Το Ευαγγέλιο της Κυριακής

[stratis]

Είπε δε αυτώ· ει Μωϋσέως και των προφητών ουκ ακούουσιν, ουδέ εάν τις εκ νεκρών αναστή πεισθήσονται.

Εδώ έχουμε μια προφητεία του Ιησού η οποία και επρόκειτο να πληρωθεί σύντομα από τη στιγμή που είπε την παραβολή. Διότι πράγματι, κι ο ίδιος ο οποίος ανέστη, δε τον πίστεψαν. Κι όχι μόνο δε τον πίστεψαν αλλά και τους Ρωμαίους στρατιώτες δωροδόκησαν ώστε να αποσιωπήσουν τα όσα είδαν.

Άνθρωπος δε τις ήν πλούσιος

Παρατηρούμε τελικά πόσο δύσκολο είναι για τον πλούσιο να μπει στον Παράδεισο. Άλλωστε σε άλλο σημείο λέει ο Κύριος στο κατά Ματθαίον:

ΙΘ 23 Ο δε Ιησούς είπε τοίς μαθηταίς αυτού· Αμήν λέγω υμίν ότι δυσκόλως πλούσιος εισελεύσεται εις την βασιλείαν των ουρανών. 24 πάλιν δε λέγω υμίν, ευκοπώτερόν εστι κάμηλον διά τρυπήματος ραφίδος διελθείν ή πλούσιον εις την βασιλείαν τού Θεού εισελθείν.

απέθανε δε και ο πλούσιος και ετάφη. Και εν τώ άδη επάρας τους οφθαλμούς αυτού, υπάρχων εν βασάνοις, ορά Αβραάμ από μακρόθεν και Λάζαρον εν τοίς κόλποις αυτού. Και αυτός φωνήσας είπε· πάτερ Αβραάμ, ελέησόν με και πέμψον Λάζαρον

Εδώ βλέπουμε πως ο άνθρωπος μετά το θάνατό του έρχεται αντιμέτωπος με την αλήθεια και ότι πράγματι υπάρχει συνέχεια για την οποία όμως οφείλει στην εδώ ζωή να μεριμνήσει.

μνήσθητι ότι απέλαβες σύ τα αγαθά σου εν τή ζωή σου, και Λάζαρος ομοίως τα κακά·

Ανάλογη είναι και η διδασκαλία των Πατέρων. Τα βάσανα σε αυτή τη ζωή όταν συνοδεύονται από υπομονή και έλλειψη γογγυσμού όπως στην περίπτωση του φτωχού Λαζάρου μας βάζουν στον Παράδεισο. Αντί τα αγαθά μας απομακρύνουν από αυτόν. Όχι γιατί είναι κακά αλλά γιατί όταν καλοπερνάμε αποκτούμε έπαρση, εγωισμό και άλλα άσχημα χαρακτηριστικά και εξ αιτίας αυτών καταλήγουμε όπου και ο πλούσιος της παραβολής. Αυτός λοιπόν που η ζωή του έδωσε πολλά οφείλει να δοξολογεί το Θεό και να πράττει αναλόγως ώστε να γλιτώσει την κόλαση.

και επί πάσι τούτοις μεταξύ ημών και υμών χάσμα μέγα εστήρικται, όπως οι θέλοντες διαβήναι ένθεν προς υμάς μη δύνωνται, μηδέ οι εκείθεν προς ημάς διαπερώσιν.

Εδώ είναι ένα σημείο πολύ βασικό και για μένα παραξηγημένο. Το χάσμα το δημιουργούν οι διαφορετικές συμπεριφορές μας, οι αμαρτίες μας, που μας χωρίζουν από τους δίκαιους. Αντίστροφα πάλι οι ενάρετοι με τη ζωή τους απομακρύνονται από τον τόπο των αδίκων. Άνθρωποι όντες, κανείς δεν μπορεί να μεταπηδήσει από τη μία μεριά στην άλλη. Γνωρίζουμε όμως από την Ιερά Παράδοση όπου η προσευχή και η ελεημοσύνη τρίτων έσωσαν ανθρώπους. Θα πει κανείς, πώς συμβαδίζει; Πολύ απλό. Για τον άνθρωπο είναι αδύνατο να μεταπηδήσει όπως λέει ο Αβραάμ. Ο Θεός όμως τα πάντα μπορεί να κάνει κι αν θέλει να σώσει κάποιον τον σώζει. Δε λέει΄το κείμενο ότι κι ο Θεός αδυνατεί να μεταθέσει κάποιον. Λέει ο Ιησούς ειδικά για το θέμα αυτό -τη σωτηρία του ανθρώπου- στο κατά Ματθαίον:

ΙΘ 25 Τίς άρα δύναται σωθήναι; 26 εμβλέψας δε ο Ιησούς είπεν αυτοίς· Παρά ανθρώποις τούτο αδύνατόν εστι, παρά δε Θεώ πάντα δυνατά εστι.

Αυτό δε σημαίνει όμως ότι εμείς πρέπει να κάνουμε τη ζωούλα μας με την ελπίδα άλλοι να καθαρίσουν για λογαριασμό. Μη γένοιτο. Άλλωστε οι ιστορίες τέτοιων περιπτώσεων που γνωρίζουμε είναι πολύ λίγες έως ελάχιστες. Εμείς να κάνουμε ότι μπορούμε, να προσπαθούμε να είμαστε σωστοί κι αν μπορέσουμε να βοηθήσουμε εμείς άλλους ανθρώπους.

[ORTHODOXIA]

Κατά Λουκάν (ι' 25-37)

Το πρόσωπο του πλησίον

Τω καιρώ εκείνω νομικός τις προσήλθε τω Ιησού πειράζων αυτόν και λέγων· Διδάσκαλε, τι ποιήσας ζωήν αιώνιον κληρονομήσω; Ο δε είπε προς αυτόν· Εν τώ νόμω τι γέγραπται; πώς αναγινώσκεις; Ο δε αποκριθείς είπεν· Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της ισχύος σου και εξ όλης της διανοίας σου, και τον πλησίον σου ως σεαυτόν· είπε δε αυτώ· Ορθώς απεκρίθης· τούτο ποίει και ζήση. Ο δε θέλων δικαιούν εαυτόν είπε προς τον Ιησούν· Καί τις εστί μου πλησίον; Υπολαβών δε ο Ιησούς είπεν· Άνθρωπός τις κατέβαινεν από Ιερουσαλήμ εις Ιεριχώ, και λησταίς περιέπεσεν· οί και εκδύσαντες αυτόν και πληγάς επιθέντες απήλθον αφέντες ημιθανή τυγχάνοντα. Κατά συγκυρίαν δε ιερεύς τις κατέβαινεν εν τή οδώ εκείνη, και ιδών αυτόν αντιπαρήλθεν. Ομοίως δε και Λευίτης γενόμενος κατά τον τόπον, ελθών και ιδών αντιπαρήλθε. Σαμαρείτης δε τις οδεύων ήλθε κατ' αυτόν, και ιδών αυτόν εσπλαγχνίσθη, και προσελθών κατέδησε τα τραύματα αυτού επιχέων έλαιον και οίνον, επιβιβάσας δε αυτόν επί το ίδιον κτήνος ήγαγεν αυτόν εις πανδοχείον και επεμελήθη αυτού· και επί την αύριον εξελθών, εκβαλών δύο δηνάρια έδωκε τώ πανδοχεί και είπεν αυτώ· επιμελήθητι αυτού, και ό,τι αν προσδαπανήσης, εγώ εν τώ επανέρχεσθαί με αποδώσω σοι. Τις ούν τούτων των τριών πλησίον δοκεί σοι γεγονέναι τού εμπεσόντος εις τους ληστάς; Ο δε είπεν· Ο ποιήσας το έλεος μετ' αυτού. είπεν ούν αυτώ ο Ιησούς· Πορεύου και σύ ποίει ομοίως.

