Γαστριμαργία, Λαιμαργία.

[Νίκος]

Γαστριμαργία = Η κατανάλωση ποσότητας φαγητού μεγαλύτερης απ' όση είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας

Λαιμαργία = Η τάση προς φαγητά που έχουν απολαυστική γεύση ή η κατανάλωση φαγητού αποκλειστικά για ευχαρίστηση.

Είναι δυο πάθη, που τα συγχέουμε μεταξύ τους, αλλά και συνήθως δεν τους δίνουμε μεγάλη σημασία, επειδή τα θεωρούμε δευτερευούσης σημασίας, μπροστά στ' άλλα σαρκικά πάθη.

Όμως οι Πατέρες της Εκκλησίας λένε ότι αυτά τα πάθη είναι ο προθάλαμος των υπόλοιπων σαρκικών παθών. Δηλαδή, το γεμάτο στομάχι δημιουργεί κι άλλες σαρκικές επιθυμίες. Έτσι οι ασκητές πολεμούσαν τα σαρκικά πάθη με τη νηστεία και τη σωματική άσκηση.

Εγώ δυστυχώς δηλώνω επιρρεπής και στα δυο αυτά πάθη . Έτσι δεν είμαι σε θέση να δώσω συμβουλές γι αυτά, αλλά μόνο να σας παρακαλέσω να προτείνεται εσείς καμιά λύση ν' απαλλαγώ απ' αυτά.

[stratis]

Νομίζω ότι η γαστριμαργία είναι μια κοινή ασθένεια σε όλους μας. Ο γαστρίμαργος δεν είναι απαραίτητα και χοντρός ή κοιλαράς αλλά μπορεί να φάει τα πάντα σε ελάχιστο χρόνο και δίχως να του είναι απαραίτητα. Είναι αυτός που δε βάζει φρένο. Την έχω πατήσει πάρα πάρα πολλές φορές και όλο λέω πως δε θα το ξαναπάθω και όπως λέει ένα τραγούδι όλα τριγύρω αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν.

Μια λύση προς τη σωστή κατεύθυνση είναι η νηστεία η οποία αποκλείει μια μεγάλη ποικιλία εδεσμάτων που έχουν ταυτιστεί με τη γαστριμαργία. Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής έρχεται και θέτει όρια για μια περίοδο περίπου 50 ημερών. Αλλά και η νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής έρχεται να βάλει ένα χαλινάρι σε καθημερινό επίπεδο. Ίσως μια πιο συχνή προσέλευση στη Θεία Κοινωνία όπου ενδεχομένως θα αυξανόταν και η προπαρασκευαστική περίοδος -ανάλογα με τις σχετικές οδηγίες του πνευματικού- σε ότι αφορά τη νηστεία να βοήθεια και σε αυτή την κατεύθυνση πέρα από όλα τα άλλα ευεργετήματά της.

Βέβαια και στη νηστεία πάντα κρύβεται ο κίνδυνος της γαστριμαργίας όμως υποτίθεται ότι είμαστε σε μια εγρήγορση και σε κάποιον αγώνα.

Ένας πάλι πιο πρακτικός τρόπος είναι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών που δεν επιβαρρύνουν το στομάχι και δε δημιουργούν τις παρενέργειες της γαστριμαργίας για τις οποίες μίλησαν παλαιότερα οι Πατέρες της Εκκλησίας.

[Νίκος]

Υπάρχει και κάποια άλλη αθλιότητα καθημερινή, είθε να ήταν αυτή και μόνη! Κάθε μέρα επισκευάζομε τα ερείπια του σώματός μας τρώγοντας και πίνοντας , αυτό δε θα συνεχισθεί, μέχρις ότου καταργήσεις και την κοιλιά και τα φαγητά, όταν θανατώσεις την ανάγκη μου με ένα θαυμάσιο χορτασμό, και όταν ντύσεις με αφθαρσία αιώνια το φθαρτό αυτό σώμα. Αλλά τώρα αυτή η ανάγκη μου περιέχει απόλαυση και αγωνίζομαι με αυτήν την απόλαυση από φόβο μήπως μ’ αιχμαλωτίσει , καθημερινά δε διεξάγω νέο πόλεμο με νηστεία και υποβάλλω σε δουλεία το σώμα μου. Και όμως οι οδύνες μου διώχνονται πάντοτε από την ηδονή. Διότι η πείνα και η δίψα είναι οδύνες. Καίνε και θανατώνουν, όπως και ο πυρετός , εάν δεν θεραπευθούν από τις τροφές. Επειδή δε οι τροφές μας παρέχονται από παντού, χάρη στην παρηγοριά της γενναιοδωρίας Σου, που έθεσε στην υπηρεσία της αδυναμίας τη γη, τον ουρανό και το νερό, ονομάζομε αυτές τις αθλιότητες ηδονές.

