ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ

[ΦΩΤΗΣ]

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ



Ο Άγιος Βλαδίμηρος ο Ισαπόστολος βασιλιάς των Ρώσων ήταν γιος του ηγεμόνα του Κιέβου Σβιατοσλάβ. Γεννήθηκε το έτος 958 μ.Χ. Η μητέρα του ονομαζόταν Μαλούσα και ήταν πρώτα υπηρέτρια της μητέρας του συζύγου της, δηλαδή της Αγίας βασίλισσας Όλγας, που ήταν η πρώτη που έγινε χριστιανή στη Ρωσία και οδήγησε πολλούς στην ευσέβεια.

Όταν ο Βλαδίμηρος κατέλαβε τον θρόνο του Κιέβου, στην αρχή ήταν ειδωλολάτρης και έτσι ενεργούσε. Πήρε πολλές συζύγους και απόκτησε 12 γιους και 11 θυγατέρες.
Δέχθηκε τους εκπροσώπους διαφόρων θρησκειών μεταξύ των οποίων και έναν απεσταλμένο από την Κωνσταντινούπολη. Έστειλε πρέσβεις στην Κωνσταντινούπολη για να πάρουν πληροφορίες για τον χριστιανισμό. Όταν λειτουργήθηκαν στην Αγία Σοφία έμειναν εκστασιασμένοι. Όταν πήγαν πίσω στη Ρωσία είπαν στο βασιλιά «ότι νόμιζαν πως κατέβηκε ο ουρανός στη γη».

Ο Βλαδίμηρος πίστεψε στον Χριστό και βαπτίστηκε στο Κίεβο το έτος 977 μ.Χ. Παντρεύτηκε την αδελφή του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Βασιλείου Β' του Βουλγαροκτόνου, Άννα και γκρέμισε όλα τα είδωλα που υπήρχαν στη χώρα. Βάπτισε τους περισσότερους Ρώσους χριστιανούς και έκτισε δύο ωραίες εκκλησίες στο Κίεβο. Η ζωή του άλλαξε ριζικά και έγινε αληθινός Χριστιανός και βοήθησε πάρα πολύ για την εξάπλωση του Χριστιανισμού. Απεβίωσε ειρηνικά στις 15 Ιουλίου του έτους 1015 μ.Χ.

[ΦΩΤΗΣ]

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΛΑΜΠΑΔΙΣΤΗΣ



Ο άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής είναι από τους πιο γνωστούς αγίους της αγιοτόκου και αγιοτρόφου νήσου Κύπρου. Το επώνυμο Λαμπαδιστής το πήρε από το όνομα της πατρίδας του. Το περιβάλλον της οικογένειάς του έγινε για τον μικρό Ιωάννη εργαστήριο αγιότητος. Συγκροτημένος και πάντοτε αυτοκυριαρχούμενος είχε σαν οδηγό της ζωής του το πανάγιο Πνεύμα, για το Οποίο είχε κάνει κατοικητήριο την αγνή ψυχή του. Κάποια ημέρα έκοψε ένα τσαμπί σταφύλι πριν από τις 6 Αυγούστου που οι χριστιανοί συνηθίζουν να φέρνουν σταφύλια στην εκκλησία για να ευλογηθούν. Ο ευλαβής και τυπικός ιερέας πατέρας του τον επιτίμησε αυστηρά και μάλιστα τον ράπισε.
Σε ηλικία 18 ετών οι γονείς του Ιωάννη, παρά την αντίδρασή του, τον πίεσαν να μνηστευθεί μία πλούσια κόρη. Εκείνη τον ήθελε και για την ομορφιά του και για την μόρφωση και την οικονομική του κατάσταση. Ο Ιωάννης όμως αντιδρούσε πράγμα που θεωρήθηκε από τους οικείους της προσβλητικό. Αποφάσισαν έτσι να τον τιμωρήσουν. Τον κάλεσαν σε γεύμα και του παρέθεσαν ψάρι,στο οποίο είχαν ρίξει δηλητήριο. Ο εγκρατής Ιωάννης έφαγε πολύ λίγο, αρκετό όμως για να τυφλωθεί και να χάσει το φως του. Τη δοκιμασία της τυφλώσεως την αντιμετώπισε ο Ιωάννης με
υπομονή και καρτερία αληθινά χριστιανική. Με τη βοήθεια ενός πιστού του υπηρέτη ζούσε ασκητικά στην αυλή του σπιτιού του, στην εύφορη και πανέμορφη κοιλάδα της Μαραθάσας. Επιδόθηκε στην καρδιακή προσευχή τόσο, ώστε ανοίχθηκαν οι οφθαλμοί της καρδιάς του κι έβλεπε όχι μόνο όσα βλέπει το γυμνό μάτι του ανθρώπου, αλλά μακρύτερα.
Μία ημέρα ο τυφλός αλλά πνευματοφόρος Ιωάννης βγήκε περίπατο με τον καλό του υπηρέτη. Στο μέρος όπου έφθασαν δεν είχε νερό και ο υπηρέτης του δίψασε πολύ. Τότε ο Ιωάννης προσευχήθηκε και με τη βακτηρία του κτύπησε τον παρακείμενο βράχο, όπως άλλοτε ο Μωυσής, και αμέσως ανέβλυσε κρυστάλλινο νερό, που τρέχει μέχρι σήμερα και είναι γνωστό σαν αγίασμα του Λαμπαδιστή.
Έζησε 12 χρόνια ο τυφλός Ιωάννης με αυστηρή νηστεία και αδιάκοπη προσευχή. Τρεις ημέρες πριν την οσιακή του κοίμηση άνοιξαν με τη χάρη του Θεού τα μάτια του και είδε να πετά ένας χρυσόπτερος αετός. Ήταν η επίσκεψη του Θεού μας στον αγωνιστή Ιωάννη, για να του δείξει
την ευαρέσκεια Του για την θεοφιλή πολιτεία του και την καρτερία του στις δοκιμασίες της τυφλώσεως του. Την τρίτη ημέρα, στις 4 Οκτωβρίου, η αγία ψυχή του πέταξε προς τον ουρανό. Το τίμιο σκήνωμά του με ευλάβεια το έθαψαν οι γονείς του στο ναό του μοναστηριού του Αγίου Ηρακλειδίου, εκεί που ο απόστολος Βαρναβάς βάπτισε τον άγιο Ηρακλείδιο.
Αργότερα έχτισαν και άλλο ναό στο όνομά του, στα τέλη του 10ου αιώνος. Το μοναστήρι ύστερα πήρε το όνομα του αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή όπου και μετέφεραν τα άγια λείψανά του.

[ΦΩΤΗΣ]