[Athanasios]

Ομιλια εις την ογδοην Κυριακην του Λουκα

Γερμανου του Β, Πατριαρχου Κωνσταντινουπολεως. (Αποσπασμα με αποσυμβολισμους)


Ειναι μεγαλο εμποδιον προς αρετην η υπερηφανεια και επαρσις και οποιος δεν ειναι τιποτε, και νομιζει πως ειναι μεγας και αξιος ευκολα πλαναται και κρημνιζεται, διοτι η υπερηφανεια και επαρσις γινεται εμποδιον για καθε καλο σ’ συτον που την εχει και τον κανει μισητον και απροσδεκτον στον Θεον διοτι <<ακαθαρτος παρα Κυριω πας υψηλοκαρδος>> (Παροιμ. ιστ,5) και <<Κυριος υπερηφανοις αντιτασσεται, ταπεινοις δε διδωσιν χαριν>> (Παροιμ. γ,34). Η υπερηφανεια ειναι η αιτια ολων των κακων, και οσοι την εχουν εγκαταλειπονται απο τον Θεον, και υστερουμενοι της θειας βοηθειας πιπτουν στα παθη της ατιμιας, διοτι αρκει μονο η επαρσις να σκορπιση ολον τον πλουτον των αρετων. Επειδη οχι μονον παρακινει προς κακιαν, αλλα και στην ιδια την αρετην υποκρυπτομενη μας προξενει πολλην ζημια, διοτι μας αναγκαζει απο το ενα μερος να υπομενωνε τους κοπους και τους πονους, και απο το αλλο μας κανει να χανωμε τον καρπον των αρετων και ετσι δεν κερδιζουμε τιποτε. Ακαιρα λοιπον κοπιαζει ο υπερηφανος και ματαιως βασανιζεται ταλαιπωρουμενος στους ιδρωτες και αγωνες της αρετης, διοτι ως κυριευμενος απο την υπερηφανειαν απομακρυνεται απο την θειαν βοηθεια μια μενει ταλαιπωρος ερημος και απορος απο καθε αγαθον. Αυτο επαθε και ο σημερινος νομικος ο οποιος ετολμησε να πειραξη τον Χριστον ερωτωντας αυτον με δολον και επαρσιν. Ακουσετε λοιπον τον θεηγορον Λουκα τι λεγει στο ιερον Ευαγγελιον, να μαθετε σαφεστερα την υποθεσι. <<τω καιρω εκεινω, νομικος τις προσηλθε τω Ιησου πειραζων αυτον και λεγων, διδασκαλε, τι ποιησας ζωην αιωνιον κληρονομησω;>>. Αυτος ο νομικος ενομισε οτι θα παγιδευση και θα παρασυρη τον Κυριον να τον προσταξη πραγματα που εναντιωνονται στον νομο, και του λεγει, τι να καμω διδασκαλε, για να κηρονομησω ζωην αιωνιον, την οποιαν διδασκεις και αναγγελεις στον λαο συχνα και επιμελεστατα; και επειδη ο Δεσποτης εγνωρισε την πανουργια του νομικου, του αναφερει για τον νομο, διακρινοντας μεν τον πειρασμον του, συγχρονως δε ελεγχοντας και καταδικαζοντας εκεινον διοτι ενομιζε πως ειναι εναρετος, χωρις να ειναι: <<ο δε ειπε προς αυτον, εν τω νομω τι γεγραπται; πως αναγιγνωσκεις;>>. Ερωτα ο Κυριος τον νομικο να αποκριθη τι γραφει ο νομος, για να το ειπη ο ιδιος με το στομα του προς ελεγχο και κατακρισι του. <<ο δε αποκριθεις ειπεν αγαπησεις κυριον τον Θεον σου εξ’ ολης της καρδιας σου και εξ ολης της ψυχης σου και εξ’ ολης της ισχυος σου και εξ’ ολης της διανοιας σου, και το πλησιον σου ως σεαυτον. Ειπε δε αυτω, ορθως απεκριθης.>> Επειδη ο νομικος απηγγειλε τις δυο μεγαλες εντολες, ο Κυριος του ειπεν οτι καλως και ορθως απεκριθη, πραγματι πρωτον πρεπει να αγαπουμε τον Θεον με ολη την ψυχη και την καρδια μας, και δευτερον τον πλησιον μας. Και ειναι τοσο δεμενες μεταξυ τους αυτες οι εντολες που δεν ξεχωριζουν , διοτι οποιος αγαπα τον Θεον αγαπα και τον πλησιον του, για να φυλαξη το θειον προσταγμα και οποιος δεν αγαπα τον αδελφον του, ουτε τον Θεον αγαπα και ετσι παραβαινει την εντολη του, η οποια λεγει σε αλλο μερος του Ευαγγελιου. Οτι σ’ αυτες τις δυο εντολες <<ολος ο νομος και οι προφηται κρεμανται>>. (Ματθ.κβ,40). Αυτες λοιπον τις δυο εντολες εχουν ως ριζαν και αιτιαν και αφορμην ολος ο νομος και ολοι οι προφηται και οποιος τις φυλαξει αυτες ανελλιπως και πληρεστατα, εχει εκπληρωσει ολον τον νομον, <<τουτο ποιει και ζηση>>. Επειδη ορθως απεκριθης, ω νομικε, προτιμωντας αυτες τις δυο μεγαλες εντολες, φυλαξε αυτες και συ καθως πρεπει, για να ζησης ζωην αιωνιον,την οποιαν κληρονομου οσοι τηρησουν αυτες τις εντολες. <<Ο δε θελων δικαιουν εαυτον, ειπε προς τον Ιησουν και τις εστι μου πλησιον;>>. Ο νομος ονομαζει πλησιον καθε ανθρωπον που χρειαζεται βοηθεια, και λεγεται πλησιον επειδη ολοι οι ανθρωποι πλησιαζουμε, ειμεθα κοντα ο ενας στον αλλον, ενω ο νομικος εθεωρουσε πλησιον τον ισον στην αρετη, γι’ αυτο, ως υπερηφανος που ηταν, ειπε, και ποιος ειναι πλησιον μου, δηλαδη εναρετος σα εμενα; και ο Χριστος του αποδεικνυει με ωραιοτατην παραβολην σοφωτατα, οτι την εντολην αυτη την εκπληρωνει οποιος συμπαρισταται και βοηθει τον αδελφον του σε ωρα αναγκης. <<Υπολαβων δε ο Ιησους (λαμβανοντας τον λογον) ειπεν: ενας ανθρωπος κατεβαινεν απο την Ιερουσαλημ προς την Ιεριχω, και επεσε πανω σε ληστας, οι οποιοι τον εξεδυσαν, τον επληγωσαν και αφηνοντας τον μισοπεθαμενον εφυγαν. Συνεβη δε να κατεβαινη στον δρομον εκεινον ενας ιερευς, και οταν τον ειδε, αντι να τον βοηθηση τον αφησε και εφυγεν. Ομοιως και ενας Λευιτης, ερχομενος στον τοπον εκεινον και βλεποντας αυτον, τον προσεπερασε και απεμακρυνθη. Καποιος δε Σαμαριτης που περιπατουσε σ’ εκεινον τον δρομον ηλθε εκει, και οταν τον ειδε, τον ευσπλαχνισθη και τον επλησιασε, εβαλε λαδι και κρασι στις πηγες του, και αφου τον ανεβασε στο ζωον του, τον επηγε σε ενα πανδοχειον και τον επεμεληθη, και την επαυριον αναχωρωντας εβγαλε δυο δηναρια και τα εδωσε στον πανδοχεα λεγοντας, επιμελησου τον και οσα εξοδευσης τα πληρωνω στην επιστροφην.>>.
Με την παραβολην αυτην ο πολυελεος Κυριος μας διδασκει να σπλαχνιζωμεθα τον πλησιον και να βοηθουμε οσον ημπορουμε τους ενδεεις και πτωχους, διοτι δεν υπαρχει ωφελιμωτερα αρετη απο αυτην επειδη ωφελουνται και τα δυο μερη, ο πτωχος και απορος ωφελειται σωματικως λαμβανοντας τα αναγκαια της φυσεως, και εκεινος που τον ελεει ωφελειται ψυχικως, που ειναι καλλιτερον. Πλην ομως το νοημα της παραβολης αυτης ειναι οτι ο Κυριος την ειπε για τον εαυτον του, οτι εδειξεν ο φιλανθρωπος τοσην ευσπλαχνιαν και αγαθοτητα στον πληγωμενον ανθρωπον. Και ακουσετε την εξηγησι να λαβετε πολλην ωφελειαν και κατανυξιν.
Η ανθρωπινη φυσις κατεβαινεν απο την Ιερουσαλημ, η οποια ερμηνευεται ορασις ειρηνης, δηλαδη απο την ειρηνικην διαγωγην, στην Ιεριχω, η ποια ειναι χαμηλη και πνιγηρα απο τον καυσωνα,(η Ιεριχω ειναι απο τα χαμηλωτερα μερη της γης, ευρισκομενη 270 μετρα κατω απο την επιφανεια της θαλασσης) που σημαινει οτι ηλθε στην εμπαθη και κτηνωδη ζωην. Και δεν ειπε κατεβη, αλλα κατεβαινεν, διοτι η ανθρωπινη φυσις τρεχει και αυτη στον κατηφορον, οπως τα υδατα των ποταμων και προσεχει ολως δι’ ολου την λασπην και βορβορον της αμαρτιας, αυτη επεσε στους ληστας δαιμονας οι οποιοι της αφηρεσαν το ενδυμα της αρετης και επειτα την επληγωσαν με αμαρτηματα διαφορα. Διοτι οι δαιμονες πρωτα μας απογυμνωνουν απο τους καλους λογισμους και απο την σκεπην και βοηθειαν του Θεου, και τοτε μας πληγωνουν με αμαρτηματα και μας αφηνουν ερημους της θειας Χαριτος. Ειπε δε οτι οι δαιμονες αφησαν την φυσιν των ανθρωπων μισαποθαμενην, επειδη το σωμα, που ειναι το ημισυ μερος του ανθρωπου, εγινε θνητον και απεθανεν, η δε ψυχη εμεινεν αθανατος. Να το εξηγησωμε και με αλλον τροπον, η ανθρωπινη φυσις δεν εμεινεν εντελως απεγνωσμενη, ουτε εθανατωθη τελειως, αλλα της εμεινεν η ελπιδα στον Χριστον, οτι αυτος θα την θεραπευση, οπως και εγινε, επειδη τον θανατον που επροξνησε ο πρωτος Αδαμ στην ανθρωποτητα, τον εθανατωσεν ο αθανατος Κυριος. Ιερεα και Λευιτην ονομαζει τον νομον και τους προφητες, οι οποιοι ηθελαν μεν να βοηθησουν την ανθρωπινην φυσιν, αλλα