Αιρέσεις που αμφισβητούν τη Θεότητα και το ρόλο του Αγίου Πνεύματος

[Νίκος]

Αιρέσεις που αμφισβητούν τη Θεότητα και το ρόλο του Αγίου Πνεύματος
11 Δεκεμβρίου 2018



Πληθαίνουν οι φωνές που αμφισβητούν τη Θεότητα του Αγίου Πνεύματος και του ρόλου του στη σωτηρία του ανθρώπου.

Η ιστορία ξεκίνησε με τη διαστροφή του ρόλου του Αγίου Πνεύματος στη σωτηρία του ανθρώπου από τους ρωμαιοκαθολικούς πριν από μια χιλιετία. Το fillioque υποβάθμισε το ρόλο του Αγίου Πνεύματος στη σωτηρία του ανθρώπου και οδήγησε στη συνέχεια στην αμφισβήτηση και της Θεότητας Του από άλλες ποικίλες αιρέσεις.

Ανοίγω αυτό το θέμα για να συζητήσουμε τις πλάνες περί τη Θεότητα και τον ρόλο του Αγίου Πνεύματος, τα επιχειρήματα των αιρετικών και τις απαντήσεις της Εκκλησίας.

[Νίκος]

«Η αλήθεια της Θεότητος του Αγίου Πνεύματος και οι σύγχρονες πνευματομαχικές αντιλήψεις»
10-12-2018



Πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Κυριακής 9 Δεκεμβρίου 2018 στο Ιερό Προσκύνημα του Αγίου και Θαυματουργού Σπυρίδωνος το εσπερινό κήρυγμα με ομιλητή τον Πρωτ. Ευάγγελο Κούτρα, υπεύθυνο του αντιαιρετικού αγώνα της Ι.Μ. Κερκύρας και με θέμα : “Η αλήθεια της Θεότητος του Αγίου Πνεύματος και οι σύγχρονες πνευματομαχικές αντιλήψεις”.

Οπως αναφέρει ανακοίνωση της Μητρόπολης, στον λόγο του ο π. Ευάγγελος τόνισε ότι το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος είναι το Άγιο Πνεύμα, το οποίο είναι ομοούσιο με τον Πατέρα και τον Υιό και Λόγο του Θεού.

Η Εκκλησία έχοντας αποκλειστικό σκοπό την σωτηρία του ανθρώπου και του σύμπαντος κόσμου, συνεχώς προβάλλει την ορθή πίστη, την αλήθεια του Ευαγγελίου ως απαραίτητη προϋπόθεση της σωτηρίας. Η Εκκλησία έχει γνωρίσει κατά το παρελθόν, ιδιαίτερα κατά τον 3ο και 4ο μ.Χ. αιώνα, μεγάλες αιρέσεις που αλλοίωσαν την διδασκαλία Της για το Άγιο Πνεύμα. Αυτές οι πλάνες καταδικάστηκαν από την εν Κωνταντινουπόλει Β’ Οικουμενική Σύνοδο το 381, η οποία όρισε στο Σύμβολο της Πίστεως ότι πιστεύουμε και “ εἱς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, τό κύριον, τό ζωοποιόν, τό ἐκ τοῦ Πατρός ἐκπορευόμενον, τό σύν Πατρί καί Υἱῶ συμπροσκυνούμενον καί συνδοξαζόμενον, τό λαλήσαν διά τῶν προφητῶν”.

Στην εποχή μας υπάρχουν ομάδες που είτε αναβιώνουν αρχαίες αιρετικές αντιλήψεις για το Άγιο Πνεύμα (Μάρτυρες του Ιεχωβά), είτε συγχέουν τις ενέργειές Του με ενέργειες ακαθάρτων πνευμάτων (Πεντηκοστιανοί κ.ά).

Ακόμη ο π. Ευάγγελος επεσήμανε ότι η Αγία Γραφή μαρτυρεί σαφώς για δύο θεμελιώδεις αλήθειες : α) ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι απρόσωπη δύναμη ή ενέργεια του Θεού (όπως υποστηρίζουν οι Χιλιαστές), αλλά συγκεκριμένο και διακεκριμένο Πρόσωπο και β) ότι το Πρόσωπο αυτό δεν είναι κτιστό, αλλά Άκτιστο και ομοούσιο με τα άλλα δύο Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Ως Πρόσωπο δίνει εντολές (Πράξ. 8,29, 10,19 13,2 21,11), ομιλεί στις Εκκλησίες (Αποκ. 2,7), λυπάται (Εφ. 4,30), διδάσκει και υπενθυμίζει (Ιωάν. 14,26), τοποθετεί Επισκόπους (Πραξ. 20,38), ελέγχει την αμαρτία (Ιωάν. 16,8), και ο Χριστός το αναφέρει ως “άλλον Παράκλητον” (Ιωάν. 14,16). Το Άγιο Πνεύμα λοιπόν είναι Πρόσωπο και όχι κάποια δύναμη απρόσωπη.