Με δίδαξες να θεωρώ τις τροφές σαν φάρμακο. Αλλά κάθε φορά που περνώ από την οδύνη της πείνας στη λύτρωση του χορτασμού, η επιθυμία με ενεδρεύει και κατ’ αυτήν ακόμα τη διέλευση, γιατί αυτή η διέλευση είναι ηδονή, δεν υπάρχει δε άλλη για να φθάσει κανείς στο σκοπό, στον οποίο μας ωθεί η ανάγκη. Μολονότι δε ο πραγματικός σκοπός του να τρώμε και να πίνομε δεν είναι παρά η διατήρηση της υγεία, εντούτοις προστίθεται και η ηδονή σαν επικίνδυνος συνοδός , κάποτε δε κυριαρχεί και απαιτεί να κάνω γι’ αυτήν, εκείνο που θέλω να κάνω για την υγεία. Αλλά το μέτρο της ηδονής και της υγείας δεν είναι ένα και το αυτό: ό,τι αρκεί για την υγεία, είναι μικρό για την ηδονή, πάντοτε δε είναι αμφίβολο, εάν η αναγκαία φροντίδα για το σώμα επιζητεί μια περαιτέρω βοήθεια ή αν μας εξαπατά η επιθυμία να εξυπηρετούμε την ηδονή. Μέσα σ’ αυτήν την αβεβαιότητα χαίρεται η άθλια ψυχή μας και βρίσκει συγνώμη για τον εαυτό της, επειδή δε αγνοεί τι αρκεί για τη διατήρηση της υγείας, θέτει στη σκιά του προσχήματος αυτού το συμφέρον της ηδονής. Καθημερινά προσπαθώ ν’ αντισταθώ στους πειρασμούς αυτούς και επικαλούμαι τη δεξιά Σου και Σε καθιστώ ενήμερο για τους ενδοιασμούς μου, γιατί οι αποφάσεις δεν είναι ακόμη επί του προκειμένου σταθερές.

Ακούω τη φωνή του Θεού μου, που με διατάζει «μη βαρηθώσιν υμών αι καρδίαι εν κραιπάλη και μέθη». Η μέθη είναι μακριά μου, φύλαξέ με, για να μην με πλησιάσει. Η λαιμαργία κρυφοκαίει κάποτε στην καρδιά του δούλου Σου. Λυπήσου με, για να βρίσκεται μακριά μου. Γιατί «ουδείς έσται εγκρατής, εάν συ μη δώσης». Πάρα πολλά προσφέρεις σε μας όταν προσευχόμεθα και ό,τι ακόμη λάβαμε, προτού προσευχηθούμε, το λάβαμε από Σένα. Ουδέποτε υπήρξα μέθυσος, αλλά γνώρισα μέθυσους, που τους έκανες εγκρατείς. Εσύ λοιπόν ενέργησες, ώστε άλλοι μεν να μην είναι ό,τι δεν υπήρξαν ποτέ, άλλοι δε να μην είναι πια ό,τι υπήρξαν για να μάθουν και οι μεν και οι δε , ότι και τα δύο οφείλονται σε Σένα.

Άκουσα την άλλη φωνή Σου: «οπίσω των επιθυμιών μη πορεύου και από ορέξεών σου κωλύου». Άκουσα με τη χάρη Σου και τη φωνή εκείνη, που τόσο αγάπησα: «ούτε γαρ εάν φάγωμεν περισσεύομεν , ούτε εάν μη φάγωμεν, υστερούμεθα», και αυτό σημαίνει ότι ούτε το ένα θα μας κάνει πλούσιους , ούτε το άλλο φτωχούς. Άκουσα και την άλλη φωνή: «εγώ γαρ έμαθον εν οις ειμί αυτάρκης είναι , οίδα και ταπεινούσθαι, οίδα και περισσεύειν. Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντι με!». Να πως μιλεί ένας στρατιώτης στα φρούρια του Κυρίου, και στο χώμα, όπως είμεθα εμείς. Αλλά «μνήσθητι Κύριε ότι χους εσμέν» και ότι έπλασες τον άνθρωπο από χώμα «και απολωλώς ην και ευρέθη». Ούτε εκείνος, τον οποίο ανέφερα, ό,τι είπε αυτά δια της πνοής Σου, μπόρεσε να το κάνει με την ίδια του δύναμη, γιατί ήταν χώμα και αυτός. «Πάντα ισχύω», είπε, «εν τω ενδυναμούντι με»! Εσύ δυνάμωσέ με για να μπορέσω. Δώσε ό,τι διατάζεις και διάταξε ό,τι επιθυμείς. Εκείνος ομολογεί ότι έλαβε τα πάντα από Σένα και ότι, αν δοξάσθηκε, εν Κυρίω δοξάσθηκε. Άκουσα και κάποιον άλλο, που ζήτησε τα δώρα Σου, «καταλαβέτω με» , είπε, «κοιλίας όρεξις». Απ’ αυτό συμπεραίνομε, άγιε Θεέ μου, ότι εκείνος που δίνει τη δύναμη να εκτελούμε τις εντολές Σου, είσαι Συ.

