Ορθοδοξία

Μοναχός Θεόκτιστος: Ο Άγιος Ερημίτης του 20ου αιώνα

Πάτμος: Το Ιερό Νησί της Θείας Αποκαλύψεως. Χίλια επτακόσια ογδόντα χρόνια μετά το Κοσμοϊστορικό αυτό Γεγονός, το 1875, φτάνει στον Αγιασμένο αυτό Τόπο ένας άγνωστος προσκυνητής, για τον οποίο κανένας δεν γνώριζε τίποτα μέχρι τότε, που έμελλε όμως να παραμείνει εκεί για πάντα και να προσθέσει το όνομά του μέσα στην Αθάνατη Ιστορία της Αγίας μας Εκκλησίας, ως ένας από τους Αγίους Ερημίτες Της, ως ο Ερημίτης της Πάτμου Θεόκτιστος.
Τα στοιχεία που μας επέτρεψε ο ίδιος να γνωρίζουμε για το προηγούμενο κομμάτι της ζωής του είναι απειροελάχιστα. Ήταν σε ηλικία 45 ετών (γεννήθηκε δηλαδή το 1830), όταν με μία βάρκα που τον έφερε από την γειτονική Κω είχε έλθει στην Πάτμο προσκυνητής. Φαινόταν Ιεροπρεπής, ρωμαλέος άνδρας με αυστηρό πρόσωπο και μάτια γεμάτα φως, που ξέχυναν σ’αυτό μια μυστική γλυκήτητα.
Οι Πατέρες στη Μεγάλη Μονή της Χώρας τον δέχτηκαν με τιμή. Ήταν ο εραστής της αδιάλλειπτης προσευχής και της ερήμου. Υπήρχε γι’αυτόν μία φήμη ότι ήταν Επίσκοπος. Ο ίδιος δεν θα κάνει ποτέ λόγο ούτε καν για Ιερωσύνη. Θα αρκεσθεί μόνο να απαντήσει στο γενικό σιωπηλό ερώτημα, σχετικά με το ποιος ήταν και γιατί ήλθε να ασκητέψει στο Νησί αυτό, που ακούστηκε η Φωνή του Θεού «ως ήχος υδάτων πολλών»: «Αφιερώθηκα στον Θεό. Όταν ήμουν στον κόσμο συνάντησα ανθρώπους, που προσπαθούσαν να κάνουν το καλό αλλά αμαρτάνοντας. Δυστυχώς και εγώ το ίδιο έκανα. Έτσι αποφάσισα να φύγω μόνος μου κάπου, ώστε τουλάχιστον να μην πληγώνω κανέναν. Προσεύχομαι ώστε ο Θεός να μου συγχωρήσει όλα μου τα αμαρτήματα. Θα πεθάνω και πρέπει να παρουσιασθώ μπροστά Του και σκέπτομαι τι θα Του απαντήσω».
Τα λόγια του είχαν βαθύ σεβασμό και ο τρόπος του σεμνός και ειλικρινής όπως ήταν, εντυπωσίαζε. Εφοδιασμένος με Πατριαρχική άδεια από την Κωνσταντινούπολη, εγγράφεται στην Ιερά Μονή του Θεολόγου, αλλά παρά τις παρακλήσεις των Πατέρων φεύγει στην έρημο, ψάχνοντας ήσυχο τόπο για ασκητήριο. Θα διατηρεί πάντα καλούς δεσμούς με το Μοναστήρι, θα παρακολουθεί τις Αγρυπνίες, θα μένει κατά διαστήματα στο κελλί που ισόβια του παραχώρησαν και που σώζεται μέχρι σήμερα. Οι Πατέρες όλοι και ο Ηγούμενος προσηκώνονταν και του προσέφεραν το στασίδι τους, από τη στιγμή που τον αντιλαμβάνονταν να μπαίνει στο Ναό κατά τις Ακολουθίες. Εκείνος όμως δεν δέχεται ποτέ την τιμή, ούτε θορυβείται. Ήσυχα και σταθερά θα πει: «Εσύ είσαι ο Ηγούμενος, στη θέση σου! Ή καλώς για Ευλογία ή κακώς για τιμωρία, ο Θεός σε έβαλε». Και θα αποσυρθεί σεμνά σε μία γωνία. Η δε γνώμη του ήταν σεβαστή από όλους.
Η πρώτη του ασκητική κατοικία γίνεται επί μία τετραετία το «κάθισμα του Απολλώ», μια αληθινή άβατη έρημος αντίκρυ στο Ικάριο και τα βραχώδη πλευρά του όρους Γερανού. Ο Θεόκτιστος είναι ο ασκητής που δεν φοβάται τη δουλειά. Πάντα θα σκάβει τη γη, θα κουβαλάει πέτρες, θα χτίζει. Εργάζεται και προσεύχεται τόσο απορροφημένος από την Ευχή του Ιησού (το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν»), που οι επισκέπτες διστάζουν να τον διακόψουν, αλλά τα πουλιά που συντροφεύουν με κελαηδήματα τη δουλειά και την προσευχή του Ερημίτη, φεύγουν να κρυφτούν στα δέντρα και από αυτό τους αντιλαμβάνεται και διακόπτει για να τους καλοδεχτεί. Είναι καταδεκτικός και φιλόξενος. Τον χαρακτηρίζει η αρετή της διακρίσεως. Παρά την επιβλητική και αυστηρή του εμφάνιση οι άνθρωποι τον αγαπούν βαθειά και τον ευλαβούνται. Τρέχουν να ακουμπήσουν τις θλίψεις και τις αμαρτίες τους. Κι εκείνος ποτέ δεν αποπαίρνει κανέναν. Γλυκής, ευγενής, σοβαρός, ακούει με προσοχή και προσεύχεται, συμβουλεύει με αληθινή σοφία και αγάπη. Πότε-πότε αφήνει και το ασκητήριο όταν τον παρακαλούν και έρχεται στη Χώρα, για να συμφιλιώσει εχθρούς, για να φέρει στα σπίτια την ειρήνη. Κι όταν ο Παράκλητος επιπνεύσει στην καθαρή και αγία του καρδιά, έρχεται και απρόσκλητος. Χτυπάει την πόρτα εκείνων που ο πειρασμός τους αναταράζει και ρωτάει: «Θέλετε να με δεχθείτε; Ο Χριστός με έστειλε. Αν δεν θέλετε, να με διώξετε, αλλά θα λυπηθεί ο Χριστός». Όταν άκουγε μια κακή φήμη έλεγε: «Φταίτε όλοι, από τον πιο μικρό ως τον πιο μεγάλο» και η βροντώδης φωνή του τους συνετάραζε όλους.
Με το μεγάλο κομποσχοίνι του έκανε δύο χιλιάδες μετάνοιες γονατιστές την ημέρα και έκλαιγε για τις αμαρτίες τις δικές του και όλων των ανθρώπων. Στο ερημητήριό του ήταν ανυπόδητος και η διατροφή του λιτότατη. Μόνο Σάββατο και Κυριακή κατέλυε το λάδι. Μελετούσε πολύ την «Φιλοκαλία» και Μετελάμβανε συχνά των Αχράντων Μυστηρίων, γνωρίσματα των γνήσιων «Κολλυβάδων».
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούμε λίγο στους «Κολλυβάδες», τους Αγίους αυτούς Πατέρες της Εκκλησίας μας που εμφανίστηκαν τον 18ο αιώνα και ήταν γνήσια Γεννήματα του Αγίου Όρους. Τους ονόμασαν έτσι χλευαστικά από τα «Κόλλυβα», διότι όπως πολύ σωστά υποστήριζαν (στηριζόμενοι πάντα στην Ιερά Παράδοση της Αγίας μας Εκκλησίας), τα Ιερά Μνημόσυνα δεν πρέπει ποτέ να τελούνται την ημέρα της Κυριακής, αλλά την ημέρα του Σαββάτου. Κι αυτό γιατί κάθε Κυριακή εορτάζουμε την Ανάσταση και δε γίνεται να ασχολούμαστε συγχρόνως και με το νικημένο θάνατο. Το δε Σάββατο, το οποίο είναι αφιερωμένο από την Εκκλησία μας στους κεκοιμημένους, αυτό αποτελεί την κατάλληλη ημέρα για την τέλεση των Ιερών Μνημοσύνων.
Κι όμως, για τη στάση τους αυτή υπέστησαν ταπεινώσεις και διωγμούς από το ίδιο το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως! Παρόλα αυτά οι «Κολλυβάδες» δεν πτοήθηκαν και κράτησαν την Ορθοδοξία ανόθευτη και ακέραιη, αντιδρώντας σθεναρά σε όλες τις αιρέσεις και τις κακοδοξίες της εποχής τους (όταν η πνευματική αποσύνθεση των Ρωμαιοκαθολικών αλλά και γενικότερα της Δύσης, είχε πια επηρεάσει επικίνδυνα τις Ορθόδοξες χώρες της Ανατολής), όπως για παράδειγμα στις κακοδοξίες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού (που έκανε θραύση στην Ευρώπη την εποχή εκείνη), ο οποίος προωθούσε ένα μοντέλο ανθρώπου που δεν θα στηριζόταν ούτε θα υπολόγιζε τον Θεό, αλλά μόνο τις δικές του δυνάμεις, σε αντίθεση με την Ελληνορθόδοξη Τοποθέτηση του ανθρώπου κάτω από την Σκέπη του Θεού και την εξάρτησή του από την Σώζουσα Χάρη Του.
«Πρύτανής» τους θεωρείται ο πνευματικός ογκόλιθος της Ορθοδοξίας (αλλά και της Χριστιανοσύνης γενικότερα) Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ενώ γνωστότερες Μορφές μεταξύ άλλων υπήρξαν ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος ο Θαυματουργός και ο Άγιος Μακάριος ο Επίσκοπος Κορίνθου ο Νοταράς. Τα οστά πολλών από αυτούς Ευωδίασαν και Θαυματούργησαν. Μ’ένα λόγο σ’εκείνους χρωστάμε το ότι υπάρχει ακόμα Ορθοδοξία σήμερα στην Ελλάδα, αλλά και αλλού, όπως για παράδειγμα στη Ρωσία και τη Ρουμανία.
Ας επιστρέψουμε όμως στον Ερημίτη της Πάτμου, ο οποίος όπως προαναφέραμε ελάμπρυνε ακόμα περισσότερο τον βίο του με τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των «Κολλυβάδων». Ο Άγιος αυτός ασκητής θα αλλάξει πολλούς τόπους διαμονής, αναζητώντας πάντα την απαράκλητη έρημο, το απερίσπαστο και το να είναι μόνος με το Θεό. Μετά το «κάθισμα του Απολλώ» τον συναντάμε στη Ζαρροή, ένα μέρος με άφθονα ύδατα. Εδώ θα εργάζεται με τα χέρια στη γόνιμη γη και θα λέει αδιάλειπτα την Προσευχή των ησυχαστών: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν». «Αισθάνομαι τόση γλυκήτητα, ώστε δεν μπορώ να κοιμηθώ το βράδυ. Όταν λέω την Ευχή είναι σα ν’ακούω χιλιάδες Αγγέλους να ψάλλουν» εκμυστηρεύτηκε κάποτε.
Στον τόπο αυτό το περιβόλι του θα έχει μια αληθινά Ευλογημένη παραγωγή. Οι τέσσερις-πέντε ντοματιές του βγάζουν 200 οκάδες ντομάτες. Το αμπέλι του έγινε το καλύτερο της περιοχής. Οι αμπελουργοί του κάμπου έρχονται να το δουν και να το θαυμάσουν. Τότε είναι που ο Θεόκτιστος τα εγκαταλείπει όλα και φεύγει! Ο ίδιος έλεγε στον εαυτό του: «Θεόκτιστε έχεις πολλά αγαθά, φάγε, πίε και ευφραίνου!». «Γιατί φεύγεις;» τον ρωτούσαν. «Πειρασμός!» ήταν η λακωνική του απάντηση. Η επιτυχία ήταν γι’αυτόν αιτία πειρασμού.
