ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ

[Anastasios68]

Φώτη μου, μη θεωρήσεις πως σε «μαλώνω», το αντίθετο σε ευχαριστώ όπως και όλοι μας για το ψάξιμο που κάνεις στο διαδίκτυο και μας μεταφέρεις τους βίους τόσων Αγίων της Εκκλησίας μας.
Απλά, ως υπεύθυνος για την ορθή εμφάνιση των θεμάτων και του περιεχομένου στο φόρουμ μας, θα ήθελα να σου πω πως σε κάποιες περιπτώσεις τα κείμενα που μεταφέρεις έχουν και κάποιους περιττούς χαρακτήρες που μπαίνουν στο κείμενο, όπως παραπάνω της Οσίας Θωμαΐδος.
Μπαίνω συνήθως και τα σβήνω, κάποια όμως μου ξεφεύγουν σίγουρα. Οπότε επίτρεψέ μου να σου δώσω μία κατεύθυνση για να αποφεύγεται αυτό το φαινόμενο που μπορεί να δυσκολεύει κάποιους από το να διαβάζουν τα κείμενα που δημοσιεύεις:
Αφού κάνεις αντιγραφή (copy) το κείμενο και το επικολλήσεις (paste) στο φόρουμ μας, έλεγξε αν αυτό έρχεται κανονικά ή περιλαμβάνει και τους περιττούς χαρακτήρες. Στη δεύτερη περίπτωση δοκίμασε να κάνεις paste πρώτα στο Σημειωματάριο των Windows (θα το βρεις πηγαίνοντας Έναρξη->Όλα τα προγράμματα->Βοηθήματα). Αν εκεί έρχεται κανονικά, κάνε τότε στο σημειωματάριο copy και φέρτο από εκεί με paste στο φόρουμ μας. Είναι μία μέθοδος για την απαλλαγή των περιττών χαρακτήρων.
Κατά τα άλλα, όπως ίσως θα έχεις παρατηρήσει, προσπαθώ να εμπλουτίζω τις δημοσιεύσεις σου με τους βίους των Αγίων με εικόνες έτσι ώστε και οι δύο μαζί να δημιουργήσουμε εδώ στο φόρουμ ένα «θησαυρό» από όπου θα μπορεί να βρει ο οποιοσδήποτε τον βίο του Αγίου που τον ή την ενδιαφέρει.

Ο Κύριος να σε έχει καλά και πάλι σε ευχαριστώ για την πολύτιμη δουλειά που κάνεις.

[ΦΩΤΗΣ]

Η Οσία Μελάνη η Ρωμαία
31 Δεκεμβρίου



Έζησε στα χρόνια που βασιλιάς ήταν ο Ονώριος (γύρω στο 400μΧ), ο δεύτερος γιος του Μεγάλου Θεοδοσίου. Οι γονείς της, ευγενείς και πλούσιοι, την πάντρεψαν σε μικρή ηλικία και απέκτησε δύο παιδιά.
Όμως μεγάλες δοκιμασίες την περίμεναν. Τη μητρική της καρδιά σπάραξε ο θάνατος των δύο παιδιών της. Μετά από λίγο και εντελώς ξαφνικά, πέθανε ο σύζυγος της. Και για να γεμίσει το πικρό ποτήρι της λύπης, χάνει και τους γονείς της.
Οι στιγμές που περνούσε ήταν πολύ δύσκολες. Το μόνο που την παρηγορούσε ήταν ο λόγος του Θεού.
Έτσι και η Μελάνη, αδιάφορη για τις κοσμικές απολαύσεις, αποσύρθηκε σε ένα εξοχικό της κτήμα, όπου αφοσιώθηκε στην μελέτη και στην προσευχή. Εκεί επίσης καλλιγραφούσε ιερά βιβλία και τα έδινε να τα διαβάζουν οι πιστοί.
Διαβάζουμε στο Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου: κάθε άσκησιν και αρετήν μεταχειριζομένη. Tους ασθενείς επιμελουμένη. Tους ερχομένους ξένους υποδεχομένη. Kαι τους εν φυλακαίς και εξορίαις επισκεπτομένη. Ύστερον δε πωλήσασα όλα τα υποστατικά και την περιουσίαν της πολλήν ούσαν, εσύναξε διά την τιμήν αυτών δώδεκα μυριάδας χρυσίον: ήτοι εκατόν είκοσι χιλιάδας φλωρία. Tα οποία εμοίραζεν εις Eκκλησίας και Mοναστήρια.
Διέθεσε λοιπόν όλη της την περιουσία για την ανακούφιση των πτωχών και των ασθενών. Και αφού επισκέφτηκε πολλούς τόπους βοηθώντας τους πάσχοντες, κατέληξε αρχικά στην Αλεξάνδρεια και τέλος στην Ιερουσαλήμ, όπου και πέθανε από πλευρίτιδα.

[ΦΩΤΗΣ]

Η Οσία Νιννοκία εκ Βρετανίας


Ημ. Εορτής:
4 Ιουνίου

Ημ. Γέννησης:


Ημ. Κοιμήσεως:
467 μ.Χ.


Ἡ Ὁσία Νιννοκία ἔζησε στὴ Βρετανία τὸν 5ο αἰώνα μ.Χ. καὶ ἀπὸ τὴν παράδοση θεωρεῖται θυγατέρα τοῦ Ἁγίου Μπρενθακίου τοῦ Μπρέκνοκ. Ἀκολούθησε τὸν Ἅγιο Γερμανὸ τῆς Ὡξέρρης, ὅπου ἀργότερα ἐκάρη μοναχὴ καὶ ἔγινε ἡγουμένη σὲ μονὴ τῆς Ἀρμορίκης τῆς Βρετάνης. Ἐκοιμήθηκε μὲ εἰρήνη, τὸ 467 μ.Χ., καὶ ὁ Θεὸς τῆς ἐδώρισε, μετὰ τὴν κοίμησή της, τὸ χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Ἔτσι πολλοὶ πιστοὶ προσέτρεχαν στὴ μονὴ Κουΐμπερ τῆς Βρετάνης, γιὰ νὰ θεραπευθοῦν.

[ΦΩΤΗΣ]