Με δίδαξες, Πατέρα αγαθέ, ότι «πάντα μεν καθαρά» για τους καθαρούς, «αλλά κακόν τω ανθρώπω τω δια προσκόμματος εσθίοντι», «ότι παν κτίσμα Θεού καλόν, και ουδέν απόβλητον μετά ευχαριστίας λαμβανόμενον» . «Βρώμα δε ημάς ου παρίστησι τω Θεώ» «μη ουν τις ημάς κρινέτω εν βρώσει ή εν πόσει». «Ο εσθίων τον μη εσθίοντα μη εξουθενείτω και ο μη εσθίων τον εσθίοντα μη κρινέτω».

Εσύ τα δίδαξες αυτά. Χάρες και επαίνους σε Σένα, το Θεό μου, το διδάσκαλό μου, που απηχεί στα αυτιά μου και φωτίζει την καρδιά μου. Απάλλαξέ με από κάθε πειρασμό. Δεν φοβούμαι την ακαθαρσία του κρέατος, αλλά την ακαθαρσία της ακρασίας. Γνωρίζω ότι επιτράπηκε στο Νώε να τρώει οτιδήποτε είδος κρέατος, στον Ηλία να γεύεται σάρκες και ότι τον Ιωάννη, τον υπέροχο για την εγκράτειά του, δεν κηλίδωσαν τα ζώα, που του χρησίμευαν σαν τροφή, δηλαδή οι ακρίδες. Γνωρίζω ότι ο Ησαύ παραπλανήθηκε από τον πόθο ενός πινακίου φακής, ότι ο Δαυίδ επιτίμησε τον εαυτό του, επειδή θέλησε να πιεί νερό , και τέλος, ότι ο Βασιλιάς μας δεν πειράχθηκε με κρέας, αλλά με ψωμί. Να γιατί και ο λαός στην έρημο έγινε άξιος μομφής, όχι γιατί θέλησε να φάει κρέας, αλλ’ επειδή , έχοντας απόλυτη ανάγκη από τροφή, γόγγυσε κατά του Κυρίου.

Εκτεθειμένος λοιπόν στους πειρασμούς αυτούς, παλεύω καθημερινά κατά της επιθυμίας να τρώγω και να πίνω. Γιατί δεν μπορώ εν προκειμένω να προβώ στην απόφαση, ώστε άπαξ δια παντός ν’ απομακρύνω από μένα καθετί που είναι αμαρτωλό και να μην το πλησιάζω πια, όπως μπόρεσα να κάνω με την αφροδίσια ηδονή. Μπορώ λοιπόν να θέσω στο στόμα μου χαλινό, τον οποίο άλλοτε να χαλαρώνω και άλλοτε να συσφίγγω. Και υπάρχει, Κύριε, άνθρωπος, που να μη συμπαρασύρεται λιγάκι πέρα από τα όρια της ανάγκης; Εάν υπάρχει, είναι μεγάλος, και ας δοξάσει το όνομά Σου. Αλλ’ εγώ δεν είμαι τέτοιος, γιατί είμαι άνθρωπος αμαρτωλός. Αλλά και εγώ δοξάζω το όνομά Σου και «εντυγχάνει», μεσιτεύει για τις αμαρτίες μου Εκείνος, ο οποίος «νενίκηκε τον κόσμον» , συγκαταλέγοντάς με μεταξύ των ασθενών μελών του σώματός του, γιατί «το ακατέργαστον αυτού είδοσαν οι οφθαλμοί Σου και επί το βιβλίον Σου πάντες γραφήσονται».


Από το βιβλίο: «ΙΕΡΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ
ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ»
Εισαγωγή- Μετάφραση- Σημειώσεις:
ΑΝΔΡΕΑ ΔΑΛΕΖΙΟΥ
Διδάκτορα της Φιλοσοφίας
Έκδοση:
Γραφείο Καλού Τύπου

[Νίκος]

Διαβάζοντας αυτές τις σκέψεις του Αγίου Αυγουστίνου μου δημιουργήθηκε η αίσθηση (μπορεί να κάνω λάθος) ότι θεωρεί την απόλαυση των υλικών αγαθών έσχατο πειρασμό και αμαρτία. Ίσως βασισμένη σ' αυτά τα λόγια η Καθολική Εκκλησία έχει δώσει ένα περισσότερο τυπικό χαρακτήρα στο τι είναι αμαρτία και τι όχι σε σχέση με την Ορθόδοξη Εκκλησία

Ας αφήσουμε όμως τις δογματικές διαφορές κι ας αναρωτηθούμε, είναι αμαρτία η απόλαυση των υλικών αγαθών; Αν είναι έτσι, γιατί ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο καλό λίαν, αφού ο άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να τον απολαμβάνει;

Νομίζω ότι το λάθος δεν βρίσκεται στην απόλαυση των υλικών αγαθών, τα οποία άλλωστε ο Θεός μας τα έδωσε για να τα απολαμβάνουμε, αλλά η μη αναφορά της απόλαυσης αυτής στο Θεό.