Ο Όσιος Ερημίτης Θεόκτιστος, μετά την Ζαρροή, θα καταφύγει στο νησάκι που είναι απέναντι από τον Κάβο του Γερανού, το Κεντρονήσι. Θα μείνει κι εδώ μόνο δύο χρόνια για λόγους που μόνον ο ίδιος γνώριζε. Στη συνέχεια θα περάσει από το Μονύδριο των Ασωμάτων, όπου και θα πάρει την μεγάλη απόφαση να κατοικήσει στη σπηλιά του Γένουπα, τόπος ερημικός και άγονος που είχε τη φήμη του φοβερού! Τότε που ο Απόστολος Ιωάννης ο Θεολόγος βρισκόταν εξόριστος στο νησί της Πάτμου, ο μάγος Κύνωψ (εχθρός του Ευαγγελιστή Ιωάννη και του Χριστού) είχε εκεί το καταφύγιό του. Οι άνθρωποι στη ροή του χρόνου, πίστευαν ότι ο δαίμων τον είχε διαδεχθεί σ’αυτό το σπήλαιο και συνέχιζε να κάνει το κακό. Τόσος ήταν ο φόβος των ανθρώπων για το σπήλαιο του Γένουπα (Γένουπας = παραφθορά της ονομασίας του μάγου Κύνωπος), ώστε ως τότε στη Χώρα μόλις σουρούπωνε, οι κάτοικοι έκλειναν τα παράθυρα που έβλεπαν προς το μέρος αυτό που προκαλούσε φρίκη.
Κι έρχεται ο Θεόκτιστος, πρώτος οικιστής και εξορκιστής στα άβατα βράχια, για να διώξει τον δαίμονα και να αγιάσει το άντρο. Πρώτη του δουλειά είναι να στήσει έναν Σταυρό και να αρχίσει να κατασκευάζει δεξαμενή, για να συγκεντρώνει τα νερά της βροχής, μιας και δεν υπήρχε πουθενά γύρω από το σπήλαιο πηγή. Η δουλειά είναι δύσκολη. Αναγκάζεται να πάρει και δύο εργάτες για να σκάψει το δάπεδο. Τότε όμως θα ανακαλύψουν ένα σωρό από ανθρώπινα οστά, λύχνους δακρυδόχους, πήλινα αγγεία και πλήθος οβολών. Μόλις μαθεύτηκε το πράγμα οι αρχές διέταξαν έρευνα και οι περίεργοι κατέφθασαν… Έπρεπε και πάλι ο Θεόκτιστος να φύγει…
Όμως δεν θα πάει μακρυά. Ακριβώς αντίκρυ από το φοβερό σπήλαιο, σ’ένα άλλο σπήλαιο επίμηκες, λίγο βαθύ, σαν ένας εξώστης ανοικτός στα νοτιοδυτικά που κυριαρχούσε στη θάλασσα. Κτίζει έναν τοίχο με μεγάλες πέτρες για να προστατεύεται από τους ανέμους και την υγρασία, φτιάχνει στέρνα για νερό, λαξεύει στο βράχο μια πεζούλα για κρεββάτι. Κάποτε ομολογούσε ταπεινά ότι άκουγε μέσα στην ησυχία του ερημητηρίου, αντί για τη βοή των ανέμων, τη μουσική αρμονία των Ουρανίων Δυνάμεων.
Εδώ θα μείνει για πέντε χρόνια. Ξεθαρρεύουν οι άνθρωποι, αρχίζουν να ανοίγουν με τα πόδια τους δρόμο μέσα από τα απάτητα εκείνα (επί αιώνες) μέρη… Έρχονται να εξομολογηθούν, να τον συμβουλευθούν, να βρουν παρηγοριά στις θλίψεις τους. Κι όπως πάντα ο Θεόκτιστος, ανοίγει στοργικά την αγκαλιά του και τους δέχεται όλους με απέραντη ευσπλαχνία. Εδώ θα συμβεί να δουν οι επισκέπτες του ένα φίδι να σέρνεται προς το πόδι του Ερημίτη και ενώ τρομαγμένοι σηκώνουν το ραβδί να το σκοτώσουν, ο Θεόκτιστος τους εμποδίζει φωνάζοντας: «Μη! Αυτοί είναι οι φίλοι μου! Κάθε βράδυ μια ντουζίνα από αυτά έρχονται να κοιμηθούν μαζί μου στη σπηλιά». Και οι άνθρωποι έβλεπαν με τα έντρομα μάτια τους, τη χαμογελαστή και γεμάτη έλεος (για όλη την κτίση) μορφή του Θεοκτίστου, στην προπτωτική κατάσταση του Αδάμ.
Λαϊκοί και Κληρικοί έβρισκαν λιμάνι στον ασκητή του Θεού… Κι εκείνος ήταν τόσο απλός μαζί τους και με βαθειά κατανόηση, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα. Στους διστακτικούς έλεγε χαριτωμένα: «Ελάτε να τα πούμε κι εγώ αμαρτωλός είμαι». Όταν αναχωρούσαν τους κατευόδωνε με απέραντη καλωσύνη και χαρά: «Να πάτε στην Ευχή της Παναγίας και στην Ευλογία του Χριστού».
Όμως είτε από τις αναθυμιάσεις του σπηλαίου, είτε από την υγρασία, προσεβλήθη η όρασή του. Και πάλι ο Θεόκτιστος φυγάς! Κι αυτήν τη φορά όμως θα κάνει τολμηρό άλμα προς την φίλη ησυχία! Στο Πετροκάραβο! Είναι ένα ξερονήσι χωρίς νερό και βλάστηση, αλίμενο, με απότομες ακτές 60 οργιές ύψος. Παλαιότερα ήταν τόπος ασκητών, όπως μαρτυρούν απομεινάρια από αρχαία κελλιά και Ναΐδριο.
Εδώ έρχεται προσκυνητής και συνεχιστής της ηρωϊκής άσκησης. Του λείπει όμως η κράμβη που είχε συνηθίσει σαν βασική τροφή. Όμως ο Θεός οικονομεί για τον δούλο Του. Από τα θαλασσοπούλια έπεσαν σπόροι και φύτρωσε για πρώτη φορά εκεί η κράμβη, που εξακολουθεί μέχρι σήμερα να φυτρώνει. Στον καιρό μάλιστα του πολέμου, οι άνθρωποι την μάζευαν κι έζησαν μ’αυτήν – την Ευλογία του Οσίου – κατά τη διάρκεια του λιμού.
Στον απροσπέλαστο αυτό βράχο που έμενε, ήταν προφυλαγμένος από επισκέπτες, όχι όμως και από τον δαίμονα. Στο Πετροκάραβο κατέφευγαν οι πειρατές (γιατί το είχαν κρυσφύγετό τους) και άφηναν εκεί τα κλοπιμαία. Ο Θεόκτιστος τους συμβούλευε να μετανοήσουν. Η Μονή όμως έκρινε ότι έπρεπε να εγκαταλείψει τον επικίνδυνο αυτό βράχο, που ήταν κλεπταποδοχή. Κι έτσι επανέρχεται στη στεριά, στην Αποκάλυψη, όπου και θα σκάψει με τα χέρια του τον τάφο του για μνήμη θανάτου, αλλά και για την τελευταία του σωματική κατοικία.
Σύντομα θα βγει σε μια απροσπέλαστη βραχώδη ακτή που καταλήγει στο ακρωτήρι Ψαλίδα, αναζητώντας την ποθητή ησυχία. Ο κόσμος όμως πάντα τον αναζητεί και τον ανακαλύπτει όπου κι αν πάει. Κι εκείνος γέρασε πια για να φεύγει… Η όρασή του σχεδόν έσβησε. Κινδυνεύει να τσακιστεί στα βράχια. Ο Θεόκτιστος είναι πια γέρων και αδύναμος. Τις νύχτες του χειμώνα τρέμει από το κρύο. Τότε καταφεύγει στα Βραστά, ένα παλιό ασκητήριο που ανήκει στη Μεγάλη Μονή, με κλίμα θερμό, προφυλαγμένο από τους ανέμους και υψηλούς βράχους. Σώζεται μέχρι σήμερα η λεμονιά που φύτεψαν τα άγια και ακούραστα χέρια του Ερημίτη.
Εδώ είναι πλέον τυφλός. Το βήμα του δεν είναι πια σταθερό και το άλλοτε ρωμαλέο κορμί του έχει γείρει. Η Μονή που τον περιέβαλλε πάντα με σεβασμό και αγάπη δεν θα τον αφήσει περισσότερο από έναν χρόνο εδώ. Τον μεταφέρει για ασφάλεια κάτω στους «Κήπους του Οσίου Πατρός» (του Οσίου Χριστοδούλου) και σύντομα στην Αποκάλυψη, στην παλιά Πατμιάδα. Στους «Κήπους» υπέφερε από εντερικά. Το ίδιο και εδώ. Γιατρό όμως δεν ήθελε. Είχε τέτοια και τόση Πίστη στον Θεό, που αξιώθηκε να γνωρίζει ότι δεν θα ωφελούσε σε τίποτα να τον δει γιατρός. «Γιατρός είναι ο Κύριος» έλεγε.
Τρεις ημέρες πριν από την κοίμησή του, είδε τον Άγγελό του που τον πληροφόρησε: «Ετοιμάσου, σε τρεις ημέρες θα φύγουμε μαζί»! Όταν τον ρώτησαν «τι είδες;» απάντησε: «Την Μεγάλη Τρίτη θα πεθάνω»! Ως τις τελευταίες του ώρες συμβούλευε: «Να αγαπάτε τον Χριστό. Να διαβάζετε το Ευαγγέλιο. Να έχετε το Νόμο Του σαν Φυλαχτό». Όταν πλησίαζε το τέλος λέει σ’εκείνον που τον διακονούσε: «Δόξα Σοι ο Θεός! Τώρα να μη μου μιλήσεις πλέον». Ακολούθως απήγγειλε ολόκληρη την Θεία Λειτουργία, αρχίζοντας από την Προσκομιδή. Ήταν Ιερέας; Μάλλον ήταν και το έκρυβε. Ίσως και Επίσκοπος!
Όπως Κοινωνούσε των Αχράντων Μυστηρίων καθημερινά, έτσι και τώρα Μετέλαβε για τελευταία φορά… Στη δύση του ηλίου της Μεγάλης Τρίτης, την 28η Μαρτίου του 1917, σε ηλικία 87 ετών, έκλινε το κεφάλι και μ’ένα χαμόγελο που φώτιζε το Ιερό και γλυκό Πνευματικό του πρόσωπο, έφυγε ειρηνικά μαζί με τον Άγγελό του (όπως του το προείπε) για την Αιώνια Πατρίδα, για να συναντήσει τον Κύριο που αγάπησε εξ’όλης της ψυχής του.
Θρήνος έγινε στο νησί, όταν η είδηση της κοιμήσεώς του διαδόθηκε σαν αστραπή στη Χώρα, στη Σκάλα, στον Κάμπο, στους Ξωμάχους, παντού. Πού θ’ακουμπούσαν τώρα τον πόνο τους και τα κρίματά τους; Ποιος θα τους στήριζε; Μετά από 42 χρόνια αγάπης, στοργής και σοφίας, έχασαν τον Πατέρα. Δεν ήταν δυνατόν να παρηγορηθούν.
Το σκήνωμά του το εναπέθεσαν στον τάφο που ο ίδιος είχε ετοιμάσει πριν χρόνια στην Αποκάλυψη. Σημάδι της Αγιοσύνης του ήταν το ότι ένιωσαν ξαφνικά, καθώς το κατέβαζαν, να γίνεται εκείνο το ασκητικό αλλά βαρύ σώμα, ελαφρύ σαν ξερό φύλλο! Στον τάφο του φύτρωσε από μόνο του δεντρολίβανο. Στα τρία χρόνια, στις 19 Απριλίου του 1920, άνοιξαν τον τάφο του για την ανακομιδή. Ουράνια Ευωδιά ξεχύθηκε από τα Χαριτόβρυτα Λείψανά του.
Αυτός ήταν ο Μοναχός Θεόκτιστος, ο Ερημίτης του 20ου αιώνα. «Ο τύπος του Αρχαίου Ερημίτου της Άνω Θηβαΐδος της Αιγύπτου»! Ας έχουμε την Ευχή του. Αμήν