Η Σύναξη των Αγίων Αποστόλων

Στις 30 Ιουνίου η Εκκλησία μας εορτάζει τους Δωδεκα Αποστόλους του Χριστού, την «δωδεκάριθμον φάλαγγα» των πρωταγωνιστών του Πνεύματος, όπως αναφέρει ένας ύμνος της εορτής.
Είναι οι άνθρωποι που τους επέλεξε ο Θεάνθρωπος, για να αποτελέσουν τον πυρήνα της Εκκλησίας και να γίνουν οι συνεχιστές του απολυτρωτικού έργου Του στον κόσμο. Το αποστολικό αξίωμα είναι το πιο τιμητικό αξίωμα στην Εκκλησία. Υπερέχει από κάθε άλλο αξίωμα.
Εφεραν δε εις πέρας την τιμητική αποστολή τους οι Απόστολοι με τη Χάρη και βοήθεια του Παναγίου Πνεύματος, που έλαβαν κατά την ημέρα της Πεντηκοστής.
Δεν είχαν κατά κόσμον προσόντα, στα οποία θα μπορούσαν να βασισθούν και να προχωρήσουν στο έργο της διαδόσεως του Ευαγγελίου. Ωραία ερωτά ο ιερός Χρυσόστομος• «Τινι γαρ εθάρρουν;». Που μπορούσαν να στηριχθούν και να έχουν θάρρος για το έργο τους; «τη δεινότητι των λόγων;», στη ρητορική τους μήπως ικανότητα; « Αλλά πάντων ήσαν αμαθέστεροι», απαντά ο ίδιος ιερός Πατήρ. Ησαν αγράμματοι ψαράδες. Αλλά μήπως μπορούσαν να βασισθούν, συνεχίζει ο Χρυσόστομος, «τη περιουσία των χρημάτων;», στον πλούτο τους; « Αλλ ουδέ ράβδον, ουδέ υποδήματα είχον», ήσαν δηλαδή πάμπτωχοι υλικά. « Αλλά τη περιφανεία του γένους;», επιμένει να ερωτά ο Αγιος. Μηπως κατήγοντο από κάποιο ξακουστό γένος και αυτό τους έδινε «αέρα» και θάρρος; « Αλλ ευτελείς ήσαν και εξ ευτελών», απαντά. Ησαν άνθρωποι άσημοι του απλού λαού, παιδιά φτωχών γονέων με τίποτε το εντυπωσιακό κατά κόσμον (ΕΠΕ 12, 370).
Και όμως αυτοί οι άσημοι, οι αγράμματοι και φτωχοί, με τη χάρη και τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος ανέτρεψαν το κατεστημένο των αιώνων, φώτισαν τη σκοτισμένη ανθρωπότητα, άνοιξαν την μετά Χριστόν εποχή στην Ιστορία του κόσμου, εξευγένισαν με το κήρυγμα του Ευαγγελίου τα ήθη και εξαγίασαν με τη Χαρη των Μυστηρίων της Εκκλησίας τους ανθρώπους.
Η προσφορά των Αγίων Αποστόλων στην Ιστορία του πολιτισμού είναι θεμελιώδης. Εθεσαν τα ισχυρά και αδιάσειστα θεμέλια, για να μπορεί να ζει ο κόσμος μας. Και αν σήμερα παραπαίει ο κόσμος, είναι γιατί δεν θέλει να στηρίζεται στα ακλόνητα εκείνα θεμέλια, τα οποία έθεσαν βαθιά στη γη μας οι Αγιοπνευματοκίνητοι εκείνοι άνθρωποι, οι οποίοι κήρυξαν στην τότε γνωστή οικουμένη το Ευαγγέλιο.
Υπέγραψαν δε το κήρυγμά τους με το αίμα τους, με την ζωη τους. Συμφωνα με τον «Συναξαριστή» του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου οι άγιοι Απόστολοι περάτωσαν την αποστολή τους ως εξής•
Οι πρωτοκορυφαίοι Πετρος και Παύλος μαρτύρησαν στη Ρωμη, ο πρώτος με σταυρικό θάνατο, με την κεφαλή του προς τη γη, και ο δεύτερος με αποκεφαλισμό.
Ο άγιος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος μαρτύρησε στην Πατρα, σε σταυρό με σχήμα Χ.
Ο άγιος Ιακωβος, ο αδελφός του αγίου Ιωάννου, θανατώθηκε, πρώτος από όλους τους Αποστόλους, από τον Ηρώδη τον Αγρίππα με αποκεφαλισμό στα Ιεροσόλυμα.
Ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής εξορίσθηκε στην Πατμο και τελικά πέθανε στην Εφεσο.
Ο άγιος Φιλιππος σταυρώθηκε στην Ιεράπολη της Συρίας.
Ο άγιος Θωμάς τρυπήθηκε με ακόντια και λόγχες στη χώρα των Ινδών και παρέδωσε εκεί την ψυχή του.
Ο άγιος Βαρθολομαίος σταυρώθηκε στην Ουρβανούπολη της Ινδίας.
Ο άγιος Ματθαίος μαρτύρησε δια λιθοβολισμού και πυρός στην Ιεράπολη της Συρίας.
Ο άγιος Ιακωβος ο του Αλφαίου περάτωσε το αποστολικό έργο του κρεμασμένος σ ένα σταυρό.
Ο άγιος Σιμων ο Ζηλωτής και Κανανίτης παρέδωσε το πνεύμα του καρφωμένος σ ένα σταυρό στη Μαυριτανία της Αφρικής.
Ο άγιος Ιούδας ο Θαδδαίος θανατώθηκε με τόξα στη Μεσοποταμία κρεμασμένος σ ένα δέντρο.
Τελος, ο άγιος Ματθίας, που πήρε τη θέση του προδότη Ιούδα, παρέδωσε την ψυχή του με φρικτά βασανιστήρια στην Αιθιοπία.
Αυτοί ήσαν οι άγιοι Απόστολοι, τα εκλεκτά δοχεία της Χαριτος του Αγίου Πνεύματος, οι Φωτοδότες που με το κήρυγμα και τη ζωη τους έδωσαν υψηλό, ουσιαστικό νόημα στη ζωη των ανθρώπων. Οι αληθινά πνευματικοί άνθρωποι, που εμπνέουν και σήμερα όσους θέλουν να ζουν μια ζωη αληθινά πνευματική.
Από το Περιοδικό: (Η Δράσις μας), τεύχος Ιουνίου 2009.

[ΦΩΤΗΣ]

