Ορθοδοξία

Ο άγιος νεομάρτυς Αθανάσιος εξ Άτταλείας (7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ)

Στο τέλος των εορτών του αγίου Δωδεκαημέρου, στις 7 Ιανουαρίου, μαζί με τη μνήμη του Τιμίου Προδρόμου η αγία μας Εκκλησία τιμά και τη μνήμη του νεομάρτυρος Αθανασίου από την Αττάλεια της Μικράς Ασίας, που πριν από 300 περίπου χρόνια προσέφερε το αίμα του σπονδή στον λατρευτό μας Κύριο Ιησού Χριστό.

Το Συναξάριό του, όπως μας το διέσωσε με γλαφυρότητα ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Νέον Μαρτυρολόγιόν» του, είναι μικρό. Αλλά το δίδαγμα που μας άφησε, μεγάλο.

Η καταγωγή του Αθανασίου ήταν από την Αττάλεια της Μικράς Ασίας. Λόγοι όμως επαγγελματικοί τον είχαν φέρει στη Σμύρνη. Εδώ εργαζόταν με τιμιότητα, χωρίς να βλάπτει κανέναν και αναστρεφόταν με καλοσύνη και απλότητα προς όλους. Ζούσε αληθινά τη χριστιανική πίστη εκτελώντας με πιστότητα τα χριστιανικά του καθήκοντα. Είχε όμως ένα διαρκή πειρασμό. Κάποιοι Οθωμανοί, άλλοτε με αστείο τρόπο και άλλοτε αυστηρά, τον περιγελούσαν και τον ειρωνεύονταν για την πίστη του, χωρίς ο ίδιος να τους προκαλεί. Ο Αθανάσιος δεν έμενε σιωπηλός. Μπορεί να μη γνώριζε γράμματα, αλλά γνώριζε την πραγματική γνώση, τη σοφία του Θεού. Εκείνος που ανέδειξε «πανσόφους τους αλιείς» έδινε χάρη και πνεύμα σοφίας στο δούλο του και αποστόμωνε με επιχειρήματα και πάντοτε με συνετό και γλυκό λόγο τους αντιλέγοντες.

Και αυτοί έμεναν «αναπολόγητοι» και ένιωθαν ντροπή για τα «σαθρά δόγματα» της θρησκείας τους. Συσσώρευαν όμως μέσα τους εχθρότητα. Ζητούσαν ευκαιρία για να τον πολεμήσουν και τον εξοντώσουν… Και η αφορμή δόθηκε.

Μόλις είχε ανατείλει το νέο έτος 1700. Κάποια μέρα ο Αθανάσιος είπε αυθόρμητα τη μουσουλμανική δοξολογία «λαϊλαλά» στη δική του διάλεκτο, που σημαίνει «Δόξα τω Θεώ». Βέβαια με τη μικρή αυτή φράση ο Αθανάσιος δοξολογούσε το δικό του Θεό, τον αληθινό Τριαδικό Θεό της Ορθοδόξου Πίστεώς μας. Ακούγοντας όμως τα λόγια αυτά οι Οθωμανοί έτρεξαν χαιρέκακα και συνέλαβαν το θύμα τους και το οδήγησαν αμέσως στο κριτήριο λέγοντας ότι ο Αθανάσιος «έστερξε (=αποδέχθηκε) δημόσια τη θρησκεία τους και ασπάσθηκε την πίστη των Οθωμανών». Ο μάρτυρας ατάραχος ομολογούσε ότι αυτό που είπε είναι μια γενική δοξολογία και την απηύθυνε στο Θεό που πιστεύει, και η φράση που είπε δεν είναι αποκλειστικά «μόνο της πίστεως των Τούρκων».

Αδύνατον όμως να πεισθούν οι εχθροί του. Όλοι μαζί αντιδρούσαν και φώναζαν ότι «δέχθηκε έστω και ακούσια τουρκισμό (δηλαδή τούρκεψε), επομένως αρνήθηκε τον Χριστό. Αν τώρα πάλι Τον ομολογεί, γίνεται εξωμότης και πρέπει να τιμωρηθεί».

Ο μάρτυρας σταθερά ομολογούσε: «Όλα αυτά που λέτε είναι ψέματα. Προτιμώ καλύτερα να λάβω μυρίους θανάτους παρά να αρνηθώ την πίστη μου». Και επειδή παρέμενε πιστός χριστιανός, τον φυλάκισαν, τον χτυπούσαν βίαια και τον ράβδιζαν με μανία. Το αίμα κυλούσε άφθονο από το ιερό σώμα του.

Μάταια προσπαθούσαν οι εξοργισμένοι εχθροί να μεταβάλουν τη σκέψη του μάρτυρος άλλοτε με υποσχέσεις δώρων και τιμών και άλλοτε με φοβερές απειλές. Ο μάρτυρας του Χριστού Αθανάσιος είχε στραμμένα τα βλέμματα της ψυχής του σε μια μόνο αγάπη: το Χριστό. Και έλεγε ειρηνικά: «Είμαι Χριστιανός»!

Άλλο περιθώριο υπομονής δεν υπήρχε στον κατή και στους δημίους. Η διαταγή πλέον ακούσθηκε καθαρά: «Ο Αθανάσιος να αποκεφαλιστεί».

Οδήγησαν λοιπόν τον μάρτυρας «ως πρόβατον επί σφαγήν», στον τόπο του μαρτυρίου. Εκεί ο Αθανάσιος, ο πιστός δούλος του Κυρίου, έσκυψε ταπεινά τον αυχένα του κάτω από το σπαθί του δημίου. Και δέχθηκε όλος χαρά να θυσιαστεί και να προστεθεί στη χρυσή αλυσίδα των αγίων Νεομαρτύρων. Το ιερό του λείψανο το άφησαν εκτεθειμένο και περιφρονημένο για τρεις ημέρες, σε τόπο όπου περιφέρονταν αδέσποτοι σκύλοι. Κανένα όμως από τα ζώα αυτά δεν βεβήλωσε το σώμα του μάρτυρος. Την Τρίτη ημέρα από το θάνατο του αγίου ευσεβείς χριστιανοί με ειδική άδεια του κατή κήδευσαν και ενταφίασαν με τιμές το σώμα του μάρτυρος στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής.

Μια αυθόρμητη μικρή δοξολογία στην αρχή του νέου έτους στάθηκε η αφορμή για να οδηγήσει τον Αθανάσιο στη δόξα του Ουρανού. Από τη δοξολογία της γης στα Αλληλούια του Παραδείσου…

Αλλά και ολόκληρη η ζωή του μάρτυρος Αθανασίου ήταν μια διαρκής δοξολογία στο Θεό. Ο αγώνας του να παραμένει κάθε μέρα πιστός σε ό,τι ο Κύριος τον πρόσταζε αλλά και το μακάριο τέλος του αυτό φανερώνουν.

Ας είναι και η δική μας ζωή τούτο το έτος ένας δοξολογητικός ύμνος στον παντευεργέτη Κύριο και Θεό μας. Μια δοξολογία με την ενάρετη ζωή μας, με ύμνους στα χείλη μας και με τέλος σφραγισμένο από γνήσια αγάπη προς το Κύριο και Θεό μας· με τις ευχές και τις πρεσβείες όλων των Νεομαρτύρων της πατρίδος μας και μάλιστα του αγίου ενδόξου νεομάρτυρος Αθανασίου από την Αττάλεια.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΜΕΣΣΗΝΙΟΣ (+1588) (8 ΙΟΥΝΙΟΥ)

Ο ένδοξος νεομάρτυς Θεοφάνης (βαπτιστικό όνομα Θεόδωρος) γεννήθηκε από φιλόθεους γονείς στην Καλόβρυση της Μεσσηνίας.

Σε μικρή ηλικία ευρισκόμενος στην Κωνσταντινούπολη για να μάθει ραπτική τέχνη πήγε σε κάποιο μουσουλμανικό πανηγύρι και από επιπολαιότητα αρνήθηκε την Ορθόδοξη πίστη του.

Οι Αγαρηνοί εκτιμώντας τα προσόντα του της ευφυΐας και δυνάμεως τον προώθησαν στο παλάτι του Σουλτάνου. Μέσα σ’ αυτό το αντίχριστο περιβάλλον για έξι χρόνια μυείται στη μωαμεθανική θρησκεία και σπουδάζει με δίψα τις αραβικές επιστήμες… Σε λίγο θα ανήκε στο τάγμα των Γενιτσάρων και θα μπορούσε να πολεμά τα αδέλφια του τους Έλληνες…

Όμως ο Θεός της αγάπης, που παρακολουθεί με συμπόνια τα παιδιά του και πιο πολύ τα παραστρατημένα, δεν τον εγκαταλείπει. Η καλοπροαίρετη ψυχή του νεαρού Θεοδώρου με τον φωτισμό του Θεού ξύπνησε – ευτυχώς όχι αργά – από το βαθύ ύπνο της προδοσίας. Και τότε ξέσπασε σε λυγμούς για τη μεγάλη του άρνηση. Και με εμπιστοσύνη στην Πρόνοια του Θεού αναχώρησε κρυφά από το παλάτι.

Ο Κύριος οδήγησε τα βήματά του στη Βενετία, όπου αρχιεράτευε ο Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Γαβριήλ Σεβήρος. Σ’ αυτόν τον «σοφό και ενάρετο» αρχιερέα ο Θεόδωρος εξομολογήθηκε το βαρύτατο αμάρτημά του. Από αυτόν έλαβε πολύτιμες οδηγίες και συμβουλές, αλλά και το σχήμα του μοναχού που ποθούσε, με νέο πλέον όνομα: Θεοφάνης. Ο μοναχός Θεοφάνης ζει τώρα ζωή μετανοίας και ασκήσεως. Μελετά πνευματικά βιβλία, προσεύχεται… Ο διακριτικός Γαβριήλ βλέποντας την ωριμότητά του τον προτρέπει να επιστρέψει πίσω στον τόπο της αποστασίας του και εκεί να «ομολογήσει δημόσια την μεταστροφή του». Έτσι θα ολοκληρωνόταν η μετάνοιά του.