Καταλήγοντας ο π. Ευάγγελος υπογράμμισε ότι οι Άγιοι μαρτυρούν εντός της Εκκλησίας για το Άγιο Πνεύμα, για την υπόστασή Του. Αυτοί θα αποκαλύπτουν και θα παραπέμπουν διαρκώς όλο τον κόσμο στο Άγιο Πνεύμα. Έτσι κανένα Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος δεν μένει αμάρτυρο μέσα στην ιστορία. Με την παρουσία και δράση του Αγίου Πνεύματος γονιμοποιείται και αυξάνει εντός της Εκκλησίας τόσο ο άνθρωπος, όσο και ολάκερη η δημιουργία.

Πηγή: ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

[Νίκος]

Άγιο Πνεύμα: Πρόσωπο ή δύναμη;
20 Ιουνίου 2016



Κάποιες ακραίες Προτεσταντικές αιρέσεις όπως η οργάνωση τής Σκοπιάς, διαστρέφει συστηματικά όλα σχεδόν τα Χριστιανικά δόγματα. Έτσι, είμαστε υποχρεωμένοι να εκθέτουμε αποδείξεις ακόμα και για τις σαφείς Χριστιανικές διδασκαλίες, όπως τα περί τού Αγίου Πνεύματος. Στη συγκεκριμένη μελέτη, θα δείξουμε από την Αγία Γραφή ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Πρόσωπο, και όχι «η ενεργός δύναμη τού Θεού» όπως κακόδοξα ισχυρίζεται η Σκοπιά, και άλλες παρόμοιες αιρέσεις.

1. Το Άγιο Πνεύμα δεν είναι «η δύναμη τού Θεού»

Αν και μόνο η δήλωση τής Εκκλησίας για κάποιο δόγμα αρκεί για την αποδοχή του, υπάρχουν σαφή εδάφια που αποδεικνύουν ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι η δύναμη τού Θεού, μερικά από τα οποία θα παραθέσουμε εδώ δειγματοληπτικά. Θα αρχίσουμε με το Β΄ Κορινθίους 6/ς΄ 4-7. Εκεί λέει:

«…αλλ’ εν παντί συνιστώντες εαυτούς ως Θεού διάκονοι εν υπομονή πολλή εν θλίψεσιν εν ανάγκαις εν στενοχωρίαις εν πληγαίς εν φυλακαίς εν ακαταστασίαις εν κόποις εν αγρυπνίαις εν νηστείαις εν αγνότητι εν γνώσει εν μακροθυμία εν χρηστότητι εν Πνεύματι Αγίω εν αγάπη ανυποκρίτω εν λόγω αληθείας εν δυνάμει Θεού δια των όπλων της δικαιοσύνης των δεξιών και αριστερών».

Στο χωρίο αυτό παρατηρούμε ότι ο απόστολος Παύλος, σε ένα σύνολο από πολλά διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα, αναφέρει ξεχωριστά το «Άγιο Πνεύμα», από τη «δύναμη τού Θεού». Αν το Άγιο Πνεύμα ήταν η δύναμη τού Θεού, δεν θα τα ανέφερε και τα δύο, γιατί θα ήταν πλεονασμός.

Ας δούμε μερικά ακόμα παρόμοια χωρία, όπου φαίνεται ότι άλλο είναι το Άγιο Πνεύμα, και άλλη η δύναμη τού Θεού:

Ρωμαίους 15/ιε΄ 19: «εν δυνάμει σημείων και τεράτων εν δυνάμει Πνεύματος Θεού«

Εδώ φαίνεται ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι δύναμη τού Θεού, αλλά ΕΧΕΙ τη δύναμη τού Θεού, δηλαδή είναι ο φορέας της. Πρόκειται για τη δύναμη ΤΟΥ Πνεύματος, και όχι για το Πνεύμα – Δύναμη.

Αντίθετα με τα παραπάνω, υπάρχουν στην Αγία Γραφή εδάφια που δείχνουν ότι ο Θεός είναι «δύναμη», και ειδικά ο Χριστός είναι η «δύναμη τού Θεού». Παρ’ όλα αυτά, κανείς αιρετικός δεν τόλμησε να πει ότι ο Θεός ή ο Χριστός δεν είναι πρόσωπα! Ας δούμε δύο εδάφια:

Ψαλμός 46/μς΄ 1: «Ο Θεός είναι καταφυγή ημών και δύναμις, βοήθεια ετοιμότατη εν ταις θλίψεσι».