δεν ειχαν την δυνατοτητα, διοτι οι πληγες ησαν ανιατες για την ανθρωπινην δυναμι οθεν αντι να βοηθησουν, υπεχωρησαν, αυτο σημαινει το <<αντιπαρηλθε>>. Επ’ αυτου ο Αποστολος λεγει: Το αιμα των ταυρων και των τραγων δεν ημπορουσε να συγχωρηση τα αμαρτηματα. Το δε <<κατα συγκυριαν>> εχει την εξης εννοιαν οτι ο νομος εδοθη πρωτυτερα για την ανθρωπινην ασθενειαν, επειδη οι ανθρωποι δεν ημπορουσαν απο την αρχη να δεχθουν το Ευαγγελιον του Χριστου, γι’ αυτο λεγει για τον ιερεα και τον Λευιτην <<κατα συγκυριαν>>, δηλαδη δεν ηλθαν επι τουτου οι προφητες για να θεραοευσουν τον ανθρωπον, αλλα το εφερεν , το απαιτουσε η περιστασις. Ο Κυριος ομως και Θεος μας, που οι Ιουδαιοι τον ελεγαν υβριστικα Σαμαρειτην, ηλθεν επι τουτου, με αυτον τον σκοπο, να μας θεραπευση ως ευσπλαχνος. Και αφου εσαρκωθη με τροπον ανεκφραστον, εγινεν ανθρωπος οπως εμεις ο φιλανθρωπος απο την πολλην αυτου αγαθοτητα, και δε αφησε το κακον αθεραπευτον, αλλα εδεσε καλα τα τραυματα και εβαλε λαδι και κρασι, δηλαδη τον λογον της διδασκαλιας, με το ελαιον εννοει την ευσπλαχνιαν, και με τον οινον το στυπτικον και αυστηρον της δικαιοσυνης. Οταν ακουης τον Κυριο να λεγη <<δευτε προς με παντες, καγω αναπαυσω υμας>> και αλλα ομοια, αυτα φανερωνουν το ελαιον, την ιλαροτητα δηλαδη και την ευσπλαχνιαν. Και οταν παλι λεγει, <<πορευεσθε εις το σκοτος>> και τα τοιαυτα, φανερωνουν τον οινο, δηλαδη την αυστηροτητα της κρισεως. Ακομη και με αλλον τροπον, ελαιον νοειται η ανθρωπινη διαγωγη, και οινος η θεικη, ο θεανθρωπος Κυριος λοιπον ενεργει αλλα ως Θεος και αλλα ως ανθρωπος και οταν μεν ετρωγεν, επινεν, εκοιματο και αλλα ομοια επραττε, εγνωριζετο ως ανθρωπος, τουτο ειναι το ελαιον, επειδη δεν μετεχειριζετο ζωην σκληραν και επιπονον. Οταν δε παλιν ενηστευε πολλες ημερες, περιπατουσε στην θαλασσαν ή αλλα ομοια εκαμεν, εγνωριζετο Θεος παντοδυναμος. Οινον λοιπον να εννοησης την θεοτητα, την οποια δεν ημπορουσε κανεις να υποφερη ακρατον, χωρις το ελαιον της ανθρωπινης του φυσεως. Επειδη λοιπον ο Κυριος μας εσωσε ως Θεος και ανθρωπος, γι΄αυτο λεγει οτι μας εβαλεν οινον και ελαιον, με τα οπια λυτρωνονται οσοι βαπτιζονται και θεραπευονται απο τα ψυχικα τραυματα και πρωτα μεν χριονται με το ελαιον του μυρου, επειτα μεταλαμβανουν και το θειον αιμα, τον οινον δηλαδη.και ανεβασεν ο Κυριος την πληγωμενην μας φυσιν <<εις το ιδιον υποζυγιον>>, την εσηκωσε δηλαδη επανω του ο φιλευσπλαχνος, επειδη μας εκαμε μελη του και κοινωνους του ιδικου του σωματος και μας ανυψωσε στην προτεραν αξιαν. Πανδοχειον ωνομασε την Εκκλησια, η οποια τους δεχεται ολους, διοτι ο παλαιος νομος τους Μωαβιτες και τους Αμμωνιτες δεν τους εδεχετο, αλλα τωρα η εκκλησια του Χριστου δεχεται καθε εθνος, και πορνους και τελωνες και τους παντες, οπως εχει γραφη στις Πραξεις των Αποστολων. Επειδη οταν συνεστηθη η εκκλησια, εγινε δηλαδη το πανδοχειον απο ολα τα εθνη, η πιστις εξηπλωθη. Τοτε εγινε και η δωρεα του Αγιου Πνευματος και η χαρις επληθυνετο. Λοιπον ολοι οι Αποστολοι και διδασκαλοι και αρχιερεις, λογιζονται ως πανδοχεις εις τους οποιους ο Κυριος εδωσε τα δυο δηναρια, δηλαδη την Παλαιαν και την Νεαν Διαθηκην, που εχουν και οι δυο την εικονα και τα λογια του βασιλεως. Αυτα τα δυο δηναρια αφησεν ο Κυριος οταν ανεβαινε στους ουρανους, και τα παρεδωσε στους Αποστολους του και σ’ ολους τους αρχιερεις, ιερεις και διδασκαλους, λεγοντας. <<Ο εαν προσδαπανησης εν τω επανερχεσθαι με αποδωσω σοι>>.
Και αληθως πολλα εξωδευσαν οι μακαριοι Αποστολοι, και πολυ εκοπιασαν για να σπειρουν την διδασκαλια σε καθε τοπον. Αλλα και οι κατα καιρους διδασκαλοι πολλα εδαπανησαν και αυτοι και κοπιασαν, και τον μισθον ομως μελλει να τον απολαυσουν πλουσιον, οταν επιστρεψη παλιν ο κυριος, δηλαδη στην δευτεραν αυτου παρουσιαν και επανοδον. Τοτε θα του ειπη καθε ενας απο αυτους <<Κυριε, δυο δηναρια μοι εδωκας, ιδου αλλα δυο προσεδαπανησα>>
Ακουσετε την παραβολην με συντομιαν σαφεστερα και καθαρωτερα. Ο Σαμαρειτης ειναι ο Χριστος που εσαρκωθη απο την υπερευλογημενην Αειπαρθενον Μαριαν, την υπερενδοξον μητερα του, το <<ιδιον κτηνος>>, το ζωον του, ειναι το σωμα του Χριστου, οινος ο διδασκαλικος λογος, ελαιον, η φιλανθρωπια, το πανδοχειον ειναι η Εκκλησια,ο πανδοχευς, οι Αποστολοι, οι αρχιερεις και διδασκαλοι, τα δυο δηναρια, η Παλαια και η Νεα Γραφη και η αγαπη προς τον Θεον και προς τον πλησιον και επανοδος του Σαμαρειτου, η Δευτερα του Χριστου παρουσια και ελευσις.
Αφου ετελειωσεν ο Κυριος αυτην την θαυμασιαν παραβολη, ηρωτησε τον νομικον: <<Ποιος απο αυτους του τρεις σου φαινεται οτι εγινε πλησιον εκεινου που επεσε στους ληστας; και αυτος του ειπε, εκεινος που του εδειξε ευσπλαχνια. Τοτε του ειπεν ο Κυριος: πηγαινε και καμε και συ το ιδιο>>. Με τα λογια αυτα ο Κυριος μας διδασκει να γινωμεθα μιμηται του στην ευσπλαχνια και την συμπαθεια, να ελεουμε τους ενδεεις και τους πτωχους και να του βοηθουμεν οσον ημπορουμε, ειτε καλοι ειναι, ειτε πονηροι. Επειδη οπως εκαμεν Εκεινος, ο πανοικτιρμων και πολυελεος προς εμας τους αχαριστους και εσταυρωθη και επαθε για την αγαπη μας, ετσι θελει να συμπασχωμε και ‘μεις με τους αδελφους και να τους βοηθουμε χωρις προφασεις και πρεπει να υπακουωμε σ’ αυτον ως τεκνα γνησια αν ποθουμε να γινουμε και κληρονομοι της βασιλειας του. Οταν λοιπον ιδουμε τον αδελφον και πλησιον μας να θλιβεται απο την πειναν και διψαν, και να βασανιζεται απο τις συμφορες και τις δυστυχιες, να ειναι πληγωμενος και πονεμενος απο τις αδικιες, μη τον παραβλεψωμεν οπως ο ιερευς και τον αφησωμε αβοηθητον, ουτε να αλλαξωμε δρομον οπως ο Λευιτης, αλλα ας δειξωμε προς αυτον συμπαθειαν και καλωσυνην. Ας τον κοιταζωμε με βλεμμα ιλαρον και ευσπλαχνον, ας ανοιξωμε τα ωτα στους στεναγμους και τα δακρυα του, ας κατεβουμε απο το υποζυγιον της υπερηφανειας, της αλογιας και ματαιοτητας ας σταλαξωμε ελαιον φιλανθρωπιας και ας δεσωμε τις πληγες του με λογους παρηγοριας. Και ας τον ανεβασωμε στο καλον υποζυγιο να τον φερωμε στον οικο μας, να παρηγορησωμε την συμφορα του, συμφωνα με το παραδειγμα που μας εδωσεν ο Κυριος, κατα την δυναμι μας. Και αν εχωμε τα απαραιτητα προς εξυπηρετησι και παρηγοριαν του, μη μας φανη δυσκολο και βαρυνθουμε τον κοπον, αλλ’ ας τον παμε στο πανδοχειον, να παρακινησωμεν εκεινους οι οποιοι εχουν την δυναμι να τον βοηθησουν. Ακομη ας παρακαλεσωμε τον Θεον, εαν ειναι κατα το θελημα του, να του ελαφρωση και να σμικρυνη την παιδευσι. Και ακομη ας φροντιζωμε και για την σωτηρια των αδελφων και πλησιον μας, διοτι οπως ειμεθα χρεωστες να τους βοηθουμε στα σωματικα, ετσι πρεπει να τους νουθετουμε και στα ψυχικα και να τους διδασκωμε τα ψυχωφελη και σωτηρια, να τους παρακινουμε προς βιον εναρετον, ετσι γινομεθα προξενοι της σωτηριας των, καθως μας διδασκει και ο Αποστολος, λεγοντας, <<ας εχωμεν φιλαδελφιαν ο ενας προς τον αλλον, να αγαπουμε τον πλησιον, καθως ο Θεος ηγαπησεν ημας και εδωκε τον Υιον Αυτου τον μονογενη λυτρον υπερ ημων>>. Ας γινωμε λοιπον και ‘μεις συμπαθεις και αγαθοι προς τους πλησιον και οχι αμελεις και ασπλαχνοι, και αλλοτε ας τους βοηθουμε στις αναγκες του σωματος, αλλοτε ας τους διορθωνωμε και ας τους οδηγουμε στη οδο της σωτηριας, για να εχωμε περισσοτερον μισθον.