Νεομάρτυρας Βαλέριος Γκαφένκου
(+18 Φεβρουαρίου 1952)
Ο Άγιος των κομμουνιστικών φυλακών

Ο Βαλέριος Γκαφένκου γεννήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1921 στη Βεσαραβία κοντά στην πόλη Μπάλτσι. Οι γονείς του Βασίλειος και Έλενα ήταν εύποροι χωρικοί. Απ'όταν ήταν μαθητής ο Βαλέριος ξεχώριζε για τις σχολικές του επιδόσεις και ήταν πολύ αγαπητός από τους συμμαθητές του και τους καθηγητές. Τέλειωσε το λύκειο το καλοκαίρι του 1940 και εγγράφηκε στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Ιασίου. Αυτήν την περίοδο η πατρίδα του η Βεσσαραβία πέρασε υπό την κατοχή των Σοβιετικών και έτσι η οικογένειά του πέρασε τον Προύθο και κατέφυγαν στο Ιάσιο της Ρουμανίας ως πρόσφυγες. Μαζί με τον πατέρα του, γεμάτοι προφυλάξεις επίστρεφουν στην Βεσσαραβία να τακτοποιήσουν κάποιες υποθέσεις. Τότε ο πατέρας του έχοντας εξασφαλίσει την ασφάλεια της οικογενείας του, τού ανακοινώνει ότι θα μείνει για να πολεμήσει για την ανεξαρτησία της πατρίδας τους και αναθέτει στον Βαλέριο την φροντίδα της μητέρας του και των τριών αδελφών του. Το φθινόπωρο του 1941 συλλαμβάνεται εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων και καταδικάζεται σε 25 χρόνια φυλακή. Ήταν 20 ετών. Την περίοδο 1942-1948 έμεινε φυλακισμένος στο Αιούντ. Εδώ ο Βαλέριος και κάποιοι άλλοι κρατούμενοι γίνονται μέρος της ομάδας των δικηγόρων Τραιάν Τριφάν και Τραιάν Μαριάν των οποίων η βασική ενασχόληση ήταν η χριστιανική βιοτή σε πνεύμα φιλοκαλικό. Η πνευματική ατμόσφαιρα στη φυλακή του Αιούντ είχε έναν ρόλο βασικό στην πνευματική διαμόρφωση του Βαλέριου. Εδώ με θείο φωτισμό θα φτάσει να δει τις αμαρτίες του. Ο καρπός της μετανοίας του θα είναι μια κατάσταση ψυχικής ευφορίας η οποία θα τον συνοδεύσει σε όλες τις δοκιμασίες του.
Μετά το Αιούντ ακολουθεί η φυλακή στο Πιτέστι (1948-1949), λίγοι μήνες στο Βακαρέστι και η φυλακή-σανατόριο στην Τίργκου-Όκνα (1950-1952).



Στην Τίργκου-Όκνα, όντας σε κατάσταση προχωρημένης φυματίωσης, θα γίνει το λιμάνι στο οποίο όλοι κατέφευγαν για να ενισχυθούν και να παρηγορηθούν. Η μεταστροφή στο Θεό πολλών αθέων κρατουμένων, η αγάπη μεταξύ των κρατουμένων, το πνεύμα θυσίας που έδειχναν προς τους πιο άρρωστους, όλα λαμβάνουν μέρος υπό την επιρροή του Βαλέριου Γκαφένκου. Η γεμάτη χάρη παρουσία του δημιούργησε μια πνευματική ατμόσφαιρα μοναδική στην ιστορία του κομμουνιστικού γκούλαγκ. «Έχω επιθυμήσει τόσο πολύ την Τίργκου Όκνα!» θα πει μετά από πολλά χρόνια κάποιος που πέρασε απ'αυτήν την φυλακή.
«Αυτό που δημιούργησε και αυτό που έζησε ο Βαλέριος κατά την μακροχρόνια κράτησή του για κάθε ψυχή με την οποία ερχόνταν σε επαφή, είναι «δύσκολο να το φανταστείς και ακόμη πιο δύσκολο να το περιγράψεις με λόγια» θα πει ένας πρώην συγκρατούμενος του.
Προγνωρίζοντας την ημέρα της κοιμήσεώς του, ο Βαλέριος θα βρεθεί εκείνη τη στιγμή σε μια τόσο υψηλή πνευματική κατάσταση ώστε ο φίλος του Ιοάν Ιανωλίδης ό οποίος βρισκόνταν δίπλα του κατά τη στιγμή του θανάτου του θα πει μετά από χρόνια: «Στον αιώνα τον άπαντα δεν επιθυμώ να ζήσω μια τόσο υψηλή πνευματική εμπειρία, αφού εκείνη τη στιγμή ήμουν τόσο, μα τόσο ευτυχισμένος».



-Η επίσκεψη της Παναγίας στον Βαλέριο
Ο άγιος μάρτυς Βαλέριος αξιώθηκε και της επισκέψεως της Θεοτόκου. Αναφέρει ο ίδιος σε μία διήγησή του:

- Αυτή τη νύχτα αγρυπνούσα. Περίμενα να ακούσω τη μελωδία από τα κάλαντα που συνέθετα. Ήθελα να είναι πολύ ωραία. Την έψαλλα στο νου μου. Την αισθάνθηκα να κατεβαίνει από τους ουρανούς. Λοιπόν, ήμουν άγρυπνος, νηφάλιος και ήρεμος όταν ξαφνικά είδα ότι έχω στο χέρι τη φωτογραφία της Σέτας (της δεσποινίδας που είχε αγαπήσει). Κατάπληκτος από το γεγονός, σήκωσα τα μάτια μου και στην άκρη του κρεβατιού είδα την Παναγία, ντυμένη στα λευκά, όρθια, ζωντανή, πραγματική. Ήταν χωρίς το Βρέφος. Η παρουσία της μου φαινόταν ζωντανή. Η Παναγία ήταν πραγματικά δίπλα μου. Ήμουν πολύ ευτυχής. Είχα ξεχάσει τα πάντα. Τότε Αυτή μου είπε:
Εγώ είμαι η αγάπη σου! Να μη φοβάσαι! Να μην αμφιβάλλεις! Η νίκη θα είναι του Υιού μου! Αυτός αγίασε τώρα αυτόν τον τόπο και τον ετοίμασε για όσα θα γίνουν στο μέλλον. Οι δυνάμεις του σκότους αυξάνουν και ακόμη θα φοβίζουν τον κόσμο, αλλά θα αφανιστούν. Ο Υιός μου περιμένει τους ανθρώπους να επιστρέψουν στην πίστη. Σήμερα οι υιοί του σκότους είναι πιο ατρόμητοι από τους υιούς του φωτός. Έστω και αν σας φαίνεται ότι δεν υπάρχει πια πίστη στη γη, να ξέρετε ότι η απολύτρωση θα έλθει, αλλά με φωτιά και εμπρησμούς. Ο κόσμος πρέπει ακόμη να υποφέρει. Εδώ, όμως, υπάρχει πολλή πίστη και ήρθα να σας ενθαρρύνω. Κρατείτε την ομολογία σας. Ο κόσμος ανήκει στον Χριστό!
Μετά η Παναγία εξαφανίστηκε και εγώ έμεινα πλημμυρισμένος από ευτυχία. Κοίταξα το χέρι μου, αλλά δεν είχα τη φωτογραφία της Σέτας.
(Πηγή κειμένου για την εμφάνιση της Παναγίας: Ιωάννη Ιανολίδε, Συνταρακτικά περιστατικά φυλακισμένων Ρουμάνων Ομολογητών και Μαρτύρων του 20ου αιώνα, εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 2009, σ. 170-171.) από vatopaidi.wordpress.com



-Οι τελευταίες στιγμές του
Ο Βαλέριος εκοιμήθη στις 18 Φεβρουαρίου 1952. Δυο εβδομάδες νωρίτερα είχε καλέσει εναν συγκρατούμενο τον Νικολάε Ίτουλ, ομολογώντας ότι του απεκαλύφθη η ημέρα της κοιμήσεώς του: 18 Φεβρουαρίου. Τον παρακάλεσε να του ετοιμάσει ένα άσπρο πουκάμισο, εσώρουχο, ένα σπίρτο και ένα κομματάκι κερί. Επίσης του ζήτησε όπως μετά τον θάνατό του να του βάλει έναν σταυρό στο στόμα, έτσι ώστε εαν κάποτε το θελήσει ο Θεός να μπορέσουν να τον ταυτοποιήσουν.
Τη 18η Φεβρουαρίου - αφού το πρωί είχε εξομολογηθεί και είχε κοινωνήσει - ο Βαλέριος παρέδωσε την ψυχή του στα χέρια του Κυρίου. «Ήταν από τις ωραιότερες στιγμές που έζησα, αν και πέθαινε ο καλύτερός μου φίλος. Αλλά εκείνος ήταν που μου μετέδωσε μια εσωτερική ειρήνη και πληρότητα που με συνοδεύουν μέχρι και σήμερα» (μαρτυρία Ιοάν Ιανολίντε).
Γνωρίζοντας από καιρό ότι ο Βαλέριος θα πεθάνει, όλοι οι συγκρατούμενοί του πέρασαν με τη σειρά για να τον αποχαιρετήσουν. Παρά το ότι ήταν αδυνατισμένος για όλους είχε έναν καλό λόγο να πει.
Μεταξύ αυτών ήταν και ο Wurmbrand (πρόκειται για τον εβραϊκής καταγωγής προτεστάντη πάστορα Richard Wurmbrand). Κάποια στιγμή οι συγγενείς των κρατουμένων προμήθευσαν κάποιους απ΄αυτούς με στρεπτομυκίνη το οποίο τότε έκανε θαύματα στη θεραπεία των ασθενειών του πνεύμονα. Ο κρατούμενος Λεωνίντα Στρατάν, επειδή είχε καλυτερεύσει έδωσε την δική του στον Βαλέριο. Αυτός, ενώ θα μπορούσε να γίνει ο ίδιος καλά έδωσε την στρεπτομυκίνη στον πάστορα σώζοντάς του έτσι τη ζωή!) συγκινημένος και γεμάτος ευλαβεια, κάτι που δεν συνήθιζε:
«Δόξα τω Θεώ που έφτασα εδώ! Ο Θεός με έφερε εδώ για να σωθώ. Εδώ γνώρισα το Χριστό. Τα λόγια που μου είπες, όπως και η ορθόδοξη αλήθεια που μου απεκάλυψες, δεν θα μείνουν χωρίς καρπό. Συγχώρεσε με για ότι κακό σου έκανα. Προσευχήσου για μένα γιατί έχω ανάγκη αυτήν την προσευχή. Επιθυμώ όπως να μπούμε από την ίδια θύρα στην Βασιλεία του Θεού»!
Ο Βαλέριος του απάντησε: «Χαίρομαι που συναντηθήκαμε. Καταλαβαίνω την ταραχή σας, αλλά σας παρακαλώ να έρθετε στον Χριστό όπως κάποτε ο Απ. Παύλος, χωρίς δισταγμό. Να προσευχηθούμε μαζί για τον εκχριστιανισμό του εβραϊκού λαού. Η χάρη του Θεού να σας φέρει την Αλήθεια»!
Ο Wurmbrand ήταν βαθιά συγκινημένος. Γύρισε στο κρεβάτι του και συνέχισε να κοιτάει τον Βαλέριο...
...Απολύτως εξαντλημένος ο Βαλέριος εμπιστεύεται τις τελευταίες του σκέψεις στον φίλο του Ioan Ianolide: «Πρώτα απ΄όλα η σκέψη και η ψυχή μου βρίσκονται στον Κύριο. Ευχαριστώ που έφτασα εδώ. Τώρα πηγαίνω σ'Εκεινον. Σας παρακαλώ να Τον ακολουθείτε να Τον δοξάζετε και να Τον υπηρετείτε. Είμαι ευτυχισμένος που πεθαίνω για το Χριστό. Όλα είναι ένα θαύμα. Εγώ φεύγω αλλά εσείς έχετε μια ιερή αποστολή και έναν δύσκολο σταυρό να σηκώσετε. Στο βαθμό που θα μπορώ, από εκεί που θα βρίσκομαι θα προσεύχομαι για εσάς και θα είμαι δίπλα σας. Θα αντιμετωπίσετε πολλές θλίψεις. Να είστε δυνατοί. Να έχετε θάρρος και να προσεύχεσθε! Διατηρήστε την Αλήθεια αναλλοίωτη, χωρίς φανατισμούς. Η τρέλα της πίστεως είναι θεϊκή δύναμη, αλλά ακριβώς χάρη σ' αυτήν είναι ισορροπημένη και βαθιά ανθρώπινη. Να αγάπάτε και να υπηρετείτε τους συνανθρώπους σας. Έχουν ανάγκη βοήθειας αφού οι εχθροί προσπαθούν να τους ξεγελάσουν.
Ο αθεϊσμός θα νικηθεί αλλά προσέξτε από τι θα αντικατασταθεί»!
Που και που σταματούσε για να ανακτήσει δυνάμεις.
Σας ευχαριστώ από τα βάθη της ψυχής μου για όσα όλα κάνατε για μένα. Παρακαλώ να με συγχωρήσετε...Εάν κάποιον στενοχώρησα παρακαλώ να με συγχωρέσει...Σκέφτομαι με πολλή αγάπη την μητέρα μου και τις αδελφές μου. Ελπίζω να ακολουθήσουν το δρόμο του Κυρίου. Σας παρακαλώ να την φροντίζετε...Αυτά τα λόγια είναι η διαθήκη μου. Ο χριστιανισμός πρέπει να βάλει μια αρχή πιο κοντά στην αλήθεια..Παρακαλώ τους χριστιανούς πολιτικούς να ακολουθούν τη διδασκαλία του Χριστού. Οι ευθύνες τους είναι πολύ μεγάλες.