Πλημμυρισμένος από ανέκφραστη χαρά και με ισχυρό τον πόθο του μαρτυρίου, ο Θεοφάνης αναχωρεί από τη Βενετία. Φθάνει στην Κωνσταντινούπολη. Αλλά εδώ συναντά εμπόδια στην εκπλήρωση του σχεδίου του. Κατεβαίνει στην Αθήνα. Παρουσιάζεται στον Τούρκο δικαστή. Του λέει την ιστορία του. Ο δικαστής τον ακούει με συμπάθεια και τον αθωώνει. Λυπημένος ο Θεοφάνης αναχωρεί… Διέρχεται τον Εύριπο κηρύττοντας τον Χριστό. Φθάνει στη Λάρισα. Παρουσιάζεται στον Τούρκο δικαστή της. Ομολογεί και εδώ – ανάμεσα σε αγνώστους – τη μεταστροφή του. Ο σκληρός δικαστής της Λάρισας τον τιμωρεί με 600 μαστιγώσεις. Ο πιστός Θεοφάνης «πάσχει υπέρ Χριστού» αγόγγυστα και χαρούμενα. Ο Κύριος όμως θεραπεύει με θαύμα τις πληγές του.

Στη συνέχεια ο μοναχός Θεοφάνης επισκέπτεται το «Περιβόλι της Παναγίας». Ζητά τις ευλογίες και τις ευχές των Αγιορειτών Πατέρων και κατευθύνεται πλέον στον τελευταίο σταθμό της επίγειας ζωής του, την Κωνσταντινούπολη. Κοντά του είναι και ο Γέροντάς του ιερομόναχος Ευθύμιος, ο αλείπτης (γυμναστής, προπονητής) πολλών Νεομαρτύρων. Σ’ αυτόν μετά τον Θεό εμπιστεύεται τα τελευταία του βήματα. Υπακούει με ακρίβεια σε ό,τι τον συμβουλεύει…

Μετά από ολονύκτια ολόθερμη προσευχή και εν κατανύξει συμμετοχή στα Άχραντα Μυστήρια ο Θεοφάνης προφέροντας τη φράση «εις το όνομα της Αγίας Τριάδος» διασχίζει το παλάτι του Σουλτάνου. Και σε κάποια αυλή των ανακτόρων μπροστά σε πλήθος δικαστών και υπαλλήλων ο γενναίος αθλητής του Χριστού επανορθώνει το λάθος του και κηρύττει με παρρησία την αληθινή του πίστη στον Ιησού Χριστό, τον αληθινό Θεό!

Εξοργισμένος ο Σουλτάνος διατάζει να τον φυλακίσουν και να τον μαστιγώσουν με 700 μαστιγώσεις. Ακολουθούν καλοπιάσματα. Ο Θεοφάνης μένει σταθερός! Τον κλείνουν και πάλι στη φυλακή. Εκεί γύρω του οι φύλακες βρίσκουν την ευκαιρία να τον περιπαίξουν. Τον ειρωνεύονται και κοροϊδευτικά ζητούν απ’ αυτόν κάποιο θαύμα. Ο άγιος για τρεις ώρες στέκεται όρθιος, ακλόνητος, απορροφημένος σε προσευχή. Και μετά το «αμήν» της προσευχής του ένας παράδοξος σεισμός συγκλονίζει τα θεμέλια της φυλακής κι ένα υπερκόσμιο φως «ηλίου φαεινότερον» περιλούζει τον μοναχό Θεοφάνη. Οι φύλακες ηρεμούν σαν πρόβατα. Γονατιστοί του ζητούν συγγνώμη. Και πολλοί πιστεύουν στον Χριστό! Η είδηση αυτή φέρνει αναστάτωση στο παλάτι του Σουλτάνου. Οι Αγαρηνοί προσπαθούν με νέα καλοπιάσματα να τον μεταπείσουν. Αλλά ο άγιος Θεοφάνης με «εμπνευσμένο ζήλο» διαλύει τα τεχνάσματά τους σαν να είναι «υφάσματα αράχνης».

Δεν άργησε όμως να έλθει και το τέλος του, ο «πικρότατος θάνατος». Του έγδαραν σε λωρίδες το σώμα, τον περιέφεραν «σαν κακούργο» στους δρόμους πάνω σ’ ένα μουλάρι ανάποδα και καρφωμένο. Μετά τον κρέμασαν σε τσιγκέλια σε σχήμα σταυρού. Και τον πέταξαν έπειτα μέσα σε αιχμηρά σίδερα. Πεσμένος ανάμεσα σ’ αυτά, καταπληγωμένος και καταματωμένος, όμως ειρηνικός ο Όσιος, προσευχόταν και δοξολογούσε τον Θεό! Θάμβος δημιούργησε σε όλους ένα θέαμα: Ένα πτηνό σαν λευκό περιστέρι πετούσε τρεις ώρες πάνω από τον μάρτυρα. Πολλοί Αγαρηνοί ομολόγησαν: «Πράγματι είναι αληθινός Θεός ο Χριστός που κηρύττει ο Θεοφάνης»!

Καθώς έδυε ο ήλιος, ο υποψήφιος μάρτυρας του Χριστού είπε: «Διψώ». Και οι δήμιοι του απάντησαν: «Γίνει όπως και εμείς και θα σου δώσουμε νερό». Και ο μακάριος αθλητής συνέχισε: «Διψώ τη σωτηρίας σας. Ο Χριστός με δροσίζει με ουράνια δροσιά»! Και όταν απλώθηκε γύρω το σκοτάδι της νύχτας, ακούστηκαν βροντές από τον ουρανό, και αστραπές έλαμψαν. Και ένα φως ουράνιο έλουζε το μαρτυρικό σώμα. Κάποιοι Αγαρηνοί έκπληκτοι ομολογούσαν: «Μία και μοναδική και αληθινή είναι η πίστη των Χριστιανών»! Άλλοι όμως γεμάτοι μίσος όρμησαν με αιχμηρά σίδερα και κατατρυπούσαν το σώμα του μάρτυρος, του έγδερναν το πρόσωπο, τα μάγουλα, του έβγαλαν και τα μάτια. Και όσοι πρωτοστάτησαν στη βεβήλωση αυτή, τιμωρήθηκαν με θεία τιμωρία. Τυφλώθηκαν ή παραφρόνησαν και έτρεξαν και πνίγηκαν στη θάλασσα. Όσοι μετάνιωσαν και ζήτησαν τις πρεσβείες του, σώθηκαν και διαλαλούσαν τη δύναμη της χριστιανικής θρησκείας.

Ο μάρτυς Θεοφάνης είχε περάσει πλέον στην αθανασία. Ήταν 8 Ιουνίου του 1588. Τα χαριτόβρυτα τίμια Λείψανά του υπήρξαν θαυματουργά για πολλούς ασθενείς, λεπρούς, δαιμονισμένους…

«Θαυμαστός ο Θεός εν τοις αγίοις αυτοί». Όσιε νεομάρτυς Θεοφάνη, πρέσβευε και υπέρ ημών.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΣΤΙΣ 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

O νεομάρτυς άγιος Νικόλαος έζησε στην περιοχή της Μαγνησίας της Μ. Ασίας στο χωριό Γιαγιά-κιοϊ της περιφερείας της Περγάμου. Ό πατέρας του ήταν ο Χατζη-Κανέλλος, άνθρωπος τίμιος και έμπιστος από ό­λους, ακόμη και από τούς Τούρκους. Γι' αυτό του είχε ανατεθεί ή επιστασία και ή ευθύνη των ποιμνίων και των αγρο­κτημάτων του φημισμένου αγά - της πε­ριοχής - Καρά-Όσουμάνογλου. Σε νε­αρή ηλικία ο Άγιος και με τη σύμφω­νη γνώμη του πατέρα του αρραβω­νιάστηκε μία σεμνή κόρη τής επαρχίας του. Όταν έφθασε στην ηλικία των 22 ετών, ετοιμάστηκε για τον Γάμο. Σχεδίαζε μάλιστα νά γίνει το Μυστήριο την Κυριακή του Θωμά. Έπρεπε όμως νά μεταβεί στη Μαγνησία (*) (σημ. Μά­νιασα) για νά τακτοποίηση τις σχετικές άδειες. Αναχώρησε λοιπόν, Αφοί προ­ηγουμένως επήρε την άδεια από τον αγά και τον πατέρα του. Επειδή δε το αφεντικό τους - ο αγάς Όσουμάνογλου - εθεωρείτο μεγάλο όνομα - εξου­σιαστής! - ο άγιος «έξεθάρρευσε» και φόρεσε υποδήματα τουρκικά και φέσι κόκκινο, πράγμα πού ήταν απαγορευ­μένο στους Χριστιανούς τής Ανατολής.

Όταν έφθασε στην πόλη ο Άγιος και τον είδαν έτσι ντυμένο οι ύπηρέται του δικαστού τής Μαγνησίας και ενώ ήξε­ραν ποιόν μεγάλο αγά υπηρετεί, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν αμέσως για ανάκριση στον δικαστή. «Αυτά πού φορείς, του είπε ο κατής, είναι τουρκικά και απαγορεύεται νά τα φορούν άλλοι άνθρωποι διαφορετικής θρησκείας. Μή­πως έχεις πρόθεση νά άσπαστης την θρησκεία του Μωάμεθ;». Ό νεότατος Νικόλαος, χωρίς νά ταραχθεί από την ύπουλη πειρασμική ερωτήσει, απάντη­σε γενναία: «Ό Θεός νά με φύλαξη και ποτέ νά μην αρνηθώ την πίστη μου. Τα ρούχα τα φορώ με άδεια του μεγάλου αγά, πού πιστά τον υπηρετεί και τον δουλεύει ο πατέρας μου».

Τότε ο δικαστής διατάζει νά τον μαστι­γώσουν. Και ο Άγιος ατάραχος δέχεται τα άγρια κτυπήματα.Πάσχει, υποφέρει, καθώς το αίμα του τρέχει. Ιερό ρίγος τον διαπερνά. Υπομένει γενναία και με ευχαρίστηση τούς ραβδισμούς. Ή μαστίγωσι σταματά. Τον παρακινούν τώρα νά τουρκέψει και του υπόσχονται ότι θα σταματήσουν το μαρτύριο. Και αυτός με περισσότερη γενναιότητα αποκρίνεται: «Δεν αρνούμαι την πίστη μου ακόμη και με τον πιο επώδυνο θάνατο».