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κρονστάνδης
ὁ προορατικὸς & ἰαματικὸς ἱερέας
τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καὶ τῆς κοινωνικῆς ἀλληλεγγύης
ἐγεν. Σούρα Ρωσίας 18-10-1829 - ἐκοιμ. Κρονστάνδη Ρωσίας 20/12/1908. Μνήμη: 20 Δεκεμβρίου
ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Α. ΓΕΝΝΗΣΗ - ἀΝΑΤΡΟΦΗ
Ὁ π. Ἰωάννης (Ἰβὰν) Ἴλιτς Σέργιεφ γεννήθηκε τὴν 18 Ὀκτωβρίου 1829, μέρα γιορτῆς τοῦ μεγάλου Σλαύου Ὁσίου Ἰωάννη τῆς Ρίλας (Βουλγαρίας), τοῦ ὁποίου πῆρε τὸ ὄνομα. Τὸ χωριὸ του λέγεται Σούρα στὸ νομὸ Ἀρχάγγελκ στὴ βορεινὴ Λευκὴ θάλασσα τῆς Ρωσίας.
Ὁ πατέρας του Ἠλίας (Ἴλιτς) Μιχαήλοβιτς Σέργιεφ ἦταν ὀλιγογράμματος ἱεροψάλτης τῆς ἐνοριακῆς ἐκκλησίας τοῦ χωριοῦ. Ἡ μητέρα του Θεοδώρα Βλάσιεβνα ἦταν λίγο μορφωμένη. Ὁ παππούς του ἦταν ἱερέας ἀπὸ γένος ἱερατικό.
Ἡ θεία λατρεία καὶ ἡ αὐστηρὴ νηστεία ἦταν οἱ βάσεις τῆς παιδικῆς του κατήχησης, παρότι γεννήθηκε καχεκτικὸς καὶ βαφτίστηκε τὴ νύχτα τῆς γέννησής του.
Β. ΣΠΟΥΔΕΣ
Ὅταν ἔγινε ἕξι ἐτῶν ἄρχισε ἡ μητέρα του νὰ τοῦ παραδίδει μαθήματα. Σὲ ἡλικία 10 ἐτῶν στάλθηκε στὴν ἐνοριακὴ σχολὴ τοῦ Ἀρχάγγελκ. Τέλειωσε 22 ἐτῶν, σὰν πρῶτος μαθητής, τὸ θεολογικὸ Σεμινάριο καὶ μὲ κρατικὴ ὑποτροφία στάλθηκε στὴ θεολογικὴ Ἀκαδημία τῆς Πετρούπολης. Τότε πεθαίνει ὁ πατέρας του σὲ ἡλικία 48 ἐτῶν.
Μὲ ὅπλο τὸν καλλιγραφικὸ γραπτό του χαρακτήρα, γίνεται γραμματέας τῆς Ἀκαδημίας καὶ μὲ πενιχρὸ μισθὸ ἐννέα ρούβλια τὸ μήνα ζεῖ αὐτὸς καὶ ἡ μητέρα του. Ἐνῷ εἶχε τὴν ἐπιθυμία νὰ γίνει ἱεραπόστολος στὴ μακρινὴ Κίνα, στὸ τέταρτο ἔτος τῶν σπουδῶν περνάει βαθειὰ κατάθλιψη, ποὺ ὅμως τὴν ξεπερνάει σιγὰ-σιγά. Μελέτησε τὰ γραπτὰ πολλῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, στάθηκε ὅμως ἰδιαίτερα στὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο καὶ τὸν Φιλάρετο Μόσχας. Στὴν Ἀκαδημία ἐπιπλέον διδάχθηκε ὅλες τὶς τότε γνωστὲς ἐπιστῆμες.
Εἶναι ὅμως ἀναγκαῖο νὰ σημειώσουμε ὅτι π. Ἰωάννης εἶναι καρπὸς τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἀναγέννησης ποὺ σημειώθηκε στὰ τέλη τοῦ 18ου καὶ ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰώνα, παρότι αὐτὴ δὲν σημάδεψε καίρια καὶ πλήρως τὴν Ρωσικὴ θεσμικὴ Ἐκκλησία. Νὰ θυμίσουμε ὅτι ἡ ἀρχὴ ἔγινε μὲ τὸν στάρετς Παΐσιο Βελιτσκόφσκυ (1722-1794) ποὺ ἀναγνωρίστηκε ὡς ἅγιος τὸ 1988 ἀπὸ τὴ Ρωσικὴ Ἐκκλησία.
Πνευματικοὶ ἀπόγονοι καὶ καρποὶ ἦσαν πολλοὶ ἀκόμα. Ἀνάμεσά τους ὁ ὅσιος Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ (1759 -1833, μνήμη 2 Ἰανουαρίου, ἀναγνώριση τὸ 1903), ἡ ὁσία Ξένη Γκριγκόριεβνα, ἡ διὰ Χριστὸ σαλή, (1732 – 1806/1814, ἀναγν. τὸ 1988), ὁ ὅσιος Ἀμβρόσιος τῆς Ὄπτινα (1812-1891, ἀναγν. τὸ 1988) ὁ μητροπολίτης Μόσχας Πλάτων, μητροπολίτης Πετρουπόλεως Γαβριήλ, ὁ ἐπίσκοπος Ἰγνάτιος Μπραντσανίνωφ (1807-1867, ἀναγν. τὸ 1988), ὁ ὅσιος Θεοφάνης ὁ ἔγκλειστος (1815-1894, ἀναγν. τὸ 1988, ὁ ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης, ὁ γέροντας Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ, κλπ.
Γ. ἹΕΡΑΤΙΚὴ ΠΟΡΕΙΑ
Στὸ τέλος τῶν σπουδῶν του ἐγκαταλείπει ὁριστικὰ τὴ σκέψη τῆς ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς, διότι ἔνοιωσε τὴν ἀνάγκη τοῦ ὀρθόδοξου φωτισμοῦ τοῦ δικοῦ του λαοῦ. Ἔτσι τοῦ προτείνεται ἡ θέση ἱερέα στὸν καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα τοῦ Πρωτοκλήτου στὴν Κρονστάνδη ἡ ὁποία, στὸ νησὶ Κότλινε τοῦ Φιννικοῦ κόλπου, ἦταν τόπος ἐξορίας κάθε «παραστρατημένου» μικροαστοῦ. Ὁ γέροντας ἱερέας Κωνσταντῖνος Νετβίτσκυ τοῦ ζήτησε ἐπιπλέον, καὶ αὐτὸς δέχτηκε, νὰ νυμφευτεῖ καὶ τὴν κόρη του Ἐλισσάβετ Κωνσταντίνοβνα.
Στὶς 11 Νοεμβρίου 1855 (26 ἐτῶν) ἔγινε διάκονος καὶ τὴν ἑπόμενη πρεσβύτερος, ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Χριστόφορο Βιννίτσκυ, στὸ ναὸ τῶν Ἁγίων Πέτρου καὶ Παύλου. Ὁ ἱερέας πιὰ Ἰωάννης, γιὰ νὰ βρίσκεται σὲ ἱερατικὴ ἐγρήγορση, βάζει αὐστηροὺς κανόνες στὸν ἑαυτό του. Τοὺς τηρεῖ ὄλους μέχρι τέλους τῆς ζωῆς του, ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὸν ποὺ τὸν ἤθελε νὰ ἡσυχάζει πολὺ στὸ σπίτι, γιατὶ οἱ ἀνάγκες τῶν πονεμένων ἀδελφῶν του ἦταν περισσότερες ἀπὸ ὅ,τι ὑπολόγιζε. Ἡ σύζυγός του γίνεται μὲ αὐταπάρνηση βοηθὸς στὸ ἔργο του καὶ μετὰ ἀπὸ ἕνα χρονικὸ διάστημα συναποφασίζουν τελικὰ νὰ ζήσουν χωρὶς παιδιά, σὰν ἀδέλφια.
Δ. Ὁ ΛΑΟΣ ΤΟΥ
Στὸν τόπο ἐξορίας, στὴν Κρονστάνδη, ἀκόμη καὶ τὰ παιδιὰ ἀπὸ 7 ἐτῶν ἦταν παραστρατημένα καὶ ἐπικίνδυνα. Γρήγορα ὁ π. Ἰωάννης κατάλαβε πὼς ὅλοι ἀνήκουν στὸ ποίμνιό του. Ἡ προσέγγιση ἄρχισε ἀπὸ τὰ παιδιά, γιατὶ ὅπως ἔλεγε κρατοῦν ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ ἀρχικὸ μεγαλεῖο της εἰκόνας τοῦ Θεοῦ. Ἀκολούθησαν σιγὰ-σιγὰ καὶ οἱ μεγάλοι. Ἡ μέριμνά του ἁπλώθηκε καὶ ἀγκάλιασε καὶ ψυχὲς ἔξω ἀπὸ τὴν ἐνορία του.
Ἐνθάρρυνε κάθε ἄνδρα καὶ γυναίκα, ἀρκεῖ νὰ ἔβλεπε καὶ τὸν παραμικρὸ σπινθῆρα στὶς ψυχές τους. Μοίραζε τόσα ἀπὸ τὰ πενιχρά του ἔσοδα, ποὺ γιὰ τὸ σπίτι του δὲν εἶχε οὔτε τὰ ἀπαραίτητα. Ἔφτανε σ᾿ αὐτὸ πολλὲς φορὲς χωρὶς τὰ παπούτσια του. Οἱ φτωχοὶ καὶ παραμελημένοι ἦταν στὴν καρδιά του. Τοὺς ἀγόραζε πολλὲς φορὲς τρόφιμα ὁ ἴδιος, τοὺς ἔφερνε γιατρό, τοὺς πήγαινε στὸ φαρμακεῖο. Πάντα πίσω του ἀκολουθοῦσε πλῆθος ζητιάνων.
Ἔτσι ἄρχισε νὰ προκαλεῖ δυσφορία στὴν «ὑψηλὴ κοινωνία» τῆς Κρονστάνδης. Ὅμως αὐτὸς ἐπιτίθετο καὶ ἐνοχλοῦσε πλούσιους καὶ πολιτικοὺς παράγοντες πρὸς τὴν κατεύθυνση λύσης τῶν προβλημάτων τῶν φτωχῶν καὶ ἐξόριστων, παρ᾿ ὅλη τὴν χλεύη ποὺ δεχόταν.
Ε. Τὸ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚὸ ἔΡΓΟ ΤΟΥ
Ἡ βάση τῆς φιλανθρωπικῆς του δράσης στηριζόταν στὸ νὰ ὀργανώσει αὐτοὺς ποὺ μποροῦσαν νὰ βοηθοῦν. Μὲ συχνὰ κηρύγματα ἀνέλυε τὶς πολύπλευρες αἰτίες τῆς Κρονστανδικῆς πενίας καὶ ἐπαιτείας. Κατάφερε σύντομα λοιπὸν νὰ ἱδρυθοῦν πτωχοκομεῖα, ἐργατικὲς πολυκατοικίες, ἐπαγγελματικὲς σχολὲς καὶ ἔτσι νὰ δοθεῖ ἀνάλογα στὸν καθένα κατοικία καὶ ἐργασία. Ἔμβλημά του ἡ κοινωνικὴ ἀλληλεγγύη.
Ἂς ἀναφέρουμε μέρος τοῦ ἔργου του:
• Τὸ 1874 συγκροτεῖ ἐνοριακὴ πρόνοια γιὰ τοὺς φτωχούς.
• Στὶς 12 Ὀκτωβρίου 1882, ἐγκαινιάζει ἐργατικὴ ἑστία. Ἡ ἑστία κάηκε, ἀλλὰ πάλι τὴν ἔκτισε, ἀφοῦ εἶχε ἤδη δημιουργήσει ἀσφαλιστικὸ ταμεῖο. Τὸ ἵδρυμα αὐτὸ μεγάλωσε καὶ ἔγινε πολυδύναμο, ὅπου ἔβρισκαν γνώσεις καὶ ἐργασία παιδιὰ καὶ ἀπόκληροι. Τὸ 1902 δούλευαν σὲ αὐτὸ 7281 ἐργαζόμενοι.
• Τὸ 1903 ἡ στοιχειώδης σχολὴ τοῦ ἱδρύματος εἶχε 259 παιδιά, τὸ τμῆμα ζωγραφικῆς 30 ἄτομα, τὸ ἐργαστήρι ξυλουργικῶν εἰδικοτήτων 61 ἄτομα, τὸ γυναικεῖο τμῆμα 50 ἄτομα. Διέθετε ἐπιπλέον ἐργαστήρι ὑποδηματοποιίας, ζωολογικὴ συλλογὴ καὶ τμῆμα γυμναστικής.
• Ἡ παιδικὴ βιβλιοθήκη τὸ 1896, διέθετε 2687 τόμους, ἐνῷ παράλληλα μὲ αὐτὴν λειτουργοῦσαν δυὸ βιβλιοπωλεῖα.
• Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἱδρύματα λειτουργοῦσαν ἀκόμη τὸ σχολεῖο τῆς Κυριακῆς, τὸ κέντρο λαϊκῶν διαλέξεων, τὸ λαϊκὸ ἀναγνωστήριο καὶ ἡ δανειστικὴ βιβλιοθήκη.
• Ἡ ἐνοριακὴ πρόνοια συντηροῦσε ὀρφανοτροφεῖο - νηπιαγωγεῖο καὶ ἐξοχικὸ οἴκημα γιὰ παιδιά, πτωχοκομεῖο, ξενώνα γιὰ ἀστέγους καὶ κέντρο ἰατρικῆς βοήθειας. Τὸ 1596 πέρασαν δωρεὰν ἀπὸ τὸ ἰατρεῖο αὐτὸ 2721 ἀσθενεῖς, ἐνῷ ἡ λαϊκὴ τραπεζαρία ἑτοίμαζε σὲ καθημερινὴ βάση 400 ἕως 800 μερίδες φαγητοῦ.
• Πρέπει βεβαίως νὰ τονιστεῖ ὅτι ἡ ποικίλη βοήθεια δινόταν σὲ ὄλους, ἀνεξάρτητα ἀπὸ καταγωγὴ ἢ θρησκευτικὴ ὁμολογία. Ἔτσι ἡ δημοτικότητα τοῦ π. Ἰωάννη πῆρε πανρωσικὲς διαστάσεις, σὲ μία ἐποχὴ μάλιστα ποὺ οἱ ἅγιοι ἦταν ἐλάχιστοι (καὶ κυρίως στὰ μοναστήρια, ἐνῷ λιγότεροι ἦταν στὶς ἐνορίες).
• Ἐπιστέγασμα αὐτῆς του τῆς πορείας εἶναι ἡ ἵδρυση στὴν Πετρούπολη γυναικείας μονῆς ἀφιερωμένης στὸν Ἅγιο Ἰωάννη τῆς Ρίλας, ἡ ἵδρυση τῆς μονῆς Βοροντσόφσκυ στὸ Ριμπίνσκυ τῆς ἐπαρχίας Πσκὸφ καὶ τῆς μονῆς Πιουχτίτσκυ στὴ Ρωσικὴ Πολωνία.
ΣΤ. ἜΡΓΑ ΚΑὶ ΣΤὸ ΧΩΡΙὸ ΤΟΥ ΣΟΥΡΑ
Ἰδιαίτερη μέριμνα δείχνει γιὰ τὸ χωριό του. Χτίζει ἐκεῖ τρισυπόστατο πέτρινο ναὸ ἀφιερωμένο στὸν Ἅγ. Νικόλαο, τὸν Ἅγ. Ἰωάννη τῆς Ρίλας καὶ τὴν Ἁγ. Παρασκευή. Ἱδρύει ἀκόμη ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστικὴ ἀδελφότητα, σχολεῖο, παιδικὴ στέγη, πριονιστήριο καὶ συνεταιρισμό. Κατόπιν δημιουργεῖ ἱερὰ γυναικεία μονὴ ἀφιερωμένη στὸν Ἅγ. Ἰωάννη τῆς Ρίλας.
Τὸ 1912 ἡ μονὴ εἶχε 120 μοναχές, ἐνῷ διέθετε ξεχωριστὴ σκήτη κοντὰ στὸ χωριὸ καὶ μετόχι στὸ Ἀρχάγγελκ.
Ζ. Ὁ Π. ἸΩΑΝΝΗΣ ΣὰΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
Ἐπὶ 32 χρόνια ὁ π. Ἰωάννης ἐργάστηκε σὰν παιδαγωγὸς (1857-1862 στὴν περιφερειακὴ σχολὴ Κρονστάνδης καὶ 1862-1889 στὸ Γυμνάσιό της). Βασική του ἀρχὴ ἦταν ἡ ἁπλότητα στὴ διδασκαλία. Θεωροῦσε πῶς ἡ γνώση εἶναι ἀπέραντη, γι᾿ αὐτὸ καὶ εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐκλεγεῖ γιὰ τὰ παιδιὰ μόνο τὸ πιὸ ἀπαραίτητο τμῆμα της. Γιὰ νὰ δημιουργηθεῖ ἕνα ἁρμονικὸ σύστημα, θεωροῦσε πὼς ἡ μόρφωση εἶναι ἀχώριστη ἀπὸ τὴν ἀγωγὴ τῆς καρδιᾶς, ἡ ὁποία καὶ προηγεῖται.
Σὰν δάσκαλος ἀπέφευγε νὰ τιμωρεῖ, δίδασκε μὲ συζήτηση, ἐπαναλάμβανε τὶς ἐκλεκτὲς περικοπὲς ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, προκαλοῦσε ἐρωτήματα, ἐνθάρρυνε τὴν παιδικὴ ἐλευθερία καὶ πρωτοβουλία. Τὰ παιδιὰ ἐνθουσιασμένα μαζί του ἐλεύθερα τὸν ἔκαναν συχνὰ ἐξομολόγο τους.
Προσωπικές του παιδαγωγικὲς ἀρχές:
• Ἡ ἀρχὴ τῆς ἁπλότητας τῆς διδασκαλίας.
• Ἡ μόρφωση ὀφείλει νὰ εἶναι ἀχώριστη ἀπὸ τὴν ἀγωγὴ τῆς καρδιᾶς.
• Νὰ μὴ τιμωρεῖ.
• Νὰ διδάσκει μὲ διαλογικὴ συζήτηση.
• Νὰ ἐπαναλαμβάνει μὲ τρόπο ζωντανὸ ἀναλύσεις τῆς Ἁγίας Γραφῆς συνοδεύοντας τὴν ἐπανάληψη μὲ ἀναγνώσεις ἐκλεκτῶν περικοπῶν.
• Νὰ ἐπιτρέπει τὶς ἐρωτήσεις τῶν μαθητῶν καὶ νὰ προκαλεῖ συζητήσεις, στὶς ὁποῖες ἔπαιρναν μέρος πολλοὶ ἀπ᾿ αὐτούς.
• Ἡ ἐνθάρρυνση τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς πρωτοβουλίας τῶν μαθητῶν.
• Ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἀκολουθία μπορεῖ καὶ πρέπει νὰ εἶναι τὸ καλύτερο μέσον ἀγωγῆς γιὰ τὴν μόρφωση τῆς χριστιανικῆς ψυχῆς.
Η. Ὁ Π. ἸΩΑΝΝΗΣ ΣὰΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚὸΣ
Ἦλθε σύντομα ἀντίθετος μὲ τὴ Ρωσικὴ συνήθεια τῆς «μιᾶς φορᾶς τὸ χρόνο» Θείας Κοινωνίας. Γι᾿ αὐτὸ τὸν λόγο πρότεινε συχνὴ συμμετοχὴ στὶς ἀκολουθίες, ἀγωνιστικὴ διάθεση φιλανθρωπίας καὶ ἐξομολόγηση μετὰ ἀπὸ μετάνοια. Ἡ προσωπικὴ ἐξομολόγηση ποὺ ἔκανε, ἦταν συχνὰ πολύωρη, ἔτσι τὸ μεγάλο πλῆθος τῶν πιστῶν τὸν ὁδήγησε σὲ ἀναβίωση τῆς κοινῆς ἐξομολόγησης.
Καταδίκαζε μὲ αὐστηρότητα τὴν χλιαρότητα καὶ τὸν τυπικὸ εὐσεβισμὸ τῆς Ρωσικῆς κοινωνίας, ποὺ εἶχε ὑποβαθμίσει τὴ μετοχὴ στὴ θεία Κοινωνία σὲ μία «ἅπαξ τοῦ ἔτους ὑποχρέωση» καὶ τὴν Θεανδρικὴ ζωὴ τῆς ἐκκλησίας στὸ ἐπίπεδο τῶν «ἐθίμων».
Δὲν εἶναι ἑπομένως τυχαῖο ὅτι τὸ 1890 καθημερινὰ τὸν ζητοῦσαν γιὰ ἐξομολόγηση 150-300 πιστοί. Στὴ Θεία Λειτουργία ἡ Θεία Κοινωνία διαρκοῦσε πάνω ἀπὸ δύο ὦρες. Ἔγινε λοιπὸν ἕνας «στάρετς» ποὺ ἔκαναν σ᾿ αὐτὸν ἐλεύθερη ὑπακοὴ χιλιάδες πιστοί, γιατὶ ἄνοιξε καινούργιους δρόμους μένοντας πιστὸς στὴν ὀρθόδοξη πίστη. Ἐμπόδιζε ἀπὸ τὴ Θεία Κοινωνία μόνο τοὺς φανατικοὺς ὀπαδούς του (Ἰωαννίτες), μὲ τοὺς ὁποίους εἶχε ἀνοικτοὺς λογαριασμοὺς ἀπὸ τὸ 1880.
Οἱ θρησκόληπτοι αὐτοί, ὅπου ὑπερίσχυαν οἱ γυναῖκες, τὸν θεωροῦσαν ὡς νέα ἐνσάρκωση τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸς ἦταν ἕνας ἀκόμη λόγος νὰ πηγαίνει στὰ μέρη ποὺ ... δροῦσαν γιὰ νὰ τοὺς πολεμήσει. Ἔτσι τὸ πρῶτο ταξίδι γι᾿ αὐτὸ τὸ σκοπὸ τὸ ἔκανε τὸ 1892 στὴ περιοχὴ Γντόφσκυ, κοντὰ στὴ Πετρούπολη.
Θ. Οἱ ΠΕΡΙΟΔΕῖΕΣ ΤΟΥ
Ὅσο παράδοξο καὶ ἂν φαίνεται ὁ π. Ἰωάννης ἔκανε μεγάλες, πολλὲς καὶ ποικίλες περιοδεῖες. Τὶς ἐπαναλάμβανε σὲ τακτὰ διαστήματα. Αὐτὸ ὀφείλεται στὴν ἀνάγκη ποὺ δημιούργησε ἡ ἀπήχηση τῆς ζωῆς του πέρα ἀπὸ τὴν Κρονστάνδη καὶ ἡ τεράστια ἀλληλογραφία ποὺ εἶχε.
Τὰ ταξίδια αὐτὰ ἄρχισαν τὸ 1988 πηγαίνοντας κάθε χρόνο στὸ χωριό του Σούρα. Τὰ ὑπόλοιπα ταξίδια - περιοδεῖες ἔγιναν στὸ Βορονέζ, Χάρκοβο, Κίεβο, Κούρκ, Ὀδησσό, Βαρσοβία καὶ ... Βερολίνο. Στὸ ἐνδιάμεσο ἐννοεῖται ὅτι σταματοῦσε συχνά. Σὲ μιὰ ἐνδιάμεση στάση στὸ Ρίζοβο πέρασαν ἀπὸ ἐκεῖ 100.000 ὀνόματα. Ὑπῆρχαν μέρες ποὺ περνοῦσαν 7.000 ἕως 8.000.
Συχνὰ ταξίδευε μὲ τραῖνο. Ἔτσι ἀναγκάζονταν νὰ συνδέσουν 10-12 βαγόνια συμπληρωματικὰ γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσουν τοὺς ἀνθρώπους ποὺ προσπαθοῦσαν νὰ τὸν συναντήσουν! Ὀφείλουμε νὰ τονίσουμε πὼς δὲν ἦταν μόνο ὁ λόγος τῆς ἐξομολόγησης ἢ τοῦ κηρύγματος γιὰ τὴ μεγάλη κοσμοσυρροή. Ἦταν συχνὰ καὶ τὸ ξετύλιγμα τῆς ἰαματικῆς χάρης ποὺ τοῦ δινόταν καὶ καρποφοροῦσε στοὺς ἀληθινὰ πιστοὺς καὶ ὄχι στοὺς θρησκόληπτους.
Ι. ΣΗΜΕῖΑ ἉΓΙΟΤΗΤΑΣ
Ὁ π. Ἰωάννης μὲ τὴν προσευχὴ ἦταν αἴτιος πολλῶν θαυμάτων, ἐνῷ ἀπαντοῦσε ἀκόμη σὲ γραπτὲς παρακλήσεις ἢ καὶ σὲ τηλεγραφήματα πιστῶν καὶ μή. Πολλὲς θεραπεῖες ἀναφέρονται στὶς βιογραφίες του ἐν ζωῇ, ἀλλὰ καὶ μετὰ θάνατον.
* Ἀναφέρει ὁ ἴδιος γιὰ σημεῖο θεραπείας ποὺ σχετιζόταν μὲ τὴ θεία μετάληψη: «Ἕνας ἄρρωστος ἔπασχε ἀπὸ θανάσιμο ἕλκος στομάχου. Ὑπέφερε ἐπὶ ἐννέα ἡμέρες χωρὶς παραμικρὴ ἀνακούφιση ἀπὸ τοὺς γιατρούς... Κοινώνησε μὲ σταθερὴ πίστη. Προηγουμένως προσευχήθηκα θερμὰ γι᾿ αὐτόν... Τὸ ἀπόγευμα τῆς ἴδιας μέρας θεραπεύτηκε καὶ τὸ βράδυ σηκώθηκε ἀπὸ τὸ κρεβάτι!»
* Ὅταν οἱ ἀσθενεῖς ἦταν πάρα πολλοί, ἔκανε καὶ σύντομη ἀκολουθία τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ δέηση συγχωρητικὴ τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ ἀρρώστου. Μιὰ τέτοια περίπτωση θεραπείας ἦταν τῆς πριγκίπισσας Εἰρήνης Βλαδιμήροβνα Μπαριατίνσκαγια, ποὺ δημοσιεύτηκε τὸ 1892 στὴν ἐφημερίδα «Γραζντανίν», ὅπου ἀναφέρεται: « ...Ἡ καταδικασμένη ἀπὸ διετίας νὰ κάθεται διαρκῶς στὴ καρέκλα λόγω παραλύσεως τῶν κάτω ἄκρων 13ετὴς κόρη, μετὰ προσευχὴ τοῦ π. Ἰωάννου, πρὸς ἀνέκφραστη χαρὰ ὅλων, σηκώθηκε καὶ περπάτησε». Τὴν ἄρρωστη πριγκίπισσα νοσήλευαν χωρὶς ἀποτέλεσμα μέχρι τότε οἱ καλύτεροι γιατροὶ Ράουχφοους, Ριμπάλκιν καὶ Μερζεέφσκυ.
* Ὁ συγγραφέας Σούρσκυ ἀναφέρει τὴν κάπως κωμικὴ περίπτωση τοῦ ἱερορράπτη Π. Γ. Θεοδώροβιτς, ποὺ πίστευε ὅτι θὰ θεραπευόταν ὁ τραυλισμός του. Πράγματι: «Τὸ καλοκαίρι τοῦ 1893 ὁ βραδύγλωσσος περίμενε στὴ Μόσχα ἀνάμεσα στὸ πλῆθος γιὰ τὸ ...θαῦμα. Ἄρχισε νὰ φωνάζει τραυλίζοντας φοβερά: Μπάτιουσκα, προσευχηθεῖτε γιὰ μένα. Ὁ π. Ἰωάννης τὸν χτύπησε μὲ τὸ δεξὶ χέρι στὸ ἀριστερὸ μάγουλο καὶ τὸν διέταξε: Μίλα καθαρά, μίλα καθαρά. Τὸ θαῦμα ἔγινε. Ἡ τόσο ἐνοχλητικὴ πάθηση ἔπαυσε νὰ τὸν ταλαιπωρεῖ...»
* Οἱ περιπτώσεις θεραπείας τυφλῶν ξεχωρίζουν ἀπὸ τὶς ἄλλες, ἐπειδὴ χρησιμοποιοῦσε σχεδὸν πάντα ἁγιασμό. Ὁ ἀρχιεπίσκοπος Μπογουτσάρσκυ Σεραφεὶμ διηγεῖται ὅτι «ἕνας τυφλὸς ὁδηγήθηκε στὸ σταθμὸ Γολοὺτ τὴν ὥρα ποὺ στάθμευε τὸ τραῖνο μὲ τὸ ὁποῖο ταξίδευε ὁ π. Ἰωάννης. Τότε ἐκεῖνος ἔδωσε ἐντολὴ νὰ βγάλει ὁ ἄρρωστος τὸ μαντήλι ἀπὸ τὰ μάτια του. Ἔψαλε τὴν ἀκολουθία τοῦ ἁγιασμοῦ, ἔβρεξε τὸ μαντήλι στὸ ἁγιασμένο νερὸ καὶ ἔνιψε τρεῖς φορὲς τὰ μάτια τοῦ τυφλοῦ. Ξαφνικὰ ὁ τυφλὸς φώναξε: Βλέπω! Βλέπω! ... Ἔπεσε αὐτὸς καὶ οἱ συγγενεῖς στὰ πόδια τοῦ π. Ἰωάννη... Ἀναγκάστηκαν νὰ τὸν ἀπομακρύνουν μὲ τὴν βοήθεια τῆς χωροφυλακῆς».
* Ὁ ἐπίσκοπος Πετσὲρκ Ἰωάννης ἀφηγήθηκε στὸ Βελιγράδι γιὰ τὸν καθηγητὴ Ἀ. Ι. Ἀλεξάντρωφ πῶς «ἄργησε νὰ ἔλθει στὴν παράκληση σὲ ἕνα σπίτι τῆς πόλης Καζάν. Θέλοντας νὰ μείνει ἀπαρατήρητος στάθηκε στὸ διπλανὸ δωμάτιο. Ὅλοι ἀσπάζονταν τὸ Σταυρὸ τοῦ π. Ἰωάννη καὶ αὐτὸς στράφηκε στὸ πίσω μέρος τῆς πόρτας, ποὺ κρυβόταν ὁ Ἀλεξάντρωφ, καὶ φώναξε: Γιατί ὁ καθηγητὴς δὲν ἔρχεται;
Ὅταν αὐτὸς παρουσιάστηκε τὸν ρώτησε: Φοβάστε τὸ Σταυρό; Γιατί αὐτό; Ἀφοῦ μάλιστα πολὺ γρήγορα θὰ τὸν δίνετε καὶ σὲ ἄλλους νὰ τὸν ἀσπαστοῦν... Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ τὸν ἄφησε ἡ γυναίκα του, πῆρε διαζύγιο καὶ κάρηκε μοναχός. Ἀργότερα ἔγινε πρύτανης τῆς Θεολογικῆς Ἀκαδημίας καὶ Ἀρχιερέας...»
ΙΑ. Ἡ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ
Καὶ ἐνῷ κατὰ τὸ 1907 ἤδη ἦταν ἐπίλεκτο μέλος πολλῶν κοινωφελῶν ὀργανώσεων, διορίστηκε καὶ μέλος τῆς Ἱ. Συνόδου. Ὅμως ποτὲ δὲν ἔκανε χρήση τοῦ δικαιώματος νὰ συμμετάσχει. Τὰ παράσημα ποὺ τοῦ ἔδωσαν, ὅπως καὶ τὰ βαρύτιμα ράσα ἢ οἱ δωρεὲς τῶν πλουσίων, ἔδιναν ἀφορμὲς γιὰ ἐπικρίσεις. Ἦταν ἕνα συμπλήρωμα τῶν δοκιμασιῶν του.
Διότι δὲν ξεχώρισε τὴν καλὴ ἀγγελία καὶ ὡς ἀνάγκη καὶ τῶν πλουσίων καὶ τῶν ἐπιφανῶν. Σὲ μιὰ ταραγμένη ἐποχὴ δὲν ἤθελαν νὰ τὸν ξεχωρίσουν, αὐτὸν ποὺ ἔδωσε τὰ πάντα καὶ χάρισε ὅλη τη ζωή του γιὰ τοὺς βασανισμένους, ἀπ᾿ αὐτοὺς ποὺ ἐκμεταλλεύονταν τὰ ἀξιώματα γιὰ ἴδιο ὄφελος...
Βαριὰ ἄρρωστος τὸν Δεκέμβρη τοῦ 1908, χωρὶς νὰ καταλύει τὴν νηστεία τῶν Χριστουγέννων, τέλεσε γιὰ τελευταία φορὰ τὴ θεία Λειτουργία στὶς 10-12-1908. Εἶχε μία ἐντελῶς ἀδύνατη φωνὴ μὲ βασανιστικοὺς πόνους καὶ στὸ τέλος ἐν μέσῳ λυγμῶν τῶν πιστῶν δίδαξε πάνω σὲ κάθισμα γιὰ τελευταῖα φορά.
Στὶς 18 τοῦ μηνὸς εἶπε «δόξα τῷ Θεῷ, ὅτι ἔχουμε δυὸ μέρες ἀκόμα γιὰ νὰ τὰ κάνουμε ὅλα». Στὶς 19 ἔχασε τὶς αἰσθήσεις του, τὸ βράδυ συνῆλθε ἀλλὰ μὲ πυρετό. Λειτούργησαν μεσάνυκτα γιὰ νὰ προλάβουν νὰ τὸν κοινωνήσουν μὲ πολὺ κόπο. Στὶς 6.00 τοῦ διάβασαν τὴν εὐχὴ «εἰς ψυχορραγοῦντα».
Ἀπεβίωσε, στὴν Κρονστάνδη, στὶς 07:40 τῆς 20 Δεκεμβρίου 1908, σὲ ἡλικία 80 ἐτῶν. Ἡ κηδεία του ἦταν ἐπιβλητική. Τὴν ἀκολούθησαν πάνω ἀπὸ 20.000 πιστοί. Συμμετεῖχε ὁ πρωθιεράρχης τῆς ρωσικῆς ἐκκλησίας μὲ πολλοὺς ἐπισκόπους, 60 ἱερεῖς καὶ 20 διακόνους.
Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος διέταξε ὁ βίος του νὰ διδάσκεται στὰ ἱερατικὰ σεμινάρια. Ὁ τάφος του βρίσκεται στὸν ὑπόγειο ναὸ τῆς γυναικείας μονῆς Ἰωάννοφσκυ τῆς Πετρούπολης, ὡς μεγάλο προσκύνημα. Ἡ ζωή του χαρακτηρίζεται προφητικὴ γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας τοῦ 20οῦ καὶ 21ου αἰῶνα.
Στὶς 8 Ἰουνίου 1990, ἡ Ἱ. Σ. τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας, στὴν πράξη ἀναγνώρισης τῆς ἁγιότητάς του ἀναφέρει ὅτι ἔγινε «... γιὰ τὴν ἐνάρετη ζωή του μὲ τὴν ὁποία ἦταν τύπος τῶν πιστῶν καὶ γιὰ τὴν πλήρη ζήλου καὶ θυσιῶν ὑπηρεσία του στὸν Θεὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία. Γιὰ τὴν ἀγάπη του στὸν πλησίον μὲ τὴν ὁποία σὰν τὸν καλὸ Σαμαρείτη δίδασκε στὸ ποίμνιό του τὴν εὐσπλαχνία πρὸς τοὺς πτωχοὺς καὶ τοὺς δυστυχισμένους. Γιὰ τὰ θαύματα ποὺ ἔκανε, τόσο στὴ ζωή, ὅσο καὶ μετὰ θάνατον, μέχρι σήμερα...»
ΙΒ. Τὸ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ἔΡΓΟ
Παρότι ὁ στάρετς Ἰωάννης ἦταν πνευματικὸ τέκνο τοῦ ὀρθοδόξου ἡσυχασμοῦ, στὰ συγγράμματα καὶ τοὺς λόγους του ἡ δραστηριότητά του ἐξωτερικὰ εἶχε λατρευτικὸ (Θ. Λειτουργία – ἀκολουθίες – μυστηριακὴ ζωή) καὶ κοινωνικὸ χαρακτήρα (κοινωνικὴ ἀλληλεγγύη καὶ ἰάσεις). Ἔτσι τὰ ἔργα του ποὺ τυπώθηκαν ἦταν:
α) Συζητήσεις καὶ κηρύγματα
β) Ἀντιρρητικὴ συγγραφή, ἀναμνήσεις καὶ ἐπιστολές. Τὰ γράμματα καὶ τὰ τηλεγραφήματα ποὺ δέχονταν, ἔφθαναν - καὶ ἑπομένως ἀπαντοῦσε σχεδὸν σὲ ὅλα – καθημερινὰ γύρω στὰ 6.000 ἀπὸ τὰ πιὸ ἀπίθανα σημεῖα τῆς Ρωσίας.
γ) Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ ἡμερολόγιό του μὲ τὸ τὸν τίτλο «ἡ ἐν Χριστῷ ζωή μου».
Τὸ βιβλίο αὐτὸ γνώρισε πολλὲς «ἐπαυξημένες» ἐκδόσεις, ἐκδόσεις σὲ πολλὲς γλῶσσες καὶ ἐκδόσεις σὲ ἄλλες ὁμολογίες. Ἡ ἀγγλικὴ μετάφραση τοῦ Γουλιάεφ, 1987, προκάλεσε μάλιστα μεγάλη αἴσθηση στοὺς διανοούμενους. Κρίσεις γράφηκαν στὸν ἀγγλικό, ἀμερικανικὸ καὶ αὐστραλέζικο τύπο.
Ὁ δομινικανὸς Στὰρκ ἐξέδωσε μικρὸ τόμο ἀπὸ ἀποσπάσματα στὴ γαλλικὴ γλώσσα. Ἀργότερα μεταφράστηκαν ἔργα του καὶ μελέτες στὶς διάφορες σλαβικὲς γλῶσσες. Ξεχωρίζει τὸ ἔργο τοῦ Βούλγαρου ἱερομονάχου Μεθοδίου.
Ἡ ἑλληνικὴ μετάφραση τοῦ βιβλίου «Ἡ ἐν Χριστῷ ζωή μου» ἔγινε ἀπὸ τὸν μακαριστὸ Ἀρχιεπίσκοπο Ἀμερικῆς Μιχαήλ. Τὸ 1974 ὁ Β. Μουστάκης κυκλοφόρησε τόμο μὲ ἀποσπάσματα μὲ τὸν ἴδιο τίτλο (ἐκδ. «Ἀστήρ»).
ΙΓ. ἈΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΛΟΓΩΝ ΤΟΥ