[stratis]

Πάλι οι αρχιερείς πειράζουν τον Κύριο, πάλι μένουν άπραγοι.

Κατά τον ιερό Χρυσόστομο ο χτυπημένος από τους ληστές είναι ο ίδιος ο Ιησούς.

Εγώ προσωπικά βλέπω και μια άλλη εικόνα αυτής της παραβολής, ένα συμβολισμό, μια προεικόνιση.

Στο πρόσωπο του χτυπημένου από τους ληστές βλέπω τους ανθρώπους γενικά πεσμένους κάτω από τα βάσανα, τα προβλήματά τους και τα γενικότερα φορτία τους.

Ο ιερεύς και ο Λευίτης μου φαντάζουν ως οι διάφοροι που πέρασαν κατά καιρούς για να εκμεταλλευτούν τον άνθρωπο και όχι να τον ανακουφίσουν.

Στο πρόσωπο του μισητού -γιατί μισούσαν τους Σαμαρείτες οι Ιουδαίοι- βλέπω τον Ιησού Χριστό -κι Αυτόν δε μίσησαν;- ο οποίος έρχεται και μας ανακουφίζει.

Το πανδοχείο είναι η Εκκλησία την οποία αφήνει Αυτός πριν φύγει.
Ο ξενοδόχος είναι οι ιερείς μας στους οποίους πριν φύγει ο Κύριος δίδει τα απαραίτητα μέχρις ότου ξανάρθει εγγυώμενος πως ότι κάνει για τον χτυπημένο άνθρωπο θα του το πληρώσει όπως θα ανταμοίψει και τους ιερείς που στάθηκαν καλοί ποιμένες των προβάτων.

Ο Χριστός λοιπόν ήρθε, μας φρόντισε, άφησε τα απαραίτητα για όσο καιρό λείψει και θα επιστρέψει.

[ORTHODOXIA]

Κατά Λουκάν (ιβ' 16-21)

Το αγαθό είναι ο ίδιος ο Θεός

Είπεν ο Κύριος την παραβολήν ταύτην· Ανθρώπου τινός πλουσίου ευφόρησεν η χώρα· και διελογίζετο εν εαυτώ λέγων· τι ποιήσω, ότι ουκ έχω που συνάξω τους καρπούς μου; Και είπε· τούτο ποιήσω· καθελώ μου τας αποθήκας και μείζονας οικοδομήσω, και συνάξω εκεί πάντα τα γεννήματά μου και τα αγαθά μου, και ερώ τή ψυχή μου· ψυχή, έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά· αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου. Είπε δε αυτώ ο Θεός· άφρον, ταύτη τή νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν από σού· ά δε ητοίμασας τίνι έσται; Ούτως ο θησαυρίζων εαυτώ και μη εις Θεόν πλουτών. Ταύτα λέγων εφώνει· Ο έχων ακούειν, εκουέτω.

[Athanasios]

Κυριακη Θ Λουκα
Αγιου Βασιλειου Αρχιεπισκοπου Καισαρειας του Μεγαλου.(Αποσπασματα).