Α΄ Κορινθίους 1/α΄ 23,24: «Ημείς δε κηρύσσομεν Χριστόν εσταυρωμένον, Ιουδαίοις μεν σκάνδαλον, Έλλησιν δε μωρίαν, αυτοίς δε τοις κλητοίς Ιουδαίοις τε και Έλλησιν, Χριστόν Θεού δύναμιν και Θεού σοφίαν».

Οι Χριστιανοί λοιπόν, κηρύττουν ότι η δύναμη τού Θεού είναι ο Χριστός, και όχι το Άγιο Πνεύμα. Και βεβαίως ο Χριστός είναι ΠΡΟΣΩΠΟ!

2. Επιχειρήματα τών αρνητών τής προσωπικότητας τού Αγίου Πνεύματος

Για να είμαστε συνεπείς, θα πρέπει να πούμε ότι οι άνθρωποι αυτοί, παρασύρονται από κάποια εδάφια τής Αγίας Γραφής τα οποία δεν κατανοούν, αλλά τα ερμηνεύουν με προχειρότητα, και χωρίς τις προϋποθέσεις τής Χριστιανικής δογματικής. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούν εδάφια όπως αυτό που λέει: «πληρούσθε Πνεύματος Αγίου», για να πουν ότι «ένα πρόσωπο δεν μπορεί να γεμμίζει τις καρδιές όλων, ούτε είναι κάτι που δίνεται με μέτρο». Αν όμως διάβαζαν την Αγία Γραφή με περισσότερη προσοχή, θα έβλεπαν ότι αυτά που λένε, αν και ισχύουν για τα υλικά πρόσωπα, δεν ισχύουν για τα πνευματικά. Τα ίδια λόγια χρησιμοποιεί η Αγία Γραφή για τον Πατέρα και τον Υιό, για τους οποίους όμως κανείς δεν διανοήθηκε να πει ότι δεν είναι πρόσωπα:

«1. Έν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και Θεός ην ο Λόγος… 4. Εν αυτώ ζωή ην, και η ζωή ην το φως των ανθρώπων… 9. Ην το φως το αληθινόν, ο φωτίζει πάντα άνθρωπον, ερχόμενον εις τον κόσμον… 11. εις τα ίδια ήλθεν, και οι ίδιοι αυτόν ου παρέλαβον. 12. Όσοι δε έλαβον αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι, τοις πιστεύουσιν εις το όνομα αυτού, 13. οι ουκ εξ αιμάτων, ουδέ εκ θελήματος σαρκός, ουδέ εκ θελήματος ανδρός, αλλ’ εκ Θεού εγεννήθησαν. 14. Και ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά του Πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας» -Ιωάννης 1/α΄ 1,4,9-14.

Πώς άραγε ο Χριστός ως πρόσωπο διαμερίζεται στους πιστούς που τον «λαμβάνουν» «μέσα τους»;

«κατοικήσαι τον Χριστόν δια της πίστεως εν ταις καρδίαις υμών, εν αγάπη ερριζωμένοι και τεθεμελιωμένοι, ίνα εξισχύσητε καταλαβέσθαι συν πάσιν τοις αγίοις, τι το πλάτος και μήκος και ύψος και βάθος, γνώναί τε την υπερβάλλουσαν της γνώσεως αγάπην του Χριστού, ίνα πληρωθήτε εις παν το πλήρωμα του Θεού«. -Εφεσίους 3/γ΄ 17-19.

Ομοίως, πώς ο Χριστός και ο Θεός εφ’ όσον είναι πρόσωπα, κατοικούν στην καρδιά μας, και μας «πληρώνουν» (μας γεμίζουν);

Και αλλού ο απόστολος Παύλος, μας λέει για τον Ιησού Χριστό:

«ότι εν αυτώ κατοικεί παν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς, και εστέ εν αυτώ πεπληρωμένοι…» -Κολοσσαείς 2/β΄ 9,10

΄Όπως στο ανθρώπινο σώμα του Ιησού Χριστού ευδόκησε να κατοικήσει «ολόκληρο το πλήρωμα της Θεότητας» (Κολοσσαείς 1/α΄ 19), έτσι ευδοκεί να κατοικήσει ολόκληρη η Θεότητα στο σώμα των τελείων Χριστιανών. Επειδή σε ό,τι μετέχει η κεφαλή της Εκκλησίας, ο Ιησούς Χριστός κατά φύσιν, στο ίδιο μετέχει και το σώμα του, (η Εκκλησία), κατά χάριν. Τόσο ο Πατέρας λοιπόν, όσο ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, διαμερίζονται στις καρδιές τών πιστών, και μπορούν να παραμένουν πρόσωπα.