Να διευκρινίσω τι εννοώ. Όταν η οικογένεια (ή οι μοναχοί ενός Μοναστηριού) κάθεται στο τραπέζι αγαπημένη, κάνει την προσευχή της, απολαύσει το φαγητό που είναι αναγκαίο για την διατήρηση του σώματος σε καλή κατάσταση και τελειώσει δοξάζοντας το Θεό γιατί έδωσε την τροφή αυτή για την συντήρηση του σώματος και για την απόλαυση που συνοδεύει την κατανάλωσή της, τότε η διαδικασία του γεύματος (με την απόλαυση που τη συνοδεύει) όχι μόνο δεν είναι αμαρτία, αλλά εντάσσεται στην πνευματικά ορθή διαχείριση του κοινού χρόνου της οικογένειας, ώστε να συσφίγγονται οι σχέσεις μεταξύ των μελών της και με το Θεό.

Αμαρτία όπως είπαμε πιο πάνω είναι η κατάχρηση ή παράχρηση των υλικών αγαθών και συγκεκριμένα η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας τροφών ή η κατανάλωση τροφών μόνο για απόλαυση της γεύσης τους και όχι η απόλαυση που συνοδεύει την ορθή χρήση τους. Μάλιστα, αν την σωστή χρήση των υλικών αγαθών συνοδεύει και η δοξολογία προς το Θεό που μας τα χαρίζει, η χρήση τους αγιάζεται και συντελεί στην πνευματική πρόοδο.

[Νίκος]

Γεωργία, όντως η λαιμαργία και γενικά η επιζήτηση των σωματικών ηδονών μας προσγειώνουν στα γήινα και μας απομακρύνουν από τον Ουρανό. Πάντως πιστεύω πως δεν πρέπει να οδηγούμαστε στα άκρα. Εννοώ ότι και το φαγητό, άλλωστε δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό, και κατ' επέκταση η αίσθηση της γεύσης που μας δίνει, δεν είναι κάτι το επιλήψημο. Άλλωστε τις πέντε αισθήσεις, Αυτός μας τις χάρισε. Απλά αυτό που πρέπει να κάνουμε ακόμα και όταν τρώμε, είναι να δοξάζουμε και να ευχαριστούμε τον Θεό. Και αν το φαγητό που τρώμε είναι και νόστιμο, καλώς είναι. Και αν δεν είναι, πάλι όλα καλά. Απλώς να λέμε δόξα σοι, χωρίς μεμψιμοιρίες.

[minos]

ΛΟΓΟΣ ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
Περί γαστριμαργίας
(Διά την ονομαστήν δέσποιναν, την πονηράν κοιλίαν)
Αγιου Ιωαννου της Κλιμακος

1. Προκειμένου τώρα να ομιλήσωμε περί κοιλίας, απεφασίσαμε πάλι, όπως και σε όλα τα άλλα θέματα, να στρέψωμε την φιλοσοφία μας εναντίον μας. Διότι είναι αξιοθαύμαστο εάν απηλλάγη κανείς από αυτήν, πρίν κατοικήση τον τάφο.

2. Γαστριμαργία είναι η υποκριτική συμπεριφορά της κοιλίας, η οποία, ενώ είναι χορτασμένη, φωνάζει πώς είναι ενδεής και ενώ είναι παραφορτωμένη μέχρι διαρρήξεως, ανακράζει ότι πεινά. Γαστριμαργία είναι η δημιουργός των καρυκευμάτων, η πηγή των τέρψεων του λάρυγγος. Εσύ έκλεισες την φλέβα (των ηδονικών απαιτήσεών της), αλλά αυτή ξεπρόβαλε από άλλος μέρος. Την έφραξες και τούτη, αλλά καινούργια ανοίχθηκε. Γαστριμαργία είναι μια απάτη των οφθαλμών. Καθ΄ ήν στιγμήν κάποιος τρώγει το μέτριο σε ποσότητα φαγητό του, η γαστριμαργία τον κάνει να σκέπτεται, πώς να ήταν δυνατό να καταβροχθίση διά μιας τα σύμπαντα.

3. Ο χορτασμός από φαγητά είναι πατήρ της πορνείας η θλίψις δε της κοιλίας είναι πρόξενος της αγνότητος. Εκείνος πού εκολάκευσε τον λέοντα, πολλές φορές τον ημέρωσε. Εκείνος όμως πού περιποιήθηκε την σάρκα, περισσότερο την εξαγρίωσε.

4. Χαίρεται ο Ιουδαίος το Σάββατο ή τις εορτές, και ο γαστρίμαργος μοναχός το Σάββατο και την Κυριακή. Από καιρό υπολογίζει το Πάσχα και από πολλές ημέρες ετοιμάζει τα φαγητά. Ο δούλος της κοιλίας σκέπτεται με τι είδους φαγητά θα εορτάση, ο δε δούλος του Θεού με τι χαρίσματα θα πλουτήση. Ο κοιλιόδουλος, όταν έλθη κάποιος ξένος, συνέχεται ολόκληρος από την αγάπη -αγάπη πού προέρχεται από την γαστριμαργία- και θεωρεί ως αναψυχή του αδελφού την ιδική του κατάλυσι! Επί παρουσία ωρισμένων άλλων απεφάσισε την κατάλυσι οίνου, και νομίζοντας πώς κρύβει την αρετή του, υποδουλώθηκε στο πάθος του.