Δυο ειναι τα ειδη των πειρασμων. Ή οι θλιψεις βασανιζουν τις καρδιες ως χρυσον στην καμινον, ελεγχοντας δια της υπομονης την ακεραιοτητα των, ή, πολλες φορες και αυτη η αφθονια της ζωης λειτουργει ως δοκιμαστηριο για τους περισσοτερους. Διοτι ειναι εξ’ ισου δυσκατορθωτο να διαφυλαχθη η ψυχη ανυποχωρητος στις δυσκολες περιστασεις αλλα και να μην αλαζονευθη καποιος οταν τον δοξαζουν. Και του μεν πρωτου ειδους των πειρασμων παραδειγμα ειναι ο μεγας Ιωβ, ο ακαταμαχητος αυτος αθλητης, ο οποιος υποδεχομενος με ακλονητον καρδια και σταθεροτητα λογισμων ολη τη βια του διαβολου η οποια σαν χειμαρρος του επετεθη, τοσον ανωτερος απο τους πειρασμους εφανη, οσον μεγαλα και ανυπερβλητα εφαινοντο οτι ειχαν προβληθη απο τον εχθρο τα αγωνισματα. Παραδειγματα δε των πειρασμων που οφειλονται στην ευημερια της ζωης ειναι και αλλα, ειναι ομως και ο πλουσιος αυτος για τον οποιον ηκουσαμε σημερα να αναγιγνωσκεται. Αυτος ειχε μεν πλουτον ηλπιζε δε οτι θα αποκτηση και αλλον, και ο φιλανθρωπος Θεος δεν τον κατεκρινεν εξ αρχης, αλλα του προσεθετε στον υπαρχοντα πλουτο και αλλον, μηπως τυχον του προκαλουσε καποτε κορεσμον και με τον τροπον αυτον εβοηθουσε την ψυχην του να γινη πιο κοινωνικη και ημερη. Διοτι λεγει «ανθρωπου τινος πλουσιου ηυφορησεν η χωρα, και διελογιζετο καθ’ εαυτον τι ποιησω; Καθελω τας αποθηκας και μειζονας οικοδομησω», γιατι ομως ειχαν τοσην ευφορια τα χωραφια ενος ανθρωπου ο οποιος κανενα καλον δεν επροκειτο να καμη με τα αγαθα που θα απεκομιζε; Για να φανη περισσοτερον η μακροθυμια του Θεου και οτι η καλωσυνη του φθανει μεχρι και του σημειου αυτου. Διοτι «βρεχει επι δικαιους και αδικους, και ανατελλει τον ηλιον επι πονηρους και αγαθους».(Ματθ.ε,45).
Η καλωσυνη του ομως αυτη επισσωρευει μεγαλυτεραν τιμωρια για τους πονηρους. Ποτιζει με τις βροχες την γη που καλλιεργειται απο τα χερια των πλεονεκτων. Εδωσε τον ηλιο για να θερμαινη τους σπορους και να πολλαπλασιαζη δια της ευφοριας τους καρπους. Και ολα οσα προερχονται απο τον Θεον παρομοια ειναι, καταλληλοτης της γης, ευκρατοι καταστασεις των αερων, αφθονιες σπερματων, συνεργια βοων και ο,τι αλλο βοηθει στην προαγωγη της γεωργιας. Τι ειδους ομως ειναι αυτα που προερχονται απο τον ανθρωπον; Η πικροτης του ηθους, η μισανθρωπια, η δυσκολια στο να δωση. Αυτα ανταπεδωσεν ο ανθρωπος για να δειξη την ευγνωμοσυνη του στον ευεργετην. Δεν ενεθυμηθη την κοινην φυσι, δεν εθεωρησε απαραιτητο να διαμοιραση τα περισσυματα του στους πτωχους, δεν ελογαριασε καθολου την εντολη <<μη αποσχη (απεχεις) ευ ποιειν ενδεη>> και <<ελεημοσυναι και πιστεις μη εκλειπετωσαν σε>>(Παροιμ.γ,3) και «διαθρυπτε(να διαμοιραζης) πεινωντι τον αρτον σου»(Ησ.νη,7). Και μολονοτι ολοι οι προφητες και ολοι οι διδασκαλοι το διαλαλουν, ομως δεν εισηκουοντο απο τον πλησιον, αλλα οι μεν αποθηκες εκινδυνευαν να διαραγουν στενοχωρουμενες απο το πληθος των αποθηκευμενων αγαθων, η αμεταδοτος καρδια ομως δεν εχορταινε. Διοτι με το να προσθετη συνεχως τα νεα στα παλαια και να αυξανη την ευπορια με την συγκομιδη καθε ετους, περιεπεσε στην αδιεξοδον αυτην αμηχανιαν. Ουτε επετρεπε δηλαδη να ελαττωθουν τα παλαια εξ’ αιτιας της πλεονεξιας, ουτε επαρκουσε να αποθηκευση τα νεα εξ’ αιτιας του πληθους των. Γι’ αυτο και οι ιδεες του ησαν αλλεπαλληλοι και οι φροντιδες ανυπερβλητοι. Τι να καμω;
Ποιος δεν θα ελυπειτο αυτον που ευρισκεται σε τοσην στενοχωρια; Ταλαιπωρος ενωπιον τοσο μεγαλης ευφοριας, ελεεινος εμπρος στα περοντα αγαθα, ελεεινοτερος ενωπιον των προσδοκωμενων. Δεν του αποφερει εισοδηματα η γη, στεναγμοι μονον του φυτρωνουν δεν του συγκεντρωνει ευφορια καρπων, αλλα φροντιδες και λυπες και αμηχανιαν φοβερα. Θρηνει ομοια με τους πτωχους. Ή μηπως δεν εκβαλλει την ιδιαν φωνη και ο στενοχωρουμενος για την πτωχεια του; Τι να καμω; Απο που τροφες; Απο που ενδυματα; Τα ιδια λεγει και ο πλουσιος. Η καρδια του πονα, η μεριμνα τον κατατρωγει. Πραγματι, αυτο που ευφραινει τους αλλους, αυτο λυωνει τον πλεονεκτη. Δεν χαιρεται που τα εχει ολα αφθονα και στην διαθεσι του, αλλα αντιθετως ο πλουτος που ρεει γυρω του κεντα την ψυχην του, μηπως καθως ξεχειλιζει απο τις αποθηκες χυθη και προς τους εξω και γινη αφορμη καποιου καλου για τους πτωχους.
και μου φαινεται οτι το παθος της ψυχης αυτου ομοιαζει με εκεινο των γαστριμαργων, οι οποιοι προτιμουν να εκραγουν απο την πολυφαγια, παρα να δωσουν κατι απο τα υπολειματα στους ενδεεις. Συνηδητοποιησε, αμθρωπε, ποιος σου τα εδωσε. Ενθυμησου ποιος εισαι, τι διαχειριζεσαι, απο ποιον τα ελαβες, για ποιον λογον επροτιμηθης απο τους πολλους. Εγινες υπηρετης του αγαθου Θεου, διαχειριστης για τους συνανθρωπους σου. Μη νομιζης οτι ολα εχουν ετοιμασθη για την κοιλια την ιδικη σου. Νε θεωρης ως ξενα αυτα που εχεις στα χερια σου, προσωρινως σε ευφραινουν, επειτα ξεγλιστρουν σαν το νερο και χανονται, θα σου απαιτηθη ομως γι’ αυτα να δωσης λογο με καθε λεπτομερεια. Αλλα συ τα εχεις αμπαρωσει ολα με θυρες και μοχλους και αφου τα ασφαλισες καλα επαγρυπνεις με τις φροντιδες τους και σκεπτεσαι μεσα σου, χρησιμοποιωντας ανοητον συμβουλο, τον εαυτο σου. Τι να καμω; Ευκολο ηταν να ειπη οτι θα χορτασω αυτους που πεινουν, θα ανοιξω τις αποθηκες και θα καλεσω οσους εχουν αναγκη. Θα μιμηθω τον Ιωσηφ (Γεν.μζ 11εξ.) Στο κηρυγμα της φιλανθρωπιας, θα ειπω λογον μεγαλοψυχο. Οσοι στερεισθε τον αρτον, ελατε εδω, να λαβη ο καθενας απο την δωρεα που εδωσε ο Θεος, ωσαν απο κοινην πηγην, οσον του ειναι αρκετον. Αλλα συ δεν κανεις ετσι. Τι δηλαδη; Φθονεις μαλιστα τους ανθρωπους για την απολαυσι των αγαθων και δημιουργεις μεσα στην ψυχη σου πονηρους συλλογισμους, φροντιζοντας οχι πως να χωρηγησης στον καθενα ο,τι του χρειαζεται, αλλα πως θα τα αποθηκευσης ολα και ετσι θα αποστερησης ολους απο την ωφελεια που θα ειχαν απο αυτα. Παρουσιασθησαν εκεινοι που απαιτουν την ψυχην του, και εκεινος συζητουσε με την ψυχην του για τα φαγητα. Αυτην την νυκτα τον παρελαμβαναν και αυτος εφανταζετο πολυχρονιο την απολαυσι. Του επιτραπη ομως να κανη ολες αυτες τις σκεψεις και να εκδηλωνη την εσωτερικην του διαθεσι, ωστε να δεχθη αποφασιν αναλογο με τη προαιρεσι του.
Αυτο ομως μη το παθης εσυ. Γι’ αυτον ακριβως τον λογον εχει γραφη, για να αποφυγωμε την εξομοιωσι με εκεινον. Την γη να μιμηθης, ω ανθρωπε, να καρποφορησης οπως εκεινη, μη φανης κατωτερος απο αυτην που δεν εχει ψυχην. Εκεινη λοιπον εκτρεφει τους καρπους οχι την ιδικην της απολαυσιν, αλλα για να υπηρετηση εσενα. Ενω συ τον καρπο της αγαθοεργιας σου, για τον εαυτον σου τον συγκεντρωνεις, διοτι οι δωρεες των αγαθων εργων επιστρεφουν στους δωρητας. Εδωσες στον πεινασμενον; αυτο που εδοθη γινεται ιδικο σου, και μαλιστα επανερχεται επηυξημενον. Οπως ακριβως ο σιτος, οταν πεση στην γη γινεται κερδος για τον σπορεα, ετσι και ο αρτος που κατετεθη στον πεινασμενον αποδιδει υστερα μεγαλον κερδος. Ας σου γινη λοιπον το τελος της γεωργιας αρχη της επουρανιου σπορας. Διοτι λεγει «σπειρατε εαυτοις εις δικαιοσυνην»(Ωσηε Ι,12). Γιατι λοιπον αδημονεις, γιατι κοπτεσαι, αγωνιζομενος να περικλεισης τον πλουτο με πηλο και πλινθους; «Κρεισσον (προτιμωτερον) ονομα καλον υπερ πλουτον πολυν».(παροιμ.