Ο άλλος μέγας ομολογητής π. Γκεόργκε-Κάλτσιου Ντουμιτρεάσα, συγκρατούμενος του νεομάρτυρος Βαλερίου, με την εικόνα του στα χέρια του.

Παρακάτω θα παραθέσουμε κάποιες μαρτυρίες συγκρατουμένων του Βαλέριου
1) Ο Βαλέριος μιλούσε σε όλους για τον Χριστό. Ήταν έκεί στο δωμάτιο 4 (σ.σ.στην Τίργκου Όκνα ήταν η φυλακή όπου έπαιρναν τους φυματικούς. Στο δωμάτιο 4 ήταν όλοι οι ετοιμοθάνατοι) ένας φοιτητής ιατρικής ο Τραιάν Μανίου. Ήταν παραπληγικός δηλαδή κατά το ήμιση παράλυτος με κατάκλισεις σ΄όλο το σώμα. Από τις κατακλίσεις (πληγή που προκαλείται λόγω της ανεπαρκούς αιμάτωσης στο σώμα κατάκοιτου ασθενούς) μύριζε σαν βόθρος. Του έβαζα κάθε μέρα επίδεσμο και του έβγαζα το πύον με τον καθετήρα. Συζητούσα μαζί του. Δεν ήταν πιστός. Ο Βαλέριος ο οποίος καθόνταν στο διπλανό κρεβάτι, μιλούσε μαζί του πολύ. Μια μέρα αποφάσισε να προσευχηθούμε μία εβδομάδα για τον Τραιάν και να λέμε όλοι πολλές φορές τον 50ο ψαλμό. Μετά από λίγες ημέρες ο Τραιάν ζήτησε να εξομολογηθεί και να κοινωνήσει. Μου έλεγε: «Μιχάλη, βρίσκομαι σε μια κατάσταση ευφορίας,την οποία δεν μπορώ να περιγράψω. Αισθάνομαι μια ανεκλάλητη χαρά».
2) Μια μέρα ο Βαλέριος πλησίασε τον πιο σκληρό φύλακα, για τον οποίο το ξύλο και οι βρισιές ήταν κάτι το συνηθισμένο: -Κύριε Τζεορτζέσκου, του λέει. Μια φορά ήρθε στον Χριστό ο πιο μεγάλος από τους ιερείς και έφερε μαζί του μια γυναίκα που είχε μοιχεύσει. Απευθυνόμενος στον Ιησού είπε: «Τι να κάνουμε με αυτήν την γυναίκα, αφού σύμφωνα με τον νόμο μας πρέπει να λιθοβοληθεί. Τότε ο Ιησούς τους απάντησε: «Ο αναμάρτητος υμών πρώτος βαλέτω λίθον επ'αυτήν». Εκείνοι που το άκουσαν έφυγαν και τότε λέει στη γυναίκα «Γύναι που εισίν; ουδείς σε κατέκρινεν».
Μετά από μερικές ώρες, ο Τζεορτζέσκου άνοιξε την πόρτα του κελιού και είπε: Δεν είχαν που να βασιστούν γι' αυτό δεν την σκότωσαν! Από εκείνη την ημέρα πάντως ο Τζεορτζέσκου άρχισε να δείχνει λίγη ανθρωπιά και να συμπεριφέρεται καλύτερα σε όσους είμασταν στην απομόνωση (μαρτυρία του Νικολάε Τριφόιου).
3) Εξαιτίας της πείνας, από την οποία υποφέραμε όλοι, όταν ερχόνταν η στιγμή να διαλέξουμε το ζυμαράκι μας εμφανίζονταν διαφωνίες. Ο Βαλέριος το γνώριζε αυτό και από ταπείνωση και χαλιναγώγηση έμπαινε τελευταίος στη σειρά, δηλαδή έπαιρνε το μικρότερο. Μερικοί ήταν ευχαριστημένοι για την εγκράτεια την οποία έδειχνε, άλλοι όμως επέμεναν όταν ήταν η σειρά του να πάρει εκείνος πρώτος. Ο Βαλέριος υπάκουσε στην επιθυμία τους και όταν ερχόνταν η σειρά του να διαλέξει πρώτος έπαιρνε κάποιο στην τύχη για να αποφύγει την λαιμαργία και για να μην το στερήσει από κάποιον αδελφό του. Αυτή η απλή πράξη του έγινε αργότερα παράδειγμα για όλους.(μαρτυρία Ιοαν Ιανολίντε).



4) Στην καθημερινή ζωή στις φυλακές εμφανίζονταν και κάποια προβλήματα σε κάθε κελί. Διαφωνίες για παράδειγμα που προέκυπταν για το πώς και πόσο θα αεριστεί ο καθένας, (σ.σ.επειδή από κάποια στιγμή και μετά οι φύλακες σταμάτησαν να τους βγάζουν ακόμη και στο προαύλιο, οι κρατούμενοι έπαιρναν βαθιές ανάσες σκύβοντας και βάζοντας την μύτη τους στην κάτω χαραμάδα της πόρτας), για το πότε θα περπατήσει ο καθένας σ' αυτά τα δυο μέτρα που έμεναν ακάλυπτα από τα κρεβάτια κ.τ.λ.
Ο Βαλέριος σώπαινε όταν εμφανίζονταν τέτοιου είδους συζητήσεις.
-Εσύ τι λες; τον ρωτούσαν
-Εγώ θα κάνω ότι εσείς αποφασίσετε. Αλλά εάν σ' αυτά τα μεγάλα βάσανα που περνάμε δεν μπορούμε να ζήσουμε αδελφικά, πώς μπορούμε να περιμένουμε οι άνθρωποι να μοιράσουν με δικαιοσύνη και αγάπη τα πλούτη όλης της γης; Εάν εδώ δεν μπορούμε να είμαστε καλοί, πώς θα μπορούμε να είμαστε όταν θα είμαστε ελεύθεροι και δυνατοί; Με λίγη αγάπη θα αισθανθούμε την χαρά να κάνουμε το θέλημα του αδελφού μας. Μας χρειάζεται μία βαθιά κατανόηση των ανθρώπων, εάν θέλουμε να ζήσουμε ειρηνικά (μαρτυρία Ιοάν Ιανολίντε).
5) Το φθινόπωρο του 1949 ο Βαλέριος εξαιτίας της φυματίωσης παρουσίασε την πρώτη αιμοπτυσία. Έπεσε κατακρέβατα. Μέρα με τη μέρα αδυνάτιζε. Ένας φίλος του πρόσφερε μία κόρα ψωμί από το μερίδιό του. Ο Βαλέριος αρνήθηκε λέγοντάς του: «Εγώ είμαι άρρωστος δεν είναι ανάγκη να αρρωστήσεις και εσύ».
Ωστόσο, όπως ο ίδιος έλεγε αργότερα συγκινημένος, εκείνη η αγνή ψυχή, το βράδυ έβαζε κρυφά τη μερίδα του στο δισάκι του ή στην καραβάνα του. Μπρος σε μια τόσο μεγάλη δύναμη αφοσίωσης ο Βαλέριος αισθανόταν την προστασία του Θείου ελέους.
Οι αιμοπτύσεις συνεχιζόνταν και δεν ήταν «ανθρωπιστικό» (εδώ ο συγγραφέας ειρωνεύεται τους κομμουνιστές) να αφήσουν τον κρατούμενο να πεθάνει. Τον πήγαν λοιπόν στο νοσοκομείο, τον έκλεισαν σ΄ένα δωμάτιο και τον φύλαγαν μέρα-νύχτα. Οι γιατροί ερχόνταν να τον εξετάσουν συνοδευόμενοι από τους φύλακες.
Κάποιο βράδυ μπήκε μέσα μια νοσοκόμα. Ο Βαλέριος την είχε δει κατά την επίσκεψη του γιατρού και είχε προσέξει ότι τα μάτια της ήταν δακρυσμένα. Είχε μεθύσει τον φύλακα και βρέθηκε γονατιστή δίπλα από τον Βαλέριο. Πήρε το χέρι του και το φίλησε.
-Πώς μπήκατε εδώ; ρώτησε εκείνος
-«Κοίμησα» τον φύλακα, χαμογέλασε εκείνη
-Τι θέλετε;
-Θέλω να σας βοηθήσω. Ζητήστε μου ό,τι θέλετε.
Ο Βαλέριος αισθάνθηκε την ειλικρίνειά της και βαθιά συγκινημένος είπε: «Διακινδυνεύσατε την ελευθερία σας για μένα..Ο Θεός να σας το ξεπληρώσει. Δε μπορείτε να με βοηθήσετε με τίποτα. Εάν πεθάνω εδώ, σας παρακαλώ να πείτε στην οικογένειά μου ότι έμεινα πιστός μέχρι τέλους και ότι είμαι χαρούμενος που δίνω τη ζωή μου για το Χριστό και για τον πλησίον. Ίσως γι' αυτό σας έδωσε ο Θεός θάρρος να έρθετε έως εδώ επειδή ότι κάνει ο άνθρωπος μπαίνει στην οικονομία του Θεού. Σας ευχαριστώ, δεν θα σας ξεχάσω και θα προσεύχομαι για σας....Τώρα πηγαίνετε!...Μην διακινδυνεύετε πιο πολύ! Εγώ βρίσκομαι στα χέρια του Θεού (μαρτυρία Ιοαν Ιανολίντε).
6) Η κατάσταση του Βαλέριου χειροτέρευε. Εξαιτίας της μακροχρόνιας παραμονής του στο κρεβάτι, της ακινησίας και της μη καλής κυκλοφορίας του αίματος του είχαν εμφανιστεί στο σώμα κατακλίσεις μεγάλες οι οποίες ήταν δύσκολο να θεραπευθούν και είχαν καλύψει ένα μεγάλο μέρος της πλάτης και των ποδιών. Άλλοι ασθενείς σε παρόμοιες καταστάσεις ούρλιαζαν και βλαστημούσαν, εξαιτίας του τρομερού πόνου και του τσούξιμου που προκαλούσαν οι πληγές. Τον Βαλέριο δεν τον άκουσα ποτέ να παραπονείται, αν και έβλεπες στο πρόσωπό του τον πόνο, ενώ στο πρόσωπό του έβλεπες δάκρυα πόνου όταν τον επίδεναν με αδελφική αγάπη οι μεταπτυχιακοί φοιτητές Ιον Γ.,Ναε Φ.,και Αριστίντε Λ. Τους επίδεσμους τους έφτιαχναν από κομμάτια σχισμένων πουκαμίσων, αλλά ελλείψη φαρμακευτικών ουσιών, το ύφασμα κολλούσε πάνω στην πληγή και όταν το ξεκολλούσαν προκαλούσε τρομερούς πόνους. Από το στόμα του Βαλέριου δεν ακούγόνταν κουβέντα, παρά μεγάλες σταγόνες ιδρώτα κάλυπταν το μέτωπό του. Οι γιατροί το παρατηρούσαν. Ήταν σημάδι ότι η υπομονή του είχε φτάσει στα όρια. Τότε σταματούσαν και τον άφηναν λίγο να συνέλθει.