5. Εχθρεύεται πολλές φορές η κενοδοξία προς την γαστριμαργία και αντιμάχονται για την κατοχή του αθλίου μοναχού σαν να πρόκειται για αγοραστό δούλο. Η μέν γαστριμαργία τον ωθεί στην κατάλυσι, η δε κενοδοξία του συνιστά την επίδειξι της αρετής του, αλλά ο σοφός μοναχός θα τις αποφύγη και τις δύο διώχνοντας στην κατάλληλη ώρα την μία με την βοήθεια της άλλης.

6. Όταν η σάρκα σφριγά, ας φυλάξωμε την εγκράτεια παντού και πάντοτε. Όταν δε ηρεμή -πράγμα πού δεν πιστεύω ότι κατορθώνεται πρό του τάφου-, ας αποκρύψωμε την εργασία μας.

7. Είδα ηλικιωμένους ιερείς να εμπαίζωνται από τους δαίμονες και να δίνουν ευλογία σε νέους, πού δεν εξηρτώντο πνευματικώς από αυτούς, να καταλύσουν σε επίσημο τραπέζι κρασί και ό,τι άλλο. Εάν μέν οι ιερείς αυτοί έχουν έν Κυρίω καλή μαρτυρία, άς κάνωμε μετρία κατάλυσι. Εάν όμως είναι αμελείς, ας μη λάβωμε καθόλου υπ΄ όψιν μας την ευλογία τους, και μάλιστα εάν τύχη και μαχώμεθα εναντίον σαρκικής πυρώσεως.

8. Ενόμισε ο θεήλατος Ευάγριος ότι έγινε σοφώτερος των σοφών και στην μορφή και στο περιεχόμενο των λόγων του. Απατήθηκε όμως ο ταλαίπωρος και φάνηκε ανοητότερος των ανοήτων και σε πολλά άλλα ζητήματα και σ΄ αυτό. Εδίδαξε: «Οσάκις η ψυχή επιθυμεί ποικίλα φαγητά, ας θλίβεται με άρτον μόνο και ύδωρ». Είναι δε η προσταγή του αυτή σαν να προτρέπης ένα παιδί ν΄ ανεβή με ένα βήμα όλη την σκάλα. Εμείς όμως, αντικρούοντες τον ορισμό του, ως εξής ορίζουμε: Όταν επιθυμούμε τα διάφορα φαγητά, ζητούμε κάτι πού είναι μέσα στην φύσι μας. Γι΄ αυτόν τον λόγο ας χρησιμοποιήσωμε ένα τέχνασμα προς την πολυμήχανη κοιλία, και μάλιστα αν δεν μας απειλή βαρύτατος πόλεμος ή δεν υπάρχη πένθος ή κανών για προηγούμενες σοβαρές πτώσεις. Ας κόψωμε πρώτα τα λιπαρά, έπειτα τα ερεθιστικά και έπειτα τα εύγευστα.

9. Αν σου είναι εύκολο, δίδε στην κοιλία σου τροφή χορταστική και ευκολοχώνευτη, ώστε με τον χορτασμό να ικανοποιήσουμε την αχόρταστη όρεξί της, ενώ με την σύντομη χώνευσι να σωθούμε από την σαρκική πύρωσι σαν από μάστιγα. Ας εξετάσωμε, και θα βρούμε πώς τα περισσότερα από τα φαγητά πού «φουσκώνουν» ερεθίζουν την σάρκα.

10. Να γελάς με τον δαίμονα πού σου υποβάλλει μετά το δείπνο να αφήσης για την επόμενη ημέρα τους κανόνες των προσευχών σου, διότι θα έλθη η ενάτη ώρα της επομένης, και δεν θα έχη τηρηθή η συμφωνία της προηγουμένης.

11. Άλλη είναι η εγκράτεια πού αρμόζει σε όσους δεν έχουν δοκιμάσει μεγάλες πτώσεις και άλλη σε όσους έχουν υποπέσει σ΄ αυτές. Οι μέν πρώτοι έχουν ως γνώμονα την σαρκική κίνησι, οι δε δεύτεροι αντιμετωπίζουν το θέμα με σκληρότητα και αδιαλλαξία μέχρι θανάτου. Και οι μέν προσπαθούν να διαφυλάττουν πάντοτε την σωφροσύνη του νου, ενώ οι δε εξευμενίζουν τον Θεόν με την σκυθρωπότητα της ψυχής και με την θλίψι της σαρκός.

12. Ο καιρός της ευφροσύνης και της «παρακλήσεως» στον τέλειο μοναχό είναι καιρός αμεριμνίας, στον αγωνιστή καιρός πάλης και στον εμπαθή «εορτών εορτή και πανήγυρις πανηγύρεων».

13. Όνειρα γύρω από τροφές και φαγητά συναντώνται στην καρδία των γαστριμάργων, και όνειρα γύρω από την κόλασι και την Κρίσι συναντώνται στην καρδία των μετανοούντων.

