τέλος του ιδίου έτους.
Ο Άγιος εγκαταστάθηκε στην αρχή στην Ιερά Μονή της Τόλσεβοκ και μετά στη Μονή της Ζαντόνσκ, όπου εγκαταβίωσε παραπάνω από 13 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Αυτή η περίοδος ήταν η πιο καρποφόρα στη ζωή του, και από πνευματική και από συγγραφική άποψη. Στην αρχή όμως είχε κάποιους πειρασμούς. Τον πρώτο χρόνο της ζωής του στο μοναστήρι τον κατέλαβε ανία και μελαγχολία. Τον ενοχλούσε ο λογισμός ότι παίρνει την σύνταξή του χωρίς να το αξίζει και ότι θα μπορούσε κι άλλο να ωφελήσει το ποίμνιό του.
Ο λογισμός τον έσερνε πάλι στην έδρα του. Πολεμώντας αυτόν τον λογισμό, μερικές φορές αισθανόταν τόσο άσχημα, ώστε ολόκληρες μέρες να μην βγαίνει από το κελί του. Μετά πάροδο ενός έτους, μια μέρα ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του και σκεφτόταν για το ίδιο θέμα. Ξαφνικά σηκώθηκε και κραύγασε αποφασιστικά: «Κύριε! Ακόμη κι' αν πεθάνω, δεν θα φύγω». Και από τότε ο λογισμός αυτός υποχώρησε και δεν τον ενοχλούσε πια τόσο πολύ.
Για την ζωή του Αγίου την περίοδο αυτή μας διηγούνται δύο πρόσωπα που έζησαν κοντά του. Ο πρώτος ήταν ο υπηρέτης του Βασίλειος Ιβάνοβιτς Τσεμποταρέβ, και ο άλλος ο Ιβάν Ευθύμωφ (αργότερα εκάρη μοναχός με το όνομα Τύχων) που έζησε κοντά στον Άγιο ιδιαίτερα στη δεύτερη περίοδο παραμονής του στη Μονή.
Ο πρώτος γράφει ότι ο Άγιος Τύχων είχε τη συνήθεια την ώρα γεύματος να ακούει αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη. Κατά την διάρκεια της ανάγνωσης πολύ σπάνια δεν έκλαιγε, ιδιαιτέρως δε όταν διάβαζαν το βιβλίο του προφήτη Ησαΐα. Μερικές φορές παρακαλούσε τον αναγνώστη μοναχό να ξαναδιαβάσει το ίδιο κεφάλαιο και τότε άφηνε το κουτάλι του και έκλαιγε.
«Είχε την συνήθεια - γράφει ο Βασίλειος Τσεμποταρέβ - να περνάει τις νύχτες του χωρίς ύπνο και πήγαινε στο κρεβάτι μόνο τα ξημερώματα. Τη νύχτα έκανε προσευχές με μετάνοιες. Και οι προσευχές του δεν ήταν ψυχρές, αλλά πολύ θερμές και προέρχονταν από συντριβή της καρδιάς, γι αυτό και πολλές φορές φώναζε δυνατά: Κύριε ελέησον! Ζωοδότα ελέησον!
Το καλοκαίρι του άρεσε να κάνει περιπάτους στον κήπο του μοναστηριού η πίσω από το μοναστήρι. Μου είπε να τον ενοχλώ μόνο σε περιπτώσεις ακραίας ανάγκης, όμως και τότε, προτού τον πλησιάσω, έπρεπε να βήχω. Έτσι και έκανα. Αλλά μια φορά συνέβη το εξής: Ενώ αυτός βρισκόταν στον κήπο, εγώ έβηξα πολύ αλλά δεν τον πλησίασα. Ήταν τόσο πολύ βυθισμένος στον εαυτό του, και δεν με άκουσε. Στεκόταν γονατισμένος με το πρόσωπο στραμμένο προς την Ανατολή και τα χέρια του υψωμένα προς τους ουρανούς. Τον πλησίασα και είπα: Σεβασμιώτατε! Και εκείνος τρόμαξε πολύ και τον περιέλουσε κρύος ιδρώτας. Μου είπε: Η καρδιά μου μέσα μου σκιρτά σαν περιστέρι. Σου έχω πει να μη με πλησιάζεις χωρίς να βήχεις...
Πουθενά και ποτέ δεν πήγαινε χωρίς Ψαλτήρι, αλλά πάντοτε το είχε στον κόρφο του, επειδή ήταν μικρό σε μέγεθος. Τελικά το έμαθε απέξω. Αυτό το Ψαλτήρι μετά το χάρισε σ' εμένα. Στον δρόμο, όπου πήγαινε, πάντοτε διάβαζε το Ψαλτήρι και μερικές φορές το έψελνε δυνατά. Ακόμη μου έδειχνε ορισμένους στίχους η εξηγούσε κάποιο απόσπασμα. Κάθε μέρα πήγαινε στη Θεία Λειτουργία και έψελνε. Σπάνια έψελνε χωρίς δάκρυα. Είχε ειδικό χάρισμα των δακρύων, και τα μάτια του πάντοτε ήταν δύο πηγές. Πολύ σπάνια χαμογελούσε για κάτι, και μετά αμέσως έλεγε: Κύριε, συγχώρησέ με, αμάρτησα ενώπιόν σου ο κολασμένος.
Στο μοναστήρι της Τόλσεβσκ τα μεσάνυχτα μόνος του έκανε το γύρο της εκκλησίας και ανέπεμπε γονατιστός θερμές προσευχές μπροστά σε κάθε πόρτα. Και είμαι μάρτυρας τούτου. Τότε διάβαζε το Δόξα εν υψίστοις Θεώ και λοιπά, όπως και τους ιερούς ψαλμούς. Μπροστά στη δυτική πόρτα προσευχόταν περίπου μισή ώρα και παραπάνω, και μετά γρήγορα επέστρεψε στο κελί του. Εκεί (στο μοναστήρι της Τόλσεβσκ) είχε περισσότερους κόπους, μερικές φορές και ξύλα έκοβε ο ίδιος... Μια φορά έκανε περίπατο πίσω από το μοναστήρι και, όταν μπήκε στο κελί, μου είπε: Βρήκα στο δάσος ένα δοκάρι από το οποίο θα έχουμε δύο η περισσότερα φορτώματα ξύλα. Πάρε τσεκούρι και έλα να το κόψουμε, επειδή αγοράζουμε τα ξύλα. Πήγαμε στο δάσος και αρχίσαμε να κόβουμε. Και αυτός ξεντύθηκε και έμεινε με ένα πουκάμισο και μου είπε: Κουράστηκα πολύ και δίψασα. Πήγαινε στο μοναστήρι και φέρε μου ένα «κβας». Έτσι μας έδινε παράδειγμα φιλοπονίας. Τον πείραζε περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο, όταν ερχόταν σ' εμάς στο Ζαντόνσκ και μας έβλεπε αργόσχολους. Συχνά μας έλεγε: Όποιος ζει στην αργία, αμαρτάνει ασταμάτητα».
Σύμφωνα με τις αναμνήσεις του Βασιλείου Τσεμποταρέβ, ο Άγιος Τύχων ήταν ακτήμων και δεν είχε στο κελί του τίποτε περιττό, παρά μόνο τα τελείως απαραίτητα. Για κλινοστρωμνή χρησιμοποιούσε μόνο ένα μικρό χαλί και δύο μαξιλάρια. Δεν είχε κουβέρτες και σκεπαζόταν με γούνα από προβιά. Είχε μόνο ένα ράσο από τσόχα. Επίσης πρόσεχε πολύ να μη δεθεί ο νους του με κάποιο φθαρτό πράγμα. Μερικές φορές συνέβαινε, όταν ερχόταν από την Θεία Λειτουργία και ο Βασίλης άρχιζε να τακτοποιεί το ράσο του, να το παίρνει από τα χέρια του και να το πετάει, λέγοντας: Άφησέ το, αδελφέ, γρήγορα στρώσε τραπέζι επειδή πεινάω. Στο κελί του δεν είχε κάποιο διακοσμητικό αντικείμενο, εκτός από πίνακες με ζωγραφισμένα τα Πάθη του Κυρίου.
Το πρώτο θέμα για το οποίο συνεχώς μιλούσε και σκεφτόταν ήταν ο θάνατος. Γι' αυτό πάνω από το κρεβάτι του, από την πλευρά των ποδιών, είχε έναν πίνακα όπου ήταν ζωγραφισμένος ένας ασπρομάλλης γέροντας μέσα σε φέρετρο, ντυμένος στα μαύρα. Ο Άγιος συχνά κοίταζε αυτόν τον πίνακα και έλεγε: «Γνώρισόν μοι Κύριε το πέρας μου και τον αριθμόν των ημερών μου τις εστιν ίνα γνω τι υστερώ εγώ». (Ψαλμ. 38,5). Πολύ συχνά, μέρα - νύχτα, επαναλάμβανε ο Άγιος αυτόν το στίχο, και πάντοτε από τα μάτια του ανάβλυζαν δάκρυα. Επίσης, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Ιβάν Ευθύμωφ, τέσσαρα η πέντε χρόνια πριν από το θάνατό του ο Άγιος είχε κατασκευάσει ένα φέρετρο, το οποίο τοποθέτησε σ' ένα μικρό και κρυφό δωμάτιο. Και πολύ συχνά ο Άγιος ερχόταν εκεί και έκλαιγε επί πολύ χρόνο.
Ο Άγιος είχε διακεκριμένο χάρισμα λόγου, το οποίο μαρτυρούν όλα τα έργα του. Ο ίδιος ο Ευθύμωφ διηγείται για το πως γράφθηκαν τα συγγράμματά του: «Όταν μερικές φορές έγραφα κάτι στο κελί του καθ' υπαγόρευση, τα λόγια έτρεχαν από τα χείλη του τόσο γρήγορα, ώστε δεν τα προλάβαινα. Και όταν το Άγιο Πνεύμα δεν ενεργούσε μέσα του ως συνήθως , η σκέψη του γινόταν λιγότερο βαθιά και ο ίδιος βυθιζόταν στο στοχασμό. Τότε με έστελνε στο κελί μου και ο ίδιος γονατισμένος η ξαπλωμένος στο πάτωμα με δάκρυα προσευχόταν στον Θεό να του στείλει το Πανενεργό Πνεύμα. Και όταν μετά πάλι με φώναζε, άρχιζε να ομιλεί τόσο γρήγορα, ώστε το χέρι μου δεν προλάβαινε να γράφει».
Όταν έμενε στο μοναστήρι, ο Άγιος δεν τελούσε τη Θεία Λειτουργία ο ίδιος αλλά απλώς κοινωνούσε, και μάλιστα πολύ συχνά. Ακόμη πιό συχνά κοινωνούσε, όταν ήταν άρρωστος πριν το θάνατό του. Μετά από τη Θεία Κοινωνία όλη την ημέρα ήταν πολύ χαρούμενος και μάλιστα μερικές φορές έλεγε: «Ιβάν, είμαι μεθυσμένος».
Ήταν πολύ εύσπλαχνος και σχεδόν όλα τα χρήματα που έπαιρνε ως σύνταξη η του έδιναν οι δωρητές του, τα μοίραζε στους φτωχούς. Μερικές φορές έμενε χωρίς λεφτά. Τότε, εάν έρχονταν και άλλοι φτωχοί, παρακαλούσε τον Βασίλειο να πάει στην πόλη και να δανειστεί από γνωστούς τους χρήματα για να τα δώσει στους φτωχούς. Ακόμη και τα ρούχα και τα πράγματα, που του δώριζαν οι άλλοι, δεν τα άφηνε για τον εαυτό του, αλλά τα μοίραζε στους φτωχούς.
Όπως στην επισκοπική έδρα του, έτσι και στο μοναστήρι ο Άγιος δεν ξεχνούσε ποτέ εκείνους που βρίσκονταν στη φυλακή. Πολλές φορές επισκεπτόταν τους κρατουμένους στην Ελέτς και το Ζαντόνσκ. Τους βοηθούσε και με χρήματα και με πνευματικές νουθεσίες. Οι κρατούμενοι στο Ζαντόνσκ ζούσανε με δαπάνες του Αγίου.
«Μια φορά - διηγείται ο Βασίλης Τσεμποταρέβ - τον Μάη, μου είπε: Οι Πράξεις των Αποστόλων γράφουν ότι οι χριστιανοί της Αντιόχειας είχαν μαζέψει ελεημοσύνη και την έστειλαν στους φτωχούς χριστιανούς των Ιεροσολύμων. Έτσι και εγώ θέλω να σε στείλω στο χωριό Κόροτσκ (πατρίδα του Αγίου) στον αδελφό μου Ευθύμιο, με χρήματα, επειδή εκεί ζούνε πολλοί φτωχοί άνθρωποι. Να τα μοιράσετε μαζί με τον αδελφό μου και θα έχεις από το Θεό μεγάλη αμοιβή».
Εκείνα τα χρόνια ένας επίσκοπος στη Ρωσία είχε μεγάλη, μάλιστα και κοσμική, εξουσία και θεωρούνταν κατά κάποιο τρόπο άρχοντας - πράγμα που δεν ίσχυε ήδη τον επόμενο ΙΘ' αιώνα. Όμως, παρ' όλα αυτά, ο Άγιος Τύχων υπέφερε πολύ από τους απλούς μοναχούς στο μοναστήρι και μάλιστα από τους υπηρέτες - πράγμα ανήκουστο, όπως είπαμε, για εκείνη την εποχή. Τον κορόιδευαν και τον αδικούσαν, επειδή αυτός είχε άλλο πνεύμα και επειδή συχνά έλεγε την αλήθεια σ' εκείνους που ζούσαν ασεβώς. Αναφερόμενος σ' όλες αυτές τις κοροϊδίες και τα πειράγματα ο Άγιος έλεγε: «Ο Θεός θέλει να με περιγελούν ακόμη και οι υπηρέτες. Και είμαι άξιος τούτου λόγω των αμαρτιών μου. Αλλά δεν αρκεί και αυτό». Μετά χαμογελούσε και έλεγε: «Δεν είναι δύσκολο καθόλου να τους τιμωρήσω. Ακόμη και τον ηγούμενο. Αλλά δεν θέλω να εκδικούμαι κανένα. Η συγχώρεση είναι καλύτερη από την εκδίκηση». Και ευεργετούσε πολύ ακόμη και τους υβριστές του: τους έδινε ψωμί, χρήματα και άλλα πράγματα.
Επίσης, όταν κάποιος ήθελε να τιμωρήσει τους υβριστές του η οποιονδήποτε άλλον, ο Άγιος του το απαγόρευε πολύ αυστηρά.
Για την ακακία και την ταπείνωση του Αγίου διηγούνται το εξής: Μεταξύ των αντιγραφέων των έργων του ο Άγιος είχε και ένα δόκιμο μοναχό της Μονής του Ζαντόνσκ. Μια φορά, όταν αυτός έγραφε κάτι στο κελί του Αγίου, τον χρειάστηκε για κάποιο πράγμα ο ηγούμενος και έστειλε έναν μοναχό να τον φωνάξει. Ο Άγιος είπε ότι ο δόκιμος θα τελειώσει και θα έρθει αμέσως. Τότε ο ηγούμενος πάλι έστειλε να τον καλέσουν. Ο μοναχός αυτός έσπευσε στον ηγούμενο και πίσω του ακολούθησε ο Άγιος, για να προστατέψει το μοναχό σε περίπτωση που θα τον κατσάδιαζε ο ηγούμενος. Όταν πλησίασε, άκουσε θόρυβο και τις ύβρεις του ηγουμένου. Άνοιξε την πόρτα και, δεν πρόλαβε να κάνει ένα βήμα, και εισέπραξε ένα χαστούκι από τον ηγούμενο. Τότε ο Άγιος έπεσε στα πόδια του ηγουμένου και άρχισε να ζητάει από αυτόν συγγνώμη. Αυτό κατέπληξε τόσο πολύ τον ηγούμενο, ώστε και αυτός να πέσει στα πόδια του επισκόπου και να ζητήσει συγχώρηση.
Ο Άγιος αξιώθηκε πολλά οράματα. Αναφέρουμε ένα παράδειγμα: ΤΟ 1770, όταν έγραφε το βιβλίο «Περί του αληθινού Χριστιανισμού», είδε το εξής: Στοχαζόταν για τα Πάθη του Χριστού, επειδή του άρεσε πολύ αυτή η ενασχόληση. Έτσι λοιπόν καθόταν πάνω στο κρεβάτι του απέναντι από τον πίνακα με τα Πάθη του Χριστού. Και ξαφνικά βρέθηκε σε έκσταση και είδε το Χριστό να κατεβαίνει πληγωμένος και ματωμένος από το σταυρό και να πλησιάζει τον Τύχωνα. Τότε εκείνος με συμπόνια και δάκρυα έπεσε στα πόδια του και άρχισε να τα φιλάει, φωνάζοντας: Και Εσύ, Σωτήρ μου, έρχεσαι σ' εμένα;
Μια φορά το 1755 ο ηγούμενος της Μονής αρρώστησε σοβαρά. Επί τρείς ημέρες έχασε τις αισθήσεις του, ακόμη και την αναπνοή του, και όταν συνήλθε, ρώτησε τους παρόντες, που βρίσκεται. Μετά συγκέντρωσε τους μοναχούς και τους διηγήθηκε αυτό που είχε δεί. Είπε ότι τον οδήγησαν σε θαυμαστούς τόπους και του έδειξαν όλα τα έργα του, με τα οποία αμάρτησε ενώπιον του Θεού. Και μετά άκουσε μια λεπτή φωνή που του έλεγε: «Δι' ευχών της Παναγίας και των ιερομαρτύρων Μωϋσή και Ανδρέα του Στρατηλάτη σου χαρίζεται η ζωή. Ο τόπος αυτός θα δοξασθεί από ένα Άγιό μου».
Τέλος της ζωής.
Ο Άγιος Τύχων όλη τη ζωή του ήταν άρρωστος. Και τελικά εξαντλήθηκε εντελώς από τις αρρώστιες του. Ο Θεός με θαυματουργό τρόπο του αποκάλυψε την ημέρα της αποδημίας του, ετοιμάστηκε, όπως πρέπει, και κοιμήθηκε με ειρήνη τη 13 Αυγούστου του 1783.
Ο ίδιος είχε γράψει στη διαθήκη του να τον θάψουν στην νότια πλευρά της εκκλησίας κοντά στην είσοδο κάτω από μια πλάκα, την οποία είχε ετοιμάσει ο ίδιος. Έτσι ήθελε να πατάει ο καθένας που θα μπαίνει στην εκκλησία τον τάφο του. Όμως ο τότε επίσκοπος της Βορόνεζ, ο οποίος επίσης λεγόταν Τύχων, από σεβασμό στον Άγιο έδωσε εντολή να τον θάψουν στο ιερό του ναού. Έτσι τελείωσε η ζωή ενός μεγάλου, σχεδόν συγχρόνου μας, Αγίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Η μνήμη του τιμάται από την Εκκλησία μας τη 13η Αυγούστου.
Β'. Από τους καρπούς του συγγραφικού του έργου.
Ο Άγιος Τύχων είναι ένας από τους πολυγραφότερους εκκλησιαστικούς συγγραφείς της Ρωσίας. Έγραψε έργα ποιμαντικά, οικοδομικά, κατηχητικά, ερμηνευτικά και κατανυκτικά. Επίσης έχουν καταγραφεί πολλές ομιλίες του. Τα πιο γνωστά του έργα είναι «Θησαυροί πνευματικοί» (1770) και «Περί του αληθινού Χριστιανισμού» (1776). Ως παράδειγμα του συγγραφικού του έργου παραθέτουμε τρία ποιήματά του που έχουν έντονα κατανυκτικό χαρακτήρα.