Σύναξη τών Δώδεκα Αποστόλων
Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα
Γενέθλια ημέρα ενός αγίου, κατά τήν οποία η Εκκλησία εορτάζει καί πανηγυρίζει τήν μνήμη του, θεωρείται η ημέρα τού θανάτου του, επειδή αποτελεί ταυτόχρονα καί τήν ημέρα τής γεννήσεώς του στήν Βασιλεία τού Θεού. Έτσι, ο καθένας από τούς δώδεκα Αποστόλους τού Χριστού εορτάζει σέ διαφορετική ημερομηνία, ωστόσο όμως η Εκκλησία γιά νά τούς τιμήση, αλλά καί γιά νά προβάλη τήν μεταξύ τους ενότητα, καθόρισε νά εορτάζονται καί οι δώδεκα στίς 30 Ιουνίου κάθε έτους. Ο Χριστός, εκτός από τούς δώδεκα Αποστόλους, είχε καί έναν ευρύτερο χορό Αποστόλων, εβδομήντα τόν αριθμό. Οι δώδεκα Απόστολοι ήσαν οι στενότεροι συνεργάτες Του, πού τόν ακολουθούσαν παντού. Μετά τήν έκπτωση τού Ιούδα τού Ισκαριώτη από τόν χορό τών δώδεκα Αποστόλων, τήν θέση του έλαβε ο Ματθίας. Τά ονόματα τών δώδεκα αποστόλων είναι: Σίμων (Πέτρος), Ανδρέας, Ιάκωβος, Ιωάννης, Φίλιππος, Θωμάς, Βαρθολομαίος (Ναθαναήλ), Ματθαίος, Ιάκωβος τού Αλφαίου, Σίμωνας ο Ζηλωτής, Ιούδας ο Αδελφόθεος καί Ματθίας.
Τήν ημέρα τής Πεντηκοστής οι Απόστολοι έλαβαν τό Άγιο Πνεύμα καί έγιναν διαπρύσιοι κήρυκες τού Ευαγγελίου στά πέρατα τής Οικουμένης. Εκακοπάθησαν γιά τήν διάδοση τού Ευαγγελίου καί είχαν όλοι μαρτυρικό τέλος, εκτός από τόν Απόστολο καί Ευαγγελιστή Ιωάννη τόν Θεολόγο, ο οποίος «ετελειώθη εν ειρήνη», επειδή βίωσε τό μαρτύριο δίπλα στόν Χριστό, καθ’ όλη τήν διάρκεια τών Παθών καί τής σταυρικής Του θυσίας. Ήσαν φτωχοί σέ υλικά αγαθά, όπως ο Χριστός, αλλά επλούτισαν πολλούς, αφού ήσαν «οι μηδέν έχοντες καί πάντα κατέχοντες».
Η κοινή εορτή τών δώδεκα Αποστόλων μάς δίνει τήν αφορμή νά τονίσουμε τά ακόλουθα:
Πρώτον. Οι Απόστολοι τού Χριστού μετά τήν Πεντηκοστή έδειξαν μεγάλη αυταπάρνηση καί αυτοθυσία καί κήρυξαν τό Ευαγγέλιο σέ όλον τόν κόσμο. Αυτοί οι δειλοί, πού καθ’ όλη τήν διάρκεια τών Παθημάτων καί τής Σταυρώσεως τού Χριστού ήσαν κρυμμένοι σέ ένα υπερώο «διά τόν φόβον τών Ιουδαίων», μετά τήν Ανάσταση καί τήν Ανάληψη τού Χριστού καί κυρίως μετά τήν Πεντηκοστή κατά τήν οποία έλαβαν τό Άγιον Πνεύμα, έγιναν αληθινά λιοντάρια. Απέβαλαν τόν φόβο, απέκτησαν δύναμη καί ανδρεία πνευματική, αψήφησαν όλες τίς δυσκολίες, καί αυτόν ακόμη τόν θάνατο, τόν οποίον είχαν υπερβή στά όρια τής προσωπικής τους ζωής.
Η Πεντηκοστή είναι ιστορικό γεγονός, αλλά είναι καί μυστήριο τό οποίο επαναλαμβάνεται στήν ζωή τών αληθινών μελών τής Εκκλησίας, πού είναι οι άγιοι. Όλοι οι άγιοι εβίωσαν τήν προσωπική τους Πεντηκοστή πού τούς αλλοίωσε εσωτερικά καί τούς μετάγγισε ανδρεία καί δύναμη καί έτσι υπέμειναν όλες τίς θλίψεις, τίς κακοπάθειες, τούς πειρασμούς καί τίς δυσκολίες μέ θαυμαστή καρτερία καί υπομονή. Όμως, τά κατορθώματα τών αγίων, τά οποία «τών ουρανών αι δυνάμεις υπερεθαύμασαν», δέν έγιναν μόνον μέ τίς δικές τους πτωχές ανθρώπινες δυνάμεις, αλλά κυρίως μέ τήν Χάρη καί τήν δύναμη τού Αγίου Πνεύματος, τό οποίο δυναμώνει, ενισχύει καί παρηγορεί τούς «αγωνιστάς τής ευσεβείας». Βέβαια, οι Απόστολοι, όπως άλλωστε καί οι μάρτυρες, οι όσιοι, καθώς καί όλοι οι άγιοι, αγωνίσθηκαν μέ αξιοθαύμαστη αυταπάρνηση καί υπεράνθρωπη υπομονή, εάν όμως δέν είχαν τό Άγιο Πνεύμα νά κατοική μέσα σέ όλη τους τήν ύπαρξη καί νά τούς ενισχύη, θά ήταν αδύνατο νά υπομείνουν όσα υπέμειναν καί νά κατορθώσουν όσα κατόρθωσαν. Αλλά γνήσιοι «αγωνιστές τής ευσεβείας» υπάρχουν καί σήμερα καί στίς πόλεις καί στήν έρημο. Καί, σίγουρα, δέν θά μπορούσαν νά υπομείνουν τόν «καύσωνα τής ημέρας καί τόν παγετόν τής νυκτός» χωρίς ουράνια ενίσχυση καί παρηγοριά. Ο π. Παΐσιος είπε γιά κάποιον αγιορείτη ασκητή, ο οποίος περνούσε όλον τόν χειμώνα χωρίς τά αναγκαία ρούχα καί τρόφιμα καί κυρίως χωρίς θέρμανση, ότι «γιά νά κάθεται στό κελλί του μέ τόση στέρηση, σημαίνει ότι έχει παρηγοριά απ’ τόν Θεό».
Η βίωση τού μυστηρίου τής Πεντηκοστής πραγματοποιείται μέσα στήν Εκκλησία μετά από επίμονο καί επίπονο αγώνα, ταπείνωση καί υπομονή. Τό Άγιον Πνεύμα, τό οποίο όπου θέλει «πνεί», αγαπά νά κατασκηνώνη στούς ταπεινούς, οι οποίοι αγαπούν θυσιαστικά τόν Χριστό καί φυλάσσουν τούς λόγους Του.
Δεύτερον. Η υλική φτώχεια τών Αποστόλων ήταν φυσικό αποτέλεσμα τού τρόπου τής ζωής τους. Δηλαδή, οι Απόστολοι είχαν στραμμένο τόν νού καί τήν καρδιά τους στόν Θεό, προσεύχονταν αδιαλείπτως, αγαπούσαν αληθινά τόν Θεό καί τούς ανθρώπους καί γι’ αυτό δέν ήταν δυνατόν νά συσσωρεύουν υλικό πλούτο. Κατά τόν άγιο Γρηγόριο τόν Παλαμά, αυτός πού έχει αγάπη δέν έχει χρήματα καί όποιος έχει χρήματα δέν έχει αγάπη. Μάλιστα τονίζει ότι βρίσκεται σέ πλάνη αυτός πού νομίζει ότι μπορεί νά έχη ταυτοχρόνως καί χρήματα καί αγάπη, καθώς επίσης είναι αδύνατο νά προσεύχεται αυτός πού συσσωρεύει χρήματα. Λέγει: «Ο δέ αμφότερα λέγων έχειν, τά τε χρήματα καί τήν αγάπην, πεπλάνηται αλλ’ ή κενός εστι χρημάτων, ή κενός εστιν αγάπης» καί προσθέτει «ως αδύνατον προσεύξασθαι τόν χρήματα φυλάσσοντα», επειδή «»όπου γάρ, φησίν, ο θησαυρός σου, εκεί καί ο νούς σου», αλλ’ ουκ εις τήν προσευχήν».
Βέβαια, όταν κάποιος έχη οικογένεια είναι υποχρεωμένος νά φροντίζη γι’ αυτήν καί επομένως είναι φυσικό νά έχη μερικά χρήματα καί κτήματα, αλλά δέν θά πρέπει νά στηρίζη τήν ελπίδα του σέ αυτά. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, λέγοντας τά παραπάνω, θέλει νά μάς αποτρέψη από τήν προσκόλληση στά υλικά αγαθά, πού έχει τήν ρίζα της στά πάθη τής φιληδονίας καί τής φιλαργυρίας. Όταν η καρδιά είναι δοσμένη στόν Θεό, τότε ο άνθρωπος ελπίζει στόν Θεό. Διαχειρίζεται τά υλικά αγαθά, αλλά χωρίς νά τά ειδωλοποιή καί χωρίς νά προσκολλάται σέ αυτά.
Εάν αγαπάμε αληθινά τούς Αποστόλους, θά πρέπει, όπως μάς προτρέπει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, νά τό δείξουμε εμπράκτως. Δηλαδή, νά γίνουμε μιμητές τους, ήτοι «ποιηταί» τών έργων καί τών λόγων τους καί «ουκ ακροαταί μόνον». Καί στήν συνέχεια τονίζει: «Εάν δέν μπορείτε, όπως οι Απόστολοι, νά ομιλείτε, νά διδάσκετε, νά ελέγχετε καί νά προτρέπετε στήν αρετή, μπορείτε, όμως, νά γίνετε αγαθοί εργάτες τού Ευαγγελίου καί διδάσκαλοι τού εαυτού σας καί τών άλλων, μέ τά έργα σας καί τό παράδειγμά σας».

[ΦΩΤΗΣ]

Ο Πύρινος Άγιος, Ηλίας ο Θεσβίτης (του Φώτη Κόντογλου)