14. Κυριάρχησε στην κοιλία σου, πρίν κυριαρχήση αυτή πάνω σου, και τότε θα αναγκασθής να νηστεύης γεμάτος καταισχύνη. Αυτό που είπα το καταλαβαίνουν εκείνοι πού έπεσαν στον ακατανόμαστο βόθρο. Όσοι είναι ευνούχοι - (κατά πνεύμα ευνούχοι) (πρβλ. Ματθ. ιθ΄12) δεν εγνώρισαν το αμάρτημα αυτό.

15. Ας περικόψωμε τις απαιτήσεις της κοιλίας με την σκέψι του αιωνίου πυρός. Μερικοί πού υπετάγησαν σ΄ αυτήν έφθασαν στην ανάγκη στο τέλος να αποκόψουν τα μέλη του σώματός τους, και απέθαναν έτσι σωματικά και ψυχικά. Ας ερευνήσωμε, και οπωσδήποτε θα διαπιστώσωμε πώς τα ηθικά μας ναυάγια προέρχονται μόνο από την γαστριμαργία.

16. Ο νούς του νηστευτού προσεύχεται καθαρά και προσεκτικά, του δε ακρατούς είναι γεμάτος από ακάθαρτες εικόνες. Ο χορτασμός της κοιλίας εξήρανε τις πηγές των δακρύων. Όταν όμως αυτή απεξηράνθη, εδημιούργησε τα ύδατα των δακρύων.

17. Εκείνος που περιποιείται την κοιλία του και αγωνίζεται να νικήση το πνεύμα της πορνείας, ομοιάζει με εκείνον πού προσπαθεί να σβήση μεγάλη φωτιά με λάδι. Όταν θλίβεται η κοιλία ταπεινούται η καρδία. Όταν όμως δέχεται περιποιήσεις, θεριεύουν και αλαζονεύονται οι λογισμοί.

18. Εξέταζε τον εαυτόν σου την πρώτη ώρα της ημέρας και το μεσημέρι και την τελευταία πρό του φαγητού, και θα κατανοήσης έτσι την ωφέλεια της νηστείας. Το πρωί (πού δεν πεινάς) οι λογισμοί σκιρτούν και περιπλανώνται εδώ κι εκεί, κατά την έκτη ώρα ατονούν κάπως, και κατά το ηλιοβασίλεμα έχουν εντελώς ταπεινωθή.

19. Θλίβε την κοιλία και οπωσδήποτε θα κλείσης και το στόμα διότι η γλώσσα ισχυροποιείται από τα πολλά φαγητά. Να πυγμαχής συνεχώς εναντίον της και να επαγρυπνής συνεχώς επάνω της. Εάν εσύ κοπιάσης ολίγο, αμέσως και ο Κύριος σε βοηθεί.

20. Όσο χρησιμοποιούνται και μαλακώνουν οι ασκοί, τόσο αυξάνουν στην χωρητικότητα. Όταν όμως μείνουν περιφρονημένοι και αχρησιμοποίητοι, θα μαζέψουν και δεν θα χωρούν τόσο πολύ.

21. Εκείνος που καταπιέζει την κοιλία με πολλά φαγητά, επλάτυνε τα έντερα, ενώ εκείνος πού της εναντιώνεται, τα εστένευσε. Και όταν αυτά εστένευσαν, δεν χρειάζονται πολλά φαγητά, οπότε κατά φυσικό τρόπο μαθαίνομε να νηστεύωμε.

22. Η δίψα πολλές φορές εσταμάτησε την δίψα. Είναι όμως δυσχερές και ακατόρθωτο με την πείνα να περικοπή η πείνα. Όταν σε νικήση η κοιλία, δάμαζέ την με σωματικούς κόπους. Και αν αυτό σου είναι αδύνατο διά λόγους ασθενείας, πάλαιψε εναντίον της με την αγρυπνία.

23. Όταν βαραίνουν οι οφθαλμοί, πιάσε το εργόχειρο. Εάν όμως ο ύπνος έχη φύγει, μη το πιάνης, διότι δεν είναι δυνατόν να προσηλώσης τον νου σου στον Θεόν και στον μαμωνά (Ματθ. στ΄24), δηλαδή στον Θεό και στο εργόχειρο.

24. Γνώριζε ότι πολλές φορές ο δαίμων της γαστριμαργίας έρχεται και κάθεται επάνω στο στομάχι, και κάνει ώστε να μη χορταίνει ο άνθρωπος, έστω και αν φάγη ολόκληρη την Αίγυπτο και πιή ολόκληρο τον Νείλο. Μετά το φαγητό φεύγει ο ανόσιος και μας στέλνει τον δαίμονα της πορνείας, αφού του περιέγραψε το συμβάν. «Να τον συλλάβης, του λέγει, να τον συλλάβης, να τον ζαλίσης. Καθώς η κοιλία του είναι παραφορτωμένη, δεν θα κουρασθής πολύ». Και εκείνος μόλις ήλθε χαμογέλασε. Και αφού μας έδεσε «χειροπόδαρα» με τον ύπνο, έπραξε όλα όσα θέλησε καταλερώνοντας σώμα και ψυχή με μολυσμούς και φαντασίες και εκκρίσεις. Θαυμαστό πράγμα! Να βλέπης ασώματο νού να μολύνεται και να σκοτίζεται από το σώμα και πάλι διά μέσου του πηλίνου σώματος τον άϋλο νού να καθαρίζεται και να λεπτύνεται!