Οργισμένος ο κριτής διατάζει βιαιότερη μαστίγωση. Ό Άγιος έχει εισέλθει στον ένδοξο δρόμο του μαρτυρίου του. Δίνει τις ιερές εκείνες μάχες προκειμένου νά διαφύλαξη ακέραια την πίστη του, νά μην προδώσει την αγάπη του Χριστού.Που νά ήξερε ότι 50 χρόνια μετά τον θάνατο του ή Ελλάδα θα ανέπνεε την ελευθερία της; Που νά γνώριζε ότι σε λίγο θα έγίνετο νεομάρτυρας! Άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας!...

Προσπαθούν τώρα νά τον κάμψουν με κολακείες, με υποσχέσεις για τιμές και αξιώματα. Όλα τα περιφρονεί ο Άγιος. Δακρύζει άλλά δεν δειλιάζει, καθώς βλέπει όλα τα όνειρα της επιγείου ζωής του νά σβήνουν. Ή αγάπη του προς τούς γονείς του και την σεμνή μνηστή του παίρνουν τώρα ακόμα κατώτερη θέση μέσα του. Και ο Συναξαριστής χα­ρακτηριστικά σημειώνει: «Τα πάντα κα-ταφρονών καί φωνάζων μετά παρρη­σίας έλεγε: Μπροστά μου βλέπω τον θάνατον, ω δικαστά, και δεν υπάρχει κανένας τρόπος πού νά με κάνη νά αρνηθώ την πίστη μου».

Ακολουθεί και τρίτη και τετάρτη μα­στίγωσι. Αυτή την φορά τον κτυπούν σκληρά και απάνθρωπα στην κοιλιακή χώρα και ρίχνουν μισοπεθαμένο τον ευλογημένο αυτόν μάρτυρα στη φυλα­κή!

Ό άγιος Νικόλαος ο νεομάρτυς εδώ θα περάσει ακόμη άλλες τρεις ήμερες, τις τελευταίες τής επιγείου ζωής του. Τις περνά με υπομονή και με προσευχή δοξολογίας προς τον θεό, πού αξιώνε­ται από Αυτόν νά ζει μιά τόσο μεγάλη τιμή, να γίνεται μάρτυρας του. Και έτσι ή αγία του ψυχή φωτεινή με το λαμπρό ένδυμα του μαρτυρίου αναχώρησε για τον ουρανό στις 24 Απριλίου του 1769. Εκεί ενωμένος με τον χορό των αθλη­τών και συμμαρτύρων του αινεί και δο­ξάζει τον ουράνιο Νυμφίο του.

Οι πιο δύσκολες στιγμές στη ζωή του κάθε πιστού Χριστιανού - σε οποιαδήποτε εποχή και αν ζει - είναι εκείνες πού θα κληθεί νά ομολογήσει πίστη στον Θεών τον αληθινό, έστω και αν ή ομολογία αυτή του στοίχιση. Ο άγιος Νικόλαος ο νεομάρτυς μάς διδάσκει το μάθημα τής ανδρείας και τής ηρωικής ομολογίας του Χριστού. Μη διστάζουμε λοιπόν και μείς στις δύσκολες ώρες των μεγάλων προκλήσεων νά ομολογούμε σταθερά: «Είμαι του Χρίστου»! Τότε θα είμαστε άξιοι μιμηταί εκείνων των Αγίων, των ιδικών μας νεομαρτύρων. Τότε και οι άγιοι ένδοξοι νεομάρτυρές μας θα χαίρονται καθώς θα μάς βλέπουν νά βαδίζουμε στα ίχνη τους, Ίχνη πού οδηγούν στον Παράδεισο!

(Από τον "ΣΩΤΗΡΑ")(*) Αιολική πόλη εντός των ορίων τής Λυδίας.

Ο Άγιος Νεόφυτος



Ο Άγιος Νεόφυτος γεννήθηκε στον Κάτω Δρυ (ή στα Λεύκαρα σύμφωνα με άλλη εκδοχή) το 1134. Οι γονείς του του ενέπνευσαν την αγάπη προς το Χριστό, πτωχοί όμως δεν κατάφεραν να του δώσουν τη σχολική μόρφωση που ο Νεόφυτος επιζητούσε. Έτσι για να κερδίζει τα προ το ζειν ασχολήθηκε με τη γεωργία, έγινε δε μεγάλος γνώστης της αμπελουργίας. Σε ηλικία 17 χρόνων τον αρραβώνιασαν και ενώ όλα ήσαν έτοιμα για το γάμο, ο Νεόφυτος έφυγε κρυφά και πήγε στο μοναστήρι του Ιωάννου του Χρυσοστόμου λίγο έξω από τη Λευκωσία για να γίνει μοναχός. Οι γονείς και συγγενείς τον αναζήτησαν κι αφού τον βρήκαν μετά από δυο μήνες προσπάθησαν να τον μεταπείσουν. Αυτός τους εξήγησε ότι πόθος του ήταν να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή και να αφιερωθεί στο Θεό. Έτσι ο Νεόφυτος επέστρεψε στο μοναστήρι με μεγάλη χαρά. Καθώς ήταν αναλφάβητος, ο ηγούμενος του ανέθεσε να καλλιεργεί τα αμπέλια της μονής. Ο άγιος Νεόφυτος έμεινε πέντε χρόνια στην υπηρεσία αυτή, ενώ συγχρόνως κατάφερε να μάθει γράμματα και άρχισε τη μελέτη της Αγίας Γραφής. Ο καθηγούμενος τον έβαλε τότε να υπηρετεί σαν βοηθός εκκλησιάρχης στον ιερό ναό. Μετά από δυο χρόνια ο μοναχός Νεόφυτος επισκέφθηκε τους Αγίους Τόπους και αφού προσκύνησε το τάφο του Χριστού, περιπλανήθηκε σ’ όλη τη χώρα ψάχνοντας να βρει κάποιο ερημίτη, για να τον οδηγήσει στην ασκητική ζωή. Δεν βρήκε αυτό που ήθελε και επέστρεψε πίσω στο μοναστήρι του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Ο πόθος του για την ασκητική ζωή, τον έκανε να φύγει και πάλι. Ήρθε λοιπόν, στο λιμάνι της Πάφου με την ελπίδα να βρει κάποιο πλοίο, για να πάει στο όρος Λάτρος της Μικράς Ασίας που ήταν μεγάλο μοναστικό κέντρο. Εκεί οι φρουροί τον συνέλαβαν, και του έκλεψαν τα νομίσματα τα οποία είχε για το εισιτήριο. Έτσι ο Νεόφυτος ματαίωσε το ταξίδι του και προχώρησε προς το εσωτερικό της Πάφου. Εγκαταστάθηκε σε μια σπηλιά πίσω από το Μελισσόβουνο. Αφού βεβαιώθηκε πως το μέρος εκείνο του πρόσφερε την ησυχία που ζητούσε, ο Νεόφυτος άρχισε να λαξεύει τη σπηλιά για ένα ολόκληρο έτος. Ξεκίνησε στις 14 Σεπτεμβρίου 1159 και τέλειωσε την ίδια μέρα του επομένου έτους. Έτσι δημιούργησε το ναό της Εγκλείστρας και ένα κελί στο οποίο έσκαψε και τον τάφο του. Το ναό τον αφιέρωσε στο Τίμιο Σταυρό. Ο Άγιος ζούσε κλεισμένος σ’ αυτό το κελί γι' αυτό και ονομάζεται Έγκλειστος, το δε κελί μαζί και ο λαξευτός ναός, Εγκλείστρα. Σε ηλικία 36 χρόνων, το 1170, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον επίσκοπο Πάφου Βασίλειο Κίνναμο. Άρχισε τότε μια έντονη δραστηριότητα. Ίδρυσε μονή με δέκα μοναχούς στην αρχή, και μετά με περισσότερους, έκτισε κελιά και έγραψε την παγκόσμια γνωστή Τυπική Διαθήκη, είδος Κανονισμού για τη λειτουργία της μονής.Το χειρόγραφο σώζεται μέχρι σήμερα στη Πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη του Εδιμβούργου. Αργότερα κάλεσε το φημισμένο ζωγράφο Θεόδωρο Αψευδή, ο οποίος ζωγράφισε όλο το εσωτερικό της εγκλείστρας και του ναού με εικόνες οι οποίες παρίσταναν τα Άγια Πάθη και την Ανάσταση, Αγίους καθώς και τον ίδιο τον Άγιο Νεόφυτο. Αργότερα ο Άγιος ελάξευσε Ανώτερη Εγκλείστρα για να ησυχάζει εκεί μακριά από τους μαθητές και τους πολλούς επισκέπτες που άρχισαν να έρχονται στη μονή. Για να παρακολουθεί τη λειτουργία που γινόταν στη κάτω σπηλιά άνοιξε μια ορθογώνια οπή. Το κελί αυτό το ονόμασε «Νέα Σιών».

Ο ΄Αγιος Νεόφυτος πέρασε τη ζωή του με νηστεία, προσευχή, και πολλή μελέτη. Μελετούσε την Αγία Γραφή, τους Αγίους Πατέρες καθώς και άλλους ιστοριογράφους και χρονογράφους. Φυλάττοντας όλα αυτά τα βιβλία δημιούργησε μια πλούσια βιβλιοθήκη η οποία έγινε γνωστή με το όνομα «Η αγία Βιβλιοθήκη της Αγίας Μονής Εγκλείστρας» και απόκτησε πολλούς επισκέπτες -μελετητές. Πιστεύοντας πως αυτά τα οποία είχε κερδίσει από το δικό του αγώνα και μελέτη, είχε χρέος να τα προσφέρει και στους συνανθρώπους του άρχισε να κηρύττει και να συγγράφει. Έγραψε δεκαέξι συγγράμματα από τα οποία σώζονται τα μισά. Αναδείχθηκε σ’ ένα αξιολογότατο θεολόγο, ιεροκήρυκα, ποιητή, ιστορικό και συγγραφέα. Στα συγγράμματα του περιέχονται πολύτιμες πληροφορίες για την Αγιολογία και την ιστορία της Κύπρου. Σε μια μικρή επιστολή του που είναι γνωστή με το όνομα «Περί των κατά την χώραν Κύπρον σκαιών» περιγράφει παραστατικά και δίδει πολύτιμες πληροφορίες για τη κατάληψη της Κύπρου από τους Φράγκους. Η Ιερά Μονή Αγίου Νεοφύτου άρχισε να εκδίδει τα συγγράμματα του Αγίου.