1. Γιὰ τὴν καρδιά: «Ἡ καρδιὰ εἶναι ὁ πρῶτος παράγοντας στὴ ζωή μας. Ἡ καρδιακὴ γνώση προηγεῖται τῆς νοησιαρχικῆς. Ἡ καρδιὰ βλέπει ἄμεσα, ἀστραπιαία, ἑνιαία. Αὐτὴ ἡ γνώση τῆς καρδιᾶς μεταδίδεται στὸ νοῦ, καὶ μέσα στὸ νοῦ χωρίζεται σὲ μέρη, ἀναλύεται σὲ συστατικά. Ἡ ἀλήθεια ἀνήκει στὴ καρδιὰ καὶ ὄχι στὸ νοῦ. Στὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο καὶ ὄχι στὸν ἐξωτερικό...
Στὴ κατάσταση τῆς ἀπιστίας γιὰ κάτι ἀληθινὸ καὶ ἅγιο, ἡ καρδιὰ συνήθως γεμίζει ἀπὸ στενοχώρια καὶ φόβο. Ἀντίθετα στὴν εἰλικρινὴ πίστη νοιώθει χαρά, ἠρεμία, ἄνεση καὶ ἐλευθερία. Ἡ ἀλήθεια φανερώνεται καὶ θριαμβεύει στὶς καταστάσεις τῆς καρδιᾶς...
Ἐμεῖς ἔχουμε ἕνα βαρόμετρο ἀκριβείας, τὸ ὁποῖο δείχνει τὴν ἄνοδο ἢ τὴν πτώση τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς. Καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ καρδιά. Μποροῦμε νὰ τὴν ὀνομάσουμε καὶ πυξίδα».
2. Γιὰ τὴ θεία λατρεία: «Κατὰ τὴ θεία λατρεία, κατὰ τὴν τέλεση ὅλων τῶν Μυστηρίων καὶ τῶν Ἀκολουθιῶν, ἔχε ἐμπιστοσύνη στὴ δύναμη τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τὸ μικρὸ παιδὶ ἔχει ἐμπιστοσύνη στοὺς γονεῖς του. Θυμήσου, ὅτι οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, σὰν θεόπνευστοι φωστῆρες, κινούμενοι ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, σὲ ὁδηγοῦν στὶς τρίβους τῆς σωτηρίας.
Νὰ μετέχεις λοιπὸν στὴ θεία λατρεία μὲ ἁπλὴ καρδιά, μὲ ἐμπιστοσύνη μικροῦ παιδιοῦ. Νὰ ἐναποθέτεις ὅλη σου τὴ φροντίδα στὸν Κύριο καὶ νὰ εἶσαι ἐντελῶς ἐλεύθερος ἀπὸ τὴ λύπη καὶ τὴν ἀγωνία. «Μὴ μεριμνήσητε πῶς ἢ τί λαλήσετε. Δοθήσεται γὰρ ὑμῖν ἐν ἐκείνῃ τὴ ὥρα τί λαλήσετε» (Ματθ. Ι´ 19). Πῶς συμβαίνει τώρα αὐτό; «Οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστὲ οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν» (στίχ. 20).»
3. Γιὰ τὴν παιδαγωγική: «Προσπαθῆστε νὰ προοδεύετε στὴν ἐσωτερικὴ καρδιακὴ ἐπιστήμη, στὴν ἐπιστήμη δηλαδὴ τῆς ἀγάπης, τῆς πίστης, τῆς προσευχῆς, τῆς πραότητας, τῆς ταπεινοφροσύνης, τῆς εὐγένειας, τῆς ὑπακοῆς, τῆς σωφροσύνης, τῆς συγκαταβατικότητας, τῆς συμπάθειας, τῆς αὐτοθυσίας, τῆς κάθαρσης ἀπὸ πονηροὺς καὶ κακοὺς λογισμούς...
«Ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. στ´ 33).»
Περισσότερο ἀπ᾿ ὅλα νὰ μαθαίνετε τὴν γλώσσα τῆς ἀγάπης, τὴν πιὸ ζωντανὴ καὶ ἐκφραστικὴ γλώσσα. Χωρὶς αὐτή, ἡ γνώση τῶν ξένων γλωσσῶν δὲν φέρνει καμμιὰ οὐσιαστικὴ ὠφέλεια.»
4. Γιὰ τὴν προσευχή:
Ι. «Ἡ σωτηρία καὶ ἡ προσευχὴ δὲν βρίσκονται στὰ πολλὰ λόγια, ἀλλὰ στὴν κατανόηση καὶ στὴν θέρμη τῆς καρδιᾶς. Τὸ σπουδαιότερο πράγμα, ποὺ πρέπει νὰ θυμᾶσαι κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἡμέρας εἶναι ὅτι πρέπει νὰ ἔχεις συνεχῆ μνήμη Θεοῦ, νὰ κάνεις δηλαδὴ μυστικὴ νοερὰ προσευχή.
Κι ἐγὼ ὁ ἴδιος δὲν ἔχω καιρὸ νὰ παρευρίσκομαι σὲ μακρὲς μοναστηριακὲς ἀκολουθίες, ἀλλὰ ὅπου κι ἂν πάω, εἴτε μὲ τὰ πόδια εἴτε μὲ τὸ πλοῖο, εἴτε μὲ τὴν ἅμαξα καθιστὸς ἢ ξαπλωμένος, δὲν μ᾿ ἐγκαταλείπει ποτὲ ἡ σκέψη τοῦ Θεοῦ. «Προωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διὰ παντός... ἵνα μὴ σαλευθῶ.» (Ψαλμ. 15:8). Ἡ σκέψη ὅτι Ἐκεῖνος εἶναι κοντά μου δὲν μ᾿ ἐγκαταλείπει ποτέ. Πρέπει καὶ σὺ νὰ προσπαθήσεις νὰ κάνης τὸ ἴδιο.»
ΙΙ. «... Ὅταν, προσευχόμενοι μὲ ζέση ἱστάμενοι, καθήμενοι, ἐξηπλωμένοι ἢ περιπατοῦντες, αἴφνης μᾶς ἐπισκέπτεται τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καὶ ἀκούοντες τὴν Φωνήν Του αἰσθανόμεθα ὅτι εἰσέρχεται εἰς τὴν ψυχήν μας ὄχι διὰ τοῦ στόματος, οὔτε διὰ τῆς ρινός μας, οὔτε διὰ τῶν ὤτων - μολονότι ὁ Σωτὴρ μετέδωκε τὸ Πνεῦμα διὰ τοῦ λόγου καὶ τῆς πνοῆς καὶ μολονότι «ἡ πίστις ἔρχεται δι᾿ ἀκοῆς» ( Ρωμ. 10, 17 ) – ἀλλ᾿ ἀπ᾿ εὐθείας διὰ τοῦ σώματος εἰς τὴν καρδίαν, ὅπως ἀκριβῶς ὁ Κύριος ἐπέρασε διὰ τῶν τοίχων τῆς οἰκίας ὅταν ἐπεσκέφθη τοὺς Ἀποστόλους μετὰ τὴν Ἀνάστασιν, καὶ ἐνεργεῖ ταχέως ὅπως ὁ ἠλεκτρισμὸς καὶ μάλιστα ταχύτερον ἀπὸ κάθε ἠλεκτρικὸν ρεῦμα.
Τότε αἰσθανόμεθα τὴν ὕπαρξίν μας ἐλαφράν, διότι αἰφνιδίως ἐλευθερωνόμεθα ἀπὸ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας, τὸ αἴσθημα τῆς συντριβῆς διὰ τῆς ἁμαρτίας, τὸ πνεῦμα τῆς εὐλαβείας, τῆς εἰρήνης καὶ τῆς χαρᾶς μᾶς ἐπισκέπτεται ...»
ΙΙΙ. «...Μάθε νὰ προσεύχεσαι. Βίαζε τὸν ἐαυτόν σου εἰς τὴν προσευχήν. Κατ᾿ ἀρχὰς θὰ εὕρῃς δυσκολίαν, ὕστερον ὅμως ὅσον περισσότερον βιάζῃς τὸν ἐαυτόν σου, τόσον εὐκολώτερον θὰ προσεύχεσαι. Εἰς τὴν ἀρχὴν ὅμως εἶναι πάντοτε ἀναγκαῖον νὰ βιάζῃ κανεὶς τὸν ἑαυτό του...»
5. Γιὰ τὴν συμμετοχή μας στὶς ἀκολουθίες: «Νὰ ἔρχεσαι ὅσο μπορεῖς συχνότερα στὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ, νὰ συμμετέχεις στὶς ἀκολουθίες γιὰ νὰ δοξάζεις τὸν Κύριο ἢ νὰ ζητᾶς τὸ ἔλεός Του γιὰ τὴν πνευματική σου ἀδυναμία, γιὰ τὴν ψυχική σου φτώχεια καὶ ἁμαρτωλότητα. Κανεὶς τόσο δυνατὰ καὶ τόσο εἰλικρινὰ δὲν θὰ πονέσει μαζί σου γιὰ τὴν ἀδυναμία σου ὅσο ἡ Ἐκκλησία. Ὅλα ὅσα δοκιμάζεις ἐσὺ τὰ δοκίμασαν ἀκόμη καὶ τὰ ἐκλεκτότερα τέκνα Της, ἔπασχαν πνευματικὰ ὅπως κι ἐσύ, ἁμάρταναν καὶ ἔπεφταν ὅπως ἀκριβῶς κι ἐσύ...
Πουθενὰ τόσο βαθειὰ καὶ ὁλοκληρωτικὰ δὲν ἐρχόμαστε σὲ συναίσθηση καὶ αὐτογνωσία ὅσο μέσα στὸν ναό, γιατὶ ἐδῶ εἶναι ἰδιαίτερα αἰσθητὴ ἡ παρουσία τοῦ σῴζοντος Θεοῦ καὶ ἐνεργεῖ μὲ ἀνερμήνευτο τρόπο ἡ χάρη Του. «Ὁ Θεὸς γὰρ ἐστιν ὁ ἐνεργῶν ἐν ὑμῖν καὶ τὸ θέλειν καὶ τὸ ἐνεργεὶν ὑπὲρ τῆς εὐδοκίας» (Φιλιπ. 2, 13).
Μὲ τὴ βοήθεια τῶν εὐχῶν, τῶν ὕμνων καὶ τῶν ἀναγνωσμάτων, ὁ ἄνθρωπος γνωρίζει τὸν ἑαυτό του σ᾿ ὅλη του τὴ γυμνότητα, διαπιστώνει τὴν ἀδυναμία του, τὴ πνευματική του φτώχεια, τὴν ἀθλιότητα καὶ ἄκρα ἁμαρτωλότητά του. Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, συναντᾶται μὲ τὴν ἄπειρη εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ, τὴν ἄκρα ἀγαθότητά Του, τὴν πανσοφία καὶ τὴ παντοδυναμία Του.»
6. Γιὰ τὴν ἐντολὴ τῶν «καλῶν ἔργων»: «Ἐγὼ τὴν ἐννοῶ ὡς ἑξῆς: «Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.» (Ματθ. 5:16). Ἀφῆστε λοιπόν, τὸν κόσμο νὰ ἰδῇ τὰ καλὰ σὰς ἔργα, γιὰ νὰ δοξάσει γι᾿ αὐτὰ τὸν Κύριο. Θὰ πάρουν ἔτσι οἱ ἄνθρωποι ἕνα ζωντανὸ παράδειγμα καὶ θὰ πεισθοῦν γι᾿ αὐτὰ τὰ ἔργα.
Ἀπ᾿ αὐτὴν ὅμως πρέπει νὰ τὰ κρύβετε (κι ἔδειξε μὲ τὸ δάχτυλό του τὴν καρδιά). Ἀπ᾿ αὐτήν, ὅλα πρέπει νὰ μένουν κρυφὰ «Μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου» (Ματθ. 6:3). Μὲ τὸ «ἀριστερὰ» ἐννοεῖ στὴν πραγματικότητα τὴν γνώμη, ποὺ ἔχομε γιὰ τὸν ἑαυτό μας καὶ τὴν ματαιοδοξία.»
7. Γιὰ τὸ φόβο τοῦ μέλλοντος: «Γιατί νὰ κοιτάζουμε τὸ μέλλον; «Ἀρκετόν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς» (Ματθ. 6:34). Ἂς παραδοθοῦμε σὰν παιδιὰ στὸν Οὐράνιο Πατέρα μας. «Ὁ Θεὸς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπὲρ ὃ δύνασθε» (Α´ Κορ. 10:13). Μὲ τὶς ὑποψίες βασανίζεις μόνο τὸν ἑαυτό σου καὶ δὲν ἐξυπηρετεῖς τὸν σκοπό, ποὺ ἔταξες. Βλάπτεις ἀκόμη καὶ τὸν ἑαυτό σου μὲ τὸ νὰ φαντάζεσαι ἐκ τῶν προτέρων ὅτι ὑπάρχει κακὸ ἐκεῖ, ὅπου πιθανὸν δὲν ὑπάρχει τίποτε. Ἐφόσον ἐμεῖς δὲν κάνομε κακὸ σὲ κανένα, ἂς μᾶς κάνουν οἱ ἄλλοι, ἂν τὸ ἐπιτρέπει αὐτὸ ὁ Θεός.»
8. Γιὰ τὸν πειρασμὸ τῆς ἀπελπισίας στὴν ἡγουμένη Ταϊσία: «Ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει σ᾿ αὐτὸν τὸν πειρασμὸ νὰ προσβάλλει τὶς δυνατότερες φύσεις, αὐτοὺς δηλαδή, ποὺ εἶναι πιὸ πεπειραμένοι στὸν πνευματικὸ πόλεμο. Ὁ ἐχθρός σου τὸν παρουσιάζει, ἐπειδὴ βλέπει ὅτι οἱ ἀγῶνες σου φθάνουν σ᾿ ἕνα τέλος, ὅτι ἑτοιμάζεται γιὰ σένα στὸν οὐρανὸ μία ἀνταμοιβὴ καὶ θέλει νὰ σὲ χτυπήσει καὶ νὰ σὲ ρίξει κάτω μ᾿ ἕνα δυνατὸ τίναγμα καὶ νὰ σοῦ στερήσει ἔτσι τὸν στέφανο.
Ἔχει καταστρέψει πολλοὺς με τὴν ἀπόγνωση. Νὰ εἶσαι δυνατὴ καὶ ἀνδρεία, νὰ πολεμᾶς τὶς μηχανορραφίες τοῦ ἐχθροῦ. Μὴν παραδίδεσαι. Νὰ σηκώνεις αὐτὸν τὸν σταυρὸ μὲ ταπείνωση καὶ ἀντοχή. Νὰ θεωρεῖς ὅτι αὐτὸς ὁ πειρασμὸς σοῦ παρουσιάζεται, γιὰ νὰ μεγαλώσει τὴν ταπεινοφροσύνη σου καὶ ὁ Κύριος θὰ σὲ βοηθήσει. Αὐτὸς ποὺ ἔχει θεμελιωμένη τὴν ψυχή του πάνω σὲ βράχο, δὲν θὰ κλονισθεῖ ἀπὸ τοὺς ἀνέμους τῶν πειρασμῶν τοῦ ἐχθροῦ, καμιὰ καταιγίδα δὲν εἶναι ἀρκετὰ δυνατὴ νὰ συγκλονίσει τὰ θεμέλια. Ἐκεῖνος ὅμως, ποὺ τὸ σπίτι τῆς ψυχῆς του εἶναι χτισμένο στὴν ἄμμο, ἡ ψυχή, ποὺ δὲν ἔχει σὰν θεμέλιό της τὴν Πέτρα Χριστό, εὔκολα καταστρέφεται ἀκόμη καὶ μὲ μία μικρὴ μπόρα.
Τὴν πνευματικὴ κλίμακα νὰ τὴν ἀνεβαίνεις, ὄχι νὰ τὴν κατεβαίνεις. Νὰ ἀνυψώνεσαι στὸ πνεῦμα καὶ στὸν νοῦ. Κλήθηκες, γιὰ νὰ ὁδηγήσεις τὸ μικρό σου ποίμνιο τῶν παρθένων, ποὺ τὶς ἔχει διαλέξει ὁ Θεός, γιὰ ν᾿ ἀκολουθήσουν τὴν μοναχικὴ ζωή. Αὐτὸ τὸ ἔργο νὰ μὴν τὸ θεωρεῖς κατώτερο ἢ μικρότερο ἀπὸ τὶς ἀρετὲς ἐκεῖνες καὶ τὰ ἀσκητικὰ ἐπιτεύγματα, ποὺ θὰ μποροῦσες νὰ ἐπιτύχεις μὲ τὴν ἡσυχία προσπαθώντας νὰ σώσεις μόνο τὴν ψυχή σου.
Τώρα δὲν ἔχεις εἰρήνη, ἐπειδὴ ὑπηρετεῖς τὸν πλησίον σου. Οἱ ἀγῶνες σου τώρα εἶναι οἱ φροντίδες καὶ οἱ θλίψεις. Εἶναι φροντίδες καὶ θλίψεις μαρτύρων, γιατὶ ἐσὺ σταυρώνεσαι γιὰ ὅλους, γιὰ χάρη τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ πλησίον σου. Τί θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ὑψηλότερο;»
9. Τί θὰ πεῖ νὰ εἶσαι ἄνθρωπος τῆς Ἐκκλησίας; «Νὰ τί θὰ πεῖ, μὲ ἁπλὰ λόγια: Βλέπεις ἕνα φτωχὸ ποῦ ζητᾶ ἐλεημοσύνη; Ἀναγνώρισε σ᾿ αὐτὸν τὸν ἀδελφό σου, καὶ ἐλέησέ τον μὲ τὴν πεποίθηση ὅτι στὸ πρόσωπό του βλέπεις τὸν ἴδιο τὸν Χριστό.
Σὲ ἐπισκέπτεται ἕνας ἄνθρωπος, γνωστὸς ἢ καὶ ἄγνωστος; Δέξου τον πάλι ὅπως θὰ δεχόσουν τὸν Κύριο, ἂν σοῦ χτυποῦσε τὴν πόρτα. Ἀγκάλιασέ τον μὲ τὴν ἀγάπη σου, φιλοξένησέ τον μὲ χαρὰ καὶ συζήτησε μαζί του πνευματικὰ θέματα.»
10. Γιὰ τὴν σχέση μὲ τοὺς ἀγνώστους: «Τὸν κάθε ἄνθρωπο ποὺ σὲ πλησιάζει, νὰ τὸν δέχεσαι μὲ καλοσύνη καὶ μὲ χαρούμενη διάθεση, ἀκόμη κι ἂν εἶναι ἕνας ἐπαίτης ἢ μία πτωχὴ γυναίκα. Ἐσωτερικὰ νὰ ταπεινώνεσαι μπροστὰ σὲ ὅλους, θεωρώντας τὸν ἑαυτό σου κατώτερο ἀπὸ ὅλους, διότι ἐσὺ τοποθετήθηκες ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ νὰ εἶσαι ὑπηρέτης ὅλων. Οἱ ἀδελφοί σου εἶναι μέλη Του, ἀκόμη κι ἄν, ὅπως ἐσύ, φέρουν ἐπάνω τους τὰ τραύματα τῶν παραπτωμάτων».
11. Οἱ δυὸ ὄψεις τῆς ἐγκόσμιας ζωῆς: «Ὑπάρχει μία ἀληθινή, πραγματικὴ ζωὴ καὶ μία φαινομενική, ψεύτικη ζωή. Τὸ νὰ ζεῖς γιὰ νὰ τρῶς, νὰ πίνεις, νὰ ντύνεσαι, γιὰ νὰ ἀπολαμβάνεις καὶ νὰ γίνεσαι πλούσιος, τὸ νὰ ζεῖς γενικὰ γιὰ ἐγκόσμιες χαρὲς καὶ φροντίδες, αὐτὸ εἶναι μιὰ φαντασία.
Τὸ νὰ ζεῖς ὅμως γιὰ νὰ εὐχαριστεῖς τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἄλλους, γιὰ νὰ προσεύχεσαι καὶ νὰ ἐργάζεσαι μὲ κάθε τρόπο γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ψυχῶν τους, αὐτὴ εἶναι πραγματικὴ ζωή. Ὁ πρῶτος τρόπος ζωῆς εἶναι ἀκατάπαυτος πνευματικὸς θάνατος. Ὁ δεύτερος εἶναι ἀκατάπαυτη ζωὴ τοῦ πνεύματος.»
12. Γιὰ τὶς ἁμαρτίες - πάθη τῶν παιδιῶν: «Μὴν παραμελεῖτε νὰ ξεριζώνετε ἀπὸ τὶς καρδιὲς τῶν παιδιῶν τὰ ζιζάνια τῆς ἁμαρτίας, τοὺς ἀκαθάρτους, κακοὺς καὶ βλάσφημους λογισμούς, τὶς ἁμαρτωλὲς συνήθειες, κλίσεις καὶ πάθη. Ὁ ἐχθρὸς καὶ ἡ ἁμαρτωλὴ σάρκα δὲ λείπουν οὔτε ἀπὸ τὰ παιδιά. Τὰ σπέρματα ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν ὑπάρχουν καὶ σὲ αὐτά.
Δεῖξτε τους ὅλους τοὺς κινδύνους τῆς ἁμαρτίας στὸ δρόμο τῆς ζωῆς. Μὴν κρύβετε τὶς ἁμαρτίες ἀπ᾿ αὐτά, μήπως ἀπὸ ἄγνοια ἢ ἔλλειψη εὐφυΐας ἀποκτήσουν κακὲς συνήθειες καὶ ἐμπαθεῖς ροπές, οἱ ὁποῖες γίνονται ὅλο καὶ πιὸ ἰσχυρὲς καὶ δίνουν τοὺς καρπούς τους ὅταν τὰ παιδιὰ φθάσουν σὲ ὥριμη ἡλικία.»
13. Ὑλικὸς κόσμος: «Στὸν ὑλικὸ κόσμο ὑπάρχουν πολλὰ ποὺ ἀντιστοιχοῦν στὸ πνευματικὸ κόσμο. Διότι ὁ ὑλικὸς κόσμος εἶναι δημιούργημα τοῦ Πνεύματος καὶ ὁ Δημιουργὸς δὲν μποροῦσε παρὰ νὰ σφραγίσει μὲ τὴν εἰκόνα Του τὸ δημιούργημα...
Ὁ κόσμος σὰν δημιούργημα τοῦ ζῶντος καὶ πανσόφου Θεοῦ εἶναι γεμάτος ζωή. Παντοῦ καὶ σὲ κάθε τι ὑπάρχει ζωὴ καὶ σοφία. Σὲ ὅλα τὰ ὁρατὰ διακρίνουμε τὴν ἔκφραση τῆς σκέψεως. Ὄχι μόνο στὸ σύνολο, ἀλλὰ καὶ σὲ κάθε μέρος. Ὁ ὑλικὸς κόσμος εἶναι ἕνα συναρπαστικὸ βιβλίο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο μποροῦμε νὰ διδαχθοῦμε τὴ γνώση τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, ὄχι ὅμως τόσο καθαρὰ ὅπως ἀπ᾿ αὐτή.»
ΙΔ. ἈΠὸ ΤὶΣ ΔΙΔΑΧὲΣ ΤΟῦ ἉΓΙΟΥ ἸΩΑΝΝΟΥ
* «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος» λέγει ὁ Κύριος «ὑμεῖς τὰ κλήματα» (Ἰωάν. 15, 5), δηλαδὴ ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία. Καὶ ὅπως ὁ Κύριος εἶναι Ἅγιος, ἔτσι καὶ ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἁγία• ὅπως ὁ Κύριος εἶναι «ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή», ἔτσι καὶ ἡ Ἐκκλησία, διότι ἡ Ἐκκλησία εἶναι μία καὶ ἡ αὐτὴ μὲ τὸν Κύριον «ἐκ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ὀστέων αὐτοῦ» (Ἐφ. 5, 30) ἢ τὰ κλήματα Αὐτοῦ, ῥιζωμένη εἰς Αὐτόν - ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ ζῶσα ἄμπελος καὶ τρεφομένη ἀπ᾿ Αὐτὸν καὶ αὐξάνουσα μὲ Αὐτόν. Ποτὲ μὴ φαντάζεσαι τὴν Ἐκκλησίαν χωριστὴν ἀπὸ τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ἀπὸ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα.
...Κάθε ἱερεὺς εἶναι ἀπόστολος στὸ χωριὸ ἢ τὴν ἐνορία του καὶ ὀφείλει νὰ περιέρχεται τὰς οἰκίας τῶν πιστῶν κηρύττων τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, διδάσκων τοὺς ἀμαθεῖς, ἐξυπνῶν τοὺς ἀμελεῖς, τοὺς ζῶντας εἰς τὰ πάθη των καὶ τὰς σαρκικὰς ἀπολαύσεις, εἰς ζωὴν χριστιανικήν• ἐνθαρρύνων καὶ τονώνων, μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς μελλούσης ἀμοιβῆς, τοὺς εὐσεβεῖς καὶ νηφαλίους• ἐνισχύων καὶ παρηγορῶν τοὺς δυσαρεστημένους. Αὐτὸ πρέπει νὰ εἶναι τὸ ἀντικείμενον τῶν λιτανειῶν μὲ τὸν σταυρὸν κατὰ τὰς μεγάλας ἑορτάς... Πρέπει νὰ κηρύσσωμεν μὲ τὸν σταυρὸν εἰς τὰς χεῖράς μας ὅτι «ὁ Χριστὸς ἦλθεν εἰς τὴν γῆν διὰ νὰ μᾶς ὑψώσῃ εἰς τοὺς οὐρανούς»• ὅτι δὲν εἶναι ὀρθὸν νὰ προσκολλώμεθα εἰς τὰ γήϊνα• καὶ ὅτι ὀφείλομεν νὰ ἐκτιμοῦμε τὸν χρόνον, διὰ νὰ κερδίσωμεν τὴν αἰωνιότητα, νὰ καθαρίσωμεν τὰς καρδίας μας ἀπὸ κάθε ἀκαθαρσίαν καὶ νὰ κάμωμεν ὅσον τὸ δυνατὸν περισσότερα ἔργα ἀγαθά:
«Ἐμὸν βρῶμά ἐστιν ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον» (Ἰωάν, 4, 34).
* Ἡ προσευχὴ τοῦ ἱερέως ἔχει μεγάλην δύναμιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἀρκεῖ μόνον ὁ ἱερεὺς νὰ ἐπικαλῆται τὸν Κύριον μὲ ὅλην τὴν καρδίαν του, μὲ πίστιν καὶ ἀγάπην. Θεέ, δὸς ὥστε νὰ ὑπάρξουν περισσότεροι ἱερεῖς οἱ ὁποῖοι θὰ προσεύχωνται εἰς Σὲ μὲ πνεῦμα ζέον• διότι ποῖος πρέπει νὰ προσεύχεται πρὸς τὸν Κύριον διὰ τὰ πρόβατά Του μὲ τόσην δύναμιν, παρὰ ὁ ἱερεύς, ὁ ὁποῖος ἔλαβε χάριν καὶ ἐξουσίαν παρ᾿ Αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ νὰ κάμνῃ αὐτό;
* Ὅπως τὸ φῶς καὶ ἡ θερμότης εἶναι ἀχώριστα ἀπὸ τὸν ἥλιον, ἔτσι καὶ ἡ ἁγιότης, ἡ διδαχή, ἡ ἀγάπη καὶ ἡ εὐσπλαγχνία πρὸς ὅλους πρέπει νὰ εἶναι ἀχώριστα ἀπὸ τὸ πρόσωπον τοῦ ἱερέως• διότι τίνος τὸ ὑπούργημα φέρει; τοῦ Χριστοῦ. Τίνος κοινωνεῖ τόσον συχνά; τοῦ Χριστοῦ - Αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Σώματος καὶ Αἵματος Αὐτοῦ. Διὰ αὐτὸ ὁ ἱερεὺς πρέπει νὰ εἶναι εἰς τὸν πνευματικὸν κόσμον, εἰς τὸ μέσον τοῦ ποιμνίου του, ὅ,τι εἶναι ὁ ἥλιος εἰς τὴν φύσιν! Φῶς δι᾿ ὅλους, ζωοποιὸς θερμότης, ἡ ψυχὴ ὅλων.
Ὁ ἱερεύς, ὡς ἰατρὸς ψυχῶν, ὀφείλει νὰ εἶναι ἐλεύθερος ἀπὸ πνευματικὲς ἀδυναμίες (δηλαδὴ ἀπὸ πάθη) διὰ νὰ εἶναι ἱκανὸς νὰ θεραπεύῃ καὶ τοὺς ἄλλους• ὡς ποιμήν, ὀφείλει νὰ τρέφεται εἰς τὰς χλοώδεις νομὰς τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῶν συγγραμμάτων τῶν Ἁγίων Πατέρων, διὰ νὰ γνωρίζῃ ποῦ νὰ βοσκήσῃ τὰ πνευματικά του πρόβατα• ὀφείλει νὰ εἶναι ἱκανὸς νὰ παλαίῃ ἐναντίον τῶν νοητῶν λύκων, διὰ νὰ γνωρίζῃ πῶς θὰ ἠμπορῇ νὰ τοὺς ἐκβάλῃ καὶ νὰ τοὺς ἀπομακρύνῃ ἀπὸ τὴν ποίμνην τοῦ Χριστοῦ• ὀφείλει νὰ εἶναι ἔμπειρος καὶ ἰσχυρὸς εἰς τὴν προσευχὴν καὶ τὴν ἐγκράτειαν• νὰ μὴ δεσμεύεται ἀπὸ κοσμικὲς ἐπιθυμίες καὶ θέλγητρα, ἰδιαίτερα ἀπὸ τὴν ἀπληστίαν, τὴν φιλαυτίαν, τὸν ἐγωϊσμόν, τὴν φιλοδοξίαν. Γενικὰ δὲ ὀφείλει νὰ εἶναι φῶς, διὰ νὰ φωτίζῃ ἄλλους• πνευματικὸν ἅλας, διὰ νὰ προφυλάσσῃ τοὺς ἄλλους ἀπὸ τὴν πνευματικὴν φθορὰν καὶ νὰ εἶναι καὶ ὁ ἴδιος ἀπηλλαγμένος ἀπὸ τὴν φθοροποιὸν ἐπίδρασιν τῶν παθῶν. Ἂν ὅμως τὸ ἀντίθετον συμβαίνῃ, κάθε πρόσωπον ἀσθενὲς πνευματικῶς θὰ μπορῇ νὰ πῇ: «ἰατρέ, θεράπευσον σεαυτὸν» (Λουκ. 4, 23) πρῶτον καὶ ἔπειτα θὰ σοὶ ἐπιτρέψω καὶ ἐμὲ νὰ θεραπεύσῃς. «Ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου» (Ματ. 7, 5).
Ὁ ἱερεὺς πρέπει νὰ εἶναι ἀδιάφορος πρὸς τὰ γήϊνα, διὰ νὰ μὴ παγιδεύεται ἀπὸ τὸν ἐχθρόν, ὅταν τελῇ τὶς ἱερὲς ἀκολουθίες καὶ τὰ ἁγιώτατα μυστήρια, ἀλλὰ νὰ φλέγεται πάντοτε ἀπὸ ἀγάπην ἁγνὴν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ τοὺς πλησίον...
* Τί σὲ ἐμποδίζει ἀπὸ τὴν ἐκπλήρωσιν τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ; Ἡ σὰρξ καὶ ὁ κόσμος! δηλαδή, ἡ εὐχάριστος τροφὴ καὶ τὸ ποτόν, τὰ ὁποῖα κάμνουν τὴν καρδίαν ὀκνηρὰν καὶ παχυλήν - καὶ ἡ ἐπιθυμία κομψοῦ ἐνδύματος καὶ καλλωπισμῶν ἢ διακρίσεων καὶ ἀμοιβῶν• ἂν τὸ ἔνδυμα καὶ ὁ ἄλλος στολισμὸς εἶναι καμωμένα ἀπὸ πολὺ ὡραῖα, χρωματιστὰ καὶ μεταξοΰφαντα ὑφάσματα, φροντίζομεν καὶ μεριμνῶμεν ὅπως μὴ τὰ λερώσωμεν καὶ τὰ σπιλώσωμεν ἢ τὰ σκονίσωμεν καὶ τὰ βρέξωμεν, ἐνῷ ἡ μέριμνα καὶ ἡ φροντὶς πῶς νὰ εὐαρεστήσωμεν εἰς τὸν Θεὸν μὲ τὰς σκέψεις, τοὺς λόγους καὶ τὰ ἔργα ἐξαφανίζονται; ἡ δὲ καρδία τότε ζῇ διὰ τὰ ἐνδύματα καὶ τοὺς καλλωπισμοὺς καὶ καθ᾿ ὁλοκληρίαν καταπιέζεται ἀπὸ αὐτὰ καὶ παύει νὰ μεριμνᾷ περὶ τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἑνώσεώς της μετ᾿ Αὐτοῦ... Ἀγωνίζου ἐναντίον κάθε κοσμικοῦ δελεάσματος... καὶ φρόντιζε μὲ ὅλην τὴν δύναμιν διὰ τὴν σωτηρίαν τῆς ψυχῆς σου καὶ τῶν ψυχῶν τῶν ἄλλων...
* Κατὰ τὴν ὑπούργησιν τοῦ μυστηρίου τῆς μετανοίας αἰσθάνεται κανεὶς τὴν οἰκτροτάτην ἁμαρτωλότητα τοῦ ἀνθρώπου ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, καὶ ὅλην τὴν ἀθλιότητα, τὴν ἀμάθειαν καὶ τὸ ἐφάμαρτον τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως.
Ἡ Ἐξομολόγησις εἶναι σταυρός, ἀληθῶς σταυρός! Τόσον ὁ πνευματικὸς βλέπει καὶ αἰσθάνεται τῶν ἀνθρώπων τὴν βαθεῖαν ἀμάθειαν, τὴν ἄγνοιάν των διὰ τὰς ἀληθείας τῆς θρησκείας καὶ τὰς ἁμαρτίας των, τὴν λιθίνην των ἀναισθησίαν, ὥστε ὀφείλει νὰ προσεύχεται δι᾿ αὐτοὺς μὲ θέρμην μεγίστην καὶ νὰ τοὺς διδάσκῃ ἡμέραν καὶ νύκτα, εὐκαίρως καὶ ἀκαίρως. Ὤ, ὁποία ἄγνοια! Μερικοὶ δὲν γνωρίζουν καὶ Αὐτὴν ἀκόμη τὴν Παναγίαν Τριάδα• δὲν γνωρίζουν ποῖος εἶναι ὁ Χριστός• δὲν γνωρίζουν διατί ζοῦν ἐπὶ τῆς γῆς. Καὶ ὁποῖον πλῆθος ἁμαρτιῶν! Καὶ ὅμως ζητοῦμεν πλουτισμόν, ἀνάπαυσιν• δὲν ἀγαπῶμεν τὴν ἐργασίαν, ἐξερεθιζόμεθα ὅταν ὑπάρχῃ ἐργασία περισσοτέρα τοῦ συνήθους! Ζητοῦμεν εὐρυχώρους κατοικίας, πλουσίαν ἐνδυμασίαν! Ἂς μὴ ἀγαπῶμεν τὴν ἀνάπαυσιν τῆς γῆς, ἂς μὴ γινώμεθα ῥάθυμοι, ἂς μὴ γινώμεθα ἀμελεῖς εἰς τὴν ἐκτέλεσιν τῶν πνευματικῶν μας καθηκόντων καὶ ἂς μὴ στεροῦμεν τοὺς ἑαυτούς μας τῶν ἐπουρανίων εὐλογιῶν καὶ τῆς ἐκεῖσε ἀναπαύσεως, διότι ἀφοῦ ἐδοκιμάσαμεν ὑπερβαλλόντως τὴν ἀνάπαυσιν τοῦ κόσμου ἐδῶ, ὁποίαν ἀνάπαυσιν ἠμποροῦμεν νὰ περιμένωμεν ἐκεῖ;
Τότε μόνον θὰ ἐκτελέσῃς ἀξίως τὸ μυστήριον τῆς μετανοίας ὅταν ἀγαπᾷς τὴν ψυχὴν καὶ ὄχι τὸ κέρδος, ὅταν εἶσαι ὑπομονητικὸς καὶ ὄχι εὐερέθιστος. Ὤ, πόσον μεγάλη ἀγάπη χρειάζεται διὰ τὰς ψυχὰς τῶν ἄλλων, διὰ νὰ ἐξομολογήσῃ κανεὶς αὐτοὺς ἀξίως, ὑπομονητικῶς, ὄχι ἐσπευσμένως καὶ χωρὶς ἀγανάκτησιν! Ὁ πνευματικὸς ἱερεὺς ὀφείλει νὰ ἐνθυμῆται ὅτι «χαρὰ γίνεται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι» (Λουκ. 15, 7 καὶ 10). Μὲ πόσον ζῆλον, λοιπόν, ὀφείλει νὰ προσπαθῇ νὰ ἀφυπνίσῃ τὸ συναίσθημα τῆς μετανοίας εἰς τοὺς ἐξομολογουμένους εἰς αὐτόν, οἱ ὁποῖοι ἐνίοτε δὲν γνωρίζουν διὰ ποῖον πρᾶγμα νὰ μετανοήσουν! Ὁ ἱερεύς, ἐπίσης, ὀφείλει νὰ ἐνθυμῆται πῶς ὁ Ἀπόστολος νύκτα καὶ ἡμέραν, μετὰ δακρύων ἐνουθέτει ἕκαστον ἐκ τῶν νεοφωτίστων χριστιανῶν...