25. Εάν υποσχέθηκες στον Χριστόν να βαδίζης την στενή και τεθλιμμένη οδό, στενοχώρησε την κοιλία. Διότι όταν αυτή δέχεται περιποιήσεις και πλατύνεται, τότε εσύ αθέτησες τις υποσχέσεις.

26. Σύνελθε! Και θα ακούσης τον Χριστόν να λέγη: «Πλατεία και ευρύχωρος η οδός της κοιλίας, η απάγουσα είς την απώλειαν της πορνείας και πολλοί εισίν οι εισπορευόμενοι εν αυτή. Τι στενή η πύλη και τεθλιμμένη η οδός της νηστείας, η εισάγουσα είς την ζωήν της αγνείας και ολίγοι εισίν οι εισερχόμενοι δι΄αυτής» (πρβλ. Ματθ. ζ΄ 13-14).

27. Αρχηγός των δαιμόνων είναι ο πεσών Εωσφόρος, και αρχηγός των παθών ο λαιμός της κοιλίας.

28. Όταν λάβης θέσι σε πλούσιο τραπέζι, φέρε εμπρός σου την μνήμη του θανάτου και της Κρίσεως ίσως έτσι να συγκρατήσης ολίγο το πάθος. Και ενώ πίνεις, μη παύσης να θυμάσαι το όξεος και την χολή του Δεσπότου σου. Έτσι ή θα εγκρατευθής ή τουλάχιστον, αν δεν εγκρατευθής, θα ταπεινωθής αναστενάζοντας (συγκρίνοντας την πολυφαγία σου με το πάθος του Χριστού).

29. Μη πλανάσαι! Ούτε από την δουλεία του Φαραώ πρόκειται να ελευθερωθής ούτε το άνω Πάσχα θα αντικρύσης, εάν δεν γευθής παντοτεινά πικρίδες και άζυμα. Πικρίδες είναι η βία και κακοπάθεια της νηστείας, και άζυμα το χωρίς φυσίωσι φρόνημα.

30. Ας ενωθή με την αναπνοή σου ο λόγος του Ψαλμωδού: «Όταν με ενωχλούσαν οι δαίμονες, εφορούσα πένθιμο ένδυμα και εταπείνωνα με νηστεία την ψυχή μου και η προσευχή μου είχε κολληθή στους κόλπους της ψυχής μου» (πρβλ. Ψαλμ. λδ΄ 13).

31. Η νηστεία είναι βία φύσεως και περιτομή των ηδονών του λάρυγγος, εκτομή της σαρκικής πυρώσεως, εκκοπή των πονηρών λογισμών, απελευθέρωσις από μολυσμούς ονείρων, καθαρότης προσευχής, φωτισμός της ψυχής, διαφύλαξις του νου, διάλυσις της πωρώσεως, θύρα της κατανύξεως, ταπεινός στεναγμός, χαρούμενη συντριβή, σταμάτημα της πολυλογίας, αφορμή ησυχίας, φρουρός της υπακοής, ελαφρότης του ύπνου, υγεία του σώματος, πρόξενος της απαθείας, άφεσις των αμαρτημάτων, θύρα και απόλαυσις του παραδείσου.

32. Ας συλλάβωμε και ας ανακρίνωμε και αυτόν τον εχθρόν -προπαντός αυτόν- πού ευρίσκεται επικεφαλής όλων των επικινδύνων εχθρών μας. Αυτόν πού είναι η θύρα των παθών, η πτώσις του Αδάμ, η απώλεια του Ησαύ, ο όλεθρος των Ισραηλιτών, η ασχημοσύνη του Νώε, η προδοσία των Γομόρρων, η κατηγορία του Λώτ, η εξολόθρευσις των υιών του ιερέως Ηλεί, ο καθοδηγητής προς τους μολυσμούς. Ας την ανακρίνωμε -την γαστριμαργία- από πού γεννάται, ποιοι είναι οι απόγονοί της, ποιος είναι αυτός πού την συντρίβει και ποιος αυτός πού την εξολοθρεύει τελείως.

"Λέγε μας, ώ τύραννε όλων των ανθρώπων, σύ πού τους εξαγοράζεις όλους με το χρυσάφι της απληστίας, από πού εισέρχεσαι μέσα μας; Και τι εν συνεχεία συνηθίζεις να γεννάς εκεί; Και πώς μπορούμε να επιτύχωμε την έξοδό σου και απομάκρυνσι από εμάς";

Εκείνη δε ταλαιπωρημένη από τις ύβρεις αυτές, γεμάτη μανία και αγριότητα μας αποκρίθηκε τυραννικά:

"Γιατί με ονειδίζετε σείς πού είσθε υπόλογοι απέναντί μου; Και πώς φροντίζετε να με αποχωρισθήτε, ενώ εγώ είμαι εκ φύσεως συνδεδεμένη μαζί σας; Θύρα για μένα είναι η φύσις των φαγητών. Αιτίας της απληστίας μου είναι η συνεχής χρήσις. Αφορμή δε της επικρατήσεως του πάθους μου είναι η προϋπάρχουσα συνήθεια, η αναισθησία της ψυχής και η λησμοσύνη του θανάτου."