Ο Άγιος Νεόφυτος πέθανε σε ηλικία 85 περίπου χρονών (άγνωστο πότε ακριβώς) και οι μοναχοί τον έθαψαν σύμφωνα με τις οδηγίες του στον τάφο που ο ίδιος ελάξευσε. Η μνήμη του εορτάζεται στις 24 Ιανουαρίου και στις 28 Σεπτεμβρίου (ημέρα ανεύρεσης των λειψάνων του).

Άγιος Νικάνορας, η ζωή και το έργο του



Πατρίδα του Οσίου Νικάνορα ήταν η Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε κατά το έτος 1491 από γονείς πλούσιους και ευγενείς, Ιωάννης και Μαρία τα ονόματα των γονέων. Η γέννησή του υπήρξε θαυμαστή, διότι η μητέρα του ήταν στείρα. Έπειτα από πολλές παρακλήσεις και νηστείες πού συνοδεύονταν από ελεημοσύνες και αγαθοεργίες γεννήθηκε ο Νικόλαος, αυτό ήταν το κοσμικό όνομα τού Αγίου. Όταν έγινε πέντε χρονών, οι γονείς του τον έστειλαν σε ένα ενάρετο δάσκαλο για να μάθει τα πρώτα του γράμματα όπου από μικρή ηλικία φάνηκε η ευφυΐα του και η οξύτητα τού νου του, προοδεύοντας στα γράμματα και πνευματικά. Μετά τον θάνατο τον γονέων του βρέθηκε κληρονόμος μίας τεράστιας περιουσίας κι ενώ μπορούσε να έχει τιμές και αξιώματα, τα περιφρόνησε όλα. Την μεγάλη περιουσία του την μοίρασε στους άπορους και στους μη έχοντας και εκάρη μοναχός, παίρνοντας το όνομα Νικάνωρ(=νικητής ανδρών), όνομα Μακεδονικό πού το έφεραν αξιωματικοί τού Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά και χριστιανικό πού το είχε ένας από τούς επτά διακόνους τού αρχιδιακόνου και πρωτομάρτυρα Στεφάνου.
Ενώ ή φήμη του άρχισε να εξαπλώνεται παντού και εθεωρείτο διάδοχος στη μητρόπολη Θεσσαλονίκης, αναχώρησε για το Καλλίστρατο όρος έπειτα από κάποιο όραμα. Έτσι περπατώντας από τόπο σε τόπο στήριζε τούς χριστιανούς με τα θαύματά και τα κηρύγματά του. Αφού πέρασε από τη Βέροια, Σέρβια και Κοζάνη προχώρησε προς τα χωριά των Βεντζίων (Ν. Γρεβενών) και από κει συνεχίζοντας το δρόμο του, έφθασε στο όρος Καλλίστρατο τον τελικό του προορισμό. Μία άλλη παλιά παράδοση θέλει τον όσιο Νικάνορα συντροφευμένο στο δρόμο που πήρε εγκαταλείποντας τη Θεσσαλονίκη, από τον σύγχρονό του Διονύσιο, πού τον ακολούθησε για να πάνε να ασκητέψουνε μαζί. Εκεί όμως πού περνούσαν έξω από ένα χωριό ακούστηκαν κάποια όργανα, πού τράβηξαν την προσοχή τού Διονυσίου. Έτσι ο όσιος Νικάνορας αποφάσισε να συνεχίσει μόνος του την πορεία. Τότε ο Διονύσιος γύρισε πίσω και περνώντας από τη Βέροια, έμεινε εκεί σε μία σκήτη (Σκήτη Προδρόμου παρά τον Αλιάκμονα), αργότερα αναχώρησε προς τον Όλυμπο, όπου ίδρυσε μεγάλο μοναστήρι. Μία παραλλαγή τής παράδοσης αυτής ιστορεί ότι περπατώντας οι δύο ασκητές, έφτασαν στον Αλιάκμονα όπου έπρεπε να τον περάσουν για νά μπορέσουν νά φτάσουν στο προορισμό τους. το ποτάμι δεν περνιόταν, γιατί ήταν πλημμυρισμένο. Τότε ο όσιος Νικάνωρ πρώτος άπλωσε το ράσο του πάνω στο νερό και πάνω του κάθισε περνώντας το ποτάμι κατά θαυμαστό τρόπο. το ίδιο έκανε και ο Διονύσιος αλλά βυθίστηκε στο ποτάμι και κινδύνευσε νά πνιγεί. Έτσι από κει χωρίστηκαν, ο μεν Διονύσιος κατέληξε στον Όλυμπο, ο δε Νικάνωρ στο όρος Καλλίστρατο.
Το όρος Καλλίστρατο είναι ένας κωνικόμορφος απόκρημνος πρόβουνος τής Βουνάσσας(όρος στα σύνορα Γρεβενών-Παλιουριάς)και κατά τα βορειοδυτικά της, πού υψώνεται στο μέσα μέρος τής στροφής πού κάνει ο ποταμός Αλιάκμων κοντά στο χωριό Ελάτη Κοζάνης, για νά πάρει κατεύθυνση προς τα Σέρβια. Έχει ύψος 150 μέτρα περίπου από την βάση του και αποχωρίζεται από την Βουνάσσας με βαθύ ημικυκλικό φαράγγι, πού στην κοίτη του κυλάει τα νερά του ορμητικά ο Αλιάκμων, βρέχοντας αυτό από τις τρεις πλευρές του και μεταβάλλοντας το σε χερσόνησο. Την ονομασία του την πήρε από ένα παλιό ασκητή τον Καλλίστρατο, πού ασκήτεψε και εκοιμήθει εκεί σε ένα σπήλαιο. Περπατώντας ο όσιος Νικάνωρ στο πετρώδες και δύσβατο τόπο, έφθασε στο χείλος τού ποταμού. Από κει αντίκρισε ψηλά στους βράχους ένα σπήλαιο δυσανάβατο. Φθάνοντας με πολύ μεγάλη δυσκολία αντίκρισε στο σπήλαιο ερείπια από μονύδριο τού Μεγαλομάρτυρα Γεωργίου, πού είχε κτίσει ο παλιός ασκητής Καλλίστρατος πού ασκήτεψε εκεί και το ανακαίνισε. Αυτό σώζεται μέχρι σήμερα και είναι γνωστό σαν το ασκηταριό τού Αγίου.
Η Αγία ζωή του οσίου Νικάνορα, τερμάτισε την 7η Αυγούστου 1419 (κατ' άλλους το 1519). Στις 7 Αυγούστου γιορτάζεται ή μνήμη τού οσίου Νικάνορα μεγαλοπρεπώς με αρχιερατική λειτουργία, πλήθη κόσμου συρρέουν από όλη Την Δυτική Μακεδονία και τη βόρειο Θεσσαλία, για να προσκυνήσουν τα ιερά λείψανα τού Αγίου. Παλιότερα λόγω τού άβατου πού υπήρχε (ήδη εδώ και μερικά χρόνια έχει καταργηθεί), γινόταν και δεύτερη λειτουργία για τις γυναίκες, στο εξωκλήσι τού αγίου Δημητρίου, πού είναι κάτω από το Μοναστήρι. Μετά τη θεία λειτουργία, το Μοναστήρι σύμφωνα με την παλιά παράδοση παραθέτει κοινό γεύμα στους προσκυνητές.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ



Ο θεοφόρος Νικόδημος γεννήθηκε στη Νήσο Νάξο των Κυκλάδων το έτος 1749 από γονείς ευσεβείς και ενάρετους. Από μικρή ηλικία διακρινόνταν για τη μεγάλη φρονιμάδα και οξυδέρκειά του. Διδάχθηκε τα ιερά γράμματα από τον ιερέα της ενορίας του αρχικά και στη συνέχεια φοίτησε στη σχολή της Νάξου. Στα 16 του χρόνια εισήχθει οικότροφος στην Ευαγγελική σχολή της Σμύρνης, όπου διακρίθηκε για την ευφυία και τη μνήμη του. Όταν οι τούρκοι έδιωξαν τους χριστιανούς της Σμύρνης το 1770 επέστρεψε στη Νάξο όπου προσελήφθει ως γραμματέας του τότε Μητροπολίτη.
Κατά την πενταετή του θητεία γνώρισε Αγιορείτες ιερομόναχους, οι οποίοι του μετέδωσαν τον πόθο της μοναχικής ζωής, την οποία ασπάσθηκε το έτος 1775 μετονομαζόμενος από Νικόλαο σε Νικόδημο. Κοινοβίασε στην Ιερά Μονή Διονυσίου, αλλά και σε διάφορες άλλες Μονές, αγωνιζόμενος τον καλό αγώνα της αρετής και συγγράφοντας τα ιερά του βιβλία και συγράμματα. Έχοντας ως μοναδική φροντίδα σε όλη τη ζωή του την εξυπηρέτηση του θείου θελήματος και την ωφέλεια του πλησίον παρέδωσε σε ηλικία 60 ετών τη μακάρια αυτού ψυχή στα χέρια του Θεού, στον οποίο εκ νεότητος αφιερώθηκε. Η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του στις 14 Ιουλίου.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΥΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΕΝ ΤΡΙΚΑΛΟΙΣ Ο ΜΕΤΣΟΒΙΤΗΣ (17 ΜΑΪΟΥ)