…Oι Iουδαίοι περιμένανε να ξανάρθει στον κόσμο, για τούτο θαρρούσανε πως ο άγιος Iωάννης ο Πρόδρομος ήτανε ο Hλίας. Kαι τότε που ρώτησε ο Xριστός τους μαθητές του “Ποιος, λένε, πως είμαι, οι άνθρωποι;”, του απαντήσανε πως λέγανε πως ήτανε ο Hλίας ή κάποιος άλλος από τους προφήτες. O προφήτης Mαλαχίας, που έζησε πολύ υστερώτερα από τον Hλία, λέγει: “Tάδε λέγει Kύριος Παντοκράτωρ. Iδού εγώ αποστελώ υμίν Hλίαν τον Θεσβίτην, πριν ή ελθείν την ημέραν Kυρίου την μεγάλην και επιφανή”, και πολλοί το εξηγήσανε πως ο Hλίας θάρθη πάλι στον κόσμο πριν από τη Δευτέρα Παρουσία και θα μαρτυρήσει. Σε όλα μοιάζει μ’ αυτόν ο Πρόδρομος, γι’ αυτό οι απόστολοι κ’ οι άλλοι Eβραίοι υποπτευόντανε μήπως ήτανε ο Hλίας ξαναγεννημένος. Ύστερα από τη Mεταμόρφωση, σαν κατεβήκανε από το βουνό οι τρεις μαθητάδες με τον Xριστό, τον ρωτήσανε: “Oι γραμματείς λένε πως ο Hλίας πρέπει νάρθει πρώτα. Eσύ τι λες;” Kι’ ο Xριστός τούς αποκρίθηκε: “O Hλίας έρχεται πρώτα και θα τ’ αποκαταστήσει όλα• αλλά σας λέγω πως ο Hλίας ήρθε κιόλας, και δεν τον γνωρίσανε, αλλά του κάνανε όσα θελήσανε• τα ίδια μέλλεται να πάθει και ο γυιος του ανθρώπου απ’ αυτούς”. Tότε καταλάβανε οι μαθητές πως για τον Iωάννη τον Bαπτιστή τούς είπε (Mατθ. ιστ΄, 10). Pωτήσανε οι μαθητές τον Xριστό για τον Hλία, επειδή τον είχανε δει πριν από λίγο, απάνω στο Θαβώρ, να φανερώνεται μαζί με τον Mωυσή, την ώρα που μεταμορφώθηκε ο Xριστός, και να μιλά μαζί του, με όλο που είχε ζήσει σ’ αυτόν τον κόσμο πριν από 800 χρόνια. Aλλά και κατά τη Σταύρωση, σαν φώναξε ο Xριστός “Hλί ηλί, λαμά σαβαχθανί”, κάποιοι από τους Eβραίους που στεκόντανε κοντά στο σταυρό λέγανε πως θα φώναζε τον Hλία να τον βοηθήσει: “Tινές δε των εκεί εστώτων ακούσαντες έλεγον ότι Hλίαν φωνεί ούτος” (Mατθ. κζ΄, 46). Παντού πλανιέται ο ίσκιος του.
O προφήτης Hλίας γεννήθηκε προ 2767 χρόνια. Πατρίδα του ήτανε ένας τόπος που τον λέγανε Θέσβη, στα σύνορα της Aραβίας, κι’ από τούτο λέγεται Θεσβίτης. Tον πατέρα του τον λέγανε Σωβάκ, από το γένος του Aαρών. Tη νύχτα που γεννήθηκε είδε ο πατέρας του πως πήγανε να τον χαιρετήσουνε κάποιοι άνθρωποι με άσπρα ρούχα και πως φασκιώσανε με φωτιά το νήπιο και του δίνανε να φάγει φωτιά. Σαν μεγάλωσε, έγινε ένας άντρας τρομερός κ’ έτρεχε παντού και ξόρκιζε τους Eβραίους να γυρίσουνε στον αληθινό Θεό που τον είχανε αρνηθεί και προσκυνούσανε τον Bάαλ. Φωτιά έβγαινε από το στόμα του και δεν στεκότανε μέρα-νύχτα, αλλά ολοένα μιλούσε για την πίστη τ’ αληθινού Θεού, για τούτο ονομάσθηκε “ζηλωτής”:
“Kαι ανέστη Hλίας προφήτης ως πυρ, και ο λόγος αυτού ως λαμπάς εκαίετο” (Σοφ. Σειράχ μη΄,1 )…
O προφήτης Hλίας είναι πολύ τιμημένος από εμάς τους Έλληνες.Όπου να πας θα δεις ρημοκλήσια του απάνω στις κορφές των βουνών, από τα μικρά ως τα μεγάλα. O άγιος Nικόλας φυλάγει τη θάλασσα κι’ ο προφήτης Hλίας τα βουνά. Mέσα στα ρημοκλήσια του είναι ζωγραφισμένος από κείνους τους παληούς μαστόρους σαν τσομπάνος με τη φλοκάτα, με μαλλιά και γένια ανακατεμένα και στριφτά σαν αγριόπρινος, γερακομύτης σαν αητός, με μάτια φλογερά. Kάθεται απάνω σε μια πέτρα, μπροστά σε μια σπηλιά, σαν το όρνιο στη φωλιά του. Έχει ακουμπισμένο το κεφάλι του στην απαλάμη του, και κοιτάζει κατά πίσω, σαν να ακούγει τη φωνή του Θεού που του μιλά μέσα σε κείνα τα άσπλαχνα κράκουρα. Aπό πάνω του πετά ο κόρακας μ’ ένα κομμάτι κρέας, και χυμίζει κατά κάτω να του το δώσει. Όπως είναι ζωγραφισμένος μέσα στο ρημοκλήσι του, θαρρείς πως βρίσκεσαι αληθινά μέσα στη σπηλιά του, και ακούς τον αγέρα που βουΐζει στα χορτάρια και τα όρνια που κράζουνε κόβοντας γύρους από πάνω από το βουνό. Kανένα παμπάλαιο θυμιατήρι είναι κρεμασμένο δίπλα του απάνω στον καπνισμένον τοίχο, κανένα κερί σβηστό στέκεται μπηγμένο στον άμμο σ’ ένα μανουάλι βουνίσιο σαν τον άγιο που είναι ο νοικοκύρης εκείνου του ρημοκλησιού. Kάθε χρόνο, στις 20 Iουλίου, έρχουνται αποβραδύς οι χριστιανοί από το χωριό με τον παπά, και τον προσκυνάνε τον προφήτη Hλία, ανάβουνε τα καντήλια, θυμιάζουνε, και ψέλνει κανένας γέρος και λέγει τα στιχηρά της μνήμης του, και κείνος ακούγει με το άγριο κεφάλι του ακουμπισμένο στο χέρι του, κι’ ο κόρακας βαστά το ίσιο με τη βραχνή φωνή του: “Xαίροις επίγειε Άγγελε και ουράνιε άνθρωπε, Hλία μεγαλώνυμε. Xαίροις Hλία ζηλωτά, των παθών αυτοκράτωρ. Ω του θαύματος! O πήλινος άνθρωπος, ουρανούς του βρέχειν υετόν ουκ έδωκεν, και ουρανούς ανατρέχει εν πυρίνω άρματι”. Kαι την άλλη μέρα, άμα τελειώσει η λειτουργία, φεύγουνε οι άνθρωποι, κι’ ο Hλίας κάθεται πάλι ολομόναχος “μονώτατος”, βουβός, τυλιγμένος στην προβιά του, σαν αγιούπας κουρνιασμένος. Xιλιάδες χρόνια κάθεται έτσι, άλλες πολλές θα κάθεται, “έως του ελθείν την ημέραν Kυρίου την μεγάλην και επιφανή”. (VatopaidiFriend: Ε όχι και άλλες χιλιάδες… Πάντως πολλά.)

[ΦΩΤΗΣ]

ΙΑΚΩΒΟΣ Ο ΕΚΛΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.

Ιάκωβος,ο νέος ασκητής,γεννήθηκε το 1920 στα αγιασμένα χώματα της
Μικρασιατικής Μάκρης από γονείς ευσεβείς και ανδρώθηκε στο χωριό
Φαράκλα της Εύβοιας.Από μικρή ηλικία ξεχώριζε στο χωριό του για την
πολλή ευσέβεια και σύνεση,ώστε όλοι τον αποκαλούσαν[παπα-Ιάκωβο].
Αν και αποστερήθηκε την κοσμική σοφία,πλουτίσθηκε από την σοφία του Θεού.
Καθαγίασε την εποχή μας με τη θεοφιλή πολιτεία του στη μονή του Οσί-
ου Δαβίδ,όπου ασκήτευσε επί σαράντα συναπτά έτη και αναδείχθηκε πρότυπο ταπεινώσεως και αδιαλείπτου προσευχής διακονώντας την ημέ-
ρα τους πατέρες της μονής με περισσή αγάπη και αγρυπνώντας τη νύχτα
στο ασκητήριο του Οσίου Δαβίδ.Ως ηγούμενος της μονής επί δεκαέξι έτη
την ανέδειξε φάρο της Ορθοδοξίας προσελκύοντας πλήθος μοναστών και
προσκυνητών.
Βράχος ακλόνητος υπομονής και πραότητος δείχθηκε ισοστάσιος των παλαιών ασκητών διακρινόμενος για την απλότητα και διακριτικότητα του.Προικήσθηκε με προορατικό χάρισμα και με την προσευχή του εστή-
ριξε και εθεράπευσε πολλούς.Όασης πνευματική η παρουσία του στον κόσμο ανέψυχε τους οδοιπόρους της ζωής και ξεκούραζε τις ταλαίπωρες
ψυχές παρέχων φιλοξενία σε κάθε προσερχόμενο.
Στύλος φωτοειοδής γενόμενος αρετών εφώτισε την σκοτινή γενεά μας με
τις χρυσόλαμπρες ακτίνες των λόγων και των έργων ευποιίας του.Άφησε
τον κόσμο τούτο για να εορτάσει τα προσωπικά του Εισόδια στην Βασι-
λεία των Ουρανών ανήμερα των Εισοδίων της Θεοτόκου το 1991.

ΛΟΓΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΑΚΩΒΟΥ.

Αδελφέ μου,!που λέγεις ότι είσαι αμαρτωλός,όλοι οι άνθρωποι αμαρτω-
λοί είμεθα,μόνον ο Θεός είναι αναμάρτητος,για αυτό θα κάνουμε θυσίες
στο Θεό,πίστη,πραότητα,υπομονή,ταπείνωση,αποχή των κακών,θείες
λειτουργίες,μετάνοιες,νηστείες,για να συγχωρέσει τας αμαρτίας μας.
Μην απελπίζεσαι ο Θεός βλέπει την ψυχή σου και θα σε βοηθήσει.
[Τις ήλπισεν εις τον Κύριον και κατησχύνθη!…έχετε την ελπίδα σας εις τον επί ξύλου τανυθέντα ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ] και όλα θα έλθουν κατά ευ-
χήν.

Ας έχουμε την ευχή του και την ευλογία του.
Αμήν.