"Και πώς ζητείτε να μάθετε τα ονόματα των απογόνων μου; Θα τους απαριθμήσω και θα πληθυνθούν περισσότερο από την άμμο. Ακούστε όμως ποιοι θεωρούνται ως υιοί μου πρωτότοκοι και αγαπητοί: Πρωτότοκός μου υιός είναι ο υπηρέτης της πορνείας. Δεύτερος η σκληροκαρδία. Τρίτος ο ύπνος. Από εμένα επίσης γεννώνται η θάλασσα των λογισμών, τα κύματα των μολυσμών, ο βυθός των κρυπτών και ανεκφράστων ακαθαρσιών."

"Ιδικές μου θυγατέρες είναι η οκνηρία, η πολυλογία, η «παρρησία», τα γέλια, τα αστεία και τα ευτράπελα, η αντιλογία, η σκληροτράχηλη διαγωγή και συμπεριφορά, η ανυπακοή, η αναισθησία, η αιχμαλωσία και υποδούλωσις (στα πάθη), η καύχησις, η θρασύτης. Επίσης και η αγάπη του καλλωπισμού, την οποία διαδέχονται η ρυπαρά προσευχή, ο ρεμβασμός των λογισμών και πολλές φορές συμφορές ανέλπιστες και απροσδόκητες, στις οποίες μάλιστα ακολουθεί η απελπισία πού είναι η πιο φοβερή από όλες."

"Εμένα με πολεμεί, αλλά δεν με νικά, η μνήμη των αμαρτημάτων. Υπερβολικά με εχθρεύεται η σκέψις του θανάτου. Εκείνο δε πού με καταστρέφει τελειωτικά δεν υπάρχει στους ανθρώπους. Όποιος απέκτησε μέσα του Τον Παράκλητο, Τον παρακαλεί εναντίον μου. Και Εκείνος καμφθείς από τις ικεσίες δεν με αφίνει να ενεργώ με εμπάθεια. Αυτοί πού δεν εγεύθηκαν την χάρι του Παρακλήτου, επιζητούν οπωσδήποτε να γλυκαίνωνται από την ιδική μου ηδονή."

Πρόκειται για ανδρεία νίκη! Όποιος την εκέρδησε, προχωρεί σύντομα προς την απάθεια και την κορυφή της σωφροσύνης.

[mark]

Λόγοι του Γέροντα Πορφύριου για τη λαιμαργία
Τετάρτη, 23 Ιανουάριος 2013 - από pentapostagma.g



Ο Γέροντας Πορφύριος συνέδεε το θέμα των πνευματικών αγώνων με τη γαστριμαργία και τη λαιμαργία. Έλεγε δε πως, αν ο άνθρωπος καταφέρει να τρώει με πρόγραμμα και με λογική, τότε ο Θεός αναλαμβάνει να του συμπληρώσει όλες τις άλλες ατέλειες. Εξαιτίας της λαιμαργίας του ανθρώπου, έλεγε, ο διάβολος του πήρε την εξουσία και τον έβγαλε από τον παράδεισο. Κι ο Θεός καλεί τον άνθρωπο να κάνει αγώνα, για να πάρει πίσω αυτή τη χαμένη εξουσία.

Ο άνθρωπος ήταν ο άρχοντας του κόσμου τούτου και, μετά την πτώση του ανθρώπου, άρχοντας του κόσμου τούτου έγινε ο διάβολος. «Κάνε του, λοιπόν, άνθρωπε, πόλεμο να πάρεις πίσω την εξουσία, που σού πήρε», μας έλεγε.

Τον ρώτησα τότε:
— Τόσο σπουδαίος, λοιπόν, είναι ο αγώνας κατά της λαιμαργίας;

Καί μου απάντησε ως εξής:
— Είναι τόσο σημαντικός ο αγώνας αυτός για την πνευματική ζωή του ανθρώπου, που οι Πατέρες της Εκκλησίας συνήθιζαν, την ώρα που έφτιαχναν το φαγητό τους, να ρίχνουν μέσα κι ένα ποτήρι πικράδι, ώστε να μη νιώθουν την παραμικρή ηδονή την ώρα που έτρωγαν.

— Καί τι βγαίνει μ’ αυτό, Γέροντα;

— Τι βγαίνει; Άκουσε να σού εξηγήσω. Όταν ο άνθρωπος κάνει τέτοιο αγώνα, δεν προλαμβάνει να σηκώσει τα χέρια του στην προσευχή κι αμέσως κατεβαίνει η χάρις και κάθεται επάνω του.

Πηγή: http://www.agioritikovima.gr