Ο Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης ο Βούλγαρος



Μαρτύρησε στην Κωνσταντινούπολη στις 5 Μαρτίου 1784

Ο Άγιος καταγόταν από την Βουλγαρία, ήταν νέος 18 ετών, όμορφος στην όψη, γνώριζε δε και γράμματα.

Για κάποιο λόγο αρνήθηκε τον Χριστό και έγινε μουσουλμάνος.

Μετά από λίγο καιρό συναισθάνθηκε το μεγάλο κακό που έπαθε , μετανόησε, έφυγε από την πατρίδα του και πήγε στο Άγιο Όρος.

Εγκαταστάθηκε στην Ι.Μ. Μεγίστης Λαύρας, όπου έμεινε για τρία χρόνια, υπηρετώντας ένα ανάπηρο μοναχό και διαβάζοντας ιερά βιβλία. Επειδή τον έτυπτε η συνείδησή του για την άρνηση που είχε περιπέσει, ήταν πάντα λυπημένος, σκυθρωπός και με την όλη του εμφάνιση έδειχνε πως κάποιο μεγάλο κακό του είχε συμβεί.

Κάποια μέρα έφυγε από το Άγιο Όρος με την πρόφαση πως θα πήγαινε στην πατρίδα του. Έφθασε στην Κωνσταντινούπολη και εκεί φορώντας κόκκινο φέσι και κόκκινα παπούτσια μπήκε στην Αγιά Σοφιά , έκανε το σημείο του Σταυρού και προσκύνησε χριστιανικά. Μόλις τον είδαν οι παριστάμενοι Τούρκοι ταράχτηκαν, όρμησαν πάνω του και τον ρώτησαν με σκληρότητα γιατί κάνει έτσι. Ο Άγιος χωρίς να δειλιάσει ομολόγησε πως είναι Χριστιανός και ως Χριστιανός κάνει τον σταυρό του και προσκυνάει τον Χριστό που είναι αληθινός Υιός του Θεού και Θεός.

Προσπάθησαν με ποικίλους τρόπους να τον επαναφέρουν στο Ισλάμ αλλά δεν τα κατάφεραν.

Βλέποντας τη σταθερότητά του στην πίστη του Χριστού, τον αποκεφάλισαν έξω από την Αγία Σοφία και έτσι έλαβε ο μακάριος τον στέφανο του μαρτυρίου.

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΓΓΕΛΗΣ



Καταγόνταν από το Άργος και ήταν γιατρός. Πρόσφερε θεραπεία στα σώματα και παρηγοριά στις ψυχές των ανθρώπων.
Κάποια στιγμή ένιωσε την ανάγκη να μαρτυρήσει για τον Χριστό. Ξαφνικά έγινε μουσουλμάνος. Δεν έφτανε όμως αυτό, αλλά προκάλεσε και ένα επεισόδιο και οι τουρκικές αρχές τον εξόρισαν στη Χίο.
Εκεί κατάλαβε το λάθος του, μετανόησε και ζητούσε όλη μέρα συγχώρεση από τον Θεό.
Άρχισε τότε να κηρύττει την πίστη στο Χριστό χωρίς να φοβάται. Οι τούρκοι τον συνέλαβαν και αφού τον έδειραν με μανία τον έκλεισαν στη φυλακή του κάστρου της Χίου.
Ο Αγγελής δεν άλλαξε γνώμη και τελικά μαρτύρησε στις 3 Δεκεμβρίου του 1813.

Ο Άγιος Ανδρέας ο Απόστολος και Πρωτόκλητος



Ο Ανδρέας καταγόταν από την Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας, ήταν αδελφός του πρωτοκορυφαίου Αποστόλου Πέτρου και το επάγγελμά του ήταν ψαράς.

Ο Άγιος Ανδρέας ήταν ο πρώτος που κάλεσε ο Ιησούς για μαθητή του για αυτό ονομάζεται Πρωτόκλητος. Μάλιστα πριν από αυτό υπήρξε μαθητής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.

Την Πεντηκοστή αφού έλαβε την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος όπως και οι άλλοι μαθητές, άρχισε να διδάσκει τον Λόγο του Κυρίου, να βαπτίζει και να ιδρύει εκκλησίες. Έκανε περιοδείες και προσέφερε μεγάλο ιεραποστολικό έργο στην Μικρά Ασία, στην Κωνσταντινούπολή, στην Θράκη, στην Θεσσαλία και στην Πελοπόνησσο.

Κάποια στιγμή έφτασε στην Παλαιά Πάτρα της Αχαΐας όπου δίδασκε, βάπτιζε χριστιανούς και με τις προσευχές του θεράπευσε θαυματουργικά πολλούς ασθενείς ανάμεσά τους και την Μαξιμίλλα που ήταν η γυναίκα του άρχοντα της πόλης του Αιγεάτη. Η Μαξιμίλλα βαπτίστηκε χριστιανή και παρά τις πιέσεις του άντρα της δεν δεχόταν να ξαναγίνει ειδωλολάτρισα. Αυτό εξόργισε τον Αιγεάτη και φυλάκισε τον Άγιο Ανδρέα.

Παρόλο που έδωσε εντολή να σταυρωθεί ο Άγιος, φοβήθηκε την οργή του λαού που τον αγαπούσε πολύ και πήγε να τον κατεβάσει από τον σταυρό. Όμως ο Άγιος του είπε: «Καλύτερα είναι να σώσεις τον εαυτό σου από τα δεσμά της απιστίας, παρά εμένα από τον σταυρό.» Ο Αιγεάτης κατάλαβε πόσο άσχημα του είχε φερθεί και έδωσε τέλος στην ζωή του πέφτοντας από ένα γκρεμό.

Είναι πολιούχος της Πάτρας και στον ναό του Αγίου Ανδρέα φυλάσσεται μέχρι σήμερα ο σταυρός πάνω στον οποίο άφησε την τελευταία του πνοή ο Άγιος. Η εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 30 Νοεμβρίου.

ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΥΠΑΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ(με άφθαρτο λείψανο)+10 Ιανουαρίου 1882

Ό ιερομόναχος μεγαλόσχημος Άντύπας γεννήθηκε στο χωριό Καλαποντέστι του νόμου Μπακάου Μολδαβίας το 1816. Οι γονείς του ήταν ορθόδοξοι καί πολύ ευλαβείς. Ό πατέρας του, Λουκιανός, ήταν διάκονος στην εκκλησία του χωρίου του, ενώ ή μητέρα του Αικατερίνη, αργότερα,όταν ο Αγ.Αντύπας έφυγε για το μοναστηρι έγινε μοναχή με το όνομα Ελισάβετ. Για πολύ καιρό δεν είχαν παιδιά. Μετά τίς επίμονες όμως προσευχές τους γεννήθηκε ένα παιδί,πού το ώνόμασαν Αλέξανδρο.

Ή γέννησις του παιδιού πού επρόκειτο να άναδειχθή στο μέλλον πνευματικός μαχητής σημαδεύτηκε με την θεία ευαρέσκεια, διότι ή μητέρα του τον έγέννησε χωρίς πόνους ή κάποια ασθένεια.Ήταν ένας χαρακτήρας κλειστός και μοναχικός .Λέγεται ότι όταν ήταν παιδί και έβοσκε τα πρόβατα του σπιτιού τους στα γύρω δάση, έπιανε τα δηλητηριώδη φίδια με τα χέρια του χωρίς φόβο καί χωρίς να δαγκώνεται άπ' αυτά προς κατάπληξη αλλά και φόβο πολλών συντοπιτών του.Ήταν προικισμένος από τον Θεό με μεγάλα πνευματικά δώρα, ήταν όμως απλός καί τελείως αδέξιος για γράμματα παρότι προσπαθούσε πολύ.
Πριν τελειώσει το σχολείο πέθανε ο πατέρας του .Η μητέρα του τον έστειλε να μάθει την τεχνη της βιβλιοδεσίας,το αφεντικό του όμως τον κακομεταχειριζόνταν.Ευτυχώς με τη βοήθεια του Θεού γρήγορα έμαθε και επέστρεψε στο σπίτι του.Όταν ήταν 20 ετών ο Αλέξανδρος και ενώ προσευχόνταν, περιβλήθηκε ξαφνικά από ένα θαυμαστό καί εξαίσιο φως, το όποιον έγέμισε την καρδιά του από μία άνεκλάλητη χαρά. Από τα μάτια του έτρεχαν ως ρυάκια τα δάκρυα καί αισθάνθηκε με αυτό το θείο φως μία πρόσκλησι. Αυ¬τός έκραξε με χαρά απαντώντας σ' αυτή την πρόσκλησι: «Κύριε, εγώ θέλω να γίνω μοναχός». Άλλα ό Κύριος με θεία οικονομία τον άφησε να πέραση καί διαφόρους πειρασμούς.Για δύο χρόνια(1836-1837)εγκαταστάθηκε στη Μονή Καλνταρουσάνι εκπληρώνοντας με μεγάλη αυταπάρνηση όλες τις υπηρεσίες που του ανέθεταν.

Με την ευλογία του πεπειραμένου γέροντος Δημητριου,ηγουμένου της Μονής Μπράζι,,έφυγε για το Αγιον Όρος αφού πρώτα εκάρη μοναχός παιρνωντας το όνομα Αλύπιος
Στο Άγιο Όρος έμεινε σ΄ένα κελί όπου ασκήτευαν συμπατριώτες του,οι ιερομόναχοι Νήφων και Νεκτάριος οι οποίοι τον συμβούλεψαν να κοπιάσει πρώτα στο έργο της υπακοής σ’ένα κοινόβιο.Έτσι για τέσσερα χρόνια έμεινε στη Μονή Εσφιγμένου.Όταν επέστρεψε στους ρουμάνους γέροντες έλαβε το μέγα αγγελικό σχήμα παίρνοντας το όνομα Αντύπας,δίνοντάς του ταυτόχρονα την ευλογία να ακολουθήσει την μοναχική ζωή στην έρημο.