1. Ο Χριστός προσκαλεί την αμαρτωλή ψυχή.
Γιατί με εγκατέλειψες, ω άνθρωπε;
Γιατί αποστράφηκες από τον αγαπήσαντά σε;
Γιατί πάλιν ενώθηκες με τον εχθρό μου;
Θυμήσου πως κατέβηκα για σένα από τους ουρανούς.
Θυμήσου πως έγινα για σένα σάρκα.
Θυμήσου πως γεννήθηκα για σένα από την Παρθένο.
Θυμήσου πως έγινα για σένα βρέφος.
Θυμήσου πως ταπεινώθηκα για σένα.
Θυμήσου πως εφτώχυνα για σένα.
Θυμήσου πως έζησα για σένα επί της γης.
Θυμήσου πως υπέμεινα για σένα διωγμούς.
Θυμήσου πως αποδέχτηκα, για σένα,
τις κακολογίες,
τις ύβρεις,
τις ατιμώσεις,
τις πληγές,
τους εμπτυσμούς,
τους κολαφισμούς,
τις κοροϊδίες
και τις καταδίκες.
Θυμήσου πως για σένα «μετά ανόμων ελογίσθην».
Θυμήσου πως για σένα έλαβα τον ατιμωτικό θάνατο.
Θυμήσου πως για σένα ενταφιάστηκα.
Κατέβηκα από τους ουρανούς για να σε ανεβάσω στους ουρανούς.
Ταπεινώθηκα για να σε υψώσω. Επτώχευσα για να σε πλουτίσω.
Ατιμάστηκα για να σε δοξάσω.
Πληγώθηκα για να σε ζωντανέψω.
Εσύ έκανες την αμαρτία, και Εγώ πήρα αυτή την αμαρτία επάνω μου.
Εσύ φταις, και Εγώ εκτελέστηκα.
Εσύ είσαι οφειλέτης, και Εγώ πλήρωσα το χρέος. Εσύ καταδικάστηκες σε θάνατο, και Εγώ πέθανα για σένα.
Με προσέλκυσε να το κάνω η αγάπη μου, η ευσπλαχνία μου.
Δεν μπόρεσα να αντέξω να υποφέρεις, ευρισκόμενος σε τόση δυστυχία.
Και εσύ περιφρονείς αυτήν την αγάπη μου;
Αντί αγάπης μου ανταποδίδεις το μίσος.
Αντί Εμένα αγαπάς την αμαρτία.
Αντί να με υπηρετείς υπηρετείς τα πάθη σου.
Αλλά τι βρήκες σε Μένα που θα ήταν άξιο προς αποφυγή;
Γιατί δεν θέλεις να έρθεις σ΄ Εμένα;
Αναζητάς καλό για τον εαυτό σου;
Κάθε καλό το έχω Εγώ.
Αναζητάς την μακαριότητα;
Κάθε μακαριότητα την έχω Εγώ.
Αναζητάς την ομορφιά;
Τι υπάρχει πιο όμορφο από Μένα;
Αναζητάς την ευγένεια;
Ποιος είναι πιο ευγενής από τον Υιό του Θεού και την Παρθένο;
Αναζητάς το υψηλόν;
Τι είναι πιο υψηλό από το Βασιλέα των ουρανών;
Αναζητάς την δόξα;
Ποίος είναι πιο ένδοξος από Μένα;
Αναζητάς τον πλούτο;
Όλα τα πλούτη βρίσκονται σε Μένα.
Αναζητάς τη σοφία;
Εγώ είμαι η Σοφία του Θεού.
Αναζητάς την φιλία;
Ποιος είναι φιλικότερος από Μένα, που έδωσα την ψυχή μου για όλους;
Αναζητάς την βοήθεια;
Ποιος μπορεί να σε βοηθήσει εκτός από Μένα;
Αναζητάς τον γιατρό;
Ποιος μπορεί να σε θεραπεύσει εκτός από Μένα;
Αναζητάς την αγαλλίαση;
Ποιος θα σου την δώσει εκτός από Μένα;
Αναζητάς την παρηγοριά μέσα στις θλίψεις σου;
Ποιος θα σε παρηγορήσει εκτός από Μένα;
Αναζητάς την ησυχία;
Σ' εμένα θα βρεις την ησυχία για την ψυχή σου.
Αναζητάς την ειρήνη;
Εγώ είμαι η ειρήνη της ψυχής.
Αναζητάς τη ζωή;
Εγώ έχω πηγή ζωής.
Αναζητάς το φως;
Εγώ είμαι το φως του κόσμου.
Αναζητάς την αλήθεια;
Εγώ είμαι η αλήθεια.
Αναζητάς την οδό;
Εγώ είμαι η οδός.
Αναζητάς τον οδηγό στον Ουρανό;
Εγώ είμαι ο πιστός οδηγός.
Λοιπόν, γιατί δεν θέλεις να έρθεις σ' Μένα;
Δεν τολμάς να με πλησιάσεις;
Ποιος αλήθεια είναι πιο ευπρόσιτος από Μένα;
Φοβάσαι να Με παρακαλείς;
Πότε, αλήθεια, αρνήθηκα να πραγματοποιήσω κάτι, όταν Με παρακάλεσαν με πίστη;
Δεν σου επιτρέπουν οι αμαρτίες;
Όμως Εγώ πέθανα για τους αμαρτωλούς.
Στενοχωριέσαι για το πλήθος των αμαρτιών σου;
Αλλά η ευσπλαχνία μου είναι πιο μεγάλη.
«Δεύτε προς Με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς».