Ο άγιος νεομάρτυς Νικόλαος (Μπασδάκης ή Βλαχονικόλας) γεννήθηκε στα τέλη του 16ου αιώνος στη γραφική κωμόπολη του Μετσόβου. Παρ' όλο το πυκνό σκοτάδι της δουλείας, οι Έλληνες κρατούσαν τότε μέσα τους αναμμένο το φως του Χριστού. Μπορεί να ήταν πτωχοί ραγιάδες, όμως ήταν πλούσιοι από πίστη στο Θεό. Αυτή την πίστη μεταλαμπάδευσαν και στο μικρό Νικόλαο οι ευσεβείς γονείς του. Και με αυτή την πίστη εφόδιο έφυγε αρκετά νέος από το Μέτσοβο για τα Τρίκαλα για να βρει καλύτερη εργασία.
Ο μικρός Νικόλαος κτύπησε την πόρτα ενός αρτοποιείου. Και εκεί το αφεντικό, ένας μουσουλμάνος, δέχθηκε να τον πάρει στη δουλειά του με έναν ταπεινό μισθό. Οι ήμερες κυλούσαν ειρηνικά. Κάποτε όμως ο εχθρός διάβολος φθόνησε το αγνό αυτό και πιστό Ηπειρωτόπουλο. Κάποιοι μωαμεθανοί φόβισαν το παλληκάρι και με τεχνάσματα ύπουλα τον ανάγκασαν να αρνηθεί την πίστη του. Του φόρεσαν και τούρκικα ρούχα. Τον επήγαν και στο τζαμί. Δύο χρόνια πέρασαν από τότε. Ο Νικόλαος δεν άντεχε άλλο. Ένα κενό απλωνόταν στην ειλικρινή ψυχή του. Κενό από την απουσία του Θεού που κάποτε λάτρευε τόσο πιστά. Μετάνιωσε λοιπόν πικρά για την επιπόλαιη άρνηση του. Και αποφάσισε να φύγει. Και φεύγει κρυφά. Έρχεται πίσω στην πατρίδα του το Μέτσοβο, χριστιανός τώρα ξανά, πιστός σαν και πρώτα...
Κάποτε θέλησε να πάει και πάλι στα Τρίκαλα με συμπατριώτες του για να πουλήσουν ξυλεία δαδιού για προσάναμμα, πού είχαν μαζέψει από τα δάση της Πίνδου. Φόρτωσαν τα ζώα και έφθασαν στα Τρίκαλα, στην αγορά.
Εκεί κάποια στιγμή ανεγνώρισε το Νικόλαο ένας κουρέας μουσουλμάνος, παλιός του γνώριμος, που έμενε δίπλα στο αρτοποιείο στο όποιο εργαζόταν.
Ξαφνιάστηκε πού τον είδε χριστιανό. Όρμησε λοιπόν επάνω του, τον έσφιγγε στο λαιμό και φώναζε δυνατά:
-Νικόλαε, γιατί έγινες πάλι χριστιανός;
Φοβήθηκε ο Νικόλαος και του λέει:
-Μη φωνάζεις. Σε παρακαλώ, μη με καταδώσεις!
Ο κουρέας τον άκουσε, με τον όρο όμως ότι θα του έπαιρνε όλο το φορτίο του δαδιού δωρεάν- και πώς κάθε χρόνο θα του έφερνε ένα φόρτωμα δαδιού.
Ο Νικόλαος δουλικά δέχθηκε τη συμφωνία. Με αβάσταχτο πόνο επιστρέφει στο Μέτσοβο πληγωμένος. Γιατί να δειλιάσει μπροστά σε έναν κουρέα; Θέλει να θεραπεύσει την πληγή της ψυχής του. Θέλει να επιστρέψει στα Τρίκαλα και να ομολογήσει δημόσια την αλήθεια και να πει: «Είμαι χριστιανός»!
Προηγουμένως όμως τρέχει στον Πνευματικό του. Εξομολογείται με δάκρυα συντριβής τη νέα του πτώση. Μαζί καταθέτει και τον μεγάλο του πόθο να μαρτυρήσει για τον Χριστό. Όχι από επίδειξη. Αλλά για να αποδείξει τη μεγάλη του μετάνοια. Ο Πνευματικός του φοβάται το τολμηρό αυτό βήμα. Φοβάται μήπως δειλιάσει και γίνει πάλι εξωμότης. Όμως ο Νικόλαος επιμένει. Επιμένει ταπεινά ελπίζοντας ότι με τη δύναμη του πανίσχυρου Θεού θα νικήσει στο τολμηρό του άλμα. Ο Πνευματικός του πείθεται. Δεν έχει λόγους πλέον να αμφιβάλλει, γιατί βλέπει μπροστά του μια ασάλευτη νεανική ψυχή με αγνή διάθεση. Του δίνει λοιπόν τις τελευταίες του οδηγίες και ευχές και τον απολύει εν ειρήνη*
Ήταν άνοιξη του 1617. Η φύση είχε ανθίσει. Αλλά και η ψυχή του Νικολάου και αυτή ήταν ανθισμένη και μοσχοβολούσε από το μύρο μιας δυνατής αγάπης για τον Χριστό.
Αναχωρεί για τελευταία φορά από το Μέτσοβο, την πατρίδα πού τον ανέθρεψε, για να βρεθεί στα Τρίκαλα, στην πόλη πού θα τον ετοιμάσει για τη δόξα του Ουρανού.
Εδώ στα Τρίκαλα τον συναντά ο κουρέας. Απαιτεί τα οφειλόμενα. Ο Νικόλαος αρνείται να του τα δώσει. «Δεν σου χρωστώ τίποτε», του λέγει. Και τότε σαν κρυμμένο ηφαίστειο ξέσπασε ο κουρέας και εκδικούμενος τον Νικόλαο φώναζε προς όλους τους περαστικούς: «Αυτός αρνήθηκε τον Μωάμεθ και έγινε χριστιανός».
Εξαγριωμένοι οι μουσουλμάνοι περικύκλωσαν το θύμα τους, τον Νικόλαο.
Και τον χτυπούσαν μαζί με τον κουρέα αλύπητα και τον μαστίγωσαν. Και δεμένο τον έφεραν στο Κριτήριο, όπου ακούστηκε η θαρραλέα ομολογία του Νικολάου, φωνή λιτή και σταθερή: «Χριστιανός γεννήθηκα, χριστιανός είμαι και χριστιανός θα αποθάνω. Δεν αρνούμαι ποτέ την πίστη μου, όσο και να με βασανίσετε». Ούτε οι κολακείες που ακολούθησαν, αλλά ούτε και οι απειλές του κατή μπόρεσαν να σβήσουν τη φωτιά της πίστεως που είχε ανάψει στην ψυχή του γενναίου παλληκαριού και βιοπαλαιστή Νικολάου.
Προσωρινά τον φυλάκισαν. Εκεί μέσα στη φυλακή, απομονωμένος, χωρίς νερό και φαγητό, χωρίς φως και ελπίδα σωτηρίας, ο Νικόλαος προετοιμάζεται για το τελευταίο του ταξίδι, προς την ουράνια Πατρίδα. Πόσα δάκρυα μετανοίας για τα λάθη του αλλά και πόσα δάκρυα ευγνωμοσύνης προς τον ευεργέτη του Κύριο δεν θα έτρεξαν και δεν θα πότισαν εκείνον τον τόπο... Όλος χαρά και προσμονή αναμένει το μακάριο τέλος.
Ακολούθησε και δεύτερη ανάκριση. Μάταια οι εχθροί του Χριστού προσπαθούσαν να λυγίσουν τον μάρτυρα. Ο Νικόλαος ασάλευτος επανελάμβανε: «Ο Χριστός είναι Θεός αληθινός, Αυτόν πιστεύω και δεν Τον αρνούμαι ποτέ!». Για την ομολογία του αυτή καταδικάζεται σε θάνατο «διά πυράς».
Η ώρα του φρικτού μαρτυρίου έφθασε. Στη μέση της αγοράς των Τρικάλων οι δήμιοι άναψαν μεγάλη φωτιά. Εκεί μέσα έριξαν τον Νικόλαο. Και εκείνος για την αγάπη του Χριστού δέχθηκε να γίνει θείο ολοκαύτωμα χωρίς να δειλιάσει, γιατί η ψυχή του είχε πυρακτωθεί - κατά τον υμνογράφο - με το «άϋλον πυρ της θείας αγάπης».
Ήταν 17 Μαΐου 1617.
Την ίδια νύχτα ένας χριστιανός αγγειοπλάστης με δωροδοκία παρέλαβε την τίμια κάρα του μάρτυρος και την έκρυψε - χωρίς να το ξέρουν οι δικοί του - μέσα σε τοίχο του σπιτιού του. Η κατοικία αυτή μεταβιβάστηκε μετά τον θάνατο του αγγειοπλάστη σε κάποιο ευσεβή πιστό, τον Μέλανδρο, χωρίς όμως να γνωρίζει τι πλούτο έκρυβε αυτό το σπίτι. Αποκαλύφθηκε όμως από θαυμαστά σημεία θείας ευωδίας και λάμψεων. Ο Μέλανδρος βαθιά συγκινημένος και αισθανόμενος την αναξιότητά του παρέδωσε με ευλάβεια το θησαύρισμα αυτό της τίμιας κάρας του αγίου ένδοξου νεομάρτυρος Νικολάου του Μετσοβίτου στην ιερά Μονή Βαρλαάμ των Μετεώρων, όπου και φυλάσσεται μέχρι σήμερα αγιάζοντας τον ευσεβή λαό του τόπου μας.
Τις ευεργεσίες του Αγίου είχαν και έχουν δεχθεί - με πλήθος θαυμάτων - οι κάτοικοι της Θεσσαλίας, της Ηπείρου (Καλαρρύτες κ.ά.) αλλά και της Κατοχής Μεσολογγίου, όπου ιδιαίτερα τον τιμούν σε λόφο με ιερό Ναό πού φέρει το όνομα του. Πολλές φορές ο Άγιος έδιωξε καταστρεπτικά σμήνη άκρίδων και έσωσε από θανατηφόρες αρρώστιες και πλημμύρες τούς ανθρώπους και ποίμνια των περιοχών αυτών.
Ας βαδίζουμε και μεις στα ίχνη του γενναίου αυτού νεομάρτυρος άγιου Νικολάου μένοντας πιστοί «άχρι θανάτου» στην αγάπη του Χριστού και ζώντας ζωή αληθινής μετανοίας.

«Χαίροις, του Μετσόβου σεπτός βλαστός,
Χαίροις των Τρικάλων άνθος τερπνόν, Χαίροις Μετεώρων ο ατίμητος θησαυρός,
Χαίροις των ποιμένων της Κατοχής προστάτης και ρύστης των σε τιμώντων, μάρτυς Νικόλαε!...». (Από τον «ΣΩΤΗΡΑ»)

Ο άγιος νεομάρτυς Αθανάσιος εξ Άτταλείας (7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ)

Στο τέλος των εορτών του αγίου Δωδεκαημέρου, στις 7 Ιανουαρίου, μαζί με τη μνήμη του Τιμίου Προδρόμου η αγία μας Εκκλησία τιμά και τη μνήμη του νεομάρτυρος Αθανασίου από την Αττάλεια της Μικράς Ασίας, που πριν από 300 περίπου χρόνια προσέφερε το αίμα του σπονδή στον λατρευτό μας Κύριο Ιησού Χριστό.