κβ,1). Εαν ομως θαυμαζης τα χρηματα για την δοξα που απολαμβανεις χαριν αυτων, σκεψου ποσον περισσοτεραν δοξα σου προξενει το να αποκαλεισαι μυριων τεκνων πατερας παρα να εχης μυριους στατηρες στο βαλαντιον σου. Διοτι τα χρηματα θα τα εγκαταλειψεις εδω και χωρις να το θελης, ενω την υποληψι για τα καλα εργα θα την προσκομισης στον δεσποτην, οταν ολοκληρος λαος θα σε περικυκλωση ενωπιον του κοινου Κριτου, και θα σε αποκαλουν τροφεα και ευεργετην και με ολα τα ονοματα της φιλανθρωπιας. Δεν βλεπεις αυτους που διαθετουν μεσα στα αμφιθεατρα τον πλουτο τους προς τους αθλητας του παγκρατιου και στους ηθοποιους και σε ωρισμενους θηριομαχους ανθρωπους, τους οποιους θα εσιχαινετο κανεις να τους αντικρυση και αυτο για την τιμη της στιγμης και για τις ζητωκραυγες και τα χειροκροτηματα του λαου; Και συ που μελλεις να απολαυσης τοσον μεγαλην δοξαν εισαι τοσο μικροπρεπης οταν προκειται για παρομοιες δαπανες; ο θεος θα ειναι αυτος που θα σε υποδεχθη. Αγγελοι θα σε επευφημουν, ολοι οι ανθρωποι απο κτισεως κοσμου θα σε μακαριζουν, δοξα αινιος, στεφανος δικαιοσυνης, βασιλεια των ουρανων θα ειναι για σε τα επαθλα της καλης διαχειρισεως των φθαρτων αυτων πραγματων, ομως για κανενα απο αυτα δεν φροντιζεις, αφου η μεριμνα σου για τα παροντα σε εκαμε να περιφρονης τα ελπιζομενα αγαθα. Εμπρος λοιπον διαβασε τον πλουτο ποικιλοτροπως, γινε φιλοτιμος και λαμπρος οσον αφορα τις δαπανες γι’ αυτους που εχουν αναγκην. Ας λεχθη και για σε: «Εσκορπισεν, εδωκε τοις πενησιν, η δικαιοσυνη αυτου μενει ει τον αιωνα»(Ψαλμ.ρια(111,9). Μην αυξανης τις τιμες εκμεταλευομενος τις αναγκες των αλλων. Μη περιμενης ποτε θα υπαρξη ελλειψις σιτου για να ανοιξης τις σιταποθηκες. «Ο γαρ τιμιουλκων (που αυξανει την τιμη) σιτον, δημοκαταρατος.» (Παροιμ.ια,26). Μη περιμενης λιμοκτονια για να κερδισης χρυσον, ουτε κοινην στερησι για να πλουτισης ο ιδιος. Μη καπηλευθης ανθρωπινες συμφορες, μην εκμεταλλευθης την οργην αυτην του Θεου για να αποκτησης χρηματικην περιουσια. Μην ερεθισης τα τραυματα εκεινων που εχουν πληγωθη απο τις μαστιγες. Συ ομως αποβλεπεις στο χρημα, και στον αδελφο δεν προσβλεπεις. Και γνωριζεις μεν την σημασια που εχει το χαραγμα καθε νομισματος, και ξεχωριζεις το γνησιον απο το πλαστον, αγνοεις ομως εντελως τον αδελφο στην ωρα της αναγκης. Και σε υπερευχαριστει μεν το ωραιο χρωμα του χρυσου, δεν υπολογιζεις ομως ποσο σε επιβαρυνει ο στεναγμος του πτωχου. Πως να σου καμω γνωστα τα βασανα του; εκεινος, αφου παρατηρηση τα οσα υπαρχουν μεσα στον οικο του, βλεπει οτι ο μεν χρυσος ουτε υπαρχει, ουτε προκειται να υπαρξη ποτε. Τα σκευη δε και το ενδυμα του, είναι τοιουτα ωστε αν καποιος πτωχος θεληση να τα αποκτηση, αξιζουν ολα μαζι ολιγους οβολους. Τι λοιπον; Στρεφει τωρα το βλεμμα στα παιδια του για να οδηγηση αυτα στην αγορα και να ευρη απο εκει ανακουφισιν απο τον θανατον. Αναλογισου εδω τι αγωνας γινεται μεταξυ της αναγκης που δημιουργει η πεινα και της πατρικης στοργης. Η πεινα απειλει με τον πιο οικτρον θανατον, ενω η φυσις τον ωθει να αποθανη μαζι με τα τεκνα του. Και αφου πολλες ωρμησε να το πραγματοποιηση και αλλες τοσες οπισθοχωρησε, τελικως υπεκυψε αφου τον εξεβιασε τοσον αμειλικτα η αναγκη. Και τι συλλογιζεται τωρα ο πατερας; Ποιον να θυσιασω πρωτον; Ποιον θα ιδη με ευχαριστησιν ο σιτοπωλης; Να ελθω στον μεγαλυτερον; Εντρεπομαι ομως τα πρεσβεια του. Αλλα τον μικρο μου; Λυπουμαι ομως την ηλικια του, που δεν γνωριζει απο συμφορες. Ο ενας εχει φανερα τα χαρακτηριστικα των γονεων του, ο αλλος εχει καλην επιδοσι στα μαθηματα. Αλλοιμονο τι αδιεξοδο; Τι θα γινω; Ποιον θα αδικησω; Ποιου θηριου την καρδια να αναλαβω; Πως να λησμονησω την φυσι; Εαν τους κρατησω ολους, θα τους ιδω ολους να αφανιζωνται
Απο την πεινα. Εαν διαθεσω προς ανταλλαγην τον ενα, με ποιους οφθαλμους θα αντικρυσω τους υπολοιπους, αφου ηδη θα με υποπτευωνται για ελλειψιν εμπιστοσυνης; πως θα κατοικω εδω μεσα, αφου μονος μου κατεστησα τον εαυτομου ατεκνο; Πως θα πλησιασω σε τραπεζι που θα εχη γεμισει με τον τροπον αυτον;
Και αυτος μεν ερχεται με αφθονα δακρυα να πωληση το πιο αγαπημενο απο τα παιδια του, συ ομως δεν λυγιζεις απο την συμφοραν, ουτε αναλογιζεσαι την φυσιν. Αλλα ενω η λιμοκτονια συνθλιβει τον ταλαιπωρο, συ αναβαλλεις και ειρωνευεσαι και ετσι του κανεις διαρκεστερα την συμφορα. Και αυτος μεν προσφερει τα σπλαχνα του ως αντιτιμο των τροφων, το ιδικο σου ομως χερι δεν ξηραινεται υποδεχομενο τιμηματα τοιουτων συμφορων, αλλα και αγωνιζεσαι για περισσοτερον κερδος, φιλονικεις για να λαβης οσο το δυνατον περισσοτερα και να δωσης ολιγωτερα, επιβαρυνοντας με καθε τροπο την συμφοραν αυτου του δυστυχους. Ουτε τα δακρυα του πονου, ουτε ο στεναγμος σου μαλακωνουν την καρδιαν, αλλα μενεις ακαμπτος και αμειλικτος. Ολα τα βλεπεις ως χρυσα, τα φανταζεσαι ολα χρυσα, αυτο ειναι το ονειρο σου οταν κοιμασαι, αυτη η εννοια σου οταν ξυπνας. Οπως ακριβως οι μανιακοι δεν βλεπουν τα ιδια τα πραγματα αλλα φανταζονται αυτα που τους υπαγορευει το παθος, ετσι και η δικη σου ψυχη που εχει κυριευθη απο την φιλοχρηματια, τα βλεπει ολα ως χρυσον και ως αργυρον. Πιο ευχαριστως θα εβλεπες τον χρυσο παρα τον ηλιον. Ευχεσαι ολα να μετατραπουν σε χρυσαφι και ευρισκεις βεβαια τροπους να το κατορθωσης, οσον σου ειναι δυνατον.
Γυμνος δε εξηλθες απο την κοιλια της μητερας σου; Παλι γυμνος δεν θα επιστρεψης στην γη; Τα παροντα λοιπον απο που τα εχεις; εαν μεν λεγης, οτι μονα τους, ηλθαν, εισαι αθεος, αφου δεν αναγνωριζης τον δημιουργον, ουτε ευχαριστεις τον δοτηρα, εαν ομως ομολογης οτι ειναι απο τον Θεον, ειπε μας τον λογο για τον οποιον τα ελαβες. Μηπως ο Θεος που διανεμει ανισα τα βιοτικα ειναι αδικος; Γιατι ενω συ πλουτεις, εκεινος ειναι πτωχος; Για κανενα αλλο λογο, παρα για να λαβης εσυ τον μισθον της καλωσυνης και της καλης διαχειρισεως και εκεινος να τιμηθη με τα επαθλα της υπομονης. Συ ομως αφου τα περιελαβες ολα στην αχορταγον αγκαλη της πλεονεξιας, νομιζεις οτι κανενα δεν αδικεις οταν αποστερης τοσους πολλους; ποιος ειναι ο πλεονεκτης; αυτος που δεν μενει στην αυταρκεια. Ποιος ειναι ο αρπαγας; Αυτος που αφαιρει οσα ανηκουν στον καθενα. Και συ δεν εισαι πλεονεκτης; Δεν εισαι αρπαγας, οταν αυτα που εδεχθης για να τα διαχειρισθης, αυτα συ τα ιδιοποιεισαι; ή θα ονομασθη λωποδυτης εκεινος που απογυμνωνει τον ενδεδυμενον, Αυτος δε που δεν ενδυει τον γυμνον, ενω ημπορει να το καμη, αξιζει να ονομασθη αλλιως; Ο αρτος που κρατας εσυ ανηκει σ’ αυτον που πεινα, το ενδυμα που συ φυλασσεις στις αποθηκες ανηκει στον γυμνον, το υποδημα που συ αφηνεις να σαπιση ανηκει στον ανυποδητον, το χρημα που εχεις εσυ κρυμμενο ανηκει σ’ αυτον που το χρειαζεται. Ωστε αδικεις τοσους, οσους ημπορουσες να ευεργετησης.
«Δευτε οι ευλογημενοι του Πατρος μου κληρονομησατε την ητοιμασμενης υμιν βασιλειαν απο καταβολης κοσμου. Επεινασα γαρ και εδωκατε μοι φαγειν, εδιψησα και εποτισατε με, γυμνος ημην και περιεβαλετε με»(Ματθ.κε 34-36). Αλλα ποσον μεγαλη φρικη, και ιδρωτας και σκοτασμος θα σου προκληθη οταν ακουσης την καταδικη: «Πορευεσθε απ’ εμου οι κατηραμενοι εις το σκοτος το εξωτερον, το ητοιμασμενον τω διαβολω και τοις αγγελοις αυτου. Επεινασα γαρ και ουκ εδωκατε μοι φαγειν εδιψησα και ουκ εποτισατε με, γυμνος ημην και ου περιεβαλλετε με»! Διοτι εκει δεν κατηγορειται ο αρπαγας, αλλα κατακρινεται οποιος δεν μοιραζεται τα αγαθα του με τον πλησιον.
Εγω μεν ειπα οσα εθεωρησα οτι συμφερουν για σενα δε, εαν πεισθης, ειναι ολοφανερα τα αγαθα που συμφωνα με τις επαγγελιες σε αναμενουν, εαν ομως παρακουσης, η απειλη εχει ηδη γραφη. Απο αυτην την εμπειρια σου ευχομαι να διαφυγης, αφου πρωτα αποκτησης καλλιτερον φρονημα, για να σου γινη λυτρον ο ιδιος πλουτος σου και να ευρης εκει ετοιμα τα ουρανια αγαθα, με την χαριν αυτου που μας εκαλεσεν ολους στην βασιλειαν του, «ω η δοξα και το κρατος εις τους αιωνας των αιωνων αμην».