[ΦΩΤΗΣ]

Ο Άγιος Κλατέος ο Ιερομάρτυρας επίσκοπος Βρεσκίας


Ημ. Εορτής:
4 Ιουνίου

Ημ. Γέννησης:


Ημ. Κοιμήσεως:
64 μ.Χ.

Ημ. Ανακομιδής Λειψάνων:


Πολιούχος:


Λοιπές πληροφορίες:


Εορταζόμενο όνομα:




Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυρας Κλάτεος, ὑπῆρξε πρῶτος ἢ δεύτερος Ἐπίσκοπος τῆς Βρεσκίας τῆς Λομβαρδίας, στὴν Ἰταλία, καὶ ὑπέστη μαρτυρικὸ θάνατο, τὸ 64 μ.Χ., ἐπὶ αὐτοκράτορος Νέρωνος (54 – 68 μ.Χ.).

[ΦΩΤΗΣ]

Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΥΚΣΑ ΟΔΗΣΣΟΥ (+1964) με το άφθαρτο λείψανο (με φωτογραφίες)



Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΥΚΣΑ
Γεννήθηκε ο κατά κόσμον Κοσμάς Βελίτσκο στο χωριό Αρμπουζίνκα Χερσώνος το 1875. Οι γονείς του ήταν αγρότες και ιδιαίτερα ευσεβείς. Άπό μικρός αγάπησε την Εκκλησία και τη μελέτη της Αγίας Γραφής.

Το 1895 επισκέφθηκε τους Αγίους Τόπους και το Άγιον Όρος. Μετά ένα έτος επισκέφθηκε πάλι το Άγιον Όρος και εισήλθε ως δόκιμος μοναχός στην ιερά μονή Αγίου Παντελεήμονος. Διήλθε άπό τα διακονήματα του προσφοράρη και του αρχοντάρη. Το 1901 εστάλη στο μετόχι της Νέας Θηβαΐδος, στην είσοδο του Αγίου Όρους, όπου έμεινε επί μία δεκαετία. Το 1902 έλαβε τη ρασοευχή και ονομάσθηκε Κωνσταντίνος. Το 1905 εκάρη μικρόσχημος μοναχός και έλαβε το όνομα Ξενοφών. Το 1913 αναχώρησε για τη Ρωσία.



ΤΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΟΥΚΣΑ
Στην αρχή εγκαταστάθηκε στα Σπήλαια της Λαύρας του Κιέβου. Κατά τα έτη 1914-1916 αναγκάσθηκε, λόγω του πολέμου, να κάνει τον τραυματιοφορέα. Μετά την επικράτηση του αθεϊστικού καθεστώτος το 1917, έγινε ο στοργικός προστάτης πολλών. Το 1931 εκάρη μεγαλόσχημος κι έλαβε το όνομα Κούξα, ενός ιερομάρτυρος, του όποιου το λείψανο υπήρχε άφθορο στα Σπήλαια του Κιέβου (+27 Αυγούστου 1215). Το 1934 χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος. Τα επόμενα χρόνια το καθεστώς έκλεισε τη Λαύρα. Ο π. Κούξα αναγκάσθηκε να περιφέρεται και να λειτουργεί σε διάφορους ναούς με μεγάλο κίνδυνο της ζωής του.
Το 1938 συλλαμβάνεται από τους άθεους και καταταλαιπωρείται με διάφορους διωγμούς. Καταδικάσθηκε σε πενταετή καταναγκαστικά έργα σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως στη Σιβηρία. Εργαζόταν δεκατέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο σκληρά μέσα στην παγωνιά, ώστε έπαθε κρυοπαγήματα. Μία ακόμη πενταετία τη διήλθε σε απομόνωση σ΄ ένα χωριό των Ουραλίων.
Το 1948 επέστρεψε στη Λαύρα του Κιέβου, που είχε πάλι ανοίξει. Ανέπτυξε ένα ιδιαίτερα πλούσιο πνευματικό έργο ως εξομολόγος, με βαθειά γνώση και μεγάλη διάκριση. Το καθεστώς όμως ενοχλούνταν από το έργο του. Έτσι το 1951 απομακρύνθηκε σ΄ένα μοναστήρι της Παναγίας, στο Ποτσάγιεφ, όπου συνέχισε όμως αδιάκοπα την πνευματική εργασία του προς ψυχική ωφέλεια πολλών. Εκτός των χαρισμάτων της διακρίσεως, της διοράσεως και της προοράσεως είχε και το της θαυματουργίας.