[ΦΩΤΗΣ]

Iατροί και ιάτραινες που αγίασαν.
Tου ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΥ
Καθηγητή Χειρουργικής Παν/μίου Ζυρίχης
Στο πέρασμα των 20 αιώνων από τη γέννηση του Χριστού υπήρξαν αναρίθμητοι μάρτυρες, μεταξύ των οποίων και πολυάριθμοι διακεκριμένοι επιστήμονες. Έτσι, δεν εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ανάμεσά τους υπάρχουν πολλοί “κατ΄ επιστήμην ιατροί”, που προσφέροντας την εμπειρία και τις γνώσεις τους πίστευαν ολόψυχα στο Θεό και ομολογούσαν την πίστη τους στο Χριστό ενάντια στα υλιστικά, πολυθεϊστικά ή αθεϊστικά ρεύματα της εποχής τους. Άτομα που αγάπησαν τον Κύ-ριο με πάθος ιερό και που ανταπέδωσαν το πολύτιμο αίμα της σταυρικής Του θυσίας με την άγια ζωή τους. Άτομα που έδωσαν τα πάντα στους συνανθρώπους και τους ασθενείς τους, τη ίδια δε τη ζωή τους στον Θεό.
Είναι γεγονός ότι πολλοί συνάδελφοί μας αλλά και άλλοι μη ιατροί αγνοούν την προσφορά των ιατρών αυτών που με τις πράξεις ή το μαρτύριό τους αγίασαν αποδεικνύοντας ότι αυτό που σήμερα αποκαλούμε ιατρικό επάγγελμα πρέπει να είναι λειτούργημα. Λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι οι Άγιοι Ανάργυροι είναι συνολικά 20, ότι οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός δεν είναι ένα δίδυμο ζεύγος, αλλά τρεις δυάδες με το ίδιο όνομα, που γεννήθηκαν και έζησαν σε διαφορετικά μέρη και εποχές, μαρτύρησαν ή κοιμήθηκαν ειρηνικά και εορτάζουν σε τρεις διαφορετικές ημερομηνίες. Λίγοι επίσης γνωρίζουν ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν ιατρός ή ότι μεταξύ των αγιασάντων επιστημόνων υγείας, όπως θα λέγαμε σήμερα υπήρξαν όχι μόνο μαίες και νοσοκόμες αλλά και ιάτραινες, δηλ. γυναίκες ιατροί. Πολλοί πιστεύουν ότι το επάγγελμα της ιατρού είναι επάγγελμα του 20ου αιώνα, αγνοώντας ότι το λειτούργημα αυτό ασκείτο στην Ανατολή από την αρχαιότητα μέχρι και το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Για το λόγο αυτό, το Τμήμα Ιστορίας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων αποφάσισε στο υπό διαμόρφωση Μουσείο Ιστορίας της Ιατρικής να δημιουργήσει ιδιαίτερο χώρο, όπου θα παρουσιάζονται εκλαϊκευμένα και απλά οι ιατροί και οι ιάτραινες που λάμπρυναν με τις γνώσεις τους, τα “χαρίσματα ιαμάτων”, τα θαύματά τους, και συχνά το μαρτύριό τους, το λειτούργημα του ιατρού. Άτομα που πρόσφεραν τις ιατρικές γνώσεις τους αλτρουϊστικά, χωρίς χρήματα (αργύρια) με μόνο γνώμονα τη φιλανθρωπία. “Δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δώτε”, ίσχυε τότε για τους ανάργυρους αυτούς ιατρούς. Oποία αντίθεση με το σημερινό “δωρεάν” Παιδεία, “δωρεάν” Υγεία!
Αυτούς τους αγιάσαντες ιατρούς και ιάτραινες όπως και διάφορους προστάτες ασθενών, προσπαθήσαμε με την ευγενική δωρεά των Παναγιώτη και Ελένης Αγγελοπούλου και την προσφορά νέων Ηπειρωτών αγιογράφων να απεικονίσουμε στο σύνολό τους. Πρόκειται για 65 περίπου αγιάσαντες ιατρούς και ιάτραινες που ελπίζουμε θα δώσουν στο Μουσείο μια μοναδικότητα. Προς πληροφόρηση των επισκεπτών του Μουσείου, ελπίζουμε να μπορέσουμε να συμπεριλάβουμε τη βιογραφία τους, το απολυτίκιο, ή κοντάκιο και διάφορες από τις ιαματικές πράξεις τους, χωρίς να προδώσουμε τη λατρευτική πλευρά των εικόνων, ίδιο όλων των μουσειακών εκθέσεων βυζαντινών εικόνων. Ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα.
Τον κύκλο αυτό των ιατρών που αγίασαν, χωρίζουμε σε 4 ενότητες.
Τους Αγίους Αναργύρους, τους λοιπούς αγιάσαντες ιατρούς, τις αγιάσασες ιάτραινες, και τους προστάτες ασθενών με ειδικές παθήσεις, όπως λεπρούς, τυφλούς, κωφάλαλους, παράλυτους, δαιμονισμένους, κ.ά.
Άγιοι Ανάργυροι
Χαίρε εικοσάς κρουνέ ιαμάτων
χαίρε εικοσάς πλημμυρίς θαυμάτων
χαίρε των τυφλών η τελεία ανάβλεψις
χαίρε χωλών και παραλύτων ανόρθωση
…
χαίρετε Άγιοι Ανάργυροι
(Χαιρετισμοί Αγίων Αναργύρων)

Η εικοσάδα των Αγίων Αναργύρων αποτελείται κατ΄ αρχήν από τις τρεις δυάδες Κοσμά και Δαμιανού. Η πρώτη δυάδα των αδελφών Αγίων Κοσμά και Δαμιανού γεννήθηκε και έζησε επί αυτοκράτορος Καρίνου (283-285 μ.Χ.) στη Ρώμη και λιθοβολήθηκαν από φθόνο από συναδέλφους ιατρούς κατά τη συλλογή βοτάνων το 284. Είναι αυτοί που στη Δύση πιστεύεται ότι έκαναν την πρώτη μεταμόσχευση κάτω άκρου. Γιορτάζουν την 1η Ιουλίου και στο Απολυτίκιο τους αναφέρεται καθαρά η καταγωγή τους “Ως θείοι θεράποντες, και ιατήρες βροτών, ανάργυρον βλύζετε την θεραπείαν ημίν, Ανάργυροι ένδοξοι’ όθεν τους προσιόντας, τη σεπτή υμών σκέπη, ρύσασθε νοσημάτων, και παθών ανιάτων, Κοσμά και Δαμιανέ, της Ρώμης βλαστήματα!”

Η δεύτερη δυάδα γεννήθηκε στη Μικρά Ασία . Μητέρα τους ήταν η Αγία Θεοδότη, που συχνά απεικονίζεται μαζί τους. Θεράπευαν και αυτοί δωρεάν τους αρρώστους και τα ζώα. Τελικά πέθαναν εν ειρήνη, πρώτα ο νεώτερος αδελφός Αγιος Δαμιανός και λίγες μέρες αργότερα ακολούθησε ο Άγιος Κοσμάς. Τάφηκαν και οι δύο στο Φερεμάν της Ασίας. Μετά το θάνατό τους συνέχισαν να γίνονται πολλά θαύματα στον ανεγερθέντα στη μνήμη τους ναό. Εορτάζουν την 1η Νοεμβρίου και στο κοντάκιο αναφέρεται: “Εκ της Ασίας, ώσπερ δύο αστέρες, εξ ανατείλαντες. Ανάργυροι θείοι, τη οικουμένη λάμπετε θαυμάτων ταις αυγαίς’ νόσους μεν ιώμενοι, και δεινάς καχεξίας, χάριν δε παρέχοντες τοις πιστοίς ευρωστίοις, Δαμιανέ θεόφρον και Κοσμά, χειμαζομένων λιμένες πανείδιοι”.

Η τρίτη δυάδα των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού καταγόταν από την Αραβία. Μαζί με τα άλλα τρία τους αδέλφια , Άνθιμο, Ευτρόπιο και Λεόντιο, επισκέπτονταν πόλεις και χωριά, θεράπευαν αρρώστους και κήρυσσαν την πίστη του Χριστού. Μετά από φοβερά βασανιστήρια αποκεφαλίστηκαν το 292 μ.Χ και τα πέντε αδέλφια μαζί επί Διοκλητιανού. Εορτάζουν στις 17 Οκτωβρίου.

Μία τέταρτη δυάδα Αγίων αναργύρων είναι οι Άγιοι Κύρος και Ιωάννης. Ο μεν Κύρος, ιατρός το επάγγελμα, καταγόταν από την Αλεξάνδρεια, ο δε Ιωάννης, στρατιωτικός, από την Έδεσσα Μεσοποταμίας. Ο Κύρος θεράπευε ανιδιοτελώς τους αρρώστους και κατά τους φοβερούς διωγμούς του Διοκλητιανού κατέφυγε σ΄ένα μοναστήρι στον Αραβικό κόλπο. Ακούγοντας για το σπουδαίο έργο του, ο Ιωάννης εγκατέλειψε τη στρατιωτική σταδιοδρομία του και έγινε στενός συνεργάτης του Αγίου Κύρου και τον βοηθούσε στο ιατρικό και φιλανθρωπικό του έργο. Βασανίστηκαν και οι δυο και τελικά θανατώθηκαν με αποκεφαλισμό όταν πήγαν να συνδράμουν στη φυλακή την Αγία Αθανασία και τις τρεις κόρες της, που είχαν συλληφθεί για τη Χριστιανική τους πίστη. Μαζί τους θανατώθηκαν και οι τέσσερις αυτές γυναίκες. Συχνά απεικονίζονται όλοι μαζί, ιατρός όμως ήταν μόνο ο Κύρος.