Εκείνη την εποχή άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά η επιθυμία του π.Νήφωνος να χτίσει στο Άγιο Όρος μια Ρουμανική Σκήτη.Γι’αυτόν τον λόγο αγόρασε ένα μετόχι στο Ιάσιο της Ρουμανίας και με την υλική βοήθεια που έστελναν από εκεί τέθηκαν οι βάσεις για να χτιστεί η Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου.Ζήτησαν τη βοήθεια του Αγ.Αντύπα και αυτός δέχθηκε να βοηθήσει.Πρώτα χειροτονήθηκε διάκονος και ιερέας και μετά την αποχώρηση του γέροντα Νήφωνος για τρία χρόνια στο Ιάσιο ανέλαβε την καθοδήγηση των εργασιών.Αργότερα ο Άγ.Αντύπας εστάλη στο Μετόχι της μονής στο Ιάσιο της Ρουμανίας.Ακόμη και σ’αυτήν την πολύβουη πόλη ο γέροντας εκόπιαζε όπως και στην έρημο του Αγ.Όρους.Ο μητροπολίτης Μολδαβίας Ιωσήφ εξετίμησε την ασκητική του ζωή,τον ζήλο του και την πνευματικότητά του και τον εδιόρισε πνευματικό σε δυο γυναικεία μοναστήρια.Ο ίδιος όμως αναζητούσε την ησυχία του Αγ.Όρους,ο π.Νήφωνας του αρνήθηκε όμως την επιστροφή του εκεί
Έπειτα μαζί με τον π.Νήφωνα έφυγαν για την Ρωσία με σκοπό να μαζέψουν δωρεές για να αποπερατωθεί η σκήτη.
Ο Άγ Αντύπας στη Ρωσία έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από ανθρώπους όλων των κοινωνικών τάξεων.Άνθρωποι από την Μόσχα και την Αγ.Πετρούπολη ερχόνταν να τον συμβουλευτούν.Οι μητροπολίτες Πετρουπόλεως Ισίδωρος και Μόσχας Φιλάρετος συζητούσαν μαζί του για διάφορα πνευματικά θέματα.
Πριν φύγει για τη Ρωσία είχε πει στον π.Νήφωνα ότι«δεν μ’αφήνεις να παω στο Άγ.Όρος και με παίρνεις μαζί σου στη Ρωσία.Εγώ αισθάνομαι ότι πηγαίνοντας εκεί θα ανήκω πια στους ρώσους και όχι σ’εσάς»
Πραγματικά έτσι έγινε.Χάρη στον σεβασμό προς το πρόσωπό του και την εμπιστοσύνη που ενεπνεε έφερε την αποστολή του εις πέρας συγκεντρώνοντας πολλά χρήματα και υλικά αγαθά για την Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου.
Παίρνωντας ευλογία από τον γέροντά του ανεχώρησε για την Μονή Βαλαάμ.Εκεί τον εντυπωσίασε η πνευματική ζωή του μοναστηριού αλλά και οι ησυχαστικές καλύβες της ερημικής περιοχής της.Εγκαταστάθηκε σ’ένα μικρό κελί της σκήτης των Αγ.Πάντων.Εκτός από τις ορισμένες ακολουθίες διάβαζε κάθε μέρα τους Χαιρετισμούς της Παναγίας κάνοντας τριακόσιες μετάνοιες.Εκτός από την αένναη προσευχή του, καθημερινά μνημόνευε όσους κατά καιρούς έκαναν δωρέες και τον βοήθησαν στον σκοπό του.Με πολλή αγάπη συνομιλούσε με όσους ζητούσαν τη συμβουλή του.Την πρώτη εβδομάδα της Μεγ.Τεσσαρακοστής δε γευόνταν τίποτα,το ίδιο και την Δευτέρα,την Τετάρτη και την Παρασκεύη ολόκληρου του έτους.
Ο Άγ Αντύπας σ’όλη του τη ζωή είχε τον νου του στο Θεό και δεν ποθούσε τίποτα κοσμικό.Παρόλες τις υπακοές που έκανε κατά καιρους και τις ευθύνες που του είχαν αναθέσει είχε αποδιώξει κάθε βιοτική μέριμνα.Ζούσε σε απόλυτη φτωχεία.Λέγεται ότι το κελί του ήταν αδειανό από κάθε περιττό πράγμα.Δεν είχε ούτε κρεβάτι ,ούτε καρέκλα παρά ένα μικρό τραπεζάκι όπου τοποθετούσε τα βίβλια προσευχών και διάφορα πνευματικά βιβλία.Κάτω είχε στρωμένη μια κουβέρτα όπου εξάπλωνε όταν εξαντλείτο από τον κόπο των νυχτερινών προσευχών του.

Το Μέγα Σάββατο του τελευταιόυ έτους λειτούργησε στη Μονή.Στο τέλος της Θ.Λειτουργίας απεκάλυψε σ’έναν στενό μαθητή του:«Την ώρα της Θείας Κοινωνίας κοιτάζοντας από το ιερό έπεσε η ματιά μου στους μοναχούς που κοινωνούσαν.Το πρόσωπο μερικών απ’αυτούς έλαμπε σαν τον ήλιο.Δεν ξέρω πώς να τους ονομάσω αυτούς τους μοναχούς και ποτέ δεν ξαναείδα τέτοιο πράγμα»Το φθινόπωρο του ίδιου έτους,ενώ προσευχόνταν στο κελί του ακούστηκε ένας θόρυβος.Μια εικόνα της Παναγίας που είχε φέρει από το Άγιον Όρος μετακινήθηκε ενώ άλλες εικόνες έπεσαν κάτω.Η εικόνα της Παναγίας ήρθε και στάθηκε πάνω από το στήθος του αγίου.Αυτός συγκινημένος την πήρε και την έβαλε στη θέση της.Αυτό το συμβάν το διηγήθηκε σ’έναν μαθητή του τρεις μέρες πριν την κοίμησή του.Την τελευταία ημέρα της ζωης του ζήτησε να γίνει η Θεία Λειτουργια πιο νωρίς και να κοινωνήσει των Αχράντων Μυστηρίων.Τη στιγμη που ένας μαθητής του εδιάβαζε την ενάτη και τους Χαιρετισμούς της Παναγίας ανεχώρησε για τους ουρανούς.Ήταν η δεκάτη Ιανουαρίου 1882.
Το 1883 βλέποντας οι πατέρες της Μονής Βαλαάμ ότι εμφανιζόνταν στους μαθητές του και ότι τον τίμουν ως άγιο ανέθεσαν στον πατέρα Ποιμήν να γράψει τον βίο του.Σ’αυτόν είχε διηγηθεί τον βίο του ο Άγ.Αντύπας έναν χρόνο πριν από την κοίμησή του.
Ο βίος του εκτυπώθηκε στην Αγ.Πετρούπολη το 1883 και το 1893,ενώ το 1906 το Άγιο Όρος τον τιμούσε ήδη ως άγιο.Το 1997 στον τόπο γέννησής του χτίστηκε μονή.Το λείψανό του βρίσκεται στην Ιερά Μονή Βαλαάμ.

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ



Ο Άγιος Αντώνιος γεννήθηκε στην Αίγυπτο, από γονείς ευσεβείς. Δεν μορφώθηκε, αλλά όμως πήγαινε τακτικά στην εκκλησία μαζί με τους γονείς του και με ευλάβεια παρακολουθούσε τις ιερές ακολουθίες. Από μικρός δεν είχε απαιτήσεις, όπως συνηθιζόταν από τους άλλους νέους, ούτε
ενδιαφερόταν ποτέ για τα ωραία φαγητά ή τα ενδύματα. Ευχαριστιόταν μόνο με όσα βρισκόνταν μέσα στο σπίτι του.
Ύστερα από το θάνατο των γονιών του, βοηθούσε την αδελφή του στις οικιακές εργασίες. Σκεπτόταν όμως πάντοτε τα κατορθώματα των Αγίων και θαύμαζε τον τρόπο με τον οποίο ακολουθούσαν τον Χριστό οι Απόστολοι και οι Μάρτυρες. Του προξένησε μεγάλη εντύπωση όταν μπήκε στην εκκλησία κάποτε και άκουσε την ευαγγελική περικοπή στην οποία ο Κύριος είπε στον πλούσιο: «Αν θέλεις να`σαι τέλειος, πήγαινε, πώλησε τα υπάρχοντα σου και δώσε τα στους πτωχούς». Μόλις άκουσε την περικοπή αυτή, χωρίς να χρονοτριβήσει, την έβαλε σε εφαρμογή. Πούλησε όλα τα κινητά του και όσα λεφτά πήρε, τα μοίρασε στους πτωχούς.
Στο απέναντι χωριό του Αντωνίου υπήρχε ένας ενάρετος μοναχός που τον άκουγε με προσοχή και αποκοίμιζε μεγάλη ωφέλεια. Συχνά αγρυπνούσε όλη τη νύχτα. Έτρωγε μόνο μία φορά την ημέρα, μετά τη δύση του ηλίου, και κάθε δύο ή τρεις μέρες έτρωγε ψωμί και έπινε νερό. Κοιμόταν στην ψάθη ή κάτω στη γη, διότι πίστευε ότι οι νέοι πρέπει να βασανίζουν τη σάρκα όσο περισσότερο μπορούν, επειδή όταν οι ηδονές του σώματος εξασθενούν, τόσο η ψυχή δυναμώνει, σύμφωνα με τον Απόστολο, και αποκτά μεγαλύτερη διάθεση για άσκηση. Σε ένα χρονικό διάστημα διάλεξε για κατοικία του έναν από τους τάφους του νεκροταφείου που βρισκόταν μακριά από το χωριό, αφού έδωσε εντολή σε ένα γνωστό του να του φέρνει ψωμί κάθε λίγες μέρες και σαν φεύγει να του κλείνει
την πόρτα του τάφου που είχε σαν σπίτι του.
Όταν ήταν 35 χρονών ο Άγιος Αντώνιος θέλησε να πάει στην έρημο να κατοικήσει. Στο δρόμο του
βρήκε ένα παλιό φρούριο γεμάτο από ερπετά. Εκεί λοιπόν αποφάσισε να κατοικήσει. Τα ερπετά μόλις τον είδαν έφυγαν και αφού έκλεισε την είσοδο έμεινε μόνος του. Στο φρούριο εκείνο έμεινε αρκετά χρόνια, και με τη θεία χάρη του και τις ψυχωφελείς συμβουλές του, πολλοί θέλησαν να γίνουν μονάχοι και έτσι σε λίγο καιρό η έρημος μετατράπηκε σε πόλη από μοναστήρια. Ο Άγιος Αντώνιος είχε κάνει πολλά θαύματα με την παρουσία του Ιησού Χριστού, και είχε διδάξει πολύ κόσμο. Ταξίδεψε αρκετά στη ζωή του, και είχε γίνει ξακουστός παντού. Ερχόταν συνεχεία πολύς κόσμος στο κελί του για να τους βοηθήσει.
Όταν ο Άγιος Αντώνιος έγινε 105 χρονών, προαισθάνθηκε το θάνατό του. Για αυτό πήγε και χαιρέτησε όλους τους μοναχούς διότι θα αναχωρούσε στην αιώνια πατρίδα τους είπε. Ύστερα από λίγο ασθένησε και κάλεσε στο κελί του τους δύο μαθητές του τον Μακάριον, και Αματάν, που τον υπηρετούσαν 15 χρόνια και τους είπε ότι τώρα που πεθαίνει, να μοιράσουν τα ιμάτια του στον κόσμο και να κρατήσουν αυτοί το τρίχινο ένδυμα του και να ζωστούν τον Κύριο διότι πια ο Αντώνιος δεν είναι μαζί τους σωματικά, και να θάψουν σε απόκρυφο μέρος το σώμα του, για να το λάβει κατά την ανάσταση του άφθαρτο και σώο. Έτσι λοιπόν στις 17 Ιανουαρίου το 356 πέθανε. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 17 Ιανουαρίου.