Το 1957 μετετέθη στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, κοντά στα σύνορα με τα ρουμανικά Καρπάθια, συνεχίζοντας την ασκητική και θεάρεστη ζωή του. Το 1960 καταλήγει στο μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Οδησσό, όπου η οσιακή βιοτή του, το παράδειγμα του και οι μεστοί χάριτος λόγοι του οδηγούν πολλούς στη μετάνοια και σωτηρία. Μέχρι το τέλος του δεν έπαυσε τον ασκητικό του αγώνα και τα θαύματα σε καρκινοπαθείς, παράλυτους και διάφορους ασθενείς.



Ανεπαύθη εν Κυρίω στις 24 Δεκεμβρίου 1964, υστέρα από ασθένεια, και αφού είχε προείδει και προετοιμασθεί για το τέλος του. Οι τελευταίες του λέξεις ήταν: «ελήλυθεν η ώρα». Για την ταφή του τον προετοίμασε ο νυν ηγούμενος της αθωνικής μονής του Αγίου Παντελεήμονος αρχιμανδρίτης Ιερεμίας. Η κηδεία και η ταφή του έγιναν βιαστικά, λόγω εντολής του καθεστώτος, για να μη προσέλθει πολύς κόσμος, που τον υπερεκτιμούσε. Ο βασανισμένος λαός παρηγορούνταν ασπαζόμενος τον σταυρό του τάφου του. Ο άγιος συνέχιζε να τους επισκέπτεται με τις θαυματουργίες του.



Στις 29 Σεπτεμβρίου 1994 πραγματοποιήθηκε η ανακομιδή των τιμίων λειψάνων του από τον μητροπολίτη Οδησσού Αγαθάγγελο. Στις 4 Οκτωβρίου 1994 η Ιερά Σύνοδος της Ουκρανικής Εκκλησίας τον κατέταξε επίσημα στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Τα χαριτόβρυτα λείψανα του συνεχίζουν να θαυματουργούν.
Η μνήμη του τιμάται στις 22 Οκτωβρίου.

[ΦΩΤΗΣ]

Ο Άγιος Κύριλλος ο Στ΄ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 1769 – 18 Απριλίου 1821

Ο Άγιος Νέος Ιερομάρτυς Κύριλλος Στ' Οικουμενικός Πατριάρχης (1813 - 1818)

Ο Άγιος νέος Ιερομάρτυρας και Οικουμενικός Πατριάρχης Κύριλλος ο Στ΄ γεννήθηκε γύρω στα 1769 στην Ανδριανούπολη. Χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Ικονίου και αργότερα μετατέθηκε στην Μητρόπολη Ανδριανουπόλεως. Έγινε Οικουμενικός Πατριάρχης από το 1813 ως το 1818, οπότε και εκθρονίστηκε από τους Τούρκους.
Στη συνέχεια έζησε εξόριστος στη γενέτειρά του, όπου μαρτύρησε δια απαγχονισμού τη Δευτέρα του Θωμά (18 Απριλίου) του 1821.

Το μαρτύριον δια απαγχονισμού του Αγίου ενδόξου νέου Ιερομάρτυρος Κυρίλλου Στ' Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (1813 - 1818)
Το τίμιο λείψανό του ρίχτηκε στον Έβρο, αλλά η Θεία Πρόνοια φρόντισε, ώστε να συγκρατηθεί στην όχθη του ποταμού από κάποιο δέντρο κοντά στο χωριό Πύθιο.
Ενταφιάστηκε στο ακριτικό αυτό χωριό της Θράκης και έκτοτε επιτελεί θαύματα προς ωφέλεια του ευσεβούς λαού. Ήδη στο Πύθιο αναγέρθη ναός προς τιμή του. Η μνήμη του τιμάται 18 Απριλίου αλλά εορτάζεται πανηγυρικά την Κυριακή του Θωμά.



Εξεδόθη σύντομη βιογραφία του Αγίου όπου δημοσιεύονται και αυθεντικές μαρτυρίες αυτοπτών για τα πολλά θαύματα πού έχει επιτελέσει ο Άγιος.
Τμήμα των τιμιωτάτων λειψάνων του Ιερομάρτυρος ανευρέθη στην Ιερά Βατοπεδινή Σκήτη του Αγίου Δημητρίου του Αγίου Όρους -σήμερα δε φυλάσσεται στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου- υπάρχει εκεί μια μικρή ασημένια λειψανοθήκη με ένα μικρό τεμάχιο Αγίου Λειψάνου και παλαιό χειρόγραφο πού αναφέρει ότι ο Άγιος Κύριλλος εμαρτύρησε στις 18 Απριλίου 1821.
Στις 26 Ιουνίου 1988 θεμελιώθηκε παρεκκλήσιο του Αγίου με δαπάνες της κας Λίνας Καλλά-Χατζή εις μνήμην του συζύγου και των γονέων της. Ο τάφος του Αγίου ανοίχθηκε στις 11 Μαΐου 1989, οπότε μυρόβλησε όλο το Πύθιο. Στις 8 Σεπτεμβρίου 1991 έγιναν τα εγκαίνια του Ναού. Τέλος στις 8 Ιουλίου 1993 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος κατέταξε τον Άγιο νέο Ιερομάρτυρα Κύριλλο Στ΄ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας.

[ΦΩΤΗΣ]

Ο άγιος Κωνσταντίνος ο Αλαμάνος
(1 Ιουλίου)



«Ουκ έστι πόλις ή τόπος, όπου των ορθοδόξων ημών ου προχέονται υπέρ ευσέβειας τα αίματα», λέει κάπου με βαθιά συγκίνηση και χριστιανική καύχηση ευλαβής της Ορθοδοξίας ιεράρχης. Νεκτάριος Πατριάρχης Ιεροσολύμων 1661-1669..
Δεν υπάρχει δηλαδή πόλη ή τόπος στον χώρο της Ορθοδοξίας, που να μην έχει βαφεί με μαρτυρικό αίμα.

Τα λόγια αυτά, λόγια μεγάλα κι αληθινά που ισχύουν για όλη την Ορθοδοξία, ισχύουν πολύ και για της Κύπρου το νησί.
Δεν υπερβάλλουμε από προγονοπληξία τα πράγματα. Από καθήκον απλώς διακηρύττουμε μια πραγματικότητα.

Από τότε που, με τη χάρη του Θεού, στόματα Αποστολικά έσπειραν στις καρδιές των κατοίκων του νησιού μας τον σπόρο τον ευαγγελικό, χιλιάδες μορφές μέχρι σήμερα πρόβαλαν παντού με παρρησία τον χριστιανικό τούτο θησαυρό και πότισαν με το αίμα τους την πίστη τους στον Εσταυρωμένο Ιησού.

Μια από τις μορφές αυτές τις ξεχωριστές, τις υπέροχες κι ηρωικές είναι κι ο άγιος Κων/τίνος ο Αλαμάνος.
Δεν γεννήθηκε στο νησί μας. Ούτε και γνωρίζουμε τον ιδιαίτερο τόπο της καταγωγής του ή τους γονείς του.
Γνωρίζουμε μόνο, πως είναι κι αυτός ένας από εκείνους τους Έλληνες που εργαζόντουσαν στη Γερμανία (Αλαμανία-Allemagne, γι' αυτό και Αλαμάνος) κι οι οποίοι ήρθαν στο νησί μας κι ασκήτεψαν σε διάφορα μέρη. Για τους αγίους αυτούς, τους γνωστούς σαν Αλαμάνους μπορεί να δει ο αναγνώστης περισσότερα στον βίο του αγίου Αναστασίου..

Ο Κων/τίνος, μαζί με τρεις άλλους συντρόφους του είχε εγκατασταθεί σε μια σπηλιά σε κάποιο μέρος που λεγόταν της Τραχιάδος ή Τραχιάς. Τραχιά είναι μια τοποθεσία μεταξύ των χωριών Άχνας και Ορμήδιας. Παναγιά της Τραχιάς, ένα εξωκλήσι που είναι κοντά στο κατεχόμενο χωριό Άχνα, αλλά βρίσκεται στην ελεύθερη περιοχή., κι έζησαν, σύμφωνα με τον Συναξαριστή τους, μια ζωή άγια, πνευματική, αποστολική.


Ζωή αποστολική! Πόσα δεν λέει η φράση αυτή!
Ζωή αποστολική, δηλαδή ζωή πνευματική, ανώτερη.
Ζωή ενωμένη ολότελα με τον Θεό. Ενωμένη με την προσευχή. Προπαντός ενωμένη με τα Ιερά Μυστήρια. Ας ήταν κι αυτοί άνθρωποι σαν κι εμάς. Άνθρωποι φτιαγμένοι από μια φύση φθαρτή. Ας ήταν κι αυτοί, όπως λέει ο μεγάλος Πατριάρχης του Εβραϊκού λαού, ο πιστός Αβραάμ «γη και σποδός». Με το να βάλουν όμως στην καρδιά τους αρχηγό και βασιλέα κι οδηγό τους τον Χριστό. Με το να κάμουν κέντρο της ζωής τους τον Χριστό. Με το να θελήσουν να γίνει η ψυχή τους «ψυχή εν Χριστώ και δια του Χριστού». Με το να αγωνίζονται και να πετύχουν να ζουν εσωτερικά όχι οι ίδιοι, αλλά «ο Χριστός να ζεί εν αυτοίς», μπόρεσαν να εξελιχθούν και να γίνουν θεανθρώπινοι και χριστοφόροι ασκητές.

Η πίστη τους, πίστη ζωντανή και φλογερή, πίστη ακλόνητη και καυτή πέτυχε να νεκρώσει κυριολεκτικά μέσα τους κάθε ταπεινό πόθο για ό,τι λένε οι άνθρωποι αγαθά του κόσμου τούτου.

Η κατανυκτική προσευχή και νηστεία πάλι τους απάλλαξε την ψυχή από κάθε μολυσμό σαρκός και πνεύματος και τους έκαμε να την στρέφουν ολοένα προς τα άνω, προς τα πνευματικά κι αιώνια αγαθά.

Κι η αγάπη, η χωρίς όρια αγάπη, η αγάπη που δεν κοιτάζει φίλους κι εχθρούς, ούτε πια τα αγαπημένα πρόσωπα, αλλά προσφέρεται με μακροθυμία κι ανοχή στον καθένα, τους ανέβαζε καθημερινά. Τους έκαμε να φαίνονται επίγειοι άγγελοι κι ουράνιοι άνθρωποι. Ένα φως ξέχυνε γύρω τους η όλη προσωπικότητα τους. Φως ήμερο και γλυκύ, μα και μια δύναμη ελκυστική, που βοηθούσε τους άλλους να πηγαίνουν κοντά τους, για να τους ιδούν. Να τους ακούσουν, να τους μιμηθούν.

Μ' αυτόν τον τρόπο οι πνευματοφόροι ασκητές γίνανε για τους κατοίκους των γύρω τόπων οι δυνατοί μαγνήτες, που τους είλκυσαν κοντά τους για να τους γνωρίσουν τον Χριστό και την Ορθοδοξία. Τους είλκυσαν κοντά τους για να τους μάθουν να σκέπτονται και να ποθούν τα υψηλά, τα ουράνια, τα θεία και όχι τα ευτελή και ταπεινά.

Τα λόγια τους, λόγια απλά μα ευαγγελικά, σκορπούσαν παντού την αισιοδοξία και την ελπίδα. Κοντά τους μάθαιναν οι επισκέπτες πως να αξιολογούν τα πράγματα, πως να χαίρονται τον κόσμο και να χρησιμοποιούν τα διάφορα υλικά αγαθά χωρίς να παρασύρονται από τον «άρχοντα του κόσμου».
- Αδελφοί μας, έλεγαν οι άγιοι. Έχουμε μεγάλη αποστολή σε τούτο τον κόσμο. Ήρθαμε εδώ για να ετοιμασθούμε. Να ετοιμασθούμε για τον ουρανό. Κι η ετοιμασία μας θα είναι καλή, αν προσπαθήσουμε κι αγωνιστούμε τούτο τον καιρό που ζούμε εδώ στη γη, να γίνουμε άνθρωποι του θεού. Άνθρωποι αρετής. Γι' αυτό τον λόγο έγινε άνθρωπος ο Χριστός μας κι ήρθε στον κόσμο. Ήρθε να μας δείξει τον δρόμο που πρέπει να πάρουμε, για ν' ανάβουμε και να ζήσουμε μαζί του στον ουρανό. Ήρθε και με τον σταυρικό του θάνατο πλήρωσε το δικό μας χρέος. Το χρέος που δημιουργούμε με τις αμαρτίες μας. Το εξόφλησε με το τίμιο αίμα Του, που χύθηκε πάνω στον σταυρό. Έτσι μας εξαγόρασε, όπως λέμε, ο Χριστός. Και με την Ανάσταση κι Ανάληψη Του φάνηκε πως ο Πατέρας Του, ο Πανάγαθος Θεός δέχτηκε τη θυσία Του. Την δέχτηκε και μας έστειλε το Πανάγιο Πνεύμα του, που μας φωτίζει και μας αγιάζει αλλά και μας ενισχύει στο να ζούμε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Τη χάρη του Παναγίου Πνεύματος την παίρνουμε όλοι οι χριστιανοί με τα ιερά μυστήρια της Εκκλησίας μας. Ιδιαίτερα με το άγιο Βάπτισμα, τη Μετάνοια και Εξομολόγηση, τη Θεία Ευχαριστία. Η χάρη του Αγίου Πνεύματος μένει πάντα μαζί μας. Μας εγκαταλείπει μόνο, όταν εμείς ξαναγυρνάμε στην αμαρτία κι επιμένουμε να μένουμε κολλημένοι σ' αυτή. Φεύγει από κοντά μας, όταν η ψυχή μας απομακρύνεται από τις εντολές του Θεού και γίνεται σκλάβα των διαφόρων παθών, που με γοητεία μας προβάλλει ο Σατανάς.

Προσοχή λοιπόν από όλα αυτά. Μακριά από την αμαρτία που μας χωρίζει από τον Θεό. Κι αν συμβεί να παρασυρθούμε και να πέσουμε, ας μη ξεχνούμε ποτέ τη Μετάνοια κι Εξομολόγηση. Αυτή μας καθαρίζει από την αμαρτία. Και μας αναγεννά. Και μας συμφιλιώνει με τον Θεό.

Με τέτοια λόγια, απλά και παραστατικά διδάσκουν κάθε φορά οι Άγιοι τα πρόσωπα που τους επισκέπτονται. Κι είναι τα πρόσωπα αυτά πολλά. Είναι ένας κόσμος. Ο κόσμος!

Κάθε έργο όμως ιερό, έργο που αποβλέπει στη σωτηρία ψυχών, γίνεται πάντοτε κι επίφθονο. Δεν ανέχεται ο «άρχων» του κόσμου τούτου να του χαλούν τα σχέδια. Από τότε που εξ αίτιας του εγωισμού του έπεσε από τον ουρανό κι από Αρχάγγελος έγινε πονηρό πνεύμα, διάβολος, ένα είναι το έργο του κι ένας ο σκοπός του:
Να σκανδαλίζει τον άνθρωπο και να τον απομακρύνει από τη σωτηρία. Κι ακόμη να συκοφαντεί και να καταδιώκει τους εργάτες του Χριστού και να προσπαθεί να εξουδετερώσει το σωστικό έργο τους. Αυτό κάμνει πάντα. Αυτό έκανε και τώρα.

Κυβερνήτης στην Κύπρο την εποχή αυτή ήταν κάποιος Σαβίνος εξωμότης, ίσως γι' αυτό «κι αμείλικτος διώκτης των πρώην ομοθρήσκων του χριστιανών». Την πληροφορία αυτή μας τη δίδει ο Κων/τίνος Σάθας. Όμως υπάρχει κι η άποψη, πως ταύτη την εποχή δεν υπήρξε τέτοιος διοικητής στό νησί. Μάλλον φαίνεται πως πρόκειται για δύο Κων/τίνους αγίους. Απ' αυτούς ο ένας πρέπει να έζησε την εποχή του Σαβίνου (3ος και 4ος αιώνας μ.Χ.) κι είναι ο μεγαλομάρτυρας κι ο άλλος όσιος από τους 300, που έζησε τον 12 αιώνα. . Έμαθε ο Σαβίνος το έργο και τη δράση του Κων/τίνου και των συνασκητών του κι εξεμάνη κυριολεκτικά. Χωρίς να χάσει καιρό διατάζει να συλλάβουν τους ασκητές και να τους παρουσιάσουν μπροστά του.

Εκείνη την ημέρα το διοικητήριο του άρχοντα είχε μεγάλη κίνηση. Στρατιώτες μπαινόβγαιναν και πρόσεχαν τα πάντα. Σε μια μεγάλη αίθουσα καθόταν ο Σαβίνος και περίμενε. Οι φύλακές του στεκόντουσαν δίπλα του άγρυπνοι και προσεκτικοί. Επιτέλους κάποια στιγμή μια ομάδα στρατιωτών φάνηκε στο βάθος. Προχωρούσε αργά. Στη μέση είχαν δεμένους απ' τα χέρια τους ασκητές. Ανάμεσα τους ξεχώριζε ο Κων/τίνος. Ήταν ο αρχηγός της ομάδας. Ψηλός ευρύστερνος, σαν παλιός στρατιωτικός που ήταν, προχωρούσε σταθερά προς την αίθουσα με το κεφάλι ψηλά. Οι άλλοι ερχόντουσαν ξωπίσω. Περπατούσαν κι αυτοί σταθερά. Μπήκαν μέσα, χαιρέτησαν με αξιοπρέπεια και στάθηκαν. Πέρασαν λίγα λεπτά σιγής. Κάποια στιγμή ο διοικητής με φωνή αδύνατη και βραχνή διακόπτει τη σιωπή και λέει:
- Έμαθα ότι από καιρό σκανδαλίζετε τον κόσμο. Τον διδάσκετε να πιστεύει για Θεό Του κάποιο Ιησού Χριστό. Αληθεύει το πράγμα;
— Τον κόσμο δεν τον σκανδαλίζουμε, είπε με σταθερή φωνή ο Κων/τίνος. Δεν τον σκανδαλίζουμε, γιατί αυτό που διδάσκουμε είναι η αλήθεια. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού και Θεός. Είναι ο Σωτήρας και Λυτρωτής όλων των ανθρώπων.
- Πάψε, διέκοψε με άγρια φωνή ο Σαβίνος. Πάψε να λες τέτοιες ανοησίες.
- Αν είναι ανοησία να ομολογεί ένας την αλήθεια, τότε θα ευχόμουνα να ήταν όλοι οι άνθρωποι ανόητοι για να λένε την αλήθεια. Το ίδιο ευχόμαστε κι εμείς, πρόσθεσαν κι οι άλλοι.
- Πάψτε! επανέλαβε έξω φρενών ο Σαβίνος. Πάρτε τους απ' εδώ και κτυπάτε τους ώσπου να μετανιώσουν.
Οι στρατιώτες άρπαξαν τους Μάρτυρες και τους έσυραν έξω. Τους ξεγύμνωσαν και τους παρέδωκαν στους δήμιους που Περίμεναν. Κι αυτοί με ωμά βούνευρα άρχισαν να τους κτυπούν αλύπητα. Το αίμα τρέχει από το σκελετωμένα απ' τη νηστεία κορμιά και πορφυρώνει τη μαρτυρική γη. Οι όσιοι όμως μένουν άκαμπτοι κι αλύγιστοι. Αιμόφυρτους τους πήραν και τους πέταξαν στη φυλακή. Όταν σε λίγο συνήλθαν απ' τους τρομερούς πόνους, άκουσαν τον Κων/τίνο να τους καλεί:
— Σηκωθείτε, αδελφοί. Μας περιμένει ο Κύριος μας.
Οι μακάριοι Ομολογητές σηκώθηκαν. Σταύρωσαν τα ματωμένα χέρια και γονάτισαν, έγειραν το κεφάλι μπροστά και συγκέντρωσαν την προσοχή τους.
- Κύριε, είπε ο Κων/τίνος. Σ' ευχαριστούμε που μας έδωσες το θάρρος της ομολογίας. Σ' ευχαριστούμε ακόμη που δεν μας άφησες να λυγίσουμε. Σε αγαπούμε, Κύριε. Ποθούμε όλη μας η ζωή να 'ναι ένας ύμνος στη μεγαλοσύνη σου! Βοήθησε μας!
Ενίσχυσε μας να μείνουμε πιστοί στο θέλημα σου μέχρι θανάτου. Κι αξίωσε μας στη βασιλεία σου. Αμήν.

Η νύχτα πέρασε με προσευχές και υμνωδίες... Τα ξημερώματα το κελί της φυλακής άνοιξε και πάλι. Οι δήμιοι με ύβρεις και βλαστήμιες, μπήκαν μέσα κι έσυραν τους Μάρτυρες έξω.

Στο διοικητήριο σε λίγο επαναλαμβάνεται η σκηνή. Ο διοικητής ερωτά. Κι οι Ομολογητές απαντούν χωρίς κόπο. Τα λόγια του Κυρίου «εγώ δώσω υμίν στόμα και σοφίαν, η ου δυνήσονται αντειπείν ουδέ αντιστήναι πάντες οι αντικείμενοι υμίν» (Λουκ. κα', 15), βρίσκουν και στην περίπτωση αυτή πλήρη την εφαρμογή. Ο διοικητής κι οι παριστάμενοι με θαυμασμό ακούν τις απαντήσεις των Μαρτύρων. Το μίσος τους όμως προς την αλήθεια τους τυφλώνει και τους κάνει να μη ξέρουν πως να ξεφύγουν την ταπείνωση. Διέξοδος και πάλι γι' αυτούς μια. Αυτή που χρησιμοποιούν όλοι οι άνομοι και ψυχικά διεφθαρμένοι. Οι φωνές κι οι βρισιές, οι απειλές κι ο διωγμός των αντιφρονούντων με επιστέγασμα το μαρτύριο.