Και για να δείξουμε πόσο αγνοούν την Αγία Γραφή οι άνθρωποι αυτοί, θα δείξουμε ένα εδάφιο, που λέει ότι ακόμα και ο Σατανάς μπορεί να γεμίσει την καρδιά κάποιου ανθρώπου:

Είπεν δε Πέτρος: «Ανανία δια τι επλήρωσεν ο Σατάνας την καρδίαν σου ψεύσασθαί σε το Πνεύμα το Άγιον και νοσφίσασθαί σε από της τιμής του χωρίου;» -Πράξεις 5/ε΄ 3.

3. Το Άγιο Πνεύμα είναι Πρόσωπο

Δεν φτάνει όμως να αποδεικνύουμε τα λογικά σφάλματα τών αρνητών τού Αγίου Πνεύματος. Για να τους βοηθήσουμε να το καταλάβουν, πρέπει να δείξουμε και αποδείξεις ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο. Και το δύσκολο εδώ, δεν είναι να βρούμε τέτοια εδάφια στην Αγία Γραφή, αλλά είναι δύσκολο ποια εδάφια να πρωτογράψουμε, από τα χιλιάδες εδάφια που αποδεικνύουν ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο. Ας παραθέσουμε εδώ μερικά χωρία δειγματοληπτικά:

Ιωάννης 14/ιδ΄ 26: «Ο δε Παράκλητος, το Πνεύμα το ΄Αγιον ό πέμψει ο Πατήρ εν τω ονόματί μου, Εκείνος υμάς διδάξει πάντα και υπομνήσει υμάς πάντα ά είπον υμίν».

Σύμφωνα με το εδάφιο αυτό, το Άγιο Πνεύμα διδάσκει, θυμίζει, και επιπλέον βοηθεί, καθώς είναι «Παράκλητος», δηλαδή: «Βοηθός». Πολύ σημαντικό είναι το ότι αναφέρεται ως: «Εκείνος», μια λέξη που μόνο σε πρόσωπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όπως κάθε ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ.

Ιωάννης 16/ις΄ 13,14: «Όταν δε έλθη Εκείνος, το Πνεύμα τής αληθείας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την αλήθειαν. Ου γαρ λαλήσει αφ’ εαυτού, αλλ’ όσα αν ακούση λαλήσει και τα ερχόμενα αναγγελεί υμίν. Εκείνος εμέ δοξάσει, ότι εκ τού εμού λήψεται και αναγγελεί υμίν».

Και πάλι εδώ το Άγιο Πνεύμα, αναφέρεται ως πρόσωπο με το: «Εκείνος», και επίσης «οδηγεί», «λαλεί», «αναγγέλει», «δοξάζει» και «λαμβάνει». Είναι πολύ ενδιαφέρον επίσης, το ότι αναφέρεται να έχει: «εαυτό» («ου λαλήσει αφ’ εαυτού»). Και κάτι που έχει «εαυτό», είναι Πρόσωπο!

Πράξεις 8/η΄ 29: «Είπεν δε το Πνεύμα τω Φιλίππω: ΄΄πρόσελθε και κολλήθητι τω άρματι τούτω΄΄».

Το Άγιο Πνεύμα «μιλάει» και διατάζει.

Πράξεις 13/ιγ΄ 1 – 3: ΄΄Ήσαν δε εν Αντιοχεία κατά την ούσαν εκκλησίαν προφήται και διδάσκαλοι ό τε Βαρναβάς και Συμεών ο καλούμενος Νίγερ και Λούκιος ο Κυρηναίος, Μαναήν τε Ηρώδου τού τετράρχου σύντροφος, και Σαύλος. Λειτουργούντων δε αυτών τω Κυρίω και νηστευόντων, είπεν το Πνεύμα το Άγιον: «Αφορίσατε δή μοι τον Βαρναβάν και Σαύλον εις το έργον ό προσκέκλημαι αυτούς». Τότε νηστεύσαντες, και προσευξάμενοι και επιθέντες τας χείρας αυτοίς απέλυσαν΄΄.