1. Αναστεναγμοί της αμαρτωλής ψυχής προς τον Χριστόν Υιόν του Θεού.
«Εξάγαγε εκ φυλακής την ψυχήν μου του εξομολογήσασθαι τω ονόματί σου».
Ιησού Υιέ Θεού, ελέησόν με.
Έλξε με για να σε πλησιάσω.
Είμαι κρατούμενος στη φυλακή, Κύριε, και με περιβάλλει το σκοτάδι. Είμαι δεμένος με πολλά δεσμά σιδερένια και δεν έχω ανακούφιση. Λύσε τα δεσμά μου, για να καταστώ ελεύθερος. Δίωξε το σκοτάδι, για να δω το Φως σου. Εξάγαγέ με από τη φυλακή για να σε πλησιάσω.
Δώσε μου τα ώτα να σε ακούω.
Δώσε μου τους οφθαλμούς να σε βλέπω.
Δώσε μου τη γεύση να σε γευτώ.
Δώσε μου την όσφρηση να σε οσφραίνομαι.
Δώσε μου τα πόδια να έρθω σ' Εσένα.Δώσε μου τα χείλη να μιλάω για Σένα.
Δώσε μου την καρδιά να σε φοβάμαι και να σε αγαπώ.
«Οδήγησόν με, Κύριε, τη οδώ σου και πορεύσομαι εν τη αληθεία σου».
Επειδή είσαι η οδός, η αλήθεια και η ζωή.
Πάρε από μένα το δικό μου και δώσε μου το θέλημά σου να ποιώ το θέλημά σου το αγαθό.
Πάρε από μένα το παλαιό και δώσε μου το καινούργιο.
Πάρε από μένα την καρδιά την πέτρινη και δώσε μου την καρδιά την σάρκινη, που θα σε αγαπάει,
θα σε τιμάει,
θα σε παρακολουθεί.
Δώσε μου οφθαλμό να δω την ταπείνωσή σου, για να την παρακολουθήσω.
Δώσε μου οφθαλμό να δω την πραότητα και την υπομονή σου, για να τις παρακολουθήσω.
Πες λόγο και θα γίνουν τα πάντα.
Επειδή ο λόγος σου είναι πράξη.
«Πιστεύω, βοήθει μου τη απιστία».

2)Ιησού Υιέ Θεού, ελέησόν με.
Να είσαι τροφή και ποτό της ψυχής μου.
Να είσαι πηγή για τη διψώσα ψυχή μου.
Να είσαι το φως για τη σκοτισμένη ψυχή μου.
Να είσαι παρηγοριά μέσα στις θλίψεις μου.
Να είσαι αγαλλίαση στη λύπη μου.
Να είσαι λύτρωση στην αιχμαλωσία μου.
Να είσαι ειρήνη και ησυχία έναντι της κακής συνειδήσεώς μου.
Να είσαι σοφία έναντι της αφροσύνης μου.
Να είσαι προστάτης έναντι των συκοφαντών μου.
Να είσαι δικαιοσύνη έναντι των αμαρτιών μου.
Να είσαι αγιασμός έναντι της ακαθαρσίας μου.
Να είσαι νίκη έναντι των εχθρών μου.
Να είσαι ασπίδα έναντι των διωκόντων με.
Να είσαι ειρηνοποιός έναντι του θυμού του Θεού.
Να είσαι θυσία για τις αμαρτίες μου.
Να είσαι ισχύς μου στην αδυναμία μου.
Να είσαι ζωή έναντι του θανάτου μου.
Να είσαι συμβουλή έναντι της αγνοίας μου.
Να είσαι δύναμη έναντι της εξαντλήσεώς μου.
Να είσαι αιώνιος Πατήρ για μένα τον ορφανό.
Να είσαι Δικαστής έναντι των αδικούντων με.
Να είσαι Βασιλιάς έναντι της διαβολικής βασιλείας.
Να είσαι οδηγός στις οδούς μου.
Να είσαι υπερασπιστής μου την ώρα του θανάτου μου.
Να είσαι προστάτης μου μετά τον θάνατό μου.
Να είσαι η αιώνιά μου ζωή μετά την ανάστασή μου.
Ιησού Υιέ Θεού, ελέησόν με.
«Δος δόξαν τω ονόματί σου», και εμοί την αιώνιαν σωτηρίαν.
«Μη ημίν, Κύριε, μη ημίν αλλ' η τω ονόματί σου δος δόξαν».
Αμήν.

1. Πνευματικόν μαρτύριον.
Α' Τι είναι είδωλο;
Είναι αμαρτία.
Β' Τι είναι ειδωλολατρικός ναός;
Είναι η καρδιά που αγαπά την αμαρτία.
Γ' Ποιος είναι ειδωλολάτρης;
Είναι ο άνθρωπος που αγαπά την αμαρτία.
Δ' Τι είναι ειδωλολατρία;
Είναι το να αγαπά κανείς τα πάθη.
Ε' Τι είναι αγώνας των μαρτύρων;
Είναι η αντίδραση στην αμαρτία.
ΣΤ' Ποιος είναι βασανιστής;
Είναι το κακό σύνθημα.
Ζ' Ποιοι είναι υπηρέτες του βασανιστή;
2. Είναι οι λογισμοί που οδηγούν στην αμαρτία.
Η' Τι είναι διάφορα βασανιστήρια;
Είναι ο αδιάκοπος αγώνας κατά των λογισμών.
Θ' Τι είναι άρνηση του Χριστού;
Είναι η επιθυμία της αμαρτίας.
Ι' Τι είναι θυσία στο είδωλο;
Είναι η πραγματοποίηση της αμαρτίας.
Όποιος αντιδρά σ' όλα αυτά, είναι μάρτυρας χωρίς αίμα.

Άγιος Φαντίνος-14 Νοεμβρίου


Ο Φαντίνος ο Νέος, ο θαυματουργός είναι μοναχός και άγιος της Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Γεννήθηκε στην Καλαβρία της Κάτω Ιταλίας στα τέλη του 8ου αιώνα. Δραστηριοποιήθηκε στην Καλαβρία, όπου ίδρυσε 3 μοναστήρια, από τα οποία μάλιστα το ένα ήταν γυναικείο. Συνδέθηκε πνευματικά με τον Όσιο Νείλο του Ροσσάνο. Διακρίθηκε δε κυρίως ως ηγούμενος της Μονής του Μερκουρίου. Κάποια στιγμή, προειδοποιήθηκε με όραμα ότι επίκειται καταστροφική επιδρομή στην περιοχή και αποφάσισε να μεταβεί στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου μάλιστα γνωρίστηκε και συνδέθηκε με τον Όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη. Πέθανε στηΘεσσαλονίκη στις 30 Αυγούστου ή στις 14 Νοεμβρίου και η μνήμη του εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 30 Αυγούστου.
Μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο ότι υπάρχουν δύο διαφορετικά πρόσωπα, ο ιδρυτής και ηγούμενος του Μερκουρίου και ο μοναχός που συναντήθηκε με τον Όσιο Αθανάσιο. Τα τελευταία χρόνια οι έρευνες της γνωστής ΒυζαντινολόγουΕρρίκα Φολλιάρι (Erica Follieri) και κυρίως η ανακάλυψη από αυτήν ενός χειρογράφου του 11ου αιώνα που φυλάσσεται σήμερα στη Μόσχα (Mosquensis 478) απέδειξαν ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο.

ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ

Ο Άγιος Φίλιππος, Μητροπολίτης Μόσχας, κατά κόσμο Θεόδωρος, καταγόταν από τη ευγενή οικογένεια των Kolichevi,και κατέιχε εξέχουσα θέση στη Δούμα Boyar στο δικαστήριο των ηγεμόνων της Μόσχας. Γεννήθηκε το έτος 1507. Ο πατέρας του, Stephen Ivanovich, "ήταν ένας άνθρωπος φωτισμένος και γεμάτος με στρατιωτικό πνεύμα" και έτοιμασε προσεκτικά τον γιο του για να λάβει θέση σε κάποια κυβερνητική υπηρεσία. Η ευσεβής μητέρα του Βαρβάρα, η οποία εκοιμήθη ως μοναχή με το όνομα Βαρσανουφία, εμφυτεύσε στην ψυχή του γιου της, μια ειλικρινής πίστη και βαθιά ευσέβεια. Ο νεαρος Θεόδωρος Kolichev εφαρμόζε με επιμέλεια την Αγία Γραφή και τις γραφές των Αγίων Πατέρων.
Ο Μεγάλος Πρίγκηπας της Μόσχας Βασίλειος ο ΙΙΙ, ο πατέρας του Ιβάν το Τρομερού, τον προώθησε στο δικαστκό κλάδο, αλλά τον νεαρό Θεόδωρο, δεν τον προσέλκυε αυτή η προοπτική. Έχοντας επίγνωση της ματαιοδοξίας και των αμαρτίων του, ο Θεόδωρος ελκύονταν από την ανάγνωση βιβλίων και από τις επισκεψεις στις εκκλησίες.