Νέα βασανιστήρια αναλαμβάνονται τούτη τη φορά. Βασανιστήρια σκληρότερα απ' τα πρώτα. Στην αρχή μαστίγωμα με βούνευρα. Ύστερα ακολουθεί κρέμασμα των Μαρτύρων με το κεφάλι προς τα κάτω. Στη θέση αυτή δήμιοι με σιδερένια νύχια ξύνουν τις σάρκες των Ομολογητών. Η γη βρέχεται από το αίμα. Μερικοί δήμιοι λυγίζουν. Αλύγιστοι μένουν οι Μάρτυρες, που και στην κατάσταση αυτή συνεχίζουν θερμή την προσευχή τους.
- Κύριε, βοήθησε μας. Ρύσαι μας εκ της παγίδας των θηρευόντων. Λύτρωσε μας από τα χέρια αυτών που μας βασανίζουν. Συ είσαι η δύναμη κι η υπομονή μας!

Η αντοχή των Μαρτύρων κι η γαλήνη που 'ναι ζωγραφισμένη στα πρόσωπα τους εκνευρίζει περισσότερο τα όργανα της κακίας και του ψεύδους, που εφαρμόζουν ολοένα και πιο οδυνηρά μέσα βασανισμού. Το ξύσιμο της σάρκας με τα σιδερένια νύχια. Το αποτέλεσμα μηδέν. Όταν η χάρη του Θεού επισκιάσει την καρδιά, καμιά δύναμη δεν μπορεί να την λυγίσει και να τη συντρίψει.

Αποκαμωμένοι οι βασανιστές σταματούν και στη φρικτή εκείνη κατάσταση ρίχνουν τους Ομολογητές ράκη σωματικά στη φυλακή. Ράκη σωματικά. Η ψυχή τους όμως πανέμορφη κι αδούλωτη κι ηρωική τους αποδεικνύει νικητές κι ανώτερους από κάθε προσβολή και βάσανο.

Την άλλη μέρα ο διοικητής καταλυπημένος και ντροπιασμένος ζητεί να παρουσιασθούν ξανά μπροστά του οι Άγιοι. Μια εξέδρα είχε στηθεί στην Τραχιάδα λίγο έξω από την Άχνα. Εκεί ανέβασαν τους στρατιώτες του Χριστού. Μια νέα ανάκριση ακολουθεί. Και στην ανάκριση νέες κολακείες και υποσχέσεις κι απειλές. Η παρρησία των Μαρτύρων κι η ομολογία του Χριστού ως αληθινού Θεού και Σωτήρος όλων των ανθρώπων εξαντλεί την υπομονή του εξωμότου, ο οποίος και διατάζει να τους αποκεφαλίσουν. Οι Μάρτυρες με το πρόσωπο χαρούμενο βαδίζουν στον τόπο της εκτελέσεως. Η σκέψη πως σε λίγο θα βρίσκονται κοντά στον αιώνιο Βασιλιά της ψυχής τους κινεί τα χείλη τους σε μια ακόμη δοξολογια: «Ευλογητός Κύριος, ος ουκ έδωκεν ημάς εις θήραν τοις οδούσιν αυτών» (Ψαλμ. ρκγ', 6).
Σε λίγο τέσσερα κορμιά κυλιούνται άπνοα στης Τραχιάδος τη γη. Οι ψυχές όμως ανεβαίνουν στον ουρανό. Άγιοι Άγγελοι τις παραλαμβάνουν και μ' ευφροσύνη ψάλλουν τον ύμνο τον μαρτυρικό:
«Χοροί Μαρτύρων αντέστησαν τοις τυράννοις λέγοντες• ημείς στρατευόμεθα τω βασιλεί των δυνάμεων, ει και πυρί και βασάνοις αναλώσετε ημάς, ουκ αρνούμεθα της Τριάδος την δύναμιν».

Το βράδυ της ίδιας μέρας ευλαβείς χριστιανοί περισυνέλεξαν τα τίμια λείψανα και τα έθαψαν με τιμές στο γειτονικό χωριό Ορμήδια, τη θύμησή τους όμως από τις καρδιές των πιστών δεν μπόρεσε ως τα σήμερα να θάψει και να εξαλείψει η λήθη ή ο χρόνος. Τα πάμπολλα θαύματα που ο Θεός κάνει για χάρη των δούλων Του στον τόπο που εναποτέθηκαν τα άγια σκηνώματα τους, θα εξαγγέλλουν στους αιώνες τη θεϊκή υπόσχεση: «Τους δοξάζοντας με δοξάσω». (Α' Βασ. β', 30).

Από τον τάφο τους, όπως διηγούνται οι χωριανοί, άρχισε μετά από καιρό να αναβλύζει νερό.
Κάποιοι έσκαψαν λίγο την άκρη του τάφου και ο τόπος γέμισε από νερό θεραπευτικό-αγίασμα.
Η φανέρωση του πράγματος συνέβηκε ως εξής:
Ένας ψωραλέος μανδρόσκυλος που περνούσε απ' εκεί, σαν είδε το νερό έτρεξε κι έπεσε μέσα. Όταν βγήκε, ύστερα από κάμποση ώρα ο ιδιοκτήτης του πρόσεξε πως ο σκύλος του ήταν τελείως καλά. Ανακοίνωσε το πράγμα στους χωριανούς κι αυτοί άρχισαν από τότε να το χρησιμοποιούν όχι μόνο για τη θεραπεία των ζώων τους, αλλά και τη θεραπεία των ασθενειών τους.

Ο Λεόντιος Μαχαιράς μας αναφέρει ότι κι ένας από τους ηγεμόνες της νήσου του καιρού εκείνου, που υπέφερε από δύο αρρώστιες, δυσεντερία και κουφαμάρα, πήγε και λούστηκε στο αγίασμα κι έγινε καλά. Αυτός ο ηγεμόνας έκτισε αργότερα από ευγνωμοσύνη τη μεγάλη εκκλησία στο όνομα του αγίου Κων/τίνου.

Τα θαύματα του μεγαλομάρτυρας Κων/τίνου και των συναθλητών του, συνεχίζονται και σήμερα σ' εκείνους που με πίστη κι ευλάβεια καταφεύγουν στη χάρη τους. Σ' αυτούς ας καταφύγουμε σήμερα κι εμείς.

Σήμερα που η αποστασία κι η προσωπολατρία έχει χωρίσει τους χριστιανούς σε φατρίες και παρατάξεις με απρόβλεπτες και γι' αυτή την υπόσταση του λαού μας συνέπειες.
Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά είναι ανάγκη η πίστη και το μαρτύριο και το παράδειγμα της ζωής των Αγίων μας να αναπτερώσει και το δικό μας φρόνημα και να μας οδηγήσει να τους μιμηθούμε.

Έτσι θα μπορέσουμε να διαφυλάξουμε ανόθευτα ορθόδοξο τον θησαυρό της πίστεως μας.
Έτσι θα κρατήσουμε Ελληνικό το μαρτυρικό νησί μας.
Έτσι θα πετύχουμε να ανακτήσουμε κάποια μέρα και την πολύτιμη ελευθερία μας και την ορθή λύση των ποικίλων προβλημάτων μας. Των προβλημάτων μας των ατομικών, όσο και των οικογενειακών.
Το βεβαιώνει ο Κύριός μας: «Εάν έχητε πίστιν ως κόκον σινάπεως, ερείτε τω όρει τούτω μετάβηθι εντεύθεν εκεί, και μεταβήσεται και ουδέν αδυνατήσει υμίν» (Ματθ. ιζ', 20).

Απολυτίκιο
Ο Μάρτυς σου, Κύριε...

[ΦΩΤΗΣ]

Ο άγιος Λάζαρος (Ιωάν. ια' 1-4)



Ανάμεσα σε κείνους που δούλεψαν ή με την παρουσία τους συνέβαλαν στο να πάρει η νήσος μας το τιμητικό προσωνύμιο «Νήσος των Αγίων», είναι κι ο φίλος και μαθητής του Χριστού μας, ο «τετραήμερος» Λάζαρος.

Η άγια αυτή μορφή κατοικούσε στο μικρό προάστιο της Ιερουσαλήμ τη Βηθανία κι είχε δύο αδελφές, τη Μάρθα και τη Μαρία.
Στο σπίτι τους, το φιλόξενο σπίτι τους, πολλές φορές ο Ιησούς είχε ξαποστάσει μαζί με τους μαθητές Του και είχε δοκιμάσει τις στοργικές περιποιήσεις τους.

Κάποια φορά όμως, όπως αναφέρει ο ευαγγελιστής Ιωάννης (ια', 3), που ο Κύριος βρισκόταν στη Γαλιλαία «πέραν του Ιορδάνου εις τον τόπον όπου ην Ιωάννης το πρώτον βαπτίζων», έμαθε πως ο φίλος Του ο Λάζαρος ήταν άρρωστος.
Του το είχαν διαμηνύσει οι αδελφές του με τούτα τα λόγια: «Κύριε, ίδε όν φιλείς ασθενεί» (στίχ. 3). Κύριε, να, αυτός που τόσο πολύ αγαπάς, είναι άρρωστος.
Σαν ήκουσε όμως ο Ιησούς τούτο, είπε: Αυτή η αρρώστια δεν είναι για θάνατο, αλλά για να φανεί η δόξα του Θεού. Κι έμεινε εκεί στον τόπο που βρισκόταν ακόμη δύο μέρες κι ύστερα είπε στους μαθητές Του: «Άγωμεν εις την Ιουδαίαν πάλιν». Πάμε πάλι στην Ιουδαία.
Οι μαθητές, που ήξεραν τους κινδύνους που μπορούσε να έχει για τον Δάσκαλό τους ένα τέτοιο ταξίδι, προσπάθησαν να Τον αποτρέψουν από του να το κάμει. «Ραββί, του είπαν, νυν εζήτουν σε λιθάσαι οι Ιουδαίοι και πάλιν υπάγεις εκεί;» Δάσκαλε, πριν λίγες μέρες οι Ιουδαίοι ζητούσαν να σε λιθοβολήσουν και πάλι θέλεις να πάς εκεί; (Στίχ. 8).

Το περιστατικό αυτό, η απόπειρα εκείνη των Ιουδαίων ενάντια στον Ιησού, είχε γίνει σχεδόν πριν από δύο μήνες. Ήταν χειμώνας, περί τα μέσα περίπου του δικού μας Δεκεμβρίου, όταν ο Κύριος μετά τη γιορτή των εγκαινίων. Η γιορτή αυτή εορταζόταν για ανάμνηση της καθάρσεως του ναού από τη βεβήλωση που είχε ανοσιουργήσει ο Αντίοχος ο Επιφανής (168 π.Χ.) με τη μεταβολή του ναού του Θεού σε ναό του Διός. Τρία χρόνια αργότερα ο Ιούδας ο Μακκαθαίος είχε εκδιώξει τους επιδρομείς από τα Ιεροσόλυμα κι αφού επιδιώρθωσε τον ναό που είχε σχεδόν ερημωθεί, ανήγειρε άλλο θυσιαστήριο και με τελετές και ύμνους εγκαινίασε τον ναό του Θεού και ώρισε κάθε χρόνο να γίνεται ανάμνηση αυτής της καθάρσεως και των εγκαινίων. Η γιορτή εορταζόταν μέσα περίπου Δεκεμβρίου και διαρκούσε 8 μέρες. περπατούσε στον περίβολο του Ναού, εκεί στο παλαιό υπόστεγο που εθεωρείτο ότι είχε κτισθεί από τον Σολομώντα μαζί με τον πρώτο ναό που είχε καταστραφεί από τους Βαβυλώνιους. Στο πολυσύχναστο εκείνο μέρος Τον είχαν δει οι Ιουδαίοι κι αφού Τον έβαλαν στη μέση άρχισαν να του λένε: « Έως πότε την ψυχήν ημών αίρεις; ει συ ει ο Χριστός, ειπέ ημίν παρρησία» (Στίχ. 24). Δηλαδή μέχρι πότε θα μας κρατάς σε αγωνία κι αγνοία; Αν είσαι συ ο Χριστός που περιμένουμε, πες μας το καθαρά. Στην ερώτηση τους αυτή ο Ιησούς απήντησε: Σάς είπα γι' αυτό που με ρωτάτε κι άλλη φορά κι όμως σεις δεν πιστεύετε. Αλλά κι αν δεν σας έλεγα ποίος είμαι, τα έργα που κάμνω εγώ με την εξουσιοδότηση του Πατέρα μου, αυτά μαρτυρούν για μένα και βεβαιώνουν ότι είμαι ο Χριστός, Σεις όμως δεν πιστεύετε, γιατί, όπως σας είπα, δεν είσθε από εκείνους που ο Πατέρας μου προόρισε, να γίνουν πρόβατα μου και πιστοί ακόλουθοί μου. (στίχ. 25-26).

Στα λόγια αυτά του Ιησού οι φθονεροί Ιουδαίοι εξεμάνησαν κυριολεκτικά κι άρπαξαν πέτρες για να Τον λιθοβολήσουν. Ο Κύριος όμως ξέφυγε από τα χέρια τους κι έφυγε μακριά στην πέραν του Ιορδάνου χώρα. Εκεί δε που ήταν, εγνώριζε ότι ο Λάζαρος είχε αρρωστήσει και θα απέθνησκε. Έμεινε όμως στον ίδιο τόπο μέχρι που ήρθε ο απεσταλμένος των αδελφών του Λαζάρου. Αλλά και πάλι παρέμεινε εκεί άλλες δύο μέρες κι ύστερα είπε στους μαθητές Του: Παιδιά «άγωμεν εις την Ιουδαίαν πάλιν». Παιδιά, πάμε πίσω στην Ιουδαία. Και στην προσπάθεια των μαθητών του να αναβάλει ένα τέτοιο ταξίδι ο Κύριος πρόσθεσε: «Λάζαρος ο φίλος ημών κεκοίμηται, αλλά πορεύομαι ίνα εξυπνήσω αυτόν». Δηλαδή ο φίλος μας ο Λάζαρος κοιμήθηκε και πρέπει να πάω να τον ξυπνήσω. Κι οι μαθητές, που δεν κατάλαβαν τα λόγια του Χριστού και νόμισαν πως ο Λάζαρος είχε κοιμηθεί τον φυσικό ύπνο, του είπαν: «Κύριε, ει κεκοίμηται, σωθήσεται». Κύριε, αν κοιμήθηκε, θα ξυπνήσει μοναχός του. Τι ανάγκη είναι να πάμε εμείς, για να τον ξυπνήσουμε; Τότε ο Χριστός μίλησε καθαρά σ' αυτούς και τους είπε: «Λάζαρος απέθανε, και χαίρω δι' υμάς, ίνα πιστεύσητε, ότι ουκ ήμην εκεί, αλλ' άγωμεν προς αυτόν». Παιδιά, ο Λάζαρος απέθανε. Και χαίρω για σας. Δεν χαίρω γιατί απέθανε, αλλά χαίρω γιατί θα δείτε, ότι ο τάφος δεν θα μπορέσει να κρατήσει τον αγαπημένο φίλο. Χαίρω, γιατί θα δείτε, ότι ο θάνατος δεν μπορεί να παρακούσει στο πρόσταγμά μου. Χαίρω, γιατί, ενώ δεν ήμουνα εκεί, ήξερα ότι απέθανε. Τον άφησα να αποθάνει, για να τον αναστήσω και με το θαύμα της αναστάσεως του να πιστεύσετε και σεις ότι είμαι Θεός και Κύριος της ζωής και του θανάτου. Πάμε, λοιπόν προς τον Λάζαρο.

Στην αμετάθετη αυτή απόφαση του Ιησού να επιστρέψουν στην Ιουδαία, οι μαθητές, παρά τους ενδοιασμούς τους, έσπευσαν να πειθαρχήσουν. Τη λύση είχε δώσει ο Θωμάς. «Άγωμεν και ημείς ίνα αποθάνωμεν μετ' αυτού» τους είχε πει.
Αφού ο Διδάσκαλος δεν υποχωρεί και θέλει να βαδίσει προς τον θάνατο, ελάτε να πάμε κι εμείς μαζί του. Τι έχει η ζωή χωρίς τον Διδάσκαλο;

Πόσο θάρρος και πόση αυταπάρνηση, στ' αλήθεια, δείχνουν τα λόγια αυτά του Θωμά. Ως φίλος γνήσιος, είχε συνδέσει τη ζωή του μαζί με τη ζωή του Χριστού. Κι η αφοσίωση του σ' Αυτόν τον κάνει να περιφρονεί κι αυτόν τον θάνατο.
Τι ευλογία θα ήταν να είχαμε κι εμείς την ίδια αγάπη προς τον Κύριο μας! Αγάπη μέχρι θανάτου! Ευχή και προσευχή μας είναι να γίνει κάποτε τούτο. Να γίνει για να μπορούμε κι εμείς να λέμε μαζί με τον θείο Παύλο: «Τις ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού;» Και να απαντάμε με την ίδια πίστη κι αυτοπεποίθηση του αποστόλου: Είμεθα πεπεισμένοι ότι καμιά δύναμη στον κόσμο δεν θα μπορέσει να μας χωρίσει και να μας απομακρύνει από την αγάπη του Χριστού. (Ρωμ. η', 35-39).

Αυτό έγινε και με τους μαθητές του Κυρίου. Ύστερα από τον διάλογο που είχαν μαζί του για επιστροφή στην Ιουδαία και την πρόταση του Θωμά, σηκώθηκαν όλοι και ξεκίνησαν. Μέχρι να φτάσουν στη Βηθανία πέρασαν κιόλας τέσσερις μέρες από τότε που ο Λάζαρος είχε αποθάνει και ενταφιασθεί.

Ο ερχομός του Κυρίου έγινε αμέσως γνωστός στη μικρή πολίχνη της Βηθανίας. Πρώτη ειδοποιήθηκε η Μάρθα, η οποία κι έτρεξε να συναντήσει τον Ιησού κι αφού Τον πλησίασε και Τον προσκύνησε με ευλάβεια, Του είπε με πόνο ψυχής: «Κύριε, ει ης ώδε, ο αδελφός μου ουκ αν ετεθνήκει, αλλά και νυν οίδα ότι όσα αν αίτηση τον Θεόν δώσοι Σοι ο Θεός». (Ιωάν. ια' 21-22). Κύριε, αν ήσουνα εδώ ο αδελφός μου δεν θα είχε αποθάνει. Αλλά και τώρα ξέρω, πως ό,τι ζητήσεις από τον Θεό θα στα δώσει ο Θεός. Τούτα τα λόγια της αγνής κόρης, της Μάρθας, δείχνουν πως αυτή δεν είχε ξεκαθαρισμένη ιδέα της Παντοδυναμίας του Ιησού. Όμως στα λόγια της υπάρχει μια αόριστη, αλλά και σοβαρότατη ελπίδα πως ο Κύριος θα μπορούσε, κι ύστερα ακόμη κι απ' τον θάνατο του Λαζάρου, να παρουσιάσει κάποιο μεγάλο θαύμα. Καταπληκτική, στ' αλήθεια, η πίστη της κόρης. Γι' αυτό, όταν ο Κύριος στα λόγια της έδωσε την απάντηση με το «αναστήσεται ο αδελφός σου», αυτή με πολλή σύνεση ζητάει μία σαφέστερη εξήγηση και προσθέτει: Ναι, Κύριε, το ξέρω. Θα αναστηθεί ο αδελφός μου. Θα αναστηθεί τότε, που θα γίνει η γενική ανάσταση όλων των νεκρών. Θα αναστηθεί στη συντέλεια των αιώνων.

Μεγάλη, πολύ μεγάλη της Μάρθας η πίστη. Δεν έχει όμως, όπως βλέπουμε, σαν αντικείμενο της το πρόσωπο του Σωτήρος. Γι' αυτό κι ο Κύριος αναλαμβάνει να την τραβήξει προς αυτήν την κατεύθυνση και διακηρύττει: «Εγώ ειμί η ανάστασης και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ καν αποθάνη ζήσεται και πας ο ζών και πιστεύων εις εμέ ου μη αποθάνει εις τον αιώνα» (στίχ. 25, 26), Τι φοβάσαι, Μάρθα; Γιατί ολιγοπιστείς; Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή. Εγώ είμαι η πηγή της ζωής. Ζωντανοί και νεκροί από μένα παίρνουν τη ζωή τους. Γνώριζε όμως πως κι εκείνος που πιστεύει σε μένα, κι αν αποθάνει σωματικά, όπως απέθανε ο αδελφός σου, θα ζήσει πάλι. Θα ζήσει, γιατί έκτος από την ουράνια και πνευματική ζωή, που από τώρα θα μεταδώσω στην ψυχή του, στον ορισμένο καιρό θα αναστηθεί αυτός και σωματικά από μένα. Μα και καθένας από εκείνους που δεν απέθαναν ακόμη, αλλά ζουν την επίγεια ζωή, μια και πιστεύει σε μένα, θα αντιμετωπίσει χωρίς κανένα φόβο τον πρόσκαιρο θάνατο, που φοβούνται και τρέμουν όσοι μένουν μακριά μου. Όσοι πάλι μένουν ενωμένοι μαζί μου, δεν θα δοκιμάσουν ποτέ πνευματικό θάνατο, που είναι και ο πραγματικός κι ανεπανόρθωτος θάνατος. Μάρθα, το πιστεύεις αυτό; Πίστευε το και θα το δεις. Ο αδελφός σου θα αναστηθεί.

Στα λόγια αυτά του θείου Διδασκάλου η Μάρθα έσπευσε με προθυμία να δώσει την απάντηση. «Ναι, Κύριε, εγώ πεπίστευκα, ότι συ ει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, ο εις τον κόσμον ερχόμενος» (στίχ. 27). Ναι, Κύριε. Από καιρό έχω πιστέψει, ότι Συ είσαι ο Χριστός που προανήγγειλαν οι Προφήτες. Συ είσαι ο Υιός του θεού, που ήλθες στον κόσμο, για να επανασυνδέσεις τους ανθρώπους με τον Θεό.
Ευλογημένη κόρη. Τρανά τα λόγια της. Δεν έχει σημασία, αν δεν αντελήφθηκε σ' όλο το βάθος την αλήθεια που της φανέρωσε ο Κύριος. Σημασία έχει η παραδοχή της κι η απεριόριστη εμπιστοσύνη της στην αξιοπιστία Εκείνου, που της μιλούσε. Αυτό είναι που έχει σημασία.