Κεντρική μορφή στην εικοσάδα των Αγίων Αναργύρων είναι εκείνη του Αγίου Μεγαλομάρτυρα και Ιαματικού Παντελεήμονα, που καταγόταν απ’ τη Νικομήδεια. Το αρχικό του όνομα ήταν Παντολέων και μετονομάστηκε λόγω της φιλανθρωπικής του δράσης σε Παντελεήμονα. Σπούδασε ιατρική κοντά στον ιατρό Ευφρόσυνο. Αργότερα μοίρασε την περιουσία του σε φτωχούς και φυλακισμένους, απελευθέρωσε τους δούλους του και γιάτρευε αρρώστους δωρεάν. Με την θεραπεία ενός τυφλού και ενός παράλυτου προκαλεί το φθόνο των συναδέλφων του, που τον συκοφαντούν στον τότε αυτοκράτορα Μαξιμιανό (286-308 μ.Χ.). Επειδή δεν απαρνείται την πίστη του, βασανίζεται και αποκεφαλίζεται το 306 μ.Χ. μαζί με τους δασκάλους τους στο Χριστιανισμό Αγίους Εμόλαο, ΄Ερμιππο και Ερμοκράτη. Από τους τρεις μόνο ο Ερμόλαος ανήκει ως δάσκαλος του Αγίου Παντελεήμονα στην εικοσάδα των Αγίων Αναργύρων, παρότι δεν ήταν ιατρός αλλά ιερέας.
Μετά απ΄αυτούς τους δέκα, την εικοσάδα κλείνουν οι ιατροί: Αγιος μάρτυρας Διομήδης που αποκεφαλίστηκε το 288 μ.Χ. , ο Αγιος ιερομάρτυρας Μώκιος (αποκεφαλίστηκε επί Διοκλητιανού 284-305 μ.Χ.), ο Άγιος μάρτυρας Ανίκητος (κάηκε στην πυρά το 305 μ.Χ.), ο Αγιος μάρτυρας Θαλλελαίος (αποκεφαλίστηκε το 284 μ.Χ.), ο Αγιος μάρτυρας Τρύφωνας, προστάτης της γεωργίας, των φυτών και των δένδρων (αποκεφαλίστηκε το 250 μ.Χ.), ο Αγιος μάρτυρας Ιουλιανός (σταυρώθηκε ο 284 μ.Χ.), και ο Αγιος Σαμψών, ο ξενοδόχος.

Σε αντίθεση με τους υπολοίπους Αγίους Αναργύρους, ο Αγιος Σαμψών , έζησε 2,5 αιώνες αργότερα επί εποχής Ιουστινιανού (527-565 μ.Χ.). Ήταν ευγενής Ρωμαίος που είχε σπουδάσει ιατρική και την ασκούσε δωρεάν. Τον 6ο αιώνα πήγε στην Κων/πολη, όπου χειροτονήθηκε ιερέας. Εκεί θεράπευσε τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, ο οποίος, για να τον ευχαριστήσει, του έδωσε τα χρήματα για να κτίσει ένα μεγάλο ξενώνα, ένα από τα πρώτα γνωστά νοσοκομεία. Ο Σαμψών περιέθαλπε εκεί δωρεάν τους αρρώστους του. Ο ξενώνας του Σαμψών λειτούργησε επί 9 συνεχείς αιώνες, επισκευάστηκε επανειλημμένα από διάφορους αυτοκράτορες και έχαιρε διεθνούς φήμης. Ο Σαμψών κατατάχτηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία μεταξύ των Αγίων και η μνήμη του εορτάζεται στις 27 Ιουνίου.
Ιατροί που αγίασαν

Την πρώτη θέση ανάμεσα στους ιατρούς αυτούς έχει χωρίς αμφιβολία ο Ευαγγελιστής Λουκάς, ως ο πρώτος ιατρός του χριστιανικού κόσμου (Εικόνα 5). Καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και κατά πάσα πιθανότητα ήταν έλληνας. Σπούδασε ιατρική και με την ιδιότητα αυτή εγκαταστάθηκε στη Θήβα της Βοιωτίας το 42 μ.Χ., όπου άσκησε την ιατρική και θεράπευσε κυρίως οφθαλμικές παθήσεις. Γνώρισε τον Απόστολο Παύλο στην πρώτη αποστολική του πορεία και τον ακολούθησε με αυτοθυσία σ΄όλες τις επόμενες, μέχρι τον μαρτυρικό θάνατό του στη Ρώμη το 64 μ.Χ. Στη συνέχεια έγραψε το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο. Πέθανε 84 χρονών και ενταφιάστηκε στη Θήβα. Απ΄εκεί μεταφέρθηκε το λείψανό του το 357 μ.Χ. στο ναό των Αγίων Αποστόλων με εντολή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Η μνήμη του τιμάται στις 18 Οκτωβρίου, η δε κατάθεση των λειψάνων του στην Κωνσταντινούπολη στις 20 Ιουνίου.
Ο πρώτος μάρτυρας ιατρός είναι ο Αγιος Αλέξανδρος. Όχι ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως που εορτάζεται στις 30 Αυγούστου, αλλά ένας ιατρός από τη Φρυγία, που έζησε τον 2ο μ.Χ. αιώνα και βρήκε μαρτυρικό θάνατο το 177 μ.Χ. στο Λουγδούνο, τη σημερινή Λυών. Είναι σχετικά άγνωστος και εορτάζεται μόνο από την Δυτική Εκκλησία στις 24 Απριλίου, ενώ θάπρεπε να εορτάζεται και από την Ορθόδοξη Εκκλησία αφού είναι μάρτυρας του 2ου αιώνα, πολύ πριν δηλ. το Σχίσμα.
Θάπρεπε δε να εορτάζεται μαζί με την Αγία Βλανδίνα και τον Άγιο Άτταλο, που μαρτύρησαν μαζί με τον Άγιο Αλέξανδρο και εορτάζονται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 25 Ιουλίου.
Άλλοι ιατροί που αγίασαν είναι επίσης οι επίσκοποι Βλάσιος, προστάτης των παθήσεων του λαιμού και του λάρυγγα, Ζηνόβιος, Παυσίκακος και Κάρπος, ο διάκονος και μάρτυς Πάπυλος, οι μάρτυρες Αντίοχος από την Σεβάστεια, Ορέστης από τα Τύανα, ο νεομάρτυς Αγγελής από τη Χίο και ο αδελφός του Γρηγορίου του Θεολόγου Καισάρειος.
Στους αγιάσαντες ιατρούς συμπεριλαμβάνονται συχνά, παρότι δεν ήταν ιατροί, ο Μέγας Βασίλειος και ο Μέγας Φώτιος, λόγω του καθοριστικού ρόλου που έπαιξαν στην εν γένει ιατρική. Ο Μέγας Βασίλειος προώθησε ιδιαίτερα την ιατρική κτίζοντας ένα μεγάλο νοσοκομείο, τη Βασιλειάδα, στην Καισάρεια της Καπαδοκίας με 600 κρεβάτια, που θεωρείται το πρώτο πραγματικό νοσοκομείο όπου προσφερόταν όχι μόνο στέγη και τροφή, αλλά δωρεάν νοσηλεία και ιατρική περίθαλψη. Ο δε Μέγας Φώτιος συνέλεξε πάμπολλα ιατρικά βιβλία στη βιβλιοθήκη του, τα οποία και επανέκδοσε κάνοντάς τα έτσι γνωστά σε ευρύτερο κοινό.
Επίσης αναφέρονται και οι Άγιοι ιατροί Λουκιανός, Αιμιλιανός, Εύπλος και ένας από τους 5 Αγίους Χριστόφορους. Τέλος υπάρχει και ένας Αγιος Παύλος, ιατρός, που η μνήμη του εορτάζεται στις 28 Ιουνίου -παραμονή της εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου- μαζί με την ανακομιδή των λειψάνων των Αγίων Αναργύρων Κύρου και Ιωάννη. Ατυχώς δεν έχουμε περισσότερα στοιχεία. Στο Κίεβο μνημονεύεται, χωρίς άλλες λεπτομέρειες, και ένας ιατρός ονόματι Αγαπητός κατά το 1095 μ.Χ., ενώ στα Κυπριακά Χρονικά ο Λοΐζος Φιλίππου αναφέρει ως ιατρό τον Άγιο Καλανδρίωνα.
Ιάτραινες που αγίασαν
Μνημονεύονται και γυναίκες ιατροί που αγίασαν. Οι Άγιες αδελφές Ζηναΐς και Φιλονίλα, κατάγονταν από την Ταρσό και ήταν σύγχρονες του Αποστόλου Παύλου. Είχαν σπουδάσει ιατρική και την ασκούσαν στην πατρίδα τους την Ταρσό, θεραπεύοντας αρρώστους και διδάσκοντας τη Χριστιανική θρησκεία. Αργότερα εγκαταστάθηκαν σ΄ένα ερημικό σπήλαιο κοντά στην πόλη Δημητριάδα, όπου πρόσφεραν τις ιατρικές τους γνώσεις και θεράπευσαν αρρώστους δωρεάν, κάνοντας ταυτόχρονα και ιεραποστολικό έργο. Έφθασαν σε βαθιά γεράματα και κοιμήθηκαν ειρηνικά. Εορτάζουν στις 11 Οκτωβρίου και στη λειτουργία της εορτής τους αναφέρεται : “Ειρηνικώς ύπνωσαν ειρήνης φίλαι, Ζηναΐς άμα και Φιλονίλα δύο”.