Το Συναξάριό του, όπως μας το διέσωσε με γλαφυρότητα ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Νέον Μαρτυρολόγιόν» του, είναι μικρό. Αλλά το δίδαγμα που μας άφησε, μεγάλο.

Η καταγωγή του Αθανασίου ήταν από την Αττάλεια της Μικράς Ασίας. Λόγοι όμως επαγγελματικοί τον είχαν φέρει στη Σμύρνη. Εδώ εργαζόταν με τιμιότητα, χωρίς να βλάπτει κανέναν και αναστρεφόταν με καλοσύνη και απλότητα προς όλους. Ζούσε αληθινά τη χριστιανική πίστη εκτελώντας με πιστότητα τα χριστιανικά του καθήκοντα. Είχε όμως ένα διαρκή πειρασμό. Κάποιοι Οθωμανοί, άλλοτε με αστείο τρόπο και άλλοτε αυστηρά, τον περιγελούσαν και τον ειρωνεύονταν για την πίστη του, χωρίς ο ίδιος να τους προκαλεί. Ο Αθανάσιος δεν έμενε σιωπηλός. Μπορεί να μη γνώριζε γράμματα, αλλά γνώριζε την πραγματική γνώση, τη σοφία του Θεού. Εκείνος που ανέδειξε «πανσόφους τους αλιείς» έδινε χάρη και πνεύμα σοφίας στο δούλο του και αποστόμωνε με επιχειρήματα και πάντοτε με συνετό και γλυκό λόγο τους αντιλέγοντες.

Και αυτοί έμεναν «αναπολόγητοι» και ένιωθαν ντροπή για τα «σαθρά δόγματα» της θρησκείας τους. Συσσώρευαν όμως μέσα τους εχθρότητα. Ζητούσαν ευκαιρία για να τον πολεμήσουν και τον εξοντώσουν… Και η αφορμή δόθηκε.

Μόλις είχε ανατείλει το νέο έτος 1700. Κάποια μέρα ο Αθανάσιος είπε αυθόρμητα τη μουσουλμανική δοξολογία «λαϊλαλά» στη δική του διάλεκτο, που σημαίνει «Δόξα τω Θεώ». Βέβαια με τη μικρή αυτή φράση ο Αθανάσιος δοξολογούσε το δικό του Θεό, τον αληθινό Τριαδικό Θεό της Ορθοδόξου Πίστεώς μας. Ακούγοντας όμως τα λόγια αυτά οι Οθωμανοί έτρεξαν χαιρέκακα και συνέλαβαν το θύμα τους και το οδήγησαν αμέσως στο κριτήριο λέγοντας ότι ο Αθανάσιος «έστερξε (=αποδέχθηκε) δημόσια τη θρησκεία τους και ασπάσθηκε την πίστη των Οθωμανών». Ο μάρτυρας ατάραχος ομολογούσε ότι αυτό που είπε είναι μια γενική δοξολογία και την απηύθυνε στο Θεό που πιστεύει, και η φράση που είπε δεν είναι αποκλειστικά «μόνο της πίστεως των Τούρκων».

Αδύνατον όμως να πεισθούν οι εχθροί του. Όλοι μαζί αντιδρούσαν και φώναζαν ότι «δέχθηκε έστω και ακούσια τουρκισμό (δηλαδή τούρκεψε), επομένως αρνήθηκε τον Χριστό. Αν τώρα πάλι Τον ομολογεί, γίνεται εξωμότης και πρέπει να τιμωρηθεί».

Ο μάρτυρας σταθερά ομολογούσε: «Όλα αυτά που λέτε είναι ψέματα. Προτιμώ καλύτερα να λάβω μυρίους θανάτους παρά να αρνηθώ την πίστη μου». Και επειδή παρέμενε πιστός χριστιανός, τον φυλάκισαν, τον χτυπούσαν βίαια και τον ράβδιζαν με μανία. Το αίμα κυλούσε άφθονο από το ιερό σώμα του.

Μάταια προσπαθούσαν οι εξοργισμένοι εχθροί να μεταβάλουν τη σκέψη του μάρτυρος άλλοτε με υποσχέσεις δώρων και τιμών και άλλοτε με φοβερές απειλές. Ο μάρτυρας του Χριστού Αθανάσιος είχε στραμμένα τα βλέμματα της ψυχής του σε μια μόνο αγάπη: το Χριστό. Και έλεγε ειρηνικά: «Είμαι Χριστιανός»!

Άλλο περιθώριο υπομονής δεν υπήρχε στον κατή και στους δημίους. Η διαταγή πλέον ακούσθηκε καθαρά: «Ο Αθανάσιος να αποκεφαλιστεί».

Οδήγησαν λοιπόν τον μάρτυρα «ως πρόβατον επί σφαγήν», στον τόπο του μαρτυρίου. Εκεί ο Αθανάσιος, ο πιστός δούλος του Κυρίου, έσκυψε ταπεινά τον αυχένα του κάτω από το σπαθί του δημίου. Και δέχθηκε όλος χαρά να θυσιαστεί και να προστεθεί στη χρυσή αλυσίδα των αγίων Νεομαρτύρων. Το ιερό του λείψανο το άφησαν εκτεθειμένο και περιφρονημένο για τρεις ημέρες, σε τόπο όπου περιφέρονταν αδέσποτοι σκύλοι. Κανένα όμως από τα ζώα αυτά δεν βεβήλωσε το σώμα του μάρτυρος. Την Τρίτη ημέρα από το θάνατο του αγίου ευσεβείς χριστιανοί με ειδική άδεια του κατή κήδευσαν και ενταφίασαν με τιμές το σώμα του μάρτυρος στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής.

Μια αυθόρμητη μικρή δοξολογία στην αρχή του νέου έτους στάθηκε η αφορμή για να οδηγήσει τον Αθανάσιο στη δόξα του Ουρανού. Από τη δοξολογία της γης στα Αλληλούια του Παραδείσου…

Αλλά και ολόκληρη η ζωή του μάρτυρος Αθανασίου ήταν μια διαρκής δοξολογία στο Θεό. Ο αγώνας του να παραμένει κάθε μέρα πιστός σε ό,τι ο Κύριος τον πρόσταζε αλλά και το μακάριο τέλος του αυτό φανερώνουν.

Ας είναι και η δική μας ζωή τούτο το έτος ένας δοξολογητικός ύμνος στον παντευεργέτη Κύριο και Θεό μας. Μια δοξολογία με την ενάρετη ζωή μας, με ύμνους στα χείλη μας και με τέλος σφραγισμένο από γνήσια αγάπη προς το Κύριο και Θεό μας· με τις ευχές και τις πρεσβείες όλων των Νεομαρτύρων της πατρίδος μας και μάλιστα του αγίου ενδόξου νεομάρτυρος Αθανασίου από την Αττάλεια.

Ο άγιος Ονησίφορος
(13 Ιουλίου)

Πολλοί είναι οι τρόποι, που η αγάπη του Θεού μεταχειρίζεται για τη σωτηρία μας. ο λόγος του ψαλμωδού, «το έλεος σου Κύριε, καταδιώξει με πάσας τας ημέρας της ζωής μου», επαναλαμβάνεται για τον καθένα μας κάθε στιγμή και ώρα. Μας κυνηγά συνεχώς, για να μας σώσει. «Θέλει ο Κύριος πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν» (Α' Τιμοθ. β', 4).
Δηλαδή θέλει και επιμένει ο Κύριος όλοι οι άνθρωποι να σωθούμε.
Θέλει και δίνει τις ευκαιρίες σε όλους μας να γνωρίσουμε την αλήθεια και να βαδίσουμε ανεπηρέαστοι από την πλάνη τον δρόμο της ψυχικής σωτηρίας.

Την αγάπη και τη θέληση αυτή του Θεού για τη σωτηρία μας την βλέπουμε, σαν προσέξουμε στη ζωή όλων μας.
Ιδιαίτερα όμως μπορούμε να την παρακολουθήσουμε στη ζωή των αγίων της Πίστεως μας.
Με ένα από αυτούς, τον άγιο Ονησίφορο, που ήρθε κι έζησε στην Κύπρο μας, θα ασχοληθούμε στις γραμμές που ακολουθούν.

Η ζωή κι οι αγώνες του πολλά έχουν να μας δώσουν.

Πότε γεννήθηκε και ήκμασε ο άγιος αυτός δυστυχώς δεν γνωρίζουμε. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πώς γεννήθηκε στη Βασιλίδα των πόλεων, την πρωτεύουσα «της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης» Βυζαντινής μας Αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη. Οι γονείς του ήσαν άνθρωποι πολύ ευσεβείς κι ενάρετοι, μα και πολύ πλούσιοι κι είχαν τιμηθεί από τους τότε άρχοντες και βασιλείς με πολλές τιμές και αξιώματα. Παρά την ξεχωριστή όμως τούτη προβολή τους, οι άνθρωποι αυτοί έμειναν μέχρι τέλους πιστοί και ταπεινοί.
Από τέτοιους γονείς, όπως ήταν φυσικό, πήρε ο Ονησίφορος από αυτή τη βρεφική ηλικία την ανάλογο χριστιανική μόρφωση κι ανατροφή. Άφθονο κάθε μέρα του προσφερόταν το άδολο γάλα της πίστεως. Και το αποτέλεσμα; Αυτό που ψάλλει κι ο υμνογράφος της Εκκλησίας μας. «Εκ ρίζης αγαθής αγαθός εβλάστησε καρπός, ο εκ βρέφους ιερός Ονησίφορος, χάριτι μάλλον η γάλακτι τραφείς». Από άγια ρίζα, άγιος και ο καρπός. Αυτό μαρτυρεί ολόκληρη η ζωή του Αγίου. Μεγάλη δύναμη αλήθεια έπαιζε σ' αυτό και το παράδειγμα των γονιών. Αυτό γίνεται συχνά. Το παράδειγμα των γονιών παίζει πάντοτε μεγάλο ρόλο στην ανατροφή των παιδιών.