[stratis]

Κατά την ταπεινή μου άποψη η ευαγγελική περικοπή σκοπό έχει να αφυπνίσει όσους καταγίνονται και απορροφόνται από τις μέριμνες του κόσμου τούτου πιστεύοντας ότι η ευτυχία και η επιτυχία είναι αντικείμενα της εδώ ζωής μας.

ότι ουκ έχω που συνάξω τους καρπούς μου;

Πού να βάλω τα αγαθά μου; Πώς να τα διαχειριστώ και να τα καμαρώνω καλύτερα;

και αφού φτιάχνει μεγαλύτερες αποθήκες:

έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά· αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου

Λες και δεν υπάρχει συνέχεια. Αυτή η ρήση είναι κλισέ όσων αρνούνται ότι μετά από δω υπάρχει και συνέχεια.

Για μένα δεν συμπτωματικό που ο πλούσιος απευθύνεται στην ψυχή του και δεν ομιλεί απευθείας στο πρώτο πρόσωπο, διότι μετά ακριβώς έρχεται ο Κύριος και λέει ότι αυτή την ψυχή του σήμερα το βράδυ ζητούν.

άφρον, ταύτη τή νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν από σού·

Ποιοι την απαιτούν; Προσέξτε το ρήμα! Την απαιτούν! Μα φυσικά οι δαίμονες, οι οποίοι σημείωναν τόσα χρόνια τα έργα του ανθρώπου τούτου και τώρα την ώρα του θερισμού θέλουν να πάρουν την ψυχή του. Αυτά είναι τα λεγόμενα εναέρια τελώνια όπου ψίγματα αναφορά υπάρχουν στη Γραφή και όπου εν συνεχεία ο Θεός έδωσε με αποκαλύψεις περισσότερες λεπτομέρειες με μαρτυρίες οι οποίες σκοπό έχουν ένα: να μας προειδοποιήσουν και να θυμίσουν ότι τίποτε δεν τελειώνει εδώ, αντίθετα μετά αρχίζουν όλα. Υπάρχει κρίση αμέσως μετά το θάνατο, αυτό είναι δεδομένο και αποδεικνύεται από την εδώ παραβολή.

Για περισσότερες λεπτομερείες σχετικά με τη μεταθανάτια κρίση, η οποία νομίζω είναι αρκετά ωφέλιμη γιατί ταρακουνά και οδηγεί σε διόρθωση σε πολλά κακώς κείμενα, μπορείτε να διαβάσετε στην ιστοσελίδα μας.

[ORTHODOXIA]

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (Λουκ. ιη' 18-27)

Τήρηση των εντολών του Θεού

Τω καιρώ εκείνω άνθρωπος τιν προσήλθε τω Ιησού πειράζων αυτόν και λέγων· Διδάσκαλε αγαθέ, τι ποιήσας ζωήν αιώνιον κληρονομήσω; Είπε δε αυτώ ο Ιησούς· Τί με λέγεις αγαθόν; Ουδείς αγαθός ει μη είς, ο Θεός. Τας εντολάς οίδας· μη μοιχεύσης, μη φονεύσης, μη κλέψης, μη ψευδομαρτυρήσης, τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου. Ο δε είπε· Ταύτα πάντα εφυλαξάμην εκ νεότητός μου. Ακούσας δε ταύτα ο Ιησούς είπεν αυτώ· Έτι έν σοι λείπει· πάντα όσα έχεις πώλησον και διάδος πτωχοίς, και έξεις θησαυρόν εν ουρανώ, και δεύρο ακολούθει μοι. Ο δε ακούσας ταύτα περίλυπος εγένετο· ήν γάρ πλούσιος σφόδρα. Ιδών δε αυτόν ο Ιησούς περίλυπον γενόμενον είπε· Πώς δυσκόλως οι τα χρήματα έχοντες εισελεύσονται εις την βασιλείαν τού Θεού! Ευκοπώτερον γάρ εστι κάμηλον διά τρυμαλιάς ραφίδος εισελθείν ή πλούσιον εις την βασιλείαν τού Θεού εισελθείν. Είπον δε οι ακούσαντες· Καί τις δύναται σωθήναι; Ο δε είπε· Τά αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά παρά τώ Θεώ εστιν.