Πόσο ευτυχισμένοι θα ήμασταν κι εμείς, αν στη ζωή μας παρουσιάζαμε την ίδια εμπιστοσύνη στον Κύριο, που παρουσίασε η άγια αυτή κόρη! Πόση ευλογία θα είχαμε, αν στα διάφορα προβλήματα που μας απασχολούν, βάζαμε οδηγό την τυφλή υπακοή μας στον νόμο του Θεού και λέγαμε σαν τον πατέρα του επιληπτικού νέου του Ευαγγελίου: Πιστεύω, Κύριε, στην αγάπη σου και το έλεος σου. Υπακούω σε ό,τι Συ θέλεις και διατάζεις. Βοήθησε με, Κύριε, και συγχώρησε με.

Οι μεγάλες αλήθειες όμως δεν πρέπει ποτέ να θάπτονται στην ψυχή μας. Πρέπει να μεταδίδονται για να ξεκουράζουν και να ενισχύουν κι άλλους ανθρώπους και μάλιστα πρόσωπα αγαπημένα. Ένα τέτοιο πρόσωπο για τη Μάρθα ήταν η αδελφή της η Μαρία. Έπρεπε κι αυτή να παρηγορηθεί και να χαρεί και να απολαύσει τα ασύγκριτα κι απαράμιλλα λόγια του Κυρίου. Γι' αυτό τρέχει και τη φωνάζει.
«Έφώνησε Μαρίαν την αδελφήν της λάθρα ειπούσα. ο Διδάσκαλος πάρεστι και φωνεί σε» (στίχ. 28). Την φώναξε κρυφά, Ήθελε κι η αδελφή της να συναντήσει τον Κύριο και να ακούσει μόνη της, χωρίς την παρουσία του πλήθους τα παρήγορα λόγια Του.
- Μαρία, της λέγει. Ο Διδάσκαλος, που περιμέναμε, ήρθε. Είναι εδώ και σε περιμένει. Ο Διδάσκαλος, ο μοναδικός Φίλος και Παρηγορητής, ο ανεκτίμητος Προστάτης και στοργικός Αδελφός σε καρτερεί. Έλα. Πόση ανακούφιση χαρίζουν στην ψυχή, την κάθε πονεμένη ψυχή, λόγια σαν κι αυτά! Και πόσο θα έπρεπε κι εμείς οι σημερινοί χριστιανοί, οι χριστιανοί του 20ού αιώνα που χανόμαστε σε κάποιους αμαρτωλούς κι αρρωστημένους τύπους να τα προσέχαμε! Μας περιμένει ο Χριστός. Πάντα μας περιμένει. Μας περιμένει στη χαρά. Μας περιμένει και στη λύπη μας. Προ παντός στη δεύτερη αυτή περίπτωση. Μας περιμένει στην εκκλησία, στο κήρυγμα. Τι λόγο έχουν τα ειδωλολατρικά έθιμα, οι πενθούντες κι οι πενθούσες γυναίκες να μην πηγαίνουν στην εκκλησία επί ένα χρονικό διάστημα, γιατί αυτό λέει ο κόσμος; Ντροπή μας. Σατανική η συνήθεια. Η εκκλησία δεν είναι τόπος διασκεδάσεως. Είναι τόπος προσευχής. Τόπος συναντήσεως κι επαφής με την πηγή της παρηγοριάς και της ζωής. Ας το προσέξουμε κι ας μη γινόμαστε αιχμάλωτοι και δούλοι των πιο ανόητων κι αμαρτωλών συνηθειών και επιδείξεων.

Στην πρόσκληση της Μάρθας που έγινε μυστικά η Μαρία σηκώθηκε κι έτρεξε, για να συναντήσει τον Κύριο. Τα πλήθη των Ιουδαίων, που βρισκόντουσαν μαζί της στο σπίτι, έσπευσαν κι αυτά να την ακολουθήσουν. Είχαν νομίσει πως η κόρη θα πήγαινε στον τάφο για να κλάψει και την ακολούθησαν. Έτσι σε λίγο κόσμος πολύς συγκεντρώθηκε στον τόπο που βρισκόταν ο Ιησούς. Μόλις η Μαρία αντίκρισε τον Κύριο που με λαχτάρα περίμεναν, σωριάστηκε στα πόδια του και με σπαραγμό ψυχής μόλις μπόρεσε να επαναλάβει της αδελφής της Μάρθας τα λόγια: Κύριε, αν ήσουνα εδώ δεν θα απέθνησκε ο αδελφός μου. Η σκηνή που επακολούθησε θα ήταν ικανή να συγκινήσει όχι μόνο τον Θεό, όχι μόνο τον άνθρωπο, αλλά κι αυτές τις πέτρες. Ας την παρακολουθήσουμε.

Μπροστά στο ψυχικό δράμα των δύο προσφιλών γυναικών, της Μάρθας και της Μαρίας, που έκλαιαν τον αγαπημένο τους, αλλά κι όλης εκείνης της βαρυπενθούσας ομήγυρης ο Κύριος με δυσκολία συγκρατεί τη συγκίνηση Του. Ο ευαγγελιστής στην περιγραφή του θαύματος μας λέγει: «Ενεθριμήσατο τω πνεύματι ο Ιησούς και ετάραξεν εαυτόν» (στιχ. 33). Δηλαδή, με μεγάλη δύναμη επιβλήθηκε ο Ιησούς στον εαυτό Του, για να κρατήσει την ταραχή Του. Επέπληξε έντονα τον ψυχικό του κόσμο, για να συγκρατήσει τη συγκίνησή Του. Και τούτο, γιατί στην τραγική σκηνή που είχε μπροστά Του έβλεπε ολοφάνερα της αμαρτίας τα θλιβερά αποτελέσματα. Για τη χαρά πλάστηκε ο άνθρωπος. Κι όμως η αμαρτία ματαίωσε τον ωραίο και υψηλό αυτόν προορισμό του άνθρωπου. Κι αντί μιας ζωής χαρούμενης κι ευλογημένης, αυτή, η αμαρτία δηλαδή, δημιούργησε τον πόνο και τη δυστυχία και ως επιστέγασμα τον θάνατο.

Συμπνίγοντας ο Κύριος τη συγκίνηση του προχωρεί προς το θαύμα κι ερωτά: «Που τεθείκατε αυτόν;» Που τον έχετε θάψει; Μα δεν εγνώριζε άραγε ο Κύριος πού είχαν θάψει τον Λάζαρο; Στο ερώτημα αυτό ο ιερός Αυγουστίνος δίνει τούτη την απάντηση. Εγνώριζε ο Κύριος που τον έθεσαν, αλλά υπέβαλε την ερώτηση, γιατί ήθελε να παρουσιάζει τον εαυτό Του σαν άνθρωπο, κι όταν ακόμη πήγαινε να εκτελέσει έργο Θεού. Του έδειξαν τον τάφο. Με συγκίνηση και δάκρυα προχωρεί τώρα σ' αυτόν. «Εδάκρυσεν ο Ιησούς» (στίχ. 35), τονίζει ο ευαγγελιστής. Εδάκρυσε από βαθιά συμπάθεια. Συμμετέχει αληθινά στον πόνο της Μάρθας και της Μαρίας. «Κλαίει μετά κλαιόντων», αλλά και «χαίρει έπειτα μετά χαιρόντων».
Αξίζει να συνειδητοποιήσουμε ότι στις θλίψεις μας είναι πάντα κοντά μας ο Κύριος. Μας χαϊδεύει αόρατα με την απαλή πνοή του Αγίου Πνεύματος. Και ψιθυρίζει και σ' εμάς το «μη κλαίε», που είπε κάποτε στη χήρα της Ναΐν. Μπροστά στον τάφο του φίλου του Λαζάρου «εδάκρυσεν ο Ιησούς». Εδάκρυσε. Δεν έκλαυσε. Δάκρυα επιτρέπεται να χύνουμε κι εμείς μπροστά στη δυστυχία ή τον χωρισμό μας από αγαπημένα πρόσωπα. Δάκρυα και όχι κλάματα και οδυρμούς, όπως «οι μη έχοντες ελπίδα». Ένας προσωρινός χωρισμός. Συνεπώς τα απαρηγόρητα πένθη κι οι απελπιστικές κραυγές απορρίπτονται και καταδικάζονται από τον Κύριο.
Μέτρο λύπης για μας τους χριστιανούς ας είναι μονάχα τούτο: Τα δάκρυα.

Με τα μάτια δακρυσμένα στέκεται κι ο Κύριος μπροστά στον τάφο του φίλου του. Ο τάφος εκείνος ήταν ένα σπήλαιο κι είχε μια βαριά πέτρα επάνω του. «Άρατε τον λίθον» διατάζει ο Ιησούς. Σηκώστε την πέτρα. Πρέπει να πιστοποιηθεί απόλυτα τα θαύμα. Πρέπει να ιδούν όλοι τον νεκρό. Να νοιώσουν τη δυσωδία, για να χρησιμεύσουν κι αυτοί ακόμη οι παρευρισκόμενοι εχθροί του ως μάρτυρες του θαύματος- Στη διαταγή αυτή του Κυρίου με δειλία τολμά να επέμβει η αδελφή του Λαζάρου Μάρθα και να υποδείξει: «Κύριε, ήδη όζει• τεταρταίος γαρ εστί» (στιχ. 39). Κύριε, βρωμά. Είναι τέσσερις μέρες τώρα που είναι νεκρός. Στα λόγια της Μάρθας απαντά ο Χριστός και της λέγει: Μάρθα, δεν σου είπα, πως αν πιστεύεις, θα ιδείς τη δόξα του θεού; Με τούτα τα λόγια υπενθυμίζει ο Κύριος στη Μάρθα την απάντηση που είχε δώσει και στον απεσταλμένο, που είχαν αυτές στείλει για να του αναγγείλει την αρρώστια του Λαζάρου. «Αυτή η ασθένεια ουκ εστί προς θάνατον, αλλ' υπέρ της δόξης του Θεού, ίνα δοξαστεί ο υιός του Θεού δι' αυτής» (στίχ. 40), είπε τότε σ' αυτόν.
Και να η δόξα του Θεού.

Η πλάκα σηκώθηκε. Κι ο Κύριος όρθιος μπροστά στον τάφο με τα μάτια υψωμένα προς τον ουρανό προσεύχεται και λέγει πριν να κάμει το θαύμα: «Πάτερ, ευχαριστώ σοι ότι ήκουσάς μου. Εγώ δε ήδειν ότι πάντοτε μου ακούεις• αλλά δια τον όχλον τον περιεστώτα είπον, ίνα πιστεύσωσιν ότι συ με απέστειλας» (στίχ. 41, 42). Πατέρα μου, σ ευχαριστώ, γιατί πάντα μου ακούεις. Μολονότι το θαύμα δεν είχε γίνει ακόμη, ο Κύριος ευχαριστεί, γιατί είναι βέβαιος πως θα γίνει τούτο. «Πατέρα μου, σ' ευχαριστώ, διότι με άκουσες. Εγώ εγνώριζα πολύ καλά ότι πάντοτε με ακούεις. Το εγνώριζα, αλλά το είπα τούτο, για να ακούσει ο λαός που στέκεται εδώ γύρω και να πιστέψουν ότι συ με έχεις στείλει». Κι αφού τα είπε αυτά, με φωνή μεγάλη, φωνή βροντώδη και προστακτική εφώναξε βλέποντας προς τον νεκρό: «Λάζαρε, δεύρο έξω» (στίχ. 43). Και ο νεκρός, «ο τεταρταίος», ο νεκρός που ήδη εμύριζε, σαν να ξυπνούσε από βαθύ ύπνο, σηκώθηκε και ολοζώντανος, αναστημένος βγήκε έξω από τον τάφο. «Εξήλθεν ο τεθνηκώς δεδεμένος τους πόδας και τας χείρας κειρίαις, και η όψις αυτού σουδαρίω περιεδέδετο». Δηλαδή βγήκε από τον τάφο «φασκιωμένος» με τα σάβανα και τις ταινίες με τις οποίες οι Ιουδαίοι συνήθιζαν να περιτυλίσσουν τα σώματα των νεκρών τους, αλλά και με το μανδήλι στο πρόσωπο. Να, λοιπόν το θαύμα. Να κι η αλήθεια που αναπηδά από αυτό. Ο Χριστός, αυτός είναι η ζωή κι η ανάσταση των ανθρώπων. Η ανάσταση και η ζωή ζώντων και νεκρών.

Το θαύμα του Λαζάρου διαδόθηκε μονομιάς παντού και κόσμος πολύς επίστεψε στον Κύριο. Το θαύμα συνήγειρε τα πλήθη του Εβραϊκού λαού να υποδεχθούν ύστερα από λίγες μέρες τον Χριστό στα Ιεροσόλυμα με τον εξαιρετικό εκείνο ενθουσιασμό, για τον οποίο μας μιλάει το Ευαγγέλιο.

Αυτό ακόμη βοήθησε τους μαθητές να στερεωθούν στην πίστη και να αφοσιωθούν με όλη τους την καρδιά στον Δάσκαλο τους.
Η Ανάσταση του Λαζάρου είναι από τα πιο μεγάλα θαύματα του Κυρίου. Είναι το θαύμα που περισσότερο από κάθε άλλο μας διδάσκει ακόμη την αλήθεια, πως ο θάνατος δεν είναι το τελικό κατάντημα του άνθρωπου. Θα αναστηθούν κάποια μέρα οι νεκροί. Το «αναστήσεται ο αδελφός σου» που είπε ο Κύριος στη Μάρθα, την αδελφή του Λαζάρου, είναι μια διαβεβαίωση, που απευθύνεται σε όλους μας κι ιδιαίτερα στον κάθε ένα πονεμένο άνθρωπο. Θα αναστηθεί η μανούλα, ο πατέρας, το παιδί, η αδελφή, ο αδελφός, ο σύζυγος... Θα αναστηθούμε κι εμείς. Αυτό μας υπόσχεται Εκείνος που όπως είπαμε διεκήρυξε. «Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ καν αποθάνη, ζήσεται».

Τούτη την αλήθεια ας κλείσουμε κι εμείς βαθιά στην καρδιά μας. Γιατί η πίστη αυτή δίνει νόημα και αξία στη ζωή. Αυτή και πάλι μας βοηθά να ζήσουμε όχι μονάχα τη φυσική ζωή, μα και τη ζωή ταυ πνεύματος, τη ζωή της αρετής, την ανώτερη, την αγία.

Ο Λάζαρος, ο αγαπημένος αυτός μαθητής του Χριστού, μετά την ανάστασή του, γύρω στο 33 μ.Χ. έφυγε από τη Βηθανία κι ήρθε στη Λάρνακα της Κύπρου. Εδώ τον συνήντησαν οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας, όταν μετέβαιναν από τη Σαλαμίνα στην Πάφο, και τον χειροτόνησαν επίσκοπο της Εκκλησίας, που ίδρυσε ο ίδιος.
Την εκκλησία αυτή εποίμανε δεκαοκτώ περίπου χρόνια. Μετά την ανάστασή του ο ηγαπημένος φίλος έζησε τριάντα περίπου χρόνια. Καθ' όλο αυτό το διάστημα ποτέ δεν εγέλασε, λέγει μια κυπριακή παράδοση, παρά μόνο μια φορά που είδε μια γυναίκα του λαού να κλέβει από ένα μπακάλικο ένα πήλινο δοχείο, μια «τσούκα».
Τότε ο άγιος χαμογέλασε κι είπε: Για δέστε: Το ένα χώμα (η γυναίκα) κλέβει τ' άλλο (τη τσούκα).

Μια άλλη παράδοση συνδέει το πέρασμα του αγίου από την πόλη της Λάρνακας με τις εκεί κοντά ευρισκόμενες αλυκές. Ένα απέραντο αμπέλι ήταν προηγουμένως όλη εκείνη η έκταση. Κάποια φορά που περνούσε ο άγιος από εκεί είδε τον αμπελουργό να μαζεύει ωραία δροσάτα σταφύλια και να γεμίζει τα κοφίνια του. Κουρασμένος και διψασμένος όπως ήταν ο άγιος σταμάτησε κι απευθυνόμενος στον αμπελουργό με καλοσύνη του ζήτησε λίγα σταφύλια. Αυτός όμως σαν είδε τον ξένο, τον κοίταξε με περιφρόνηση και προσποιούμενος τον δυστυχισμένο του είπε:
- Πήγαινε στο καλό, άνθρωπε μου. Δεν βλέπεις πως το αμπέλι ξεράθηκε κι έγινε άλας κι εσύ μου ζητάς σταφύλια;
- Αφού το βλέπεις ξερό σαν άλας, ας γίνει άλας απήντησε ο άγιος.

Και ω του θαύματος! Όλη εκείνη η έκταση στην οποία βρισκόταν το δροσερό αμπέλι έγινε στη στιγμή μια αλυκή.
Πόσα δεν λέει και τούτο το θαύμα! Κακό μεγάλο είναι το ψέμα και η υποκρισία. Γι' αυτό κι ο Κύριος το καταδικάζει. Για τους υποκριτές Γραμματείς και Φαρισαίους ξεστόμισε κάποτε τα τρομερά «ουαί». «Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί»...

Με στοργή κι αγάπη διηύθυνε ο άγιος την Εκκλησία του Κιτίου μέχρι τέλους της ζωής του.
Σαν πέθανε, οι πιστοί του τον έκλαψαν και με τιμές τον κήδεψαν σε μια σαρκοφάγο από κυπριακό μάρμαρο στην οποία έγραψαν: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος Χριστού». Πάνω από τη σαρκοφάγο αυτή κτίσθηκε ωραιότατος ναός, που ανακαινίστηκε γύρω στα 1750. Το λείψανο. Πριν από λίγα χρόνια (συγκεκριμένα στις 23 Νοεμβρίου 1972) επιστάτης του Τμήματος Αρχαιοτήτων που εργαζόταν για αναπαλαίωση του ναού, βρήκε μία σαρκοφάγο με οστά κάτω από την κολόνα που στήριζε την πλάκα της Αγίας Τράπεζας. Τα οστά ήταν σε ένα κιβώτιο ξύλινο, τοποθετημένα στη σαρκοφάγο, που στην πλευρά της είχε χαραγμένη τη λέξη ΦΙΛΙΟΥ. Το πολυτιμότατο τούτο εύρημα κατά τη γνώμη των πιστών επιβεβαιώνει την παράδοση, πως δηλαδή ο Λέων Στ' ο Σοφός που ξόδεψε κι έκτισε τον μεγαλοπρεπή ναό του Αγίου στη Λάρνακα, γύρω στα 390 μ.Χ. όπως και στην Κωνσταντινούπολη δεν πήρε για τον δεύτερο όλα τα λείψανα, αλλά μέρος αυτών κι ότι τούτα τα λείψανα που βρέθηκαν είναι του Αγίου Λαζάρου. Αυθεντική μαρτυρία κι απόδειξη τούτου του γεγονότος είναι η θέση στην οποία βρέθηκαν τα οστά: κάτω από την Αγία Τράπεζα όμως του Αγίου μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 890 από τον ευσεβή αυτοκράτορα Λέοντα Στ' τον Σοφό. Όμως κι αν το λείψανο μεταφέρθηκε μακριά στη Βασιλίδα των Πόλεων, η χάρη του ξεχωριστού αυτού φίλου του Κυρίου δεν έφυγε. Μένει στο νησί το μυρωμένο και ιστορικό με την εκκλησία του, για να θυμίζει σε μας την εύνοια του Θεού στον τόπο μας. Να μας θυμίζει ακόμη τις ρίζες μας. Τις ρίζες τις παλιές και τις καινούργιες, αλλά και τις υποχρεώσεις μας που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε. Τούτο το ευλογημένο νησί, ελληνικό από τα βάθη των αιώνων, μα και χριστιανικό από τα πρώτα χρόνια που εμφανίστηκε η άγια αυτή θρησκεία, πρέπει να παραμείνει αναλλοίωτο στους αιώνες. Και θα παραμείνει τέτοιο, αν εμείς οι Έλληνες Κύπριοι κάτοικοι του φροντίσουμε να έχουμε πάντα τα μάτια εστραμμένα στη μάνα Ελλάδα και την καρδιά δοσμένη στον Χριστό. Κάτι περισσότερο. Με τούτο τον τρόπο όχι μονάχα το νησί μας θα παραμείνει αναλλοίωτο, αλλά και θα επιβιώσει και ευτυχήσει. Το παράδειγμα των πατέρων μας, που παρά τη μακροχρόνια μαύρη δουλεία δεν άλλαξαν ούτε γλώσσα, ούτε Θρησκεία, ούτε ήθη και έθιμα, ώστε ένας ξένος ιστορικός, ο Ολλανδός Έσσελιγκ να βγάζει το συμπέρασμα ότι «ο Ελληνισμός είναι ανεξολόθρευτος», πρέπει πάντα να μας συνέχει. Αλλά και του λαοφιλούς μας ποιητή η πιο κάτω διαβεβαίωση, που βγαίνει από την έμμονη προσήλωση των πατέρων μας στις αθάνατες ρίζες μας, πρέπει πολύ να μας προβληματίζει:

Αν περνούσιν μαύρα χρόνια σγοιάν τζαί τζείινα που περάσαν 'πό μας ένας εν τζιαί βκαίννει που την στράταν της τιμής, μήτ' επλάστηκεν ποττέ του, τζι αν πλαστεί τζι αννοίξει στόμα, νεκρόν εν να τον ξεράσει τζιαί του τάφου του το χώμαν».