Αν το προσέχαμε κι αν το σκεφτόμαστε τούτο οι γονείς, πόσο κερδισμένοι θα ήμασταν τόσο εμείς, όσο και τα παιδιά μας! Κι αυτά πόσο πιο δυνατά θα ήσαν να αντιμετωπίσουν τους ποικίλους πειρασμούς και να νικήσουν! Γιατί από την παιδική ηλικία κυνηγά ο πονηρός τον καθένα μας. Από την παιδική ηλικία στήνει τις παγίδες του και ρίχνει τα βέλη του. Αυτό έγινε και με το καλό παιδί, τον Ονησίφορο.

Πολλές ήσαν οι παγίδες που ο πονηρός του έστηνε και πιο πολλοί οι πειρασμοί που τον πολιορκούσαν καθημερινά. Όμως με τα όπλα της προσοχής και προσευχής και μελέτης του λόγου του Θεού μεγάλωνε το παιδί. και μεγάλωνε μέσα του κι ο ιερός πόθος πώς να αρέσει στον Χριστό. Μέσα στο παλάτι συνήθως κυκλοφορεί. Όμως δεν παρασύρεται. Η λάμψη των αξιωμάτων, τα οποία του προσφέρονται από νωρίς, δεν του θολώνουν το μυαλό. Νεώτατος χάρη στη σοφία και τη σύνεση και τις γνώσεις του έγινε Αυγουστάλιος, δηλαδή ναύαρχος του στόλου της Αυτοκρατορίας, όπως θα λέγαμε σήμερα. Κι όμως ο Ονησίφορος δεν ξιππάζεται, δεν υπερηφανεύεται. Δεν αλλάζει τρόπους ζωής. Με βαθιά συναίσθηση της θέσεως του φροντίζει απ' την πρώτη στιγμή πώς να αυξήσει με κατάλληλα καράβια τον στόλο της Αυτοκρατορίας. Πολλοί είναι οι εχθροί που επιβουλεύονται τη δύναμη της. Κι άλλοι τόσοι εκείνοι που φθονούν τη δόξα και το μεγαλείο της. Τα βλέπει αυτά ο συνετός νέος και σπεύδει να ετοιμασθεί. Δεν πρόφτασε όμως. Κάποιο πρωινό τα εχθρικά καράβια πλέουν προς την Πόλη. Κι ο Ονησίφορος, μολονότι ανέτοιμος, κινείται να τα ανακόψει. Στη ναυμαχία που έγινε, «κρίμασιν οις οίδε Κύριος», τα ελληνικά εκείνα καράβια, που έπλευσαν να αντιμετωπίσουν τον εχθρό διελύθησαν. Μόνο η ναυαρχίδα διασώθηκε, στην οποία βρισκόταν κι ο Άγιος.

Η ήττα αυτή συνεκλόνισε τον φιλότιμο νέο, που συντετριμμένος εγκαταλείπει τη σταδιοδρομία του και με δέκα άλλους συντρόφους έρχεται στην Κύπρο και βγαίνει εκεί στην Πάφο.
«Πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα», λέγει κι επαναλαμβάνει μοναχός του. «Ου παραμένει ο πλούτος, ου συνοδεύει η δόξα», προσθέτουν οι άλλοι κι αποφασίζουν να διασκορπισθούν και να ζήσουν την αγγελική ζωή, τη μοναχική. Το περιστατικό, που τους συνέβη, το θεωρούν σαν επέμβαση Θεού και σαν υπόδειξη πώς για κάπου άλλου τους προορίζει. Γι' αυτό δεν απογοητεύονται. Δεν ελεεινολογούν την τύχη τους, όπως συνήθως κάμνουν οι άνθρωποι του κόσμου τούτου. Φωτισμένοι από το Πνεύμα του Θεού το οποίο συνιστά να ευχαριστούμε τον Κύριο, όχι μόνο για τα ευχάριστα, αλλά και για εκείνα που φαινομενικά φαίνονται δυσάρεστα, δοξολογούν τον Θεό, και μετά από θερμή προσευχή χωρίζονται και προχωρεί ο καθένας και σ' ένα μέρος.

Ο φιλόθεος νέος, ο Ονησίφορος, αφού περιόδευσε διάφορους τόπους, ήλθε προς τα μέρη του χωριού Αναρίτα. Η ησυχία, το άφθονο πράσινο του όμορφου εκείνου τοπίου του ικανοποιούν την ψυχή και του φλογίζουν την καρδιά. Τα λόγια του Κυρίου «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» κυκλοφορούν συνέχεια στο μυαλό του και του θεριεύουν την ιερή απόφαση. Την απόφαση να ζήσει πια με οδηγό το θέλημα του Χριστού και για τον Χριστό. Ένας ο ευγενής οραματισμός του. Να μπορέσει κάποια μέρα να αναφωνήσει κι αυτός του θείου Παύλου τα λόγια. «Ζω δε ουκέτι εγώ' ζή δε εν εμοί Χριστός».

Για την πραγμάτωση του ιερού αυτού πόθου χωρίς κανένα δισταγμό ο καλομαθημένος νέος δεν διστάζει να ανταλλάξει την καλοπέραση του πατρικού σπιτιού, μα και της αυτοκρατορικής αυλής τις σχέσεις και τα μεγαλεία με τη ζωή του ασκητού. Μια σπηλιά έξω από το χωριό γίνεται τώρα ο τόπος διαμονής και το ασκητήριό του. Μέσα σ' αυτή ο φλογερός νέος «παραδοθείς τη χάριτι του Θεού» (Πράξ. ιέ', 40) ολόψυχα με ζήλο θερμουργό και σύνεση βαδίζει σταθερά της αρετής «την στενήν και τεθλιμμένην οδόν την απάγουσαν εις την ζωήν». Ελεύθερος από κάθε γήινη φροντίδα, μια φροντίδα έχει' πώς να αρέσει στον Θεό και να επιτύχει τον ιερό οραματισμό του.

Με αδιάλειπτη προσευχή και νηστεία, αλλά και με κάθε αρετή, σαν προσεκτικός γεωργός, φροντίζει καθημερινά και με σκληρό αγώνα προσπαθεί να ξερριζώνει από της ψυχής του το χωράφι τα διάφορα αγκάθια των παθών. Οι πειρασμοί που δοκιμάζει μέσα σ' εκείνη τη στενή και υγρή σπηλιά είναι αφάνταστα πολλοί. ο πιστός όμως και ανύστακτος ασκητής με τη δύναμη της προσευχής τους ανατρέπει όλους και κατορθώνει σε κάθε περίσταση να ξεπληρώνει την προφητική φωνή, που λέγει: «Νεώσατε εαυτοίς, νεώματα και μη σπείρητε εν ακάνθαις». Δηλαδή βγάλτε από το χωράφι της ψυχής σας τα αγκάθια και κάνετε το καινούργιο. Ξεχερσώστέ το, ώστε να γίνει κατάλληλο για τη νέα καρποφορία. Προσοχή. Μη σπέρνετε ποτέ σε χωράφι που είναι γεμάτο αγκάθια (Ιερεμ. δ', 3).

Στο ερημικό εκείνο μέρος περνά τις ημέρες του ο Όσιος μας. Το σώμα του δεν διστάζει να το ταλαιπωρεί με νηστείες και αγρυπνίες και να το υποτάσσει στο θέλημα του Θεού. Συγχρόνως όμως και στην ψυχή του δεν αμελεί να προσφέρει κάθε πνευματική τροφή. Με την απλότητα του χαρακτήρα του, με την πραότητα στη συμπεριφορά του και με τη βασίλισσα των αρετών, την ταπεινοφροσύνη, που φροντίζει να έχει στην καρδιά του σαν θεμέλιο της ζωής του, κατορθώνει να βγαίνει πάντα νικητής στους πνευματικούς αγώνες του. Γι' αυτό και πλούσια δέχεται επάνω του τη χάρη του Παναγίου Πνεύματος σύμφωνα με τα θεία λόγια του προφήτου που λέγει: «Επί τίνα επιβλέψω αλλ' η επί τον πράον και ησύχιον και τρέμοντα μου τους λόγους»; Δηλαδή σε ποιόν εγώ ο Θεός θα ρίψω στοργικό και προστατευτικό το βλέμμα μου, παρά μονάχα στον άνθρωπο τον ταπεινό, τον ήσυχο, τον άνθρωπο που τρέμει με σεβασμό σαν ακούει τα λόγια μου και αγωνίζεται να τα εφαρμόζει στη ζωή του; (Ησαΐου ξστ', 22). Αλήθεια στον ταπεινό και πράο επαναπαύεται το πνεύμα του Θεού. Γι' αυτό και σαν πρώτο σκαλοπάτι της κλίμακας των αρετών, που θέλει να ανεβούν όλοι εκείνοι που ποθούν να γίνουν δικοί του, βάζει της ταπεινοφροσύνης το σκαλοπάτι. «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι» διακηρύττει γι' αυτούς.

Ευτυχισμένοι δηλαδή εκείνοι που συναισθάνονται τη μικρότητα τους και ταπεινώνονται. Έχουν φρόνημα ταπεινό. Ευτυχισμένοι οι ταπεινοί, γιατί σ' αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών». Και προχωρώντας ο Κύριος προσθέτει: «Μακάριοι οι πραείς, ότι αυτοί κληρονομήσουσι την γην». Ευτυχισμένοι, κι αυτοί που είναι πράοι και δεν θυμώνουν, γιατί αυτοί θα κληρονομήσουν κάποια μέρα τη νέα γη, την άνω Ιερουσαλήμ, τη βασιλεία των ουρανών. Μακάριοι οι πράοι και ειρηνικοί, γιατί η πραότητα, που είναι καρπός ταπεινοφροσύνης, αποτε λεί βασικό παράγοντα ευτυχίας κι ευλογημένης ζωής.

Υπέροχο παράδειγμα των δύο αυτών αρετών υποδεικνύει ο Κύριος, αυτόν τον ίδιο εαυτό Του. «Μάθετε απ' εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών» (Ματθ. ία', 29). Ταπεινός ο Κύριος και πράος. Ταπεινοί και πράοι πρέπει να είναι κι όλοι εκείνοι που νοσταλγούν και θέλουν να επαναπαύεται επάνω τους η θεία χάρις. Σαν αποτέλεσμα της ευλογίας αυτής θα έχουν οι άνθρωποι αυτοί να βλέπουν να αυξάνεται επάνω τους η παρρησία τους μπροστά στον Θεό.