Η ζωή στη Μόσχα απωθούσε τον νέαρο ασκητή.
Την Κυριακή, 5 Ιουνίου 1537, κατά τη Θεία Λειτουργία, ο Θεόδωρος αισθάνθηκε στην ψυχή του έντονα τα λόγια του Σωτήρα: "Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να υπηρετήσει δύο κυρίους" (Mατθ. 6, 24), τα οποία καθορίσαν τελικά τη ζωή του. Διακαώς προσεύχεται στους θαυματουργούς αγίους της Μόσχας και χωρίς να χαιρετήσει τους συγγενείς του, έφυγε κρυφά από τη Μόσχα και για λίγο καιρό κρύφτηκε, μακριά από τον κόσμο, στο χωριό Khizna, κοντά στην Λίμνη Onega, κερδίζοντας τα προς το ζειν ως βοσκός. Μετά έφυγε για το φημισμένο μοναστήρι Solovki στη Λευκή Θάλασσα.
Εκεί μετά από ενάμιση χρόνο δοκιμών, ο ηγούμενος Αλέξιος του έκανε τη μοναχική κουρά, δίνοντάς του το όνομα Φίλιππος και έκανε υπακοή στον Γέροντα Jonah Shamina, έναν συνομιλητή του Αγίου Αλεξάνδρου του Svir (+ 30 Αύγουστου).
Υπό την καθοδήγηση των έμπειρων γερόντων ο Φιλίππος συνδύασε την αδιάλειπτη προσευχή με την εργασία με ένα βαρύ σφυρί. Το 1546 στο Νόβγκοροντ, ο αρχιεπίσκοπος Θεοδόσιος έκανε τον Φίλιππο ηγούμενο της μονής Solovki. Το μοναστήρι γνώρισε πνευματική αναγέννηση.Ο Άγιος Φίλιππος έχτισε δύο ναούς: μια εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το έτος 1557, και μία εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Κυρίου. Ο ηγούμενος εργάστηκε και ο ίδιος ως απλός εργάτης, βοηθώντας τους να βελτιώσουν τα τείχη της εκκλησίας της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Η. πνευματική ζωή σε αυτά τα χρόνια άνθισε στο μοναστήρι, αγωνιζόμενος ο Άγιος με τους εν Χριστώ αδέλφούς του και υποτακτικούς του –Αγίους Ιωάννη και Λογγίνο της Γιαρένγκα (+ 3 Ιουλίου)και Βασσιανό και Ιωνά του Πέρτομινσκ (+ 12 Ιουλίου).Ο Αγ. Φίλιππος συχνά αποσύρονταν σε ένα ερημικό σημείο στην άγρια φύση για προσευχή, σε ένα μέρος που έμεινε γνωστό αργότερα ως την έρημο Philippov.

Αλλά ο Κύριος προετοίμαζε τον Άγιο για κάτι άλλο. Στη Μόσχα,ο τσάρος Ιβάν ο Τρομερός θυμήθηκε τον ερημίτη του Solovki, τον οποίο γνώριζε από την παιδική του ηλικία. Ο Τσάρος ελπίζει να βρει στον Αγίο Φίλιππο έναν πνευματικό σύμβουλο. Η επιλογή του Αγίου Φιλίππου ως αρχιποιμένα της Ρωσικής Εκκλησίας του φαινόταν ως η καλύτερη δυνατή. Για μεγάλο χρονικό διάστημα ο Άγιος αρνήθηκε να αναλάβει το μεγάλο αυτό βάρος. Δεν είχε νόημα καμία πνευματική συγγένεια με τον Ιβάν. Προσπάθησε να πείσει τον Τσάρο για την κατάργηση της Oprichniki [μυστική αστυνομία]. Ο Ιβάν ο Τρομερός επιχείρησε να υποστηρίξει την πολιτική αναγκαιότητα της. Τέλος, ο φοβερός Τσάρος και το ιερό Μητροπολιτικό Συμβούλιο ήρθαν σε συμφωνία: ο Φιλίππος να μην παρεμβαίνει στις υποθέσεις της Oprichniki και τη λειτουργία της κυβέρνησης.
Στις 25 Ιουλίου 1566 έγινε η ενθρόνιση του ιεράρχη στη Μόσχα. Ο Ιβαν ο Τρομερός ήθελε την Oprichnina σαν μια μορφή μοναστικής αδελφότητας, και να υπηρετούν τον Θεό με όπλα και στρατιωτικά έργα. Οι Oprichniki έπρεπε να ντύνονται με μοναχικό ένδυμα και να παρακολουθουν τις μακριές και κουραστικές ακολουθίες στην εκκλησία, που διαρκούσαν από τις 4 εως στης 10 η ώρα το πρωί. Ο Αγίου Φιλίππος, θεώρησε ότι είναι αδύνατο να αναμειγνύετε το γήινο με το ουράνιο και ο Σταυρός να εξυπηρετεί το ξίφος. Ο Άγιος Φίλιππος είδε πόσο αμετανόητοι ήταν και τη κακία και τον φθόνο που κρύβονταν κάτω από τις μαύρες κεφαλές των Oprichniki. Υπήρχαν δολοφόνοι μεταξύ τους και αιματοχυσίες. Ο Ιβάν ο Τρομερός ήθελε να "λευκάνει" την μαύρη αδελφότητά του ενώπιον του Θεού.
Ο Αγ.Φίλιππος αποφάσισε να εναντιωθεί στον Ιβάν εξαιτίας και ένός νέου κύματος εκτελέσεων κατά τα έτη 1567-1568. Η οριστική ρήξη επήλθε την άνοιξη του 1568, όταν ο Τσάρος με τους Oprichniki του εισήλθαν στον καθεδρικό ναό της Κοιμήσεως με μοναχικά ενδύματα, όπως ήταν τα έθιμά τους και ο Άγιος Φίλιππος αρνήθηκε να ευλογήσει τον τσάρο και άρχισε να καταγγέλει ανοιχτά τις άνομες πράξεις που διαπράτταν οι Oprichniki. Ο Τσάρος άρχισε να δείχνει όλο και μεγαλύτερη σκληρότητα σε όσους ήταν αντίθετοι.Οι εκτελέσεις ακολουθούσαν η μία μετά την άλλη. Η τύχη του Ομολογητή Αγίου Φιλίππου ήταν σφραγισμένη. Αλλά ο Ιβάν ήθελε να κρατήσει τα προσχήματα. Συστάθηκε ένα μητροπολιτικό δικαστήριο για να αποδώσει διάφορες κατηγορίες στο Μητροπολιτη Φιλίππο. Θα κατηγορηθεί ακόμη και για μαγεία με πρωτοστάτη των ηγούμενο του Solovki και μερικούς καλόγερους. Ακόμη, μετά από την ποινή φυλάκισης που του είχε επιβληθεί υποχρέωσαν τον Αγίο Φιλίππο να λειτουργήσει στον καθεδρικό ναό της Κοιμήσεως. Αυτό έγινε στις 8 Νοεμβρίου 1568.
Κατά τη διάρκεια της Θ.Λειτουργείας μπήκαν μέσα στο ναό οι Oprichniki (μυστική αστυνομία). Τον ξέντυσαν από τα άμφια και τον έντυσαν με κουρέλια, τον έσυραν έξω από την εκκλησία και τον οδήγησαν μακριά, στο μοναστήρι των Θεοφανείων. Τον φυλάκισαν στο κελάρι του μοναστηριού . Τοποθέτησαν στα πόδια του και στα χέρια του αλυσίδες καιι μια βαριά αλυσίδα γύρω από το λαιμό του και τον άφησαν νηστικό. Έβαλαν δίπλα του και μια νηστική αρκούδα. Μετά από λίγες μέρες τον βρήκαν προσευχόμενο ενώ η αρκούδα καθόνταν δίπλα του ήσυχη. Αντι ο τσάρος να μαλακώσει, θύμωσε πιο πολύ και διέταξε να σκοτώσουν όλους τους συγγενείς του (το γένος Κολάτσεφ) μεταξύ των οποίων και το αγαπημένο του ανηψάκι, του οποίου το κομμένο κεφάλι έφεραν στον Άγιο Φίλιππο.
Τέλος, τον οδήγησαν μακριά στο μοναστήρι Τβερ Otroch. Στις 23 Δεκέμβριου 1569, ο Άγιος θανατώθηκε από τον Maliuta Skuratov τον πιο τρομερό από τους φρουρούς του τσάρου.
Το 1591 όταν τσάρος ήταν ο Θεώδωρος Ιβάνοβιτς τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στο Solovki. Τα μηναία του 1636 γράφουν για το πόσο πολύ τιμώνταν ο Άγιος. Το 1646 ο τσάρος Αλεξέι Μιχαήλοβιτς αποφάσισε τη μεταφορά του αφθάρτου λειψάνου στον καθεδρικό ναό της κοιμήσεως στη Μόσχα, όπου με απόφασή του έβαλαν στο χέρι του Αγίου ένα γράμμα, με το οποίο ζητούσαν να συγχωρήσει τον Ιβάν για όσα του έκανε.
Αρχικά, η μνήμη του Αγίου Φιλίππου εορτάστηκε από τη Ρωσική Εκκλησία στις 23 Δεκεμβρίου. Το 1660 η γιορτή μεταφέρθηκε στις 9 Ιανουαρίου,ενώ η ανακομιδή του λειψάνου του στη Μόσχα εορτάζεται στις 31 Ιουλίου.