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ



Ο Άγιος Αντώνιος γεννήθηκε στην Αίγυπτο, από γονείς ευσεβείς. Δεν μορφώθηκε, αλλά όμως πήγαινε τακτικά στην εκκλησία μαζί με τους γονείς του και με ευλάβεια παρακολουθούσε τις ιερές ακολουθίες. Από μικρός δεν είχε απαιτήσεις, όπως συνηθιζόταν από τους άλλους νέους, ούτε
ενδιαφερόταν ποτέ για τα ωραία φαγητά ή τα ενδύματα. Ευχαριστιόταν μόνο με όσα βρισκόνταν μέσα στο σπίτι του.
Ύστερα από το θάνατο των γονιών του, βοηθούσε την αδελφή του στις οικιακές εργασίες. Σκεπτόταν όμως πάντοτε τα κατορθώματα των Αγίων και θαύμαζε τον τρόπο με τον οποίο ακολουθούσαν τον Χριστό οι Απόστολοι και οι Μάρτυρες. Του προξένησε μεγάλη εντύπωση όταν μπήκε στην εκκλησία κάποτε και άκουσε την ευαγγελική περικοπή στην οποία ο Κύριος είπε στον πλούσιο: «Αν θέλεις να`σαι τέλειος, πήγαινε, πώλησε τα υπάρχοντα σου και δώσε τα στους πτωχούς». Μόλις άκουσε την περικοπή αυτή, χωρίς να χρονοτριβήσει, την έβαλε σε εφαρμογή. Πούλησε όλα τα κινητά του και όσα λεφτά πήρε, τα μοίρασε στους πτωχούς.
Στο απέναντι χωριό του Αντωνίου υπήρχε ένας ενάρετος μοναχός που τον άκουγε με προσοχή και αποκοίμιζε μεγάλη ωφέλεια. Συχνά αγρυπνούσε όλη τη νύχτα. Έτρωγε μόνο μία φορά την ημέρα, μετά τη δύση του ηλίου, και κάθε δύο ή τρεις μέρες έτρωγε ψωμί και έπινε νερό. Κοιμόταν στην ψάθη ή κάτω στη γη, διότι πίστευε ότι οι νέοι πρέπει να βασανίζουν τη σάρκα όσο περισσότερο μπορούν, επειδή όταν οι ηδονές του σώματος εξασθενούν, τόσο η ψυχή δυναμώνει, σύμφωνα με τον Απόστολο, και αποκτά μεγαλύτερη διάθεση για άσκηση. Σε ένα χρονικό διάστημα διάλεξε για κατοικία του έναν από τους τάφους του νεκροταφείου που βρισκόταν μακριά από το χωριό, αφού έδωσε εντολή σε ένα γνωστό του να του φέρνει ψωμί κάθε λίγες μέρες και σαν φεύγει να του κλείνει την πόρτα του τάφου που είχε σαν σπίτι του.
Όταν ήταν 35 χρονών ο Άγιος Αντώνιος θέλησε να πάει στην έρημο να κατοικήσει. Στο δρόμο του
βρήκε ένα παλιό φρούριο γεμάτο από ερπετά. Εκεί λοιπόν αποφάσισε να κατοικήσει. Τα ερπετά μόλις τον είδαν έφυγαν και αφού έκλεισε την είσοδο έμεινε μόνος του. Στο φρούριο εκείνο έμεινε αρκετά χρόνια, και με τη θεία χάρη του και τις ψυχωφελείς συμβουλές του, πολλοί θέλησαν να γίνουν μονάχοι και έτσι σε λίγο καιρό η έρημος μετατράπηκε σε πόλη από μοναστήρια. Ο Άγιος Αντώνιος είχε κάνει πολλά θαύματα με την παρουσία του Ιησού Χριστού, και είχε διδάξει πολύ κόσμο. Ταξίδεψε αρκετά στη ζωή του, και είχε γίνει ξακουστός παντού. Ερχόταν συνεχεία πολύς κόσμος στο κελί του για να τους βοηθήσει.
Όταν ο Άγιος Αντώνιος έγινε 105 χρονών, προαισθάνθηκε το θάνατό του. Για αυτό πήγε και χαιρέτησε όλους τους μοναχούς διότι θα αναχωρούσε στην αιώνια πατρίδα τους είπε. Ύστερα από λίγο ασθένησε και κάλεσε στο κελί του τους δύο μαθητές του τον Μακάριον, και Αματάν, που τον υπηρετούσαν 15 χρόνια και τους είπε ότι τώρα που πεθαίνει, να μοιράσουν τα ιμάτια του στον κόσμο και να κρατήσουν αυτοί το τρίχινο ένδυμα του και να ζωστούν τον Κύριο διότι πια ο Αντώνιος δεν είναι μαζί τους σωματικά, και να θάψουν σε απόκρυφο μέρος το σώμα του, για να το λάβει κατά την ανάσταση του άφθαρτο και σώο. Έτσι λοιπόν στις 17 Ιανουαρίου το 356 πέθανε. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 17 Ιανουαρίου.

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ



Ο απόστολος Φίλιππος ήταν από τη Βησθαϊδά της Γαλιλαίας. Από μικρός είχε μεγάλο πόθο στο Νόμο και επεδόθει στα μαθήματα του Μωυσή, σύμφωνα με την συνήθεια των τότε δασκάλων των Ιουδαίων που μάθαιναν πρώτα τους νέους αυτές τις βίβλους, έπειτα τους εξηγούσαν και αλλά όσα μπορούσαν. Από αυτά ο Φίλιππος κατάλαβε ό,τι αφορούσε τον ερχομό του Χριστού μας και τα φύλαγε στην καρδιά του. Οι ψαράδες πήγαιναν συχνά στις όχθες του Ιορδάνη για να ακούν το αυστηρό κήρυγμα του ερημίτη που ωστόσο τόση γοητεία έφερνε στην καρδιά τους. Εκεί γνώρισαν τον Απεσταλμένο του Θεού.
Πρώτους κάλεσε ο Λυτρωτής μας τον Ανδρέα και Ιωάννη, τρίτο τον Πέτρο, που τον έφερε ο αδελφός του Ανδρέας, τέταρτο ο ίδιος ο Χριστός κάλεσε τον Φίλιππο στην ακροθαλασσιά λέγοντας του: ακολούθει μοι.
Ο Φίλιππος ακολούθησε ολόψυχα τον Λυτρωτή και όλα τα απαρνήθηκε για την αγάπη Του. Δεν έφυγε ποτέ κοντά από τον Χριστό, αξιώθηκε να Τον δει τόσες φορές μετά την Ανάσταση Του και δέχτηκε την πύρινη γλώσσα του Άγιου Πνεύματος.
Οι Πράξεις των Απόστολων αναφέρουν ότι ο Φίλιππος κήρυξε το Χριστό στη Σαμάρεια. Έκανε πολλά θαύματα σε σημείο που να αισθάνεται κατάπληξη ο λαός. Αυτός ο λαμπρός και μέγας του Κύριου απόστολος εκήρυτε το Ευαγγέλιο στις πόλεις της Λυδίας και της Μοισιάς που ήταν χώρες
της νότιου Μικράς Ασιας, συνοδευόμενος από τον Απόστολο Βαρθολομαίο και την αδελφή του Μαριάμνη. Υπέστησαν πολλά βασανιστήρια από τους άπιστους: τους έδειραν, τους φυλάκισαν, τους λιθοβόλησαν. Όταν ήταν στην Ιεράπολη τον παρέδωσαν στους άρχοντες, που αφού τον βασάνισαν και τον έδειραν, τον έδεσαν από τους αστράγαλους και τον κρεμάσαν. Ξαφνικά έγινε μεγάλος σεισμός και χάθηκαν πολλοί. Τότε οι κάτοικοι μετάνιωσαν και παρακαλούσαν με δάκρυα τον Άγιο, να τους συχωρέσει.
Επειδή η μετάνοια τους ήταν ειλικρινής ο Πανάγαθος τους σπλαχνίστηκε και έπαυσε ο σεισμός. Είδαν σε οπτασία μια κλίμακα από την γη ως τα ουράνια. Αυτός έγινε ο σωτήριος δρόμος για αυτούς. Ομολογώντας ότι ο Χριστός είναι Θεός αληθινός, θέλησαν να ξεκαρφώσουν από τον σταυρό τον Φίλιππο. Αυτός δεν θέλησε ξέροντας ότι σύντομα θα πήγαινε κοντά στον αγαπημένο του Χριστό, αλλά τους δίδαξε και από τον σταυρόν και τους συμβούλεψε να υπακούσουν στον Πανάγαθο. Μετά προσευχήθηκε και παρέδωσε την άγια του ψυχή.
Η Εκκλησία μας γιορτάζει την μνήμη του στις 14 Νοέμβριου.

Άγιος Αρίστων ο θαυματουργός επίσκοπος Αρσινόης
(22 Φεβρουαρίου)

"Αυτή η αλλοίωσις της δεξιάς του Υψίστου" (ψαλμ. οστ', 11). Τούτη η αλλοίωση και μεταβολή που παρατηρήθηκε αυτόν τον καιρό στον λαό μας, υπήρξε έργο εξ ολοκλήρου της αγάπης του Θεού.

Τα λόγια αυτά του ψαλμωδού που ειπώθηκαν κάποτε για τον εκλεκτό και περιούσιο λαό του Θεού, τον ισραηλιτικό, βρίσκουν πλήρη την εφαρμογή τους και στον λαό μας, τον μαρτυρικό λαό της Κύπρου μας.
Νησί της Αφροδίτης απεκαλείτο παλαιά το νησί μας. Από τους αφρούς της Παφίας θάλασσας πιστευόταν πώς είχε γεννηθεί κάποιο πρωινό η θεά αυτή, του έρωτα η θεά. Κι η λατρεία της στο νησί μας και οι γιορτές που γινόντουσαν προς τιμή της καθ' όλη την αρχαιότητα, αποτελούσαν ένα εξαιρετικό γεγονός. Κάποια μάλιστα εποχή του έτους, πλήθη πιστών της θεάς από όλα τα γύρω μέρη ερχόντουσαν εδώ για τη λατρεία της. Έτσι η Κύπρος μας ως νησί της θεάς αυτής, είχε καταντήσει τόπος της αμαρτίας και της διαφθοράς.