Άλλη φιλάνθρωπος ιατρός υπήρξε και η Αγία Ερμιόνη, κόρη του Διακόνου Φιλίππου. Σπούδασε ιατρική, μάλλον στην Καισάρεια, όπου ζούσε ο πατέρας της. Αναζητώντας τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Ιωάννη, βρήκε στην Έφεσο τον Άγιο Πετρώνιο, μαθητή του Αποστόλου Παύλου, όπου και εμαθήτευσε. Όταν οι κάτοικοι έμαθαν για την ιατρική της ιδιότητα, προσέτρεχαν για να θεραπευτούν και αφού τους ανακούφιζε ή τους θεράπευε, τους κατηχούσε στη Χριστιανική πίστη. Μαρτύρησε επί Τραϊανού, όπου μαστιγώθηκε στο πρόσωπο, αλλά αφέθηκε ελεύθερη. Στη συνέχεια μαζί με την αδελφή της Ευτυχία, ίδρυσε ένα “Πανδοχείο” παρέχοντας στους πάσχοντες συνανθρώπους της δωρεάν θεραπεία, άσυλο και φιλοξενία. Ίσως είναι το πρώτο γνωστό υποτυπώδες νοσοκομείο στην ιστορία, όπου 150 χρόνια πριν από την Βασιλειάδα του Μεγάλου Βασιλείου, προσφερόταν ιατρική και νοσηλευτική περίθαλψη συγχρόνως με τροφή και στέγη.

Η Αγία Ζηνοβία, αδελφή του Αγίου Ζηνοβίου, ιατρού και Επισκόπου Αιγών της Κιλικίας, μαρτύρησε μαζί του το 285 μ.Χ. επί Διοκλητιανού. Η μνήμη τους εορτάζεται στις 30 Οκτωβρίου. Πιθανόν δεν είναι ιάτραινα, αλλά θεραπαινίς, και ίσως έτσι η πρώτη νοσηλεύτρια αγία.
Ιάτραινες υπήρξαν επίσης: η μάρτυς Αγία Σοφία που εορτάζεται στις 22 Μαΐου και η Αγία Νικοστράτη, που θεράπευσε τον Άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο από φαρυγγίτιδα.
Ο J. Schmidt-Voigt αναφέρει ως ιατρούς τις: Αγίες Μαρίνα, Βαρβάρα, Παρασκευή τη θαυματουργό, Θέκλα την πρωτομάρτυρα, Αναστασία την Φαρμακολύτρια, Ειρήνη, Θεοδώρα τη Μυροβλήτρια, Μαρία-Μαγδαληνή και Άννα. Μάλλον πρόκειται για θεραπεύτριες που θεράπευαν με πρακτικές γνώσεις ή θαυματουργικά και ανήκουν στην ενότητα των προστατών.
Προστάτες ασθενών
Η ενότητα προστατών/τριών αρρώστων με ειδικές παθήσεις είναι μεγάλη. Σχεδόν κάθε Αγιος έχει επιτελέσει εν ζωή ή μετά θάνατον, ένα ή περισσότερα θαύματα και ανάλογα θεωρείται προστάτης της αντίστοιχης ασθένειας. Έτσι, η Αγία Παρασκευή της οποίας εξόρυξαν τους οφθαλμούς, είναι η προστάτις των οφθαλμοπαθών , η Αγία Αγάθη , της οποίας απέκοψαν τα στήθη στο Πάνορμο της Σικελίας, είναι των μαστοπαθών, ο Αγιος Στυλιανός, που θεράπευε κατά τη ζωή του παιδιά και νήπια, ο προστάτης των βρεφών και νηπίων , ο προφήτης Αγιος Ελισσαίος, των λεπρών, και πολλοί άλλοι, που ο χώρος δεν θα επαρκούσε για να τους αναφέρουμε όλους.
Με τη δημιουργία αυτού του μουσειακού χώρου, πιστεύουμε να βοηθήσουμε στην καταγραφή όλων εκείνων των ιατρών και ιατραινών που ενστερνίστηκαν αφενός την αρχαία Ιπποκρατική ιατρική, αφετέρου το Χριστιανισμό, πρεσβεύοντας την ιατρική του “όλου ανθρώπου”, δηλ. εκείνην που θεραπεύει το ανθρώπινο σώμα και ταυτόχρονα φροντίζει για την ψυχή. Με αυτόν τον τρόπο, είναι οι πρόδρομοι της σημερινής κοινωνικής ιατρικής.
Βιβλιογραφία
1. Α.Γκιάλα: Λουκάς ιατρός ο αγαπητός. Ακτίνες, Δεκ. 1979.
2. Θ. Διαμαντόπουλος, Αρχ. Σ. Λογοθέτης: Συμβολή στην ιστορία της θαυματουργικής Βυζαντινής ιατρικής. Πάτρα, 1991.
3. Κ. Δουκάκη: Μέγας Συναξαριστής Πάντων των Αγίων.
4. Κ. Κουταξόπουλος: Άγιοι ιατροί της Ορθοδοξίας. Εκδόσεις Καρδιάς, Αθήνα, 1990.
5. Φ. Λοΐζου: Οι προστάτες της ιατρικής Άγιοι εν τη ελληνική εκκλησία. Κυπριακά Χρονικά, 1929:6.
6. J. Schmidt-Voigt: Ikonen und Medizin. Editiones Roche, Basel, 1994.
7. Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας

[ΦΩΤΗΣ]

Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου

Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην διδακτική παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, την οποία ο Κύριος διηγήθηκε, προκειμένου να διδάξει την αρετή της ταπεινώσεως και να στηλιτεύσει την έπαρση.

Η τάξη των Φαρισαίων εκπροσωπούσε την υποκρισία και την εγωιστική αυτάρκεια και έπαρση. Τα μέλη της απόλυτα αποκομμένα από την υπόλοιπη ιουδαϊκή κοινωνία, αποτελούσαν, λαθεμένα, το μέτρο σύγκρισης της ευσέβειας και της ηθικής για τους Ιουδαίους. Αντίθετα οι τελώνες ήταν η προσωποποίηση της αδικίας και της αμαρτωλότητας . Ως φοροεισπράκτορες των κατακτητών Ρωμαίων διέπρατταν αδικίες, κλοπές, εκβιασμούς, τοκογλυφίες και άλλες ειδεχθείς ανομίες και γι' αυτό τους μισούσε δικαιολογημένα ο λαός. Δύο αντίθετοι τύποι της κοινωνίας, οι οποίοι εκπροσωπούσαν τις δύο αυτές τάξεις, ανέβηκαν στο ναό να προσευχηθούν. Ο πρώτος ο νομιζόμενος ευσεβής, έχοντας την αυτάρκεια της δήθεν ευσέβειάς του ως δεδομένη, στάθηκε με έπαρση μπροστά στο Θεό και άρχισε να απαριθμεί τις αρετές του, οι οποίες ήταν πραγματικές. Τις εξέθετε προκλητικότατα εις τρόπον ώστε απαιτούσε από το Θεό να τον επιβραβεύσει γι' αυτές. Για να εξαναγκάσει το Θεό έκανε και αήθη σύγκρισή του με άλλους ανθρώπους και ιδιαίτερα με τον συμπροσευχόμενό του τελώνη.