Ο Άγιος Φίλωνας ο Θαυματουργός Επίσκοπος Καρπασίας της Κύπρου

Μορφή εκκλησιαστική από τις πιο σημαντικές των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Προσωπικότητα εξαιρετική με ζήλο ένθεο «υπερβάλλουσα πάντας εις την σοφίαν και την αρετήν». Φιλόσοφος και ιστοριογράφος.
Έτσι χαρακτηρίζεται από τους μελετητές των Πατέρων ο άγιος Φίλων, ο πιο γνωστός επίσκοπος Καρπασίας.
Έζησε στα χρόνια του αγίου Επιφανίου περί τα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. και τις αρχές του 5ου αιώνα.
Οι γονείς του μας είναι άγνωστοι.
Άγνωστο μας είναι επίσης και το που και πόθεν απέκτησε τη μεγάλη του μόρφωση.
Εκείνο που ξέρομε, είναι πώς ο άγιος μας νεότατος χειροτονήθηκε διάκονος και διακρίθηκε για τη σοφία και τη σύνεση του.
Επίσης και για τον ιεραποστολικό ζήλο του για τον εκχριστιανισμό της ειδωλολατρικής ακόμη Καρπασίας.
Η πραότητα κι η θεοσέβεια του, τράβηξε απ' την πρώτη στιγμή την προσοχή κι εκτίμηση του τότε πρωθιεράρχη της Κύπρου του Μεγάλου Επιφανίου.
Ο άγιος αυτός πατήρ κάλεσε αμέσως κοντά του τον νεαρό διάκονο, τον προήγαγε σε ιερομόναχο και του ανέθεσε μ' εμπιστοσύνη το υψηλό κι υπεύθυνο έργο να εκχριστιανίσει τους Έλληνες κατοίκους της Κύπρου.
Η ειδωλολατρία ήκμαζε ακόμη τότε αρκετά στο νησί μας. Χιλιάδες πρόβατα, μοσχάρια, αγελάδες κι άλλα ζώα προσφέρονταν καθημερινά από τους ειδωλολάτρες προγόνους μας θυσία στους ποικιλώνυμους θεούς, για να έχουν την ευμένεια και τη βοήθεια τους.
Η κνίσα κι ο καπνός των καιόμενων κρεάτων σκορπιόταν μακριά και πολλές φορές θόλωνε τον ουρανό σε αρκετή απόσταση από τον τόπο της θυσίας.
Όλους αυτούς τους πλανεμένους και δούλους της ειδωλολατρίας έπρεπε να καλέσει και να τραβήξει και να κατηχήσει στη θρησκεία του Εσταυρωμένου Ιησού ο άγιος μας. Και το έργο αυτό ο ζηλωτής κι ενθουσιώδης κληρικός το ανέλαβε με την ψυχή του. Τα χωριά κι οι πολιτείες ένοιωσαν πολύ γρήγορα την άγια παρουσία του.
Πολύ συγκινητική μέσα στην απλότητα της είναι μια προσευχή του, όπως μας την παρουσιάζει ο συναξαριστής του στην περίπτωση αυτή.
«Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός μου, όπου δια την σωτηρίαν των ανθρώπων εκατέβης εις την γην, και εφόρησας την σάρκα του δούλου σου, και έπαθες τόσους πειρασμούς από τον κόσμον, όπου εσταυρώθης, ετάφης και ανέστης, έσωσας τον άνθρωπον, έτσι οικονόμησον και τώρα, δια να σωθούν και ετούτοι οι πεπλανημένοι άνθρωποι, όπου τους επλάνεσεν ο διάβολος».
Να σωθούν οι «πεπλανημένοι άνθρωποι». Να ένας από τους κύριους σκοπούς της ζωής του. Σ' αυτόν έχει στραμμένη όλη του τη σκέψη κι όλη του τη μέριμνα.
Γι' αυτούς φροντίζει. Γι' αυτούς κουράζεται. Γι' αυτούς υποφέρει και κόπους και θλίψεις. Τον εαυτό του δεν τον ξεχωρίζει από το σύνολο του. Στο μυαλό του αδιάκοπα μια σκέψη κυκλοφορεί, η εντολή του Κυρίου για ν' αγαπάμε τον πλησίον μας. «Αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν».
Για τη σωτηρία των «πεπλανημένων» συμπατριωτών του αγωνίζεται ο καλός ποιμήν. Και για την επιτυχία του έργου αυτού δεν περιορίζεται μονάχα στην προσευχή. Ξέρει ο θεοφώτιστος ιεραπόστολος, πώς χρειάζεται και κάτι άλλο.
Το καλό, το εποικοδομητικό, το ζωντανό παράδειγμα. Πρέπει να το πούμε και να το τονίσουμε ξανά αυτό, πού ένας αρχαίος διδάσκαλος της Εκκλησίας λέγει κι επαναλαμβάνει. Ο ιερέας είναι και μένει ένα αντίτυπο του Χριστού μέσα στον κόσμο.
Κανένα κήρυγμα δεν είναι τόσο δυνατό, τόσο επιβλητικό, όσο το καλό παράδειγμα. Ο καλός κι άξιος αντιπρόσωπος του Χριστού πρέπει να μπορεί να επαναλαμβάνει κάθε στιγμή και ώρα στους ανθρώπους, την προτροπή του ακαταπόνητου εργάτη του Ευαγγελίου, του θείου Παύλου: «Μιμηταί μου γίνεσθε καθώς καγώ Χριστού».
Μιμητές του Χριστού καλούνται να είναι όλοι οι ιερείς, κι όλοι οι κληρικοί. Να προσεύχονται θερμά προτού αναλάβουν μία προσπάθεια. Να προσεύχονται για τον εαυτό τους, μα και για το καλό των ανθρώπων, τους οποίους θέλουν να βοηθήσουν.
Αλλά και να προσπαθούν μαζί με την προσευχή τους, να προβάλουν σ' αυτούς και τον εαυτό τους ως παράδειγμα.
Και για να το επιτύχουν, πρέπει κι οι ίδιοι να 'ναι υποδειγματικοί τηρητές των εντολών του Κυρίου. Η ζωή τους πρέπει να 'ναι ζωή αγία. Ζωή που να ελκύει στον Χριστό. Ζωή που να εμπνέει και να οδηγεί σ' Αυτόν. Χωρίς το καλό παράδειγμα όλες οι άλλες προϋποθέσεις χάνονται και σβήνουν.
Τα γνωρίζει αυτά ο ιερός Φίλων.
Γι' αυτό μαζί με τις προσευχές του αγωνίζεται να προβάλει παντού και πάντα και τον εαυτό του ως υπόδειγμα μιας ανώτερης ζωής. Κι είναι το παράδειγμα του αυτό το φλογερό, που θερμαίνει και σκλαβώνει τις καρδιές.
Είναι αυτή η αγία κι ενάρετη ζωή του που αιχμαλωτίζει στη θεία σαγήνη κάθε καρδιά που τον γνωρίζει και τον ακούει να της ζητά να αποκοπεί, να ξεχωρίσει από τα δίχτυα της αμαρτίας και να καταταγεί στη σωτήρια στρατιά του Χριστού.
Ο ζηλωτής αυτός εργάτης της ποίμνης του Χριστού δεν διδάσκει μονάχα με τα λόγια και το υπέροχο παράδειγμα του. Αλλά και με τα θαύματα του.
Η αγάπη του Θεού τον έχει πλούσια χαρτώσει και με τούτο το προνομιούχο χάρισμα. Με τις θερμές προσευχές του οι άρρωστοι θεραπεύονται.
Η θάλασσα γαληνεύει. Οι καταρράκτες του ουρανού ανοίγουν και δροσίζουν τη διψασμένη γη και παρηγορούν τις πονεμένες ψυχές.
Οι δαίμονες φυγαδεύονται κι οι νεκροί ανίστανται. Τα θαύματα του ακολουθούν το ένα τ' άλλο, με αποτέλεσμα οι χθεσινοί ειδωλολάτρες να απαρνούνται ολοπρόθυμα τη θρησκεία των πατέρων τους. Να συντρίβουν οι ίδιοι τα αγάλματα με τα οποία παρίσταναν τους θεούς τους. Να ασπάζονται με λαχτάρα τη νέα πίστη και να βαπτίζονται.
Κοντά στην εκκλησία, που φέρει το όνομα του και τα ερείπια ενός βαπτιστηρίου, βρίσκονται τα λείψανα ενός παλαιού λιμανιού και κοντά εκεί ένα ξέβαθο μέρος που είναι γνωστό σαν «δεξαμενή του Άι Φίλωνα».
Σε τούτο τον τόπο ο άγιος βάπτισε χιλιάδες ειδωλολάτρες. Σ' αυτό τον τόπο και σήμερα όσοι άρρωστοι πάνε με πίστη και λουστούν θεραπεύονται από τις διάφορες αρρώστιες που τους βασανίζουν.
Στο ιεραποστολικό του έργο φυσικά ο νεαρός επίσκοπος δεν τα βρήκε όλα ρόδινα.
Πολλά εμπόδια συνάντησε. Εμπόδια από τους φανατικούς οπαδούς της παλαιάς θρησκείας. Εμπόδια κι από όλους εκείνους των οποίων τα συμφέροντα θιγόντουσαν από την εξάπλωση της νέας λατρείας. Ο Θεός όμως βοήθησε τον άγιο μας.
Γιατί πάντα ο Κύριος βοηθά εκείνους, που αναλαμβάνουν με αγνότητα προθέσεων κι ανιδιοτέλεια και πίστη να γίνουν οι διαγγελείς του θελήματος Του. Καμιά φορά ο Κύριος μπορεί να φαίνεται πώς αργεί να σπεύσει σε βοήθεια και προστασία των δικών του.
Ο Θεός όμως ποτέ δεν λησμονεί. Και ποτέ δεν εγκαταλείπει κανένα από τους εργάτες του. Το «ου μη σε άνω ουδ' ου μη σε εγκαταλείπω» είναι βεβαίωση αυτού του Κυρίου αδιάψευστη και πάντα νέα. Απευθύνεται σε όλους τους χριστιανούς όλων των εποχών κι όλων των χρόνων και των καιρών. Δεν θα σε αφήσω, δεν θα σε εγκαταλείψω, λέει και σε σένα και σε μένα.
Ας μην τα χάνουμε λοιπόν στις δυσκολίες και τους πειρασμούς, μα και στα εμπόδια και τους διωγμούς, που οι άνθρωποι του αιώνος τούτου μπορούν να κινήσουν ενάντια μας. Στις περιστάσεις αυτές ας κλίνουμε τα γόνατα της ψυχής και του σώμα τος κι ας λέμε με πίστη στον Παντοδύναμο Αρχηγό και Σωτήρα μας.
Κύριε, βοήθησε μας. Δώσε μας τη δύναμη να μένουμε σταθεροί και πιστοί στο θέλημα σου ως το τέλος. Κύριε, λύτρωσε μας. Ναι! λύτρωσε μας, Κύριε, «ένεκεν της δόξης του ονόματος σου».
Και θα μας βοηθήσει ο Κύριος.
Θα μας λυτρώσει από τις οποιεσδήποτε δυσκολίες. Θα μας λυτρώσει από τις πλεκτάνες του οποιουδήποτε Φαραώ και θα μας βοηθήσει να φτάσουμε νικητές και θριαμβευτές στην πολυφίλητο γη της επαγγελίας, στη γη όπου βασιλεύει η χαρά και η ειρήνη των αγγέλων.
Ναι! θα μας λυτρώσει ο Κύριος και θα μας εξαγάγει εις αναψυχή. Γιατί είναι «πιστός», είναι αξιόπιστος ο Θεός. Μόνο οι άνθρωποι ψεύδονται. Ο Θεός είναι η αλήθεια.
«Εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή» διακηρύττει με το στόμα του Υιού του, του Σωτήρος μας Χριστού.
Την αλήθεια αυτή βλέπουμε να πραγματώνεται στη ζωή όλων των αγίων. Η αλήθεια αυτή επαληθεύει και τη ζωή του αγίου μας. Με την προσευχή και τους αγώνες του, τα θρησκευτικά κάστρα της ειδωλολατρίας γκρεμίστηκαν το ένα μετά το άλλο, κι η αιματόβρεκτη σημαία του σταυρού υψώθηκε παντού.
Η επιτυχία του ιερού έργου του αγίου πολύ εκτιμήθηκε κι από τον αρχιεπίσκοπο Επιφάνιο, ο οποίος υπακούοντας «εις αποκάλυψιν Θεού», όπως λέει ο Ιστορικός Πολύβιος, έσπευσε να χειροτονήσει τον ζηλωτή ιεραπόστολο, επίσκοπο της Καρπασίας.
Με τη χειρονομία αυτή ο φλογερός κληρικός τοποθετήθηκε «ως λύχνος επί την λυχνίαν». Η δράση του και στη νέα θέση υπήρξε και πάλι υποδειγματική.
Στο πρόσωπο του οι χριστιανοί βρήκαν τον πατέρα, τον προστάτη, τον οδηγό, τον καλό ποιμένα. Τον ποιμένα που δεν ζητά να εκμεταλλεύεται την αγάπη και τον σεβασμό του ποιμνίου του, για να ζει και να απολαμβάνει τα αγαθά του κόσμου τούτου.Αλλά τον ποιμένα που είναι έτοιμος και δεν διστάζει ποτές να θυσιάσει κι αυτή τη ζωή του ακόμη, όπως λέει ο Κύριος, για το καλό του ποιμνίου του.
Τέτοιος υπήρξε ο ιερός και γεραρός επίσκοπος.
«Σκεύος εις τιμήν, ηγιασμένον και εύχρηστον τω Δεσπότη, εις πάν έργον αγαθόν ητοιμασμένον» (Β' Τιμ. 6', 21). Δηλαδή σκεύος για τιμητική χρήση, αγιασμένο και εύχρηστο στον Δεσπότη Χριστό, ετοιμασμένο για κάθε αγαθό έργο. Όπως λειώνει η αναμμένη λαμπάδα, έτσι κι αυτός έλειωνε από τον θείο έρωτα που έκαιε στην ψυχή του για το καλό του ποιμνίου του, για τη σωτηρία των χριστιανών του.
Κι ο ζήλος του αυτός, η φλόγα αύτη που έκαιε στην ψυχή του αδιάκοπα, είναι αυτά που έκαμαν τον μεγάλο προκαθήμενο της Εκκλησίας της Κύπρου, τον κλεινό Επιφάνιο, τον Φίλωνα να διαλέξει και ν' αφήσει τοποτηρητή του θρόνου της Κων/τίας, όταν αυτός χρειάστηκε να ταξιδεύσει στη Ρώμη.Κι όχι μόνο τον αφήκε τοποτηρητή, άλλα του έδωκε και τα δικαίωμα κατά την απουσία του να χειροτονεί κληρικούς όποιους έκρινε άξιους.
Ο άγιος Φίλων εκτός από το κήρυγμα με το οποίο δίδασκε τακτικά τον λαό του κι εκτός από τα πολλά και ποικίλα θαύματα του διακρίθηκε και σαν εκκλησιαστικός συγγραφέας και προ πάντων σαν ερμηνευτής των Γραφών. Το σημαντικότερο από τα έργα του είναι το υπόμνημα του στο Άσμα των Ασμάτων.Εκτός απ' αυτό ο άγιος επίσκοπος έγραψε και Εκκλησιαστική Ιστορία και μερικά άλλα. Το όνομα του προφέρεται με πολύ σεβασμό από όλους και θεωρείται ένας από τους πιο σπουδαίους άνδρες της Εκκλησίας μας των πρώτων χριστιανικών χρόνων.Η αγαθή του φήμη ξεπέρασε πολύ νωρίς τα στενά όρια του νησιού μας.
Ο μακάριος αυτός πατήρ απέθανε και τάφηκε στην Καρπασία. Κοντά στη θάλασσα, όπως αναφέραμε, βλέπουμε και σήμερα τον ομώνυμο ναό του, δείγμα κι αυτό της θρησκευτικής ευλάβειας των πατέρων μας. Σ' αυτόν ας πετάμε κι εμείς νοερά. Ας γονατίζουμε μπροστά στην άγια εικόνα του κι ας ψάλλουμε μέσα μας γι αυτόν τον ύμνο της αγάπης και του σεβασμού μας:
Άνθρωπος μεν τη φύσει υπάρχων, αλλ' ώφθης συμπολίτης αγγέλων ως γαρ άσαρκος επί γης βιοτεύσας, Φίλων πατήρ ημών, τα σαρκός πάθη τελείως απέρριψας, διό και παρ' ημών ακούεις.
Χαίρε Κυπρίων ευσεβών ο γόνος, χαίρε πολλούς εκ της πλάνης σώσας, χαίρε ο των Κυπρίων φωστήρ και διδάσκαλος χαίρε των Καρπασέων ποιμήν θεοπρόβλητος χαίρε ότι ηκολούθησας εκ νεότητος Χριστώ χαίρε ότι κατεμάρανας της σαρκός τάς ηδονάς χαίρε του πιστού λαού, πρόξενε, σωτηρίας χαίρε των θλιβομένων θεία παραμυθία χαίρε πολλούς των Ελλήνων βαπτίσας, χαίρε κρουνούς ιαμάτων δωρήσας χαίρε πτωχών την φροντίδα ποιήσας χαίρε ημών ο προστάτης και ρύστης, χαίρε, Φίλων θεόσοφε, Καρπασέων ποιμήν.
Ναι! Χαίρε, θεοπρόβλητε ποιμήν. Χαίρε της Καρπασίας, ακούραστε πατέρα. Χαίρε και πρέσβευε για τη σωτηρία της δοκιμαζόμενης ποίμνης σου. Αμήν
Απολυτίκιο. Ήχος α'.
Τον βυθόν της σοφίας ερευνησάμενος και του κόσμου την δόξαν απαρνησάμενος, τω Χριστώ δε προσδραμών, Πάτερ, ηκολούθησας, θαυματουργών, διδάσκων ως κήρυξ της χάριτος, και τοις νοσούσι πάσι την ρώσιν δωρούμενος. Διό πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, Φίλων θεόσοφε, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Έτερον απολυτίκιο. Ήχος γ'.
Έργοις έλαμψας ορθοδοξίας πλάνην έσβεσας πολυθεΐας των γαρ ειδώλων την απάτην κατέβαλες, και την σην ποίμνην μεγάλως εκόσμησας. Δια τούτο βοωμέν σοι, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, Φίλων μακάριε, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Άγιος Φωκάς ο Κηπουρός

ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΦΩΚΑ ΤΟΥ ΚΗΠΟΥΡΟΥ

Ο Φιλόξενος Άγιος
Ο Άγιος Φωκάς γεννήθηκε και ανατράφηκε στην μεγαλούπολη Σινώπι, κοντά στην Μαύρη θάλασσα.
Από νέος εξοικονομούσε τα απαραίτητα από τον κήπο του, που φρόντιζε και καλλιεργούσε. Το σπίτι του ήταν κοντά στην πύλη του κάστρου που επικοινωνούσε με το λιμάνι, γι' αυτό ποτέ δεν του έλειπαν οι φιλοξενούμενοι, άλλοτε ξένοι ταξιδιώτες, άλλοτε φτωχοί.
Εκείνη την εποχή είχαν κηρύξει, οι ειδωλολάτρες διωγμό κατά των Χριστιανών, και τους σκότωναν χωρίς εξέταση και δίκη.
Μαθεύτηκε, λοιπόν ότι και ο Φωκάς ο κηπουρός ήταν Χριστιανός. Αμέσως οι άρχοντες έστειλαν στρατιώτες για να τον συλλάβουν.
Ο Φωκάς δεν τους εγνώρισε και τους δέχτηκε και τους περιποιήθηκε σαν ξένους. Αφού πέρασαν μερικές ημέρες τους ρώτησε τι σκοπό είχε το ταξίδι τους σ' αυτόν τον τόπο. Εκείνοι υποχρεωμένοι από την φιλοξενία του φανέρωσαν το μυστικό, ότι ζητούν τον Φωκά τον Χριστιανό για να τον αποκεφαλίσουν, του είπαν μάλιστα ότι θα του χρωστούσαν μεγάλη χάρη αν τους τον φανέρωνε.
Γυρίζει, λοιπόν, ο Φωκάς και λέγει:
- Έφθασε η ποθητή ώρα να δείξω με έργα ότι είμαι Χριστιανός και δούλος του Κυρίου.
Χωρίς δε καθόλου να χάση το θάρρος του είπε στους στρατιώτες:
- Εγώ, φίλοι μου, θα σας βοηθήσω σ' αυτή την υπόθεση, θα σας βρω τον Φωκά, τον ξέρω πολύ καλά και είναι εύκολο να τον έχετε στα χέρια σας.
Λέγοντας αυτά τους άφησε στο σπίτι του και του βγήκε για να σκάψει και να ετοιμάσει τον τάφο του.

Μαρτυρικό τέλος
Το άλλο πρωί λέγει στους δημίους του:
- Μάθετε, φίλοι, ότι τον βρήκα τον Φωκά. Είναι, λοιπόν έτοιμο το κυνήγι στην παγίδα σας.
- Που βρίσκεται, αγαπημένε μας φίλε; Τον ρώτησαν εκείνοι χαρούμενοι.
Δεν είναι μακριά, απάντησε ο Φωκάς. Μιλάει μαζί σας. Εγώ είμαι ο Φωκάς. Κάνετε, λοιπόν, το έργο σας για το οποίο τόσο οδοιπορήσατε και κουραστήκατε.
Οι στρατιώτες, έμειναν κατάπληκτοι και ντροπιάστηκαν, γιατί με τόση αγάπη είχαν φιλοξενηθεί από τον Φωκά.
Ο Άγιος κατάλαβε την δυσκολία τους και τους έλεγε:
- Μη διστάζετε, φίλοι μου, να κάνετε το έργο σας. Δεν είσθε σεις αίτιοι του φόνου, αλλά εκείνοι που σας έστειλαν.
Με τέτοια λόγια έπεισε τους στρατιώτες να τον αποκεφαλίσουν. Η ψυχή του έφυγε στον ουρανό κοντά στον πολυπόθητο Δεσπότη.

Θαύματα του Αγίου
Οι Χριστιανοί έκτισαν στον τόπο του αποκεφαλισμού εκκλησία μεγαλοπρεπή και έβαλαν το σεπτό λείψανο του Αγίου Μάρτυρος, που έγινε πηγή παρηγοριάς για τους θλιβομένους και θεραπείας για τους ασθενείς.
Όταν εκινδύνευσε η πατρίδα του Σινώπη από πείνα χάρις στην προστασία του Αγίου βρέθηκε σιτάρι.
Φανερώθηκε αρκετές φορές και σε ναύτες που κινδύνευαν να καταποντισθούν στο πέλαγος και τους έσωσε από πνιγμό.
Άλλοτε πάλι φάνηκε νύχτα και ξύπνησε τον πηδαλιούχο λέγοντας του να είναι έτοιμος, γιατί θα ξεσπάση τρικυμία.
Άλλες φορές τον έβλεπαν οι ναύτες σε μεγάλες θαλασσοταραχές να βοηθά πότε στα σχοινιά, πότε στα πανιά ή άλλοτε να προστατεύει το πλοίο, για να μην πέσει σε ξέρα ή σε βρόχους.
Έτσι γεννήθηκε στους ναύτες η συνήθεια να έχουν τον Άγιο Φωκά ομοτράπεζο, όταν, λοιπόν καθόντουσαν στο τραπέζι αγόραζε ένας από τους ναύτες το μερίδιο του Αγίου, την άλλη ημέρα το αγόραζε άλλος και στις συγκέντρωναν χρήματα, τα οποία, όταν έφθανε το πλοίο στον προορισμό του τα εμοίραζαν στους φτωχούς.
Αλλά και οι θεραπείες που έκανε ο Άγιος είναι πολλές. Σ' άλλους παρουσιάζονταν στον ύπνο, σ' άλλους ενεργούσε αόρατα.
Έτσι ο ασήμαντος και ταπεινός κηπουρός Φωκάς αξιώθηκε λόγω της αρετής του να θαυματουργή και να τιμάται από τους Χριστιανούς.
Η Εκκλησία μας εορτάζει και τιμά την μνήμη του στις 21 Σεπτεμβρίου.