Όταν όμως "η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις" παρεχώρησε την ευλογία, ένα καράβι από αυτά που ερχόντουσαν στο νησί μας, να φέρει κάποτε μαζί του ως επιβάτες και τους Αποστόλους Βαρνάβα, Παύλο και Μάρκο, τον μετέπειτα και ευαγγελιστή (45 μ.Χ.), η κατάσταση πολύ γρήγορα άλλαξε ριζικά. Το κήρυγμα περί του Εσταυρωμένου Ιησού, που με βαθιά πίστη έσπειραν οι εργάτες αυτοί του Ευαγγελίου αφειδώλευτα στις καρδιές των κατοίκων του νησιού, από τα μέρη που πέρασαν και με ζήλο φλογερό συνέχισαν οι διάδοχοι των, είχε το ανάλογο αποτέλεσμα, Τη λατρεία των ειδώλων με όλες τις γνωστές επιπτώσεις στη ζωή των οπαδών της ειδωλολατρίας, αντικατέστησε η λατρεία του γλυκύτατου Ιησού με όλα τα ζηλευτά γνωρίσματα της. Μία πλήρης αλλαγή. Τούτο διακηρύττει και ο Απόστολος: "Ου δε επλεόνασεν η αμαρτία υπερεπερίσσευσεν η χάρις". Εκεί που πληθύνθηκε η αμαρτία δόθηκε αφθονώτερο η χάρις, δηλαδή η έκφραση της εύνοιας και αγαθότητας και αγάπης του Θεού στα πλάσματα Του. Ευλογημένη εύνοια! Εκεί που της Αφροδίτης η λατρεία είχε εξυψώσει την ακολασία και διαφθορά σε τρόπο ζωής, της αρετής η ανώτερη ζωή, που είναι καρπός της ηθικής διδασκαλίας του ταπεινού διδασκάλου της Γαλιλαίας, αρχίζει λίγο-λίγο να προβάλλεται παντού. Τον σάπιο και διεφθαρμένο κόσμο του νησιού διαδέχεται ένας καινούργιος κόσμος καλωσύνης και αλληλεγγύης, κόσμος αυτοθυσίας και αγάπης. Το νησί της Αφροδίτης σε μικρό χρονικό διάστημα γίνεται νήσος της Παναγίας, νήσος των Αγίων.
Ναί! "Νήσος των Αγίων". Ένας μεγάλος αριθμός αγίων προσώπων γεννήθηκαν κι έζησαν, μα και έδρασαν στο νησί μας. Ανάμεσα στα πρόσωπα αυτά ξεχωριστή προβάλλει τούτο τον καιρό - τέλος τέταρτου αιώνα και αρχές πέμπτου - η φυσιογνωμία του αγίου Αρίστωνος ή όπως τον λέγει ο λαός μας του αγίου Αρίστου. Για τη σεβαστή αυτή μορφή, με οδηγό και βάση τα όσα μας διέσωσε ο άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος, η μεγάλη αυτή και εξαιρετική επίσης μορφή της Εκκλησίας της νήσου μας, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια χλωμή εικόνα του μεγαλείου του. Είπαμε χλωμή εικόνα του αγίου Αρίστωνος, γιατί στο εγκώμιο και τα όσα γράφει γι' αυτόν ο άγιος Νεόφυτος, καθώς και για δύο άλλους ακόμη Επισκόπους μαζί του, ελάχιστα αναφέρονται για τη ζωή του. Ιδού το εγκώμιο:

"Αρκάδιος ο θαυμάσιος, και ο της νίκης επώνυμος, Νίκων ο μέγας, και Αρίστων ο περιβόητος κατά δαιμόνων άριστος αριστεύει η τρίφθογγος λύρα του Πνεύματος, η τρίδομος βάσις της Εκκλησίας, η τρισσέσοπτρος των αγαθών επιφάνεια, η τρίσειρος των δογμάτων πλοκή, η της Τριάδος τριπαράστατος παραστάς, η τρίφθογγος περί της Τριάδος φθογγή, η τρίφωτος της τρισηλίου μονάδος θεραπαινίς, η τρισαυγέστατος δαδουχία των εν σκότει κειμένων, η τρισόλβιος της τρικατοίκου κτίσεως διδαχή, η τρίστυλος της εκκλησίας κρηπίς, η τρισαυγής της αχώριστου Τριάδος πανσεβάσμιος οίκησις".

"Περιβόητος κατά δαιμόνων άριστος αριστεύς" λοιπόν ο Αρίστων, ο ξακουστός της Αρσινόης επίσκοπος. Αυτή την εποχή και μέχρι της υποταγής της Εκκλησίας της νήσου μας στους Λατίνους (1220) στην επαρχία της Πάφου υπήρχαν δύο επίσκοποι. Ένας στην περιοχή της Πάφου με έδρα τη Νέα Πάφο και άλλος στην περιοχή Αρσινόης με έδρα την Αρσινόη, εκεί που βρίσκεται σήμερα η Πόλη της Χρυσοχούς. Σύμφωνα με τα όσα μας αναφέρει ο άγιος Νεόφυτος, ο Αρίστων ο ξακουστός αυτός άγιος, είναι ο δεύτερος κατά σειράν επίσκοπος της Αρσινόης. Πρώτος αναφέρεται κάποιος Νικόλαος. Ακολουθεί αυτός, κι ύστερα οι άγιοι Νίκων και Αρκάδιος, Και οι τρεις αυτοί άγιοι, Αρίστων, Νίκων και Αρκάδιος, θεωρούνται κατά τον Έγκλειστο Νεόφυτο ισάξιοι των τριών μεγάλων Πατέρων και Ιεραρχών της Εκκλησίας μας, του Μεγάλου Βασιλείου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Για τον άγιο Αρίστωνα τον Θαυματουργό, ο χαρακτηρισμός "περιβόητος και κατά δαιμόνων άριστος αριστεύς" μας δίνει το δικαίωμα να δεχθούμε ότι η μεγάλη αυτή μορφή ελεήθηκε από τον Θεό να γεννηθεί από γονείς ευσεβείς και πιστούς χριστιανούς, οι οποίοι πολύ τον εβοήθησαν στην κατά Θεό παιδεία. Τα ιερά γράμματα υπήρξαν η συντροφιά του από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Η αρετή κι η επιδίωξη της έγινε για τον Αρίστωνα σκοπός. Τα λόγια του Προφήτου Ιερεμίου "αγαθόν ανδρί, όταν άρη ζυγόν εκ νεότητος αυτού" (Ιερ. Θρήνοι γ' 27), ήσαν πάντα μπροστά στα μάτια του. Με τέτοια καθοδήγηση από τη νεανική του ηλικία σφυρηλάτησε από νωρίς ένα εξαίσιο χαρακτήρα. Η ολοκληρωτική υποταγή του στον Κύριο τον βοήθησε να αποκτήσει την αρετή της πραότητας, και με την πραότητα τη βασιλίδα των αρετών την ταπείνωση, και από αυτήν την υπακοή, την αγιότητα.

Με τούτο τον τρόπο μεγάλωσε, ανδρώθηκε και εξελίχθηκε σ' ένα αληθινά χαριτωμένο άνθρωπο. Έναν άνθρωπο ικανό να διδάσκει και να φωτίζει και να κατευθύνει ψυχές σε μια ανώτερη ζωή. "Παραδοθείς τη χάριτι του Θεού" (Πράξ. ιε', 40) δεν δίστασε νέος, νεώτατος να κλίνει τον αυχένα και να δεχθεί κατόπιν της επιμονής των πιστών, το θείο χάρισμα της ιερωσύνης και να επιδείξει από τα πρώτα χρόνια της υπηρεσίας του σύνεση ζηλευτή, ζήλο θερμουργό, μα και δράση εξαιρετική. Με έργα και λόγια έγινε φλογερός δάσκαλος της ευσέβειας και της ορθοδόξου πίστεως, προστάτης των ορφανών, παρήγορος άγγελος των πτωχών και πονεμένων, πατέρας στοργικός για όλους.

Τα λόγια του σοφού της Παλαιάς Διαθήκης "όσω μέγας ει, τοσούτω ταπεινού σεαυτόν, και έναντι Κυρίου ευρήσεις χάριν" (Σοφία Σειράχ γ', 18), ως ιερέας στην αρχή και έπειτα ως Αρχιερέας, Επίσκοπος Αρσινόης, της δεύτερης περιοχής της επαρχίας Πάφου, ο όσιος μας υπήρξε ένας φωτεινός οδοδείχτης στην κάθε στιγμή της Αρχιερατείας Του. Μαζί με τον θείο απόστολο Παύλο ημπορούσε και αυτός να λέγει και να επαναλαμβάνει "χάριτι Θεού ειμί ο ειμί" (Α' Κορινθ. ιέ', 10). Ένας φάρος πίστεως και πύργος εγκράτειας ακλόνητος, ένας βράχος υπομονής ασάλευτος και μια πηγή ελεημοσύνης και αγάπης ανεξάντλητος, σκόρπιζε κάθε στιγμή και ώρα τον πλούτο της καλωσύνης και της στοργής του σε όσους έτρεχαν να ζητήσουν τη βοήθεια και αρωγή του. Αληθινά χαρισματούχος. Στό πρόσωπο του βρήκε πλήρη την εκπλήρωση της Αγίας Γραφής ο λόγος, "ότι χάρις και έλεος εν τοις εκλεκτοίς αυτού και επισκοπή εν τοις οσίοις αυτού." (Σοφ. Σολομ. δ', 15).

Όσιος ο άγιος μας και εκλεκτός του Θεού υπηρέτης ήτο φυσικό από νωρίς να ελκύσει στο πρόσωπο του την εύνοια και την ευλογία του ουρανού. Μια ζωή "πλήρης χάριτος και αληθείας" (Ίωάν. α', 14) υπήρξε ολόκληρη η ζωή του. Γι' αυτό και μαζί με τα πάρα πολλά χαρίσματα, που του δόθηκαν από τον Πανάγαθο Θεό, του δόθηκε από τον καιρό που εζούσε και το χάρισμα του θαυματουργού. Πηγή θαυμάτων είχε καταστεί ο άγιος μας. Θαυμάτων θεραπείας προ παντός δαιμονιζομένων. Δικαιώτατα η γλαφυρή γραφίδα του αγίου Νεοφύτου λέγει γι' αυτόν, ότι ήταν "κατά δαιμόνων άριστος αριστεύς." Η βαθιά πίστη και αφοσίωση του στον Θεό τον χαρίτωσε με όλα αυτά τα θαυμάσια έργα, που ένα και μοναδικό σκοπό είχαν την παρηγοριά και την απαλλαγή όσων έπασχαν από τις θλιβερές αυτές δοκιμασίες, αλλά επιπρόσθετα και τη δόξα του Θεού. Το χάρισμα αυτό διατήρησε ο εκλεκτός του Θεού άγιος, όχι μονάχα όσο χρόνο ήταν στη ζωή, αλλά και μετά θάνατο. Απλή επίκληση του ονόματος του με πίστη στον Θεό, ήταν αρκετή να χαρίσει στον επικαλούμενο τη δωρεά που ήθελε. Αυτό επαναλαμβάνεται και στην εποχή μας.

Οι εκλεκτοί Θεού άνθρωποι καθώς και όλοι οι άγιοι και δίκαιοι που βρίσκονται πλησίον "του θρόνου της χάριτος" έχουν το προνόμιο να δέονται συνεχώς για μας. Αν κι εμείς με βαθιά πίστη στον Θεό καταφεύγουμε σ' αυτούς και ζητούμε τις πρεσβείες τους, τότε η χάρη του Θεού η υπερέχουσα πάντα νουν θα μας προσφέρεται πλούσια κι η ζωή μας θα λυτρώνεται από το άγχος και τα βάσανα των δύσκολων ημερών που περνούμε. Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε όλοι, ότι η χαρά κι η ευτυχία που νοσταλγούμε σαν άτομα και σαν οικογένεια, αλλά κι η εθνική ελευθερία που εκζητούμε ως λαός, δεν θα μένει για μας ένας φλογερός πόθος, αλλά θα γίνει σύντομα μια πραγματικότητα, αν θελήσουμε και στραφούμε με πίστη φλογερή στον Κύριο, παιδί μου, λέγει στον καθένα μας. Φώναξε με σε περίοδο θλίψεώς σου κι εγώ θα σε απαλλάξω από αυτήν κι εσύ με ευγνωμοσύνη στην ψυχή θα με δοξολογήσεις. Αυτό μας το υπόσχεται ο ίδιος ο Κύριος. "Τέκνον επικάλεσαί με εν ημέρα θλίψεώς σου και εξελούμαι σε και δοξάσεις με". Αυτό βεβαιώνει κι η εκκλησιαστική μας παράδοση. Αυτό διδάσκει και η ιστορία μας. Αυτό ας έχουμε πάντα στο νου μας. "Τον ελπίζοντα επί Κύριον έλεος κυκλώσει".


Σημείωση:
Από τα αρχαιολογικά ευρήματα που υπάρχουν εκεί στα χωριά Γουδί και Χολή, καθώς κι ένα ερειπωμένο εξωκλήσι στο όνομα του Αγίου Αρίστωνα μαρτυρούν τα περασμένα μεγαλεία της ευλογημένης εκείνης εποχής. Τι ευλογία θα ήταν, αν κάποιοι και σήμερα αναλάμβαναν την αναστήλωση) και διαφύλαξη όλων αυτών των θησαυρών! Το ευχόμεθα μετά κραυγής ισχυράς.