Αντίθετα ο όντως αμαρτωλός τελώνης συναισθάνεται τη δεινή του κατάσταση και με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το έλεος του Θεού. Αυτή η μετάνοιά του τον δικαιώνει μπροστά στο Θεό. Γίνεται δεκτή η προσευχή του, σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο, ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η προσευχή του, αλλά σώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα, εξαιτίας της εγωπάθειάς του.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας όρισαν να είναι αφιερωμένη η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου στη διδακτική αυτή παραβολή του Κυρίου για να συνειδητοποιήσουν οι πιστοί πως η υπερηφάνεια είναι η αγιάτρευτη ρίζα του κακού στον άνθρωπο, η οποία τον κρατά μακριά από την αγιαστική χάρη του Θεού και πως η ταπείνωση είναι το σωτήριο αντίδοτο της καταστροφικής πορείας, που οδηγεί τον άνθρωπο η εγωπάθεια.

[ΦΩΤΗΣ]

Κυριακή των Αγίων Πάντων

Γιορτάζει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία καί πανηγυρίζει, ἀγαπητοί αδελφοί, σήμερα τούς Ἁγίους Πάντες, οἱ ὁποῖοι ὄχι μόνο πίστεψαν στό κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά μέ τή ζωή τους ἔκαναν πράξη τίς ἀλήθειες τοῦ Εὐαγγελίου καί μέ τό παράδειγμά τους ἐνισχύουν καί προτρέπουν ὅλους ἐμᾶς νά συνεχίσουμε τόν καλό ἀγῶνα τῆς πίστεως.
Γί αὐτό καί σήμερα ἀκοῦμε ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Ματθαῖο νά μᾶς μεταφέρει τά λόγια τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ: “Κάθε ἕναν πού θά μέ ὁμολογήσει ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων, θά τόν ὁμολογήσω κι ἐγώ μπροστά στόν Πατέρα μου τόν ἐπουράνιο• καί ὅποιον μέ ἀρνηθεῖ ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων, θά τόν ἀρνηθῶ κι ἐγώ μπροστά στόν Πατέρα μου. Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ μητέρα ἤ πατέρα περισσότερο ἀπό ἐμένα, δέν μοῦ εἶναι ἄξιος• καί ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τά παιδιά του περισσότερο ἀπό ἐμένα, δέν μοῦ εἶναι ἄξιος. Κι ἐκεῖνος πού δέν σηκώνει τό σταυρό του καί δέν μέ ἀκολουθεῖ, δέν μοῦ εἶναι ἄξιος”. Τοῦ λέει ὁ Πέτρος: Κύριε, ὁρίστε, τά ἔχουμε ἐγκαταλείψει ὅλα γιά νά σέ ἀκολουθήσουμε• τί λοιπόν θά κερδίσουμε; Ὁ Χριστός ὑπόσχεται ὅτι κατά τήν ἡμέρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του οἱ Ἀπόστολοι θά καθίσουν δίπλα ἀπό τό θρόνο Του καί θά κρίνουν τίς δώδεκα φυλές τοῦ Ἰσραήλ, “καί ὁ καθένας πού ἄφησε σπίτια ἤ ἀδελφούς ἤ ἀδελφές ἤ μητέρα ἤ πατέρα ἤ γυναίκα ἤ παιδιά ἤ ἀγρούς γιά χάρη τοῦ ὀνόματός μου, θά λάβει ἑκατό φορές περισσότερα καί θά κληρονομήσει τήν αἰώνιο ζωή”.
Ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως ἀποτελεῖ ἕνα ἀπό τά σημαντικότερα στοιχεῖα γιά τή ζωή μας. Οἱ Ἅγιοι Πάντες τό πέτυχαν αὐτό, ὁμολόγησαν δηλαδή τήν πίστη τους στό Χριστό καί Τόν ἔθεσαν πρώτη προτεραιότητα στή ζωή τους, γι’ αὐτό καί δοξάστηκαν ἀπό τό Θεό καί τιμοῦνται ἀπό ἐμᾶς σήμερα. Καί ὅταν μιλᾶμε γιά ὁμολογία πίστεως, ἔχουμε βέβαια στό νοῦ μας τούς ἄπειρους Μάρτυρες, πού θυσίασαν ἀκόμα καί τή ζωή τους προκειμένου νά μήν ἀρνηθοῦν τήν πίστη τους στό Χριστό. Δέν σκέφτηκαν τίποτα, δέν δείλιασαν μπροστά σέ καμία ἀπειλή, δέν κάμφθηκαν ἀπό τούς πόνους καί τά βασανιστήρια, δέν ἀρνήθηκαν τό Χριστό ἀκόμα καί ὅταν οἱ τύραννοι θανάτωναν ἐνώπιόν τους τά ἀγαπημένα τους πρόσωπα, γονεῖς, παιδιά, συζύγους. Γιά τούς Μάρτυρες τῆς πίστεώς μας τό μεγαλύτερο ἀγαθό εἶναι ὁ Χριστός, τόν ὁποῖο δέν ἀρνήθηκαν καί γι’ αὐτό τά ὀνόματά τους ἔχουν μείνει αἰώνια γραμμένα στό βιβλίο τῆς ζωῆς.
Ἡ ὁμολογία ὡστόσο τῆς πίστεως στό Χριστό δέν ἔχει νά κάνει μόνο μέ τό σωματικό μαρτύριο, ἀλλά μέ τήν ὅλη στάση τοῦ ἀνθρώπου, μέ τή διαρκῆ παρουσία τοῦ Χριστοῦ στήν καρδιά καί στή ζωή του. Ὁμολογία πίστεως ἔδωσαν οἱ ἀσκητές τῆς ἐρήμου, πού θυσίασαν κάθε δικαίωμά τους καί κάθε ἄνεση, ἀκόμα καί τήν καθημερινή τους τροφή, γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Ὁμολογία πίστεως ἔδωσαν καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ποιμαίνοντας τό λαό τοῦ Θεοῦ μέ τό παράδειγμά τους καί μέ τά συγγράμματά τους, μέ τά ὁποία ἀγωνίστηκαν νά μᾶς μορφώσουν ἐν Χριστῷ καί νά ἀντικρούσουν τίς πλάνες τῶν αἱρέσεων. Ὁμολογία πίστεως ἔδωσαν καί ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἀκόμα καί ἐκεῖνοι πού παραμένουν ἄγνωστοι σέ ἐμᾶς καί μόνο ὁ Θεός γνωρίζει.
Ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ καλεῖται νά δώσει ὁ κάθε πιστός σέ κάθε ἐποχή καί σέ κάθε περίσταση, στήν ἐργασία, στό σπίτι, στίς συναναστροφές, στήν κοινωνία, στόν κάθε μας συνάνθρωπο. Ἰδιαίτερα μάλιστα στήν ἐποχή μας, πού ὁ Χριστός καί ἡ πίστη μας βάλλεται μέ νέα μέσα καί μέ πρόσχημα τά ἀνθρώπινα δῆθεν δικαιώματα, ὁ λόγος τοῦ Κυρίου μας θά πρέπει νά μᾶς προβληματίσει ἀκόμα περισσότερο. Καί τοῦτο ἐπειδή, δυστυχῶς, πολλές φορές παραθεωροῦμε τό Χριστό καί θέτουμε ἄλλες προτεραιότητες στή ζωή μας. Ἀσχολούμαστε μέ τά βιοτικά καί τά καθημερινά, μέ τήν ἐργασία μας, μέ τήν οἰκογένειά μας, μέ τά θέλω μας, μέ τό πῶς θά γίνουμε ἀρεστοί καί “ἐπιτυχημένοι” στόν κοινωνικό μας περίγυρο, καί ξεχνᾶμε τό Χριστό, μήπως καί μᾶς παρεξηγήσουν ἤ μᾶς περιθωριοποιήσουν. Γιά νά μή βρεθοῦμε στό περιθώριο τῆς κοινωνίας, διαλέγουμε νά θέσουμε τό Χριστό στό περιθώριο τῆς ζωῆς μας καί νά ἀσχοληθοῦμε μέ Αὐτόν ὅταν οἱ ἄλλοι δέν θά μᾶς βλέπουν, μυστικά καί ἰδιωτικά.
Στό σύγχρονο αὐτό πειρασμό, ἀγαπητοί ἀδελφοί, ἄς μή λησμονοῦμε ὅτι καμία ἀρετή δέν ἔχει μεγαλύτερη σημασία, ὅσο ἀπό τή δημόσια ὁμολογία τῆς πίστης μας στό Χριστό, ὄχι ἁπλά μέ λόγια, ἀλλά μέ τά ἔργα μας καί μέ τίς πράξεις μας. Διαφορετικά, ἄν δέν κάνουμε πράξη ὅσα μᾶς προτρέπει σήμερα ὁ Χριστός, θά ἐκπλαγοῦμε ἐκείνη τήν ἡμέρα, ὅταν θά φωνάζουμε “Κύριε, ἄνοιξέ μας” κι ἐκεῖνος ἀπαντήσει “Ἀλήθεια, δέν σᾶς γνωρίζω”. Ἀμήν.
http://www.i-m-paronaxias.gr/