Ναι! Νεκρό θα τον ξεράσει τζιαί του τάφου του το χώμα. Τον εξωμότη και προδότη αδυνατεί να κρατήσει στην αγκαλιά της κι αυτή η γη. Ο Κύριος να μας ελεήσει.

Η μνήμη του θαύματος της Αναστάσεως του Λαζάρου γιορτάζεται το Σάββατο πριν από την Κυριακή των Βαΐων. Κι η γιορτή των Βαΐων μια Κυριακή πριν από το Πάσχα.
Ταις του Αγίου Λαζάρου πρεσβείαις ο θεός ελέησον και σώσον ημάς. Αμήν.

[ΦΩΤΗΣ]

Ο άγιος Μάμας
(2 Σεπτεμβρίου)



Στη Βασιλεία του Χριστού κάθε ηλικία έχει να επιδείξει τους αντιπροσώπους της.
Γιατί κάθε ηλικία έχει προσφέρει σ' Αυτόν ό,τι διαλεχτό κι υπέροχο έχει να παρουσιάσει. Κι η εφηβική ηλικία, που είναι η πιο δύσκολη στη ζωή του ανθρώπου, έχει να προβάλει τους δικούς της.
Ο άγιος Μάμας είναι ένας απ' αυτούς. Διαλεχτός στους διαλεχτούς κι ωραίος στους ωραίους αποτελεί μια απ' τις πιο αγαπητές κι ηρωικές μορφές της Εκκλησίας μας των τριών πρώτων αιώνων.

Οι γονείς του Θεόδοτος και Ρουφίνα ζούσαν στη Γάγγρα της Παφλαγονίας και ήσαν χριστιανοί με μεγάλη κοινωνική θέση.
Την εποχή αυτή ο αυτοκράτορας Αυρηλιανός κίνησε σκληρό διωγμό ενάντια στους χριστιανούς (270-275 μ.Χ.).
Μεταξύ των πρώτων συνελήφθη ο Θεόδοτος κι αφού ανακρίθηκε κι ομολόγησε τον Χριστό, ρίχτηκε στις φυλακές της Καισαρείας.
Η σύζυγος του, η ενάρετη Ρουφίνα, σαν έμαθε τη φυλάκιση του συντρόφου της, αν και ήταν ετοιμόγεννη, έτρεξε να τον συναντήσει. Εκεί με παρρησία ομολόγησε και αυτή την πίστη του Χριστού, που φλόγιζε την καρδία της, με αποτέλεσμα να κλεισθεί στη φυλακή.

Δύο αδελφές ψυχές, ευγενικές κι αγαπημένες, ενωμένες στη χαρά και στον πόνο. Μια νύχτα η Ρουφίνα εκεί στη σκοτεινή κι υγρή φυλακή, έφερε στον κόσμο το παιδάκι της. Η καρδιά της σκίρτησε από χαρά. Αλλά μόνο για μια στιγμή. Όταν πήρε το παιδάκι της να το δείξει στον σύζυγο της, τον καλό Θεόδοτο, τον βρήκε νεκρό. Τα μαρτύρια τα πολλά που δοκίμασε για την πίστη και την αγάπη του Χριστού, τον οδήγησαν πρόωρα στον θάνατο. Η πονεμένη μάνα με συντριβή ψυχής έβαλε το παιδί στην αγκαλιά του, γονάτισε δίπλα του κι έκαμε με δάκρυα την προσευχή της. Ύστερα έγειρε δίπλα του για να μη σηκωθεί ποτές. Την ίδια νύχτα παρέδωσε κι αυτή το πνεύμα. Η ψυχή της πέταξε κοντά στον Χριστό, που αγάπησε με την καρδιά της. Τα βάσανα και οι ταλαιπωρίες της φυλακής την οδήγησαν τόσο γρήγορα στον ουρανό, κοντά στον μάρτυρα σύζυγο της.

Και το παιδί της; Ορφανό, πεντάρφανο μένει τώρα! Τι άραγε θα γίνει; Την απάντηση δίνει το πνεύμα του θεού! "Ορφανόν και χήραν αναλήψεται". Το ορφανό και τη χήρα τα παίρνει υπό την προστασία του ο Θεός. Και να!

Μια ευσεβής γυναίκα, η Αμμία Ματρώνα οδηγημένη από ένα άγγελο πηγαίνει στη φυλακή. Παίρνει τα λείψανα των μαρτύρων γονιών και τα ενταφιάζει με σεβασμό. Ύστερα παίρνει στο σπίτι και το παιδί κι αναλαμβάνει με προθυμία και στοργή την ανατροφή του. Από τα πρώτα ψελλίσματά του "μάμα-μάμα" του έδωκε το όνομα Μάμας. Κοντά στην καινούργια μανούλα του το παιδί μεγάλωσε με της πίστης τ' άγιο "κι άφθαρτο μάννα". Και το τίμησε. Όχι μόνο ο ίδιος από παιδί αγωνιζόταν να ζει τη χριστιανική ζωή, αλλά και φρόντιζε τα όσα μάνθανε, να τα διδάσκει και στα παιδιά της ηλικίας του. Υπεράξιο παιδί αξίων γονιών, μα κι υπέροχης θετής μητέρας του.

Η διαγωγή αυτή και ο ζήλος του μικρού ιεραποστόλου δεν άργησαν να γίνουν γνωστά. Κάποια μέρα μερικοί εχθροί της πίστεως τον έπιασαν και τον οδήγησαν μπροστά στον σκληρό ηγεμόνα Δημόκριτο. Εκείνος, σαν είδε το παιδί, προσπάθησε με κολακείες στην αρχή κι απειλές αργότερα να τον μεταπείσει από τις αρχές και την πίστη του. Μα δεν μπόρεσε. Όλες του οι προσπάθειες πήγαν χαμένες. Τότες άρχισαν τα βασανιστήρια. Το ξύλο, το πλήγωμα του κορμιού με σιδερένια νύχια, το κάψιμο των πληγών με αναμμένες λαμπάδες και τέλος το ρίξιμο στη θάλασσα με μια σιδερένια σφαίρα δεμένη στον λαιμό.
Το αποτέλεσμα;

Μηδέν!
Οι βάρβαρες πράξεις του χριστομάχου πήγαν άδικα. Η σφαίρα κόπηκε και το παιδί με τη βοήθεια ενός Αγγέλου βγήκε στη στεριά κι ανέβηκε σ' ένα βουνό της Καισαρείας. "Άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει". Στο μέρος αυτό ο πιστός κι ηρωικός Μάμας έζησε μέχρι τα δεκαπέντε του χρόνια με συντροφιά τα λιοντάρια και τ' άλλα άγρια ζώα. Τα εξημέρωσε και τα εβοσκούσε και τ' άρμεγε για να τρέφεται, μα και να φιλοξενεί κι εκείνους που τον επισκέπτονταν, για ν' ακούσουν τα λόγια του και να διδαχθούν.
Δεν πέρασε όμως πολύς καιρός κι η παρουσία του φλογερού κι αληθινά πιστού εφήβου έγινε και πάλι γνωστή. Για δεύτερη φορά οι εχθροί του Χριστού πήγαν και τον έπιασαν. Για άλλη μια φορά τα μαρτύρια επαναλήφθηκαν σκληρότερα κι αγριότερα. Μα και αυτή τη φορά τίποτα δεν έκαμαν. Ο μάρτυρας έμεινε και τώρα άκαμπτος. Καμιά δύναμη δεν στάθηκε ικανή να τον λυγίσει και να τον αλλάξει. Ούτε οι δελεαστικές υποσχέσεις, ούτε κι οι απειλές, μα ούτε και το ξέσχισμα του κορμιού, ούτε και το αναμμένο καμίνι. Ο νεαρός μάρτυρας με το χαμόγελο στα χείλη τα αντιμετώπισε όλα ψάλλοντας μαζί με τον απόστολο Παύλο τα λόγια της παρρησίας και της βαθιάς πίστεως: "Τις ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού; Θλίψις ή στενοχώρια ή διωγμός ή λιμός ή γυμνότης ή κίνδυνος ή μάχαιρα"; Και την απάντηση την έδινε πάλιν ο ίδιος επαναλαμβάνοντας μ' απόλυτη πεποίθηση του Αποστόλου τα λόγια: "Πέπεισμαι ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις ούτε ενεστώτα ούτε μέλλοντα ούτε ύψωμα ούτε βάθος ούτε τις κτίσις ετέρα δυνήσεται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Θεού της εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών" (Ρωμ. η' 35-39). Καμιά δύναμη ούτε κι ο θάνατος δεν μπορεί να με αποσπάσει από σένα, Χριστέ μου. Ναι! Ούτε κι ο θάνατος. Και το απέδειξε.

Τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν. Μα ο δεκαπεντάχρονος έφηβος έμεινε αλύγιστος. Ταπεινωμένος και ντροπιασμένος ο ασεβής ηγεμόνας από το θάρρος και την αντοχή του έδωσε διαταγή να τον θανατώσουν. Κι ο δήμιος με μια σιδερένια τρίαινα (τρικάνι) τον κτύπησε στην κοιλιά. Ο γενναίος αθλητής έπεσε κάτω κι αφήκε την αγνή ψυχή του να πετάξει κοντά σ' Εκείνον, που αγάπησε και πόθησε και λάτρεψε, μα και κοντά στους μάρτυρες γονείς. Σύντομη υπήρξε η ζωή του. Σύντομη αλλά μεγαλειώδης και παραδειγματική. Νέος ήταν κι αυτός. Ναι! Νέος, στην άνοιξη της ζωής, με δυσκολίες και προβλήματα και πειρασμούς. Όμως δεν παρασύρθηκε. Δεν πλανήθηκε. Δεν λύγισε. Έμεινε πιστός κι ακλόνητος στις αρχές του μέχρι θανάτου. Για να διδάσκει. Και να δείχνει τον δρόμο σε όσους νοσταλγούν και ποθούν και θέλουν να ζήσουν μια ζωή ανώτερη. Μια αληθινή ζωή.

Στην Κύπρο ο άγιος Μαμάς είναι ένας πολύ σεβαστός και δημοφιλής άγιος. Πολλοί ναοί και παρεκκλήσια, μα και χωριά φέρουν το όνομα του (Σ' όλη την Κύπρο 66 ναοί περίπου είναι αφιερωμένοι στον Άγιο Μάμα). Αλλά και πολλές κυπριακές παραδόσεις κυκλοφορούν μεταξύ του λαού γύρω από την άγια μορφή του. Μια τέτοια παράδοση που δημιουργήθηκε, όπως φαίνεται, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, δίνει μια πολύ όμορφη ερμηνεία της εικονογράφησης του αγίου, καβάλα σ' ένα λιοντάρι και μ' ένα αρνί στα χέρια. Σύμφωνα με τη σχετική παράδοση ο άγιος Μάμας ήταν ένας φτωχός ερημίτης, που ζούσε σε μια σπηλιά κοντά στην κωμόπολη Μόρφου. Μια χρονιά οι φοροθέτες τον έβαλαν να πληρώσει βαρύ κεφαλικό φόρο. Επειδή ο Άγιος αρνιόταν, κλήθηκε από τον διοικητή σε απολογία. Στον δρόμο που ερχόταν μαζί με τη συνοδεία των στρατιωτών που τον βρήκαν και τον ακολουθούσαν, ένα λιοντάρι πετάχτηκε μπροστά τους κι άρπαξε ένα αρνί, που κυνηγούσε. Ο Άγιος έκαμε νόημα στο θηρίο να σταματήσει, και ν' αφήσει το θύμα του. Το λιοντάρι υπάκουσε. Σταμάτησε με μιας, κι άρχισε να κουνάει την ουρά του, για να δείξει την υποταγή του. Ο αθλητής, κουρασμένος όπως ήταν από την οδοιπορία, πήρε το αρνί στα χέρια κι αφού καβαλίκεψε το θηρίο συνέχισε τον δρόμο του προς το Διοικητήριο... Όταν ο Διοικητής αντίκρυσε το απίθανο αυτό θέαμα, έδωκε διαταγή ν' αφήσουν ελεύθερο τον αθλητή και να τον απαλλάξουν απ' τη φορολογία σ' όλη του τη ζωή. Ο Άγιος αφήκε το αρνί σαν δώρο στον Διοικητή κι έφυγε.
Μια άλλη παράδοση αναφέρει, πώς το άγιο λείψανο του μάρτυρα μεταφέρθηκε στην Κύπρο από τη Μ. 'Ασία και τάφηκε στη Μόρφου. Ένας μεγαλοπρεπής ναός κτίστηκε δίπλα στη λάρνακα που φιλοξένησε το άγιο λείψανο του και πολλά θαύματα γίνονται κάθε φορά σε όσους με πίστη καταφεύγουν στη χάρη του.
Η φήμη του αγίου ως θαυματουργού είναι πολύ πλατιά διαδεδομένη στο νησί μας. Ο Λεόντιος Μαχαιράς (Κύπριος χρονογράφος του ΙΕ' αιώνος) στο χρονικό του λέει γι' αυτόν χαρακτηριστικά: «Άν ήτουν να γράψω ταίς γιάσεις του ως του νάζουν δεν έφταναν». Κάθε χρόνο στίς 2 του Σεπτέμβρη πλήθη χριστιανών τρέχουν να τιμήσουν τον μάρτυρα με πανηγυρικές λειτουργίες κι αγρυπνίες. Η μεγαλύτερη όμως τιμή, που μπορούμε όλοι να του προσφέρουμε είναι να μιμηθούμε το παράδειγμα του. Μας φαίνεται δύσκολο; Ναι! Μπορεί να 'ναι. Εδώ όμως βρίσκεται το αληθινό μεγαλείο.



Απολυτίκιο Ήχος δ'
Ό μάρτυς σου Κύριε, εν τη αθλήσει αυτού το στέφος εκομίσατο της αφθαρσίας, εκ σου του Θεού ημών έχων γαρ την ισχύν σου, τους τυράννους καθείλεν έθραυσε και δαιμόνων, τα ανίσχυρο θράση. αυτού ταίς ικεσίαις, Χριστέ ο Θεός, σώσον τας ψυχάς ημών.
Εξήγηση: Ο άγιος Μαμάς, Κύριε, με την άθληση του έλαβε από Σένα τον Παντοδύναμο Θεό μας το άφθαρτο κι αμάραντο στεφάνι της αιώνιας ζωής• γιατί με τη βοήθεια σου κατανίκησε τους εχθρούς του και διέλυσε τις ανίσχυρες πλεκτάνες των δαιμόνων. Με τις δεήσεις του, Σε παρακαλούμε, Χριστέ και Θεέ μας, σώσε τις ψυχές μας.

Έτερον Απολυτίκιο Ήχος α'
Της Παφλαγόνου το κλέος, και Γαγγραίων το στήριγμα, φύλαξ και φρουρός των Κυπρίων, ανεδείχθης, Μαμά ένδοξε. Την Θάλασσαν διήλθες ώσπερ ζών, και ταύτης τρικυμίας χαλινών, θαυμασίως λάρνακα σου, Μόρφου τη πάλει, Μάρτυς κατεστήριξας- διό εν τη μνήμη σου, σοφέ, ευώδες μύρον βρύει εξ αυτής. Δόξα Θεώ τω ενεργούντι, δια σου πάσιν ιάματα.
Εξήγηση: Δοξασμένε Άγιε Μάμα, καύχημα της Παφλαγονίας και στήριγμα των κατοίκων της Γάγγρας αναδείχθηκες και των Κυπρίων προστάτης και φύλακας. αφού πέρασες τη θάλασσα σαν νάσουνα ζωντανός, κι αφού χαλίνωσες τις τρικυμίες της, έφθασες στην πόλη της Μόρφου κατά ένα τρόπο θαυμαστό κι αφήκες εκεί τη θήκη με τ' άγια σου λείψανα. Για τούτο και την ήμερα της μνήμης σου πηγάζει και τρέχει απ' αυτή μύρο ευωδιαστό. Δοξασμένος να 'ναι ο Θεός, που προσφέρει με τη χάρη σου σε όλους θεραπείες.

[ΦΩΤΗΣ]

Άγιος Μαρτίνος πάπας Ρώμης



Ό στύλος αυτός της Όρθοδοξίας έζησε επί βασιλείας Κώνσταντος Β’ (641-668). Τρεις μήνες μόλις μετά τήν ανάρρηση του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο (649) συνεκάλεσε στη βασιλική του Άγιου Ιωάννη στη Λατερανό σύνοδο, στην οποία συμμετείχαν περί τους εκατό επισκόπους, πού καταδίκασε τήν αίρεση των μονοθελητών (βλ. 21 Ίαν.) και τον Τίτο πού εξέδωσε ό αυτοκράτορας, όπου λόγω πολιτικής καιροσκοπίας συγχέονταν αλήθεια και πλάνη (‘Οκτ. 649). “Εχοντας διατελέσει άποκρισάριος του πάπα Θεοδώρου στην Βασιλεύουσα, ό άγιος Μαρτίνος γνώριζε έξ ιδίας αντιλήψεως τις προθέσεις του αυτοκράτορα και των θεολόγων του οί όποιοι, διακηρύσσοντας μία μόνο θέληση στο Πρόσωπο του Χριστού, επεδίωκαν δολίως νά κερδίσουν τήν συμμαχία των μονοφυσιτών της Ανατολής. Μόλις πληροφορήθηκε τό γεγονός, ό αυτοκράτορας απέστειλε τον έξαρχο Θεόδωρο Καλλιώπα στην Ιταλία μέ εντολή νά συλλάβει τον πάπα. Φθάνοντας στήν Ρώμη, ό Καλλιώπας παρουσιάστηκε ενώπιον του ίεράρχου και τον άνέκρινε γιά τό θέμα της συνόδου. Ό άγιος Μαρτίνος του απάντησε αναθεματίζοντας οποιονδήποτε θά τολμούσε νά τον κατηγορήσει γιά τήν παραμικρή παρέκκλιση από τήν πίστη τών άγιων Πατέρων. Φοβούμενος τον παριστάμενο λαό, ό έξαρχος απάντησε υποκριτικά ότι ή πίστη του Μαρτίνου ήταν ό’μοια με τήν δική του και με ολων τών χριστιανών. Ό άγιος αποσύρθηκε τότε έπϊ τρεις ημέρες στήν βασιλική του Λατερανού μαζί μέ όλους τους κληρικούς του. Τήν Δευτέρα τό πρωί, ό Καλλιώπας απαίτησε νά διεξαγάγει έρευνα στους χώρους του παπικού ανακτόρου με τό πρόσχημα ό’τι έψαχνε γιά όπλα. Οί στρατιώτες του όρμησαν στήν βασιλική, δημιουργώντας μεγάλη αναστάτωση και ρί¬χνοντας καταγής τα ιερά σκευή, ενώ συνέλαβαν τον άγιο ιεράρχη, που έπασχε άπό ποδάγρα. Τήν Τετάρτη 19 Ιουνίου 653, τον επιβίβασαν σέ πλοίο γιά τήν Κωνσταντινούπολη. Κατά τήν διάρκεια του ταξιδιού, πού κράτησε τρεις μήνες, ό άγιος έζησε σέ άθλιες συνθήκες, στερούμενος κάθε παρηγοριάς γιά τήν πάθηση του, μή μπορώντας κάν νά πλυθεί. Στά διάφορα λιμάνια πού προσέγγιζε τό πλοίο, οι φυλακές του του απαγόρευαν νά αποβιβασθεί, τον χλεύαζαν και τον έβριζαν και κατακρατούσαν όλα τά τρόφιμα και εφόδια πού του έφερναν ιερείς και πιστοί.
“Οταν έφθασαν στήν Κωνσταντινούπολη, στις 17 Σεπτεμβρίου, τόν άφησαν πάνω στήν στρωμνή του, έκθετο στήν χλεύη και τις λοιδορίες του όχλου και κατόπιν τον έκλεισαν στις φυλακές της Πρανδεαρίας, όπου κρατήθηκε με κάθε μυστικότητα επί ενενήντα τρεΤς ημέρες. Στίς 20 Δεκεμβρίου, μετά άπό μιά παρωδία δίκης στον Ιππόδρομο, όπου δεν του επετράπη κάν νά εκφράσει τήν πίστη του, καταδικάστηκε σέ θάνατο- καταξέσχισαν δημοσίως τά ιερά του άμφια και τόν έσυραν άνά τήν πόλη μέχρι τό Πραιτώριο, μέ μιά βαρεία αλυσίδα γύρω στόν λαιμό. Γέρος, άρρωστος και άσιτος, ό άγιος μόλις πού μπορούσε νά περπατήσει, το πρόσωπο του όμως ακτινοβολούσε άπό χαρά πού υπέφερε γιά τήν αγάπη του Χρίστου και της αληθείας. Τόν μετέφεραν στίς φυλακές του Διομήδους, όπου τόν κρέμασαν, ένώ του έγδαραν τά πόδια, μέσα σέ κελλί ψηλά στον τοίχο πού προοριζόταν γιά τούς μελλοθάνατους. Τήν επομένη, ό οικουμενικός πατριάρχης Παύλος Β’, ασθενής και φοβούμενος τήν θεία κρίση, απέσπασε άπό τόν αυτοκράτορα τήν μετατροπή της θανατικής ποινής σέ εξορία. Μετά τόν θάνατο του Παύλου και τήν εκλογή του Πυρρού στόν πατριαρχικό θρόνο, ό άγιος Μαρτίνος παρέμεινε άλλες ογδόντα πέντε ημέρες φυλακισμένος, πριν σταλεί κρυφίως εξορία στήν Χερσώνα της Κριμαίας. Υπέφερε εκεί δεινά άπό τήν πείνα και άπό τήν κακομεταχείριση από τούς βάρβαρους ιθαγενείς και παρέδωσε τήν αποστολική ψυχή του στόν Κύριο στίς 16 Σεπτεμβρίου 655.
Πηγή: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Εκδόσεις Ίνδικτος