Ο Άγιος Νεομάρτυς Χρήστος από την Πρέβεζα

Ο Άγιος Νεομάρτυς Χρήστος καταγόταν από την Πρέβεζα και ήταν ναυτικός. Πιάνοντας κάποτε σκάλα στο λιμάνι της Κω πήγε να εξομολογηθεί σε ένα ιερομόναχο από την Ι. Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους, ο οποίος και έγραψε το μαρτύριο του Αγίου και ο οποίος σημείωσε χαρακτηριστικά ότι ο νέος ευρέθη στην εξομολόγηση εκείνη καθαρός, σεμνός και ευλαβής.
Μετά από λίγες ημέρες κι ενώ επέστρεφε στο πλοίο του συναντήθηκε στο δρόμο με μια παρέα γενιτσάρων. Αυτοί μόλις τον είδαν άρχισαν να βρίζουν την ορθόδοξη πίστη και το Άγιο Βάπτισμα. Όταν το άκουσε ο Άγιος, που η καρδιά του φλεγόταν από την αγάπη του Χριστού, έκανε τον σταυρό του και τους απάντησε : Η δική σας η θρησκεία, ασεβείς, είναι άξια ύβρεων και ο προφήτης σας, ο μικρός Μωάμεθ, είναι ο πρόδρομος του αντιχρίστου, το θηρίον, το βδέλυγμα της ερημώσεως, ο ψευδοπροφήτης.
Όταν τ’ άκουσαν οι γενίτσαροι εξαγριώθηκαν κι έτρεξαν να τον συλλάβουν, καθώς κατευθυνόταν στο πλοίο, πλήθος πολύ, σαν αιμοβόρα θηρία.. Τον άρπαξαν, τον έδερναν και τον έσυραν στον δικαστή κραυγάζοντας : αρνείσαι τον Χριστό σου και το βάπτισμα για να σε αφήσουμε ελεύθερο; Ειδ’ άλλως θα σε βασανίσουμε και θα σε κάψουμε. Ο γενναίος αθλητής έφτυσε τότε τους κατηγόρους του και έλεγε στα ελληνικά το Πιστεύω. Βλέποντας εκείνοι το ακλόνητο της καρδιάς του και την εμμονή του στην πίστη τον έσυραν έξω από την πόλη και τον κατέκοψαν με τα μαχαίρια τους. Κατόπιν άναψαν φωτιά και τον έκαψαν ζωντανό ακόμη. Όλοι, ασεβείς και πιστοί και ο συγγραφέας του μαρτυρίου, έβλεπαν το μαρτυρικό λείψανο ν’ αστράφτει όπως ο ήλιος. Έβγαιναν από αυτό αστραπές, ακτίνες φωτός σαν τις ακτίνες του ήλιου. Μετά από αυτά και για μεγαλύτερη τιμωρία και εκδίκηση οι άπιστοι τον άφησαν περισσότερο από ένα μήνα άταφο. Σ’ όλο αυτό το διάστημα όμως το μαρτυρικό λείψανο παρέμεινε αναλλοίωτο και άθικτο και κανένα ζώο δεν τόλμησε να το πλησιάσει, τις δε τρεις πρώτες νύχτες το κάλυπτε ιλαρό φως που ερχόταν από τον ουρανό. Και πολλά θαύματα έγιναν, μάλιστα και δαιμόνια εκδιώχτηκαν και πλήθος άλλες ιάσεις στους χριστιανούς που προσέτρεχαν να τον τιμήσουν.

Ο προστάτης Αγιος Χρυσόστομος
Ο Ιωάννης Χρυσόστομος είναι ένας από τους μεγαλύτερους πατέρες της Εκκλησίας και θεωρείται ως το λαμπρότερο υπόδειγμα πλήρους και ολοκληρωτικής αφιερώσεως στην ποιμαντική διακονία του λαού του Θεού. Το υπόδειγμα αυτό αποτυπώθηκε τόσο με το συγγραφικό του έργο, το οποίο απετέλεσε πηγή εμπνεύσεως για όλη την Εκκλησία, όσο, και κυρίως, με την άσκηση της αρχιερατικής του διακονίας και αποστολής και διακρίθηκε από τη μοναδική ποιμαντική ευαισθησία και αγωνία του για τη σωτηρία της λογικής ποίμνης του Χριστού.
Στο πλαίσιο αυτό της υψηλής διακονίας και ευθύνης του και προκειμένου να ανταποκριθεί στην ιερατική αποστολή του δεν εδίστασε να έλθει σε σύγκρουση με το διεφθαρμένο κατεστημένο τόσο της πολιτείας όσο και της Εκκλησίας της εποχής του. Σύγκρουση, η οποία όμως του εστοίχισε όχι μόνο την απομάκρυνσή του από τον αρχιερατικό θρόνο, αλλά και την εξορία, τελικά τον ίδιον τον θάνατόν του.
Βεβαίως το πλούσιο συγγραφικό έργο του χαρακτηρίζεται από την σαφή εκκλησιαστική προοπτική της έντονης ποιμαντικής (και κηρυκτικής ) δράσεώς του, η οποία οφείλεται στα οξύτατα κοινωνικά προβλήματα τα οποία την προκάλεσαν. Ο λόγος του, μοναδικός στο ύφος του, είχε ως πηγή την προσωπική του εμπειρία για τη σπουδαιότητα της χριστιανικής πίστεως στην προσωπική πνευματική ζωή του κάθε πιστού και του λαού γενικότερα, και απετέλεσε το κύριο όπλο στην αντιμετώπιση της ηθικής αμβλύνσεως και κοινωνικής εκλύσεως της εποχής του.
Στο έργο του, στους «Περί Ιερωσύνης λόγους » του, τονίζεται με μεγάλη ευαισθησία το ύψος της πνευματικής αποστολής του κληρικού και το προσωπικό του δέος για την πνευματική ευθύνη των πιστών. Το έργο του αυτό θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως μία σειρά παραινετικών ομιλιών προς τους ιερείς και το ποίμνιο για την πραγμάτωση της σωτηρίας των ανθρώπων.
Επειδή ακριβώς για την σωτηρία των πιστών οι ιερείς έχουν την μεγαλύτερη ευθύνη ενώπιον του Θεού ο ιερός πατήρ καθορίζει στους λόγους του αυτούς και τα πλαίσια της υπεύθυνης ιερατικής διακονίας. ʼλλωστε αυτή η αποστολή της Εκκλησίας για τη σωτηρία των πιστών προσδιόριζε και την στάση του απέναντι στους κληρικούς εκείνους, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονταν στο ύψος και την ευθύνην του αξιώματός τους.
Οι περί Ιερωσ ύ νης λόγοι του Ι. Χρυσοστόμου αποτελούν το γνωστότερο και ευρύτατα διαδεδομένο έργο του, το οποίο είχε τεράστια επίδραση στο εκκλησιαστικό σώμα. Πρόκειται για ένα έργο, το οποίο είναι βαθύτατα επηρεασμένο στη δομή και στο ύφος του από τον « Απολογητικόν της εις Πόντον φυγής » του Γρηγορίου Θεολόγου, στον οποίον ο Γρηγόριος αναλύει τις ευθύνες του ιερατικού αξιώματος, για να δικαιολογήσει την απόφαση - επιλογή του να εγκαταλείψει την ιερατική διακονία και να καταφύγει στο ασκητήριο του Πόντου μετά την χειροτονία του σε πρεσβύτερο της Εκκλησ ί ας από τον πατέρα του (περί το 362).
Τα αναφερόμενα εις τους λόγους του γεγονότα δεν είναι βέβαιον ότι είναι ιστορικά, μάλλον είναι φανταστικά, πλασθέντα από τον Χρυσόστομον , αφ᾿ ενός μεν να αποδείξει το ύψος της Ιερωσύνης και αφ᾿ ετέρου να παρεμποδίσει την προσέλευση σ᾿ αυτήν ακαταλλήλων προσώπων.
Τη δομή του έργου του αποτελεί η διήγηση ότι ο Χρυσόστομος και ο φίλος του (κάποιος) Βασίλειος –ο οποίος αποτελεί το άλλο πρόσωπο του διαλόγου αλλά και τον τρόπο οργανώσεως του υλικού και του θέματός του για το οποίον πρόσωπον η έρευνα δεν κατόρθωσε ακόμη να προσδιορίσει την ταυτότητά του– εξελέγησαν στο ιερατικό αξίωμα, το οποίο εναλλάσσεται άλλοτε σε απλό ιερέα και άλλοτε σε επίσκοπον . Και ενώ, κατά τον διάλογον του έργου, είχαν συμφωνήσει ή τουλάχιστον ο Βασίλειος έμεινε με την εντύπωση ότι αν επιέζοντο να δεχθούν την χειροτονίαν θα την εδέχοντο και ο μεν Βασίλειος πιεσθείς εδέχθη την χειροτονίαν , ο Χρυσόστομος όμως την απέφευγε και απεκρύβη . Απολογο ύ μενος ο Χρυσόστομος για τη φυγή του αυτή δέχεται ότι εις την ζωήν μας έρχονται κάποιες στιγμές κατά τις οποίες η εύκαιρος απάτη είναι επιτρεπτή, εφ ᾿ όσον δεν βλάπτει κανέναν και αποβλέπει στο γενικότερο καλό περιστάσεων, ώστε να εξευρίσκονται λύσεις στα αδιέξοδα και να επανορθώνονται τα ψυχικά σφάλματα• και με την έννοια αυτή η πράξη αυτή πρέπει να ονομάζεται μάλλον οικονομία και είδος σοφής διαχειρήσεώς τους. Έτσι ο Χρυσόστομος δικαιολογεί την δική του άρνηση να δεχθεί την Ιερωσύνην επικαλούμενος την αδυναμίαν του να ανταποκριθεί στα δυσβάστακτα καθήκοντα της Ιερωσ ύ νης .
Πράγματι, η προβαλλομένη εμμονή του Χρυσοστόμου στην άρνησή του να αποδεχθεί την εκλογήν του στο ιερατικό αξίωμα –περί αυτού πρόκειται τελικά– αποβλέπει στο να καταδείξει την μεγάλη ευθύνη του ιερατικού αξιώματος και να παρεμποδίσει την είσοδον στις τάξεις του κλήρου ακαταλλήλων προσώπων, όπως ήδη ελέχθη .
Έτσι το έργο αυτό του Χρυσοστόμου, παρά τον καθαρά θεωρητικό χαρακτήρα του, έχει ένα συγκεκριμένο σκοπό να καταπολεμήσει την μανιώδη επιδίωξη από ανάξια άτομα να καταλάβουν το ιερατικό - επισκοπικό αξίωμα χωρίς να διαθέτουν τα απαραίτητα προς τούτο προσόντα. Και, ως αναφέρθη , τον ιερό πατέρα δεν ενδιέφερε τόσο η ιστορική ακριβολογία των αναφερομένων γεγονότων –( πρόσωπον Βασιλείου, διάλογος κ.λπ., τα οποία εφευρέθησαν χάριν της οικονομίας του διαλόγου)– αλλά κυρίως πώς θα προβάλλει και θα αναπτύξει συστηματικά τα σχετικά με την Ιερωσύνην προβλήματα. Σύμφωνα με το περιεχόμενό του μπορεί να χαρακτηρισθεί ως εγχειρίδιο Ποιμαντικής και έχει όλα τα γνωρίσματα συστηματικής πραγματείας.
Πάντως, πρέπει να παρατηρηθεί ότι δεν θίγονται όλα τα προβλήματα του ποιμαντικού έργου και η διαπραγμάτευσή τους φαίνεται δεν καλύπτει όλες τις σημερινές ανάγκες. Και τούτο διότι τα ποιμαντικά προβλήματα της εποχής εκείνης δεν παρουσιάζουν ούτε έχουν οπωσδήποτε το ίδιον ή ανάλογον πάντοτε ενδιαφέρον δια τους σημερινούς κληρικούς, λόγω της μεταβολής των κοινωνικών δομών. Εξ άλλου η σημερινή εποχή έχει δημιουργήσει νέα προβλήματα και έχουν προκύψει νέες ανάγκες οι οποίες δεν υπήρχαν τότε.
Εξακολουθεί, όμως, να παραμένει η αξία και η σπουδαιότητά του πολύ μεγάλη και σήμερον, διότι τονίζει την συναίσθηση της σοβαρότητος , την οποίαν οφείλουν να έχουν όσοι πρόκειται να προσέλθουν στην Ιερωσύνη και να ασκήσουν το έργο της διακονίας των πιστών.
Για τους λόγους αυτούς κυρίως το έργο αυτό αναγνωρίσθηκε περισσότερο από κάθε άλλο πατερικό σύγγραμμα και προφανώς γι᾿ αυτό δεν επεχειρήθηκε από άλλον μεταγενέστερο πατέρα της Εκκλησίας η ενασχόληση συστηματικώς με την ποιμαντική διαπραγμάτευση του θέματος. Ίσως σ ᾿ αυτ ό να βρίσκεται και η μεγάλη επίδραση αλλά και η διάδοσή του. Πάντως η πραγματεία αυτή αποτελεί διαμαρτυρίαν δια την τότε –αλλά και πάντοτε– κρατούσαν ζοφεράν κατάσταση των διοικητικών πραγμάτων της Εκκλησίας και με τα όσα αναφέρει επιδιώκει να καθορίσει τα μέσα με τα οποία είναι δυνατόν να διορθώσει την κακή λειτουργία της εκκλησιαστικής οργανώσεως.
Έτσι, μετά την απόδειξη της ακαταλληλότητός του δια το αξίωμα, ο Χρυσόστομος εκθέτει την σπουδαιότητα της Ιερωσ ύ νης , τις προϋποθέσεις αναδοχής του ιερατικού αξιώματος και τον τρόπον διεξαγωγής του ιερατικού έργου • προς το τέλος του έργου του δίνει την ζοφεράν εικόνα των κινδύνων του ποιμαντικού έργου, απαλύνει δε κάπως με τη διαβεβαίωση ότι ο Χριστός, ο οποίος αναθέτει την διακονίαν και υπηρεσίαν του στους ιερείς, θα τους βοηθήσει να εκπληρώσουν τα ιερατικά - ποιμαντικά καθήκοντά τους.
Η χρησιμοποιούμενη επιχειρηματολογία του Χρυσοστόμου στηρίζεται στην Αγία Γραφή, ενισχύεται με την πλούσια εμπειρία και αξιοθαύμαστη προσωπική παρατήρησή του και πλαισιώνεται με ζωηρές εικόνες και περιγραφές.
καθορίσει τα προσόντα των υποψηφίων δια το ιερατικό αξίωμα και τα Όπως προαναφέρθη , σκοπός της συγγραφής του έργου τούτου είναι να παραστήσει α) το μεγαλείο και το ύψος της Ιερωσύνης , περιγράφων το δυσπρόσιτον αυτής• και β) να καθήκοντα των κληρικών κατά την άσκησή τους.