[Athanasios]

Το σημερινο Ευαγγελιο μας μεταφερει ενα διαλογο που εγινε μεταξυ του Κυριου Ιησου και ενος νεου. Ο νεος πλησιαζει τον Κυριο και τον αποκαλει «Διδασκαλον Αγαθον». Επιθυμει ο νεος αυτος να μαθει ολα εκεινα που ειναι απαραιτητα, για να εξασφαλισει την Ουρανια Βασιλεια. Ο νεος ομως, παρα το οτι φωναξε τον «Διδασκαλον Αγαθον», δεν ακουσε την συμβουλη του. Ο λογος ειναι πολυ απλος: πανω απο το αγαθο, την Βασιλεια των Ουρανων ειχε βαλει ενα αλλο αγαθο. Τα χρηματα, και αυτα διαλεξε στη ζωη του.
Ας δουμε ομως τις λεξεις αγαθον, αγαθος. Ειναι πολυσημαντες λεξεις. Η λεξη «αγαθον» εχει μεγαλη σημασια στην καθαρα υλιστικη κοινωνια μας. Εχει ομως, και κυριως, τη σημασια της στην καθαρως πνευματικη ηθικη ζωη του ανθρωπου. Πολλες φορες οι ανθρωποι τη λεξη «αγαθον» την εχουν αντικαταστησει μα την λεξη αξια.
Να εξετασουμε τη λεξη «αγαθον» στην υλιστικη σημασια της. Οι ανθρωποι ονομαζουν «αγαθον» ο,τι εχι αξια, δηλαδη ο,τι πωλουμενο αποδιδει χρηματα ή αλλα κερδη στον ανθρωπο. Γενικα, δε ονομαζει αγαθα ολα εκεινα, που του ειναι απαραιτητα για να ζησει και να απολαυσει τη ζωη: κατοικια, ενδυματα, τροφη, στολισμος με πολυτιμα μεταλλα κ.λ.π. αυτα τα αγαθα εχουν σχετικη αξια για τον ανθρωπο, γιατι διαφορα απροβλεπτα γεγονοτα ειναι δυνατον να σου τα στερησουν, αλλα κυριως γιατι δεν μπορουν να βοηθησουν τον ανθρωπο να αποφυγει το θανατο και το εγκαταλειπουν ευθυς μετα το θανατο.
Τωρα θα ελθουμε σε μια κατηγορια αγαθων, που εχουν πνευματικο χαρακτηρα, αλλα που και παλι η αξια τους ειναι σχετικη. Η μορφωση ειναι πνευματικο αγαθο, οι ικανοτητες, που εχουν μερικοι ανθρωποι, τα ταλεντα, θα λεγαμε απλα. Αλλα και αυτα βοηθουν τον ανθρωπο μεχρι μιας ορισμενης στιγμης, και ειναι δυνατον, με μια αρρωστια ή τα γεραματα, να τον εγκαταλειψουν και νωριτερα.
Τα κατ’ εξοχην πνευματικα αγαθα, που εχουν απολυτη αξια ειναι οι Χριστιανικες αρετες. Εχουν απολυτη αξια, γιατι, οταν ολα τα αλλα χανουν την αξια τους, αυτα τη διατηρουν. Οι αρετες βοηθουν τον ανθρωπο και εδω αλλα και στην αλλη ζωη. Αυτες οι αρετες θα γινουν οι αξιες, που θα μας βοηθησουν να αποκτησουμε το πλεον πολυτιμο αγαθο, την Αιωνια Ζωη. Να αναφερουμε μερικα αγαθα απολυτου αξιας: η αγαπη, η ταπεινωση, η ειλικρινεια και τοσες αλλες αρετες.
Να επανελθουμε στη χρηση των αγαθων. Εχω χρηματα, ειναι αγαθο αυτο οικονομικο. Δεν εχω σπιτι, λεω: για μενα καλυτερα ειναι να εχω σπιτι. Δινω τα χρηματα και αγοραζω το σπιτι. Η σχετικη αξια ολων αυτων των αγαθων φαινεται, γιατι αγοραζονται, πωλουνται, φθειρονται, δεν ειναι παντοτε μαζι μας. Ο θανατος μας χωριζει απο ολα τα αγαθα. Το απολυτο αγαθο ειναι, η Βασιλεια των Ουρανων, και μπορουμε να την αποκτησουμε μονο με το αγαθο, που λεγεται αρετη.
Ποιος θα μας πει το περιεχομενο αυτης της αρετης; μονο ο μονος Αγαθος, δηλαδη ο Θεος, ο Κυριος ημων Ιησους Χριστος. Ειναι ο Μοναδικος Αγαθος Διδασκαλος. Ο σημερινος νεος δεν εδωσε τα χρηματα, για να αποκτησει την αρετη της αγαπης, και, στη συνεχεια την Βασιλεια των Ουρανων, που ποθουσε. Τωρα εχει χασει και τα χρηματα, τον πλουτο του, αλλα και τη Βασιλεια των Ουρανων.

Ο πλουσιος της σημερινης παραβολης φαινεται φρονιμοτερος απο εκεινον της προηγουμενης Κυριακης. Πλεονεκτης εκεινος, ρωτα «τι ποιησω, οτι ουκ εχω που να συναξω τους καρπους μου». Πνευματικοτερος αυτος εδω κατεχεται απο αλλη αγωνια, μεγαλυτερη ισως, γιατι αναζητα τον ουρανο. «τι ποιησας ζωην αιωνιον κληρονομησω;»
Τα ειχε ολα: νιατα και πλουτη και τιμες, κι ακομα γνωσεις και πραξεις αρετης απο τα μικρα του χρονια. Μα η ψυχη του μενει ανικανοποιητη. Αχορταγος νοσταλγος του τελειου η ψυχη, φερμενη απο τα υψη της θεικης αγιοτητας εδω και κατω στην χωματενια γη, λαχταρα για κατι καλυτερο, φοβαται μηπως ο δρομος της δεν την οδηγησει ασφαλως στο ουρανιο λιμανι της ευτυχιας. Τη χαιρομαι τουτη τη ζωη, ελεγε. Μα, «τι ποιησας ζωην αιωνιον κληρονομησω;».
Ασχετα απο την θλιβερη συνεχεια που μας διηγειται η περικοπη, ο πλουσιος με τη καρδια που διψα, στεκεται στο σταυροδρομι της ζωης μας και με το ερωτημα και με το παθημα του ακομα, ζητα να στρεψει το ενδιαφερον μας προς τα μεγαλα ιδανικα και την αιωνια Πατριδα.
Εκτος λοιπον απο τις καθημερινες μας εννοιες για την δουλεια, το σπιτι, την οικογενεια, την διασκεδαση ας μας καιει συνεχεια η φραση «τι ποιησας ζωην αιωνιον κληρονομησω».
Και ολες οι σκεψεις μας, αλλα και οι πραξεις μας, να γινονται κατω απο το πρισμα της αιωνιοτητας. Να γινονται για την αιωνια αποκατασταση και την αναπαυση μας στην αγκαλια του Θεου. Ο Θεος θελησε απο την μεγαλη του αγαπη να μας κανει και εμας κατα χαριν θεους. Ας το εχουμε αυτο συνεχεια στο μυαλο μας και ας προσπαθησουμε να αδιαφορησουμε για τα βιοτικα αγαθα.

[stratis]

Σε ανάλογο πνεύμα με την προηγούμενη και η σημερινή ευαγγελική περικοπή.

Θα συμφωνήσω με το Θανάση ότι ο συγκεκριμένος νέος φαίνεται σαφώς να είναι περισσότερο μυαλομένος και προσγειωμένος σε σχέση με τον πλούσιο που απολάμβανε τα αγαθά.

Ο δε ακούσας ταύτα περίλυπος εγένετο· ήν γάρ πλούσιος σφόδρα.

Στο τέλος όμως κι αυτός ο νέος λύγισε γιατί είχε μεγάλη περιουσία και του ήταν δύσκολο να την αποχωριστεί μαζί με τις ανέσεις που του εξασφάλισε. Περίλυπος μάλιστα έγινε όπως γλαφυρά μας λέει το κείμενο.

Ο Κύριος μας λέει ότι οι πλούσιοι, οι έχοντες ανέσεις δύσκολα θα μπουν στη Βασιλεία των ουρανών και αυτό γιατί ο προσανατολισμός τους βρίσκεται σε λάθος δρόμο. Κοιτούν κάτω και όχι επάνω και για αυτό δεν μπορούν να μπουν στη Βασιλεία εύκολα.

Τέλος τονίζει ο Κύριος ότι η σωτηρία του ανθρώπου είναι έργο αδύνατο για να το πετύχει από μόνος, ο Θεός είναι αυτός που σώζει το πλάσμα Του.