Και η παρρησία του οσίου Ονησιφόρου μπροστά στον Θεό μεγαλώ νει μέρα με τη μέρα. Τα δάκρυα, τα οποία η συντετριμμένη εκείνη ψυχή χύνει και βρέχει τη στρωμνή της κάθε μέρα, γίνονται γι' αυτήν πηγή ευλογιών. Πλείστα όσα θαύματα προσφέρει ζωντανός ακόμη σε πονεμένους κι αναξιοπαθούντας. Γιατί, όπως «ου δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη», έτσι και του Αγίου μας η ζωή πολύ γρήγορα είχε γίνει αντιληπτή από όσους κατοικούσαν στα γύρω χωριά. Και το αποτέλεσμα; Καθημερινά πλήθη πιστών έτρεχαν στη σπηλιά του και σαν διψασμένα ελάφια του ζητούσαν λόγια Θεού. Κι αυτός με την πνευματική πείρα που διέθετε, τους δίδασκε και τους παρηγορούσε. Τους δίδασκε, πάντα με ταπεινοφροσύνη και αγάπη πατρική «τα καλά και ωφέλιμα τοις ανθρώ ποις» (Τίτ. γ', 8).

Όλη αυτή η εργασία του θεοφόρου ασκητή δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια ευλαβική προσφορά για τη δόξα του Θεού. Κανένας δεν μπορούσε να του προσάψει οποιανδήποτε μομφή, πώς ζητούσε «την ιδίαν δόξαν» (Ιωάν. ζ', 18). Για τούτο κι «ο ερευνών νεφρούς και καρδίας» (Α ποκ. 6', 29) τον ετίμησε με θεία δόξα.

Τον ετίμησε με ιδιαίτερες δωρεές και χαρίσματα. Του έδωσε πλούσια το χάρισμα της θεραπείας. Πολλά θαύματα και ιατρείες επενεργούσε καθημερινά. Θεραπείες δαιμονισμένων, λεπρών, καρκινοπαθών, παθήσεων ματιών κι ένα σωρό άλλων ασθενειών. Σε μια περίοδο τρομερής ανομβρίας με τη θερμή προσευχή του σαν τον Προφήτη Ηλία άνοιξε τους καταρράκτες του ουρανού και κατέβασε βροχές ευεργετικές, που δρόσισαν όχι μονάχα ανθρώπους και ζώα, αλλά και πότισαν τη διψασμένη γη. Στο πρόσωπο του έβρισκαν οι δυστυχισμένοι την παρρησία, οι άρρωστοι τη θεραπεία κι οι πονεμένοι την παρηγοριά. Αυτά όσο καιρό ζούσε. Μα κι όταν σε βαθιά γηρατειά παρέδωκε την αγία ψυχή του στον Κύριο, και πάλι η αγάπη του Θεού του χάρισε «δόξαν και τιμήν και αφθαρσίαν». θριαμβευτής μπήκε ο φλογερός ασκητής «εις την δόξαν του Θεού» (Β' Κορινθ. δ', 15). Κι απ' εκεί συνεχίζει τα ευεργετικά θαύματα του σε όλους εκείνους που με συντριβή ψυχής και ειλικρινή μετάνοια εκζητούν τη μεσιτεία του.

Δυστυχώς το σπήλαιο του Αγίου είναι ακαθόριστο σήμερα. ο χρόνος το έχει εξαφανίσει και ο χώρος έχει καταχωσθεί. Έξω όμως από το χωριό και στο Ν.Α. άκρον του κοιμητηρίου βλέπει κανείς ένα ερειπωμένο εκκλησάκι, που έκτισε ο ίδιος ο Άγιος με τα χέρια του. Η μικρή αυτή Βυζαντινή εκκλησούλα είναι μονόκλιτος και με στέγη καμαρωτή, στενόμακρη 10.80μ. επί 3.60μ. Δυστυχώς εδώ και ολίγα χρόνια έπαψε και να λειτουργείται. Γύρω από την εκκλησούλα υπάρχουν θεμέλια κελλιών, που μαρτυρούν ότι κάποτε εκεί ήταν κτισμένη και Ιερά Μονή προς τιμή του αγίου Ονησιφόρου.

Οι περιπέτειες του μαρτυρικού νησιού μας έγιναν αιτία πολλοί πνευματικοί θησαυροί μας να χαθούν. Αυτό έγινε και με το θαυματουργό λείψανο του Αγίου. Για πολλά χρόνια βρισκόταν στο χωριό και φυλασσόταν σε μια λάρνακα. Από καιρό όμως χάθηκε και κανένας δεν ξέρει τίποτε γι' αυτό.

Νοερά οι προσκυνητές, που επισκέπτονται την Αναρίτα γονατίζουν εκεί στην εκκλησία κι επικαλούνται τη μεσιτεία και τη βοήθεια του.

Τη μεσιτεία του ας εκζητούμε κι εμείς.
Σήμερα μάλιστα, που το νησί μας περνά τις πιο δύσκολες ήμερες της τετραχιλιόχρονης ελληνοχριστινικής ζωής του, ας καταφεύγουμε με πίστη στον Άγιο μας κι ας του ζητούμε τον φωτισμό και τη βοήθεια του στα πολλαπλά προβλήματα μας.

.. Επίσκεψη Θεού ήταν η ήττα του στόλου, που κυβερνούσε. Επίσκεψη θλιβερή. Τη δέχτηκε, όπως δεχόταν και τις πλούσιες ευεργεσίες, που η αγάπη του Θεού του πρόσφερε. Την δέχτηκε με ευγνωμοσύνη κι έδωκε την καρδιά του στον Κύριο. Πάλεψε με «τον Άρχοντα του σκότους του αιώνος τούτου» και νίκησε. Με το παράδειγμα του μας καλεί κι εμάς να τον μιμηθούμε.

Άπειρες οι ευεργεσίες του Θεού, που δοκιμάζουμε όλοι μας. Στην πόρτα της καρδιάς του καθενός μας στέκει ο Κύριος και μας λέγει: «Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω. εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξει την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ' αυτού και αυτός μετ' εμού» (Αποκαλ. γ', 20). ο συνετός νέος Ονησίφορος στην πρόσκληση του Ιησού ήκουσε κι έσπευσε κι άνοιξε την πόρτα της καρδιάς του στον τιμημένο ξένο. Την ευλογημένη αυτή πράξη του φιλόθεου νέου, θα θελήσουμε κι εμείς να την αντιγράψουμε; Την απάντηση ας σπεύσει ο καθένας να τη δώσει ο ίδιος στον Κύριο. Το αποτέλεσμα μας είναι γνωστό. Η χαρά και η ειρήνη της ψυχής, που διψούμε όλοι μας, κι ο πόθος μας για εθνική δικαίωση δεν θα μείνει καυτός πόθος και γλυκύς οραματισμός, μα θα γίνει ζωντανή πραγματικότητα. Να το ξαναπούμε;
Ναι! Θα γίνει μια ζωντανή κι ευλογημένη πραγματικότητα.

Δια των πρεσβειών του αγίου Ονησιφόρου, Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον και σώσον ημάς. Αμήν.

Απολυτίκιο Ήχος γ' Θείας πίστεως
Θείοις θαύμασι κατεπλουτίσθη, πάτερ όσιε Ονησίφορε, η της Πάφου Αγία Μητρόπολις- τον άσυλον θησαυρόν η Αναρίτις εκτήσατο, έχουσα την λάρνακα των αγίων λειψάνων σου' η και βρύει αεννάως ιάσεις εις δόξαν Χριστού του εν Τριάδι.

Εξήγηση : Όσιε Πάτερ, Ονησίφορε, με πολλά και θεία θαύματα πλουτίστηκε η Αγία Μητρόπολη της Πάφου. Το χωριό Αναρίτα απέκτησε τον πολύτιμο θησαυρό, τη λάρνακα που έχει μέσα τα άγια σου λείψανα. Κι αυτά συνέχεια προσφέρουν θεραπείες προς δόξαν του Τριαδικού Θεού.

Ο ΑΓΙΟΣ ΟΝΟΥΦΡΙΟΣ.

Ο βίος του αγίου Ονούφριου του Αιγυπτίου φωτίζει με άπλετο φως την
εν Χριστώ ζωή μας.Φως ουράνιο αναβλύζει φως που φανερώνει την α-
ληθινή σχέση μεταξύ των χριστιανών και του Θεού,που είναι σχέση παι-
διών προς Πατέρα.Η σχέση αυτή γίνεται αισθητή μόνο σε αυτούς που δί-
νονται με όλη την καρδιά τους στο Θεό,σαν το μακάριο Ονούφριο που
μιμησάμενος των Αγγέλων τον βίον έγινε,όπως ο υμνογράφος του μας
διασώζει,της Αιγύπτου η καλλονή και ο φοίνιξ ο εύκαρπος.
Έζησε τον 4ον αιώνα πρώτα σε κοινόβιο κοντά στην Ερμούπολη των Θη-
βών της Αιγύπτου και αργότερα,ξεχειλισμένος από Θείο Έρωτα,διέτρεξε
σαν διψασμένο ελάφι την περίφημη αιγυπτιακή έρημο.Εξήντα χρόνια μα-
κρυά από ανθρώπινο μάτι,μόνος με μόνο το Θεό αγωνίστηκε σκληρά ε-
νάντια στα πάθη του και τους δαίμονες,καθαρίστηκε και καθαγιάστηκε
τόσο,ώστε να γίνει η ακρότης και η νομοστάθη των ησυχαστών.Μπρο-
στά σε ένα τέτοιο δόσιμο έκπληκτοι οι Άγγελοι του Θεού γονάτιζαν και
υπηρετούσαν τον ουρανοβάμονα Ονούφριο σε κάθε βιοτική ανάγκη και
σαν κοινωνό της ουράνιας Θείας Λειτουργίας τον μεταλάμβαναν κάθε
Κυριακή τα Άχραντα Μυστήρια.
Η εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 12 Ιουνίου.