Ανακομιδή Λειψάνων του Αγίου Ιερομάρτυρος Ιγνατίου του Θεοφόρου

Ο Άγιος Ιερομάρτυς Ιγνάτιος (τιμάται 20 Δεκεμβρίου) ήταν διάδοχος των Αποστόλων και χρημάτισε δεύτερος Επίσκοπος Αντιοχείας. Υπήρξε, μαζί με τον Επίσκοπο της Εκκλησίας της Σμύρνης Πολύκαρπο, μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου.
Μαρτύρησε επί αυτοκράτορα Τραϊανού (98-117 μ.Χ.) στη Ρώμη, κατασπαραχθείς από τα θηρία.
Μετά το φρικτό μαρτύριο του Αγίου, κάποιοι Χριστιανοί μάζεψαν από τον ιππόδρομο τα εναπομείναντα άγια λείψανά του και τα μετέφεραν στην Αντιόχεια. Η Σύναξη αυτού ετελείτο στην Μεγάλη Εκκλησία.


Απολυτίκιο. Ήχος δ’. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ.Ως θησαυρόν πλουτοποιών δωρημάτων, την των λειψάνων σου μυρίπνοον θήκην, τη ποίμνη σου μετήγαγον εκ Ρώμης ευσεβώς, ήσπερ την επάνοδον, εορτάζοντες ποθώ, χάριν αρυόμεθα, πολλαπλών ιαμάτων, τους σους αγώνας μέλποντες αεί, Ιερομάρτυς Ιγνάτιε ένδοξε.


Κοντάκιον Ήχος δ’. Επεφάνης σήμερον
Εξ Εώας σήμερον εξανατείλας, και την κτίσιν άπασαν, καταλαμπρύνας διδαχαίς, τω Μαρτυρίω κεκόσμηται, ο Θεοφόρος και θείος Ιγνάτιος.

Ανακομιδή Λειψάνων Ιωάννου Χρυσοστόμου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως

Ο ιερός Ιωάννης ο Χρυσόστομος, επειδή δεν έκανε διακρίσεις ανάμεσα στα πρόσωπα στην απόδοση του δικαίου και έλεγχε και την ίδια την βασίλισσα Ευδοξία για τις παρανομίες και τις αδικίες της, εξορίσθηκε δύο φορές, αλλά και πάλι ανακλήθηκε από την εξορία. Εξορίστηκε όμως και πάλι για τρίτη φορά.
Η έκπτωση του ιερού Χρυσοστόμου από τον Πατριαρχικό θρόνο προκάλεσε σχίσμα μέσα στην Εκκλησία. Οπαδοί του, που καλούνταν «Ιωαννίτες», δεν αναγνώριζαν τον διάδοχό του, παρά τις επίμονες συστάσεις να υπακούσουν στους νέους εκκλησιαστικούς άρχοντες και να διαφυλάξουν την ενότητα της Εκκλησίας.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος οδηγήθηκε στην Κουκουσό και από εκεί στην Αραβισσό και έπειτα, στιν 10 Ιουνίου του έτους 404 μ.Χ., στην Πιτιούντα του Πόντου.
Η πορεία του μέχρι εκεί, ήταν όχι μόνο περιπετειώδης, αλλά κυριολεκτικά μαρτυρική, γεμάτη από κακουχίες και δεινοπαθήματα.

Εκεί λοιπόν, στην Πιτιούντα, ο ένσαρκος Άγγελος κλήθηκε από τον πάντων Δεσπότη στις αιώνιες σκηνές, το έτος 407 μ.Χ., ενώ το άγιο σκήνωμά του ενταφιάσθηκε στα Κόμανα του Πόντου μαζί με τα άγια λείψανα των Αγίων Μαρτύρων Βασιλίσκου και Λουκιανού, καθώς είχε αποκαλυφθεί σε αυτόν από αυτούς τους ίδιους διά νυκτερινής οπτασίας, όταν ακόμη ζούσε.

Το σχίσμα των «Ιωαννιτών» αποκαταστάθηκε με την ανακομιδή των ιερών λειψάνων του Αγίου στην Κωνσταντινούπολη, το έτος 438 μ.Χ., επί Πατριάρχου Πρόκλου. Η μεταφορά των ιερών λειψάνων από τα Κόμανα συνοδεύτηκε από μια επιστολή – διαταγή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β’, υιού του Αρκαδίου και της Ευδοξίας, η οποία έγραφε:
«Επιστολή Βασιλέως Θεοδοσίου προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, Διδάσκαλο και Πνευματικό Πατέρα Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Επειδή, Πάτερ τίμιε, θεωρήσαμε το σώμα σου νεκρό, όπως συμβαίνει με τα άλλα, θελήσαμε απλώς να το πάρουμε και να το μεταφέρουμε προς εμάς. Γι’ αυτό και δικαίως αστοχήσαμε στον πόθο μας.
Αλλά συ τουλάχιστον, Πάτερ τιμιότατε, που δίδαξες σε όλους την μετάνοια, συγχώρησέ μας που σε παρακαλούμε και σαν παιδιά που αγαπάμε τους πατέρες μας επίδωσέ μας τον εαυτό σου και εύφρανε με την παρουσία σου αυτούς που σε ποθούν».
Αυτή την επιστολή του αυτοκράτορα την πήγαν στον Άγιο και την τοποθέτησαν πάνω στην λάρνακά του. Τότε ο Άγιος έδωσε τον εαυτό του στους απεσταλμένους του αυτοκράτορα και έτσι αυτοί μετέφεραν την λάρνακα που περιείχε το άγιο λείψανο στην Κωνσταντινούπολη, χωρίς να κοπιάσουν καθόλου.
Η υποδοχή των ιερών λειψάνων του Αγίου υπήρξε παλλαϊκή. Σύσσωμος λαός, κλήρος και μοναχοί, με επικεφαλής τον αυτοκράτορα, τους αυλικούς, τη σύγκλητο και όλους τους άρχοντες, υποδέχθηκαν και προσκύνησαν με σεβασμό τα λείψανά του.
Με πολύ ευλάβεια μετέφεραν αρχικά τη λάρνακα στο ναό του Αποστόλου Θωμά, στα Αμαντίου, έπειτα δε στο ναό της Αγίας Ειρήνης. Εκεί έβαλαν το άγιο λείψανο πάνω στο σύνθρονο και άπαντες εβόησαν: «Απόλαβε τον θρόνο σου, Άγιε».
Στη συνέχεια η λάρνακα τοποθετήθηκε σε αυτοκρατορική άμαξα και μεταφέρθηκε στο περιώνυμο ναό των Αγίων Αποστόλων. Εκεί έβαλαν το άγιο λείψανο πάνω στην ιερή καθέδρα και έγινε το θαύμα: ο Άγιος επεφώνησε προς τον λαό το «Ειρήνη πάσι». Έπειτα το εναπέθεσαν μέσα στο Άγιο Βήμα, κάτω από την Αγία Τράπεζα.
Η Σύναξη του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου ετελείτο στο πάνσεπτο ναό των Αγίων Αποστόλων. Ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου αφιέρωσε διά χρυσοβούλλου στη Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής (969-976 μ.Χ.) και τεμάχιο της αριστεράς χειρός ο Ανδρόνικος ο Παλαιολόγος (1282-1328), διά χρυσοβούλλου, τον Ιούλιο του έτους 1284, στη Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Επίσης, τμήματα του ιερού λειψάνου φυλάσσονται στις μονές Βατοπαιδίου, Ιβήρων, Αγίου Διονυσίου και Δοχειαρίου.

Απολυτίκιον Ήχος πλ. δ’.
Η του στόματός σου καθάπερ πυρσός εκλάμψασα χάρις, την οικουμένην εφώτισεν, αφιλαργυρίας τω κόσμω θησαυρούς εναπέθετο, το ύψος ημίν της ταπεινοφροσύνης υπέδειξεν. Αλλά σοις λόγοις παιδεύων, Πάτερ, Ιωάννη Χρυσόστομε, πρέσβευε τω Λόγω Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Κοντάκιον. Ήχος α’. Χορός Αγγελικός
Εφράνθη μυστικώς, η σεπτή Εκκλησία, τη ανακομιδή, του σεπτού σου λειψάνου, και τούτο κατακρύψασα, ως χρυσίον πολύτιμον, τοις υμνούσί σε, αδιαλείπτως παρέχει, ταις πρεσβείαις σου, των ιαμάτων την χάριν, Ιωάννη Χρυσόστομε.