Και εδώ το Άγιο Πνεύμα «μιλάει», «προσκαλεί», και λέει: «αφορίστε για ΕΜΕΝΑ τον Βαρνάβα». Δηλαδή τι παραπάνω πρέπει να πει για να καταλάβει κάποιος ότι είναι «πρόσωπο»;

Πράξεις 15/ιε΄ 28: «Έδοξεν γαρ τω Αγίω Πνεύματι και ημίν, μηδέν πλέον επιτίθεσθαι υμίν βάρος, πλην τών επαναγκές τούτων».

Επίσης «δοκεί», δηλαδή «έχει γνώμη». Δεν είναι πρόσωπο;

Ρωμαίους 8/η΄ 26,27: «Ωσαύτως δε και το Πνεύμα συναντιλαμβάνεται ταις ασθενείαις ημών, το γαρ τι προσευξόμεθα καθό δει ουκ οίδαμεν, αλλ’ αυτό το Πνεύμα υπερεντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις. Ο δε ερευνών τας καρδίας, οίδεν τι το φρόνημα του Πνεύματος, ότι κατά Θεόν εντυγχάνει υπέρ αγίων».

Εντυγχάνει, σημαίνει: «ικετεύει», προσεύχεται θερμά. Πώς προσεύχεται μία δύναμη; Όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά προσώπου. Πώς μπορεί να αντιληφθεί, να στενάξει, ή να έχει φρόνημα μια δύναμη;

Α΄ Κορινθίους 2/β΄ 10, 11: «Ημίν δε ο Θεός απεκάλυψεν δια του Πνεύματος Αυτού, το γαρ Πνεύμα πάντα ερευνά και τα βάθη του Θεού. Τις γαρ οίδεν ανθρώπων τα τού ανθρώπου ει μη το πνεύμα του ανθρώπου το εν αυτώ; Ούτως και τα τού Θεού, ουδείς οίδεν ει μη το Πνεύμα τού Θεού».

Το Άγιο Πνεύμα «ερευνά», και «γνωρίζει» (οίδεν).

Α΄ Κορινθίους 12/ιβ΄ 11: «Πάντα δε ταύτα ενεργεί το εν και το αυτό Πνεύμα, διαιρούν ιδία εκάστω καθώς βούλεται«.

«Ενεργεί», «διαιρεί», και «ΒΟΥΛΕΤΑΙ». Όμως αν είναι δύναμη, δεν μπορεί να έχει ΒΟΥΛΗΣΗ.

Εφεσίους 4/δ΄ 30: «Και μη λυπείτε το Πνεύμα το Άγιον του Θεού, εν ω εσφραγίσθητε εις ημέραν απολυτρώσεως».

Επίσης, το Άγιο Πνεύμα ΛΥΠΑΤΑΙ. Δεν μπορεί μια δύναμη να λυπάται!

Δεν νομίζουμε ότι είναι ανάγκη να αναφέρουμε περισσότερα. Από τα παραπάνω εδάφια, πιστεύουμε ότι είναι προφανής η πλάνη τών ανθρώπων εκείνων που θέλουν το Άγιο Πνεύμα να είναι απρόσωπη «δύναμη». Τους καλούμε να δεχθούν τα Χριστιανικά δόγματα, και να πάψουν να λυπούν το Άγιο Πνεύμα, δεχόμενοι διδασκαλίες δαιμονίων.

Πηγή: Ομοθυμαδόν

(Συνεχίζεται)

[Νίκος]

Άγιο Πνεύμα: Πρόσωπο ή δύναμη; (2ο μέρος)
20-6-2016



Στο πρώτο μέρος τής μελέτης αυτής, δείξαμε αποδείξεις ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Πρόσωπο. Στο δεύτερο αυτό μέρος, θα απαντήσουμε στις δικαιολογίες που χρησιμοποιούν οι σύγχρονοι Πνευματομάχοι, (κυρίως Ρωσσελιστικών θρησκειών), για να δικαιολογήσουν τις θέσεις τους.

Βεβαίως οι ηγεσίες τών Πνευματομάχων γνωρίζουν τα εδάφια που δείχνουν την πλάνη τους. Αλλά προσπαθούν να αποπροσανατολίσουν τους οπαδούς τους με διάφορες σοφιστίες. Ας δούμε ένα παράδειγμα, από την οργάνωση τής Σκοπιάς, η οποία αν και γνωρίζει τα εδάφια που αποδεικνύουν ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, παρ' όλα αυτά συνεχίζει να σκοτίζει την αλήθεια.

1. Το όνομα τού Αγίου Πνεύματος

Στο βιβλίο τους με τον ατυχή τίτλο: "Πώς να συζητάτε λογικά από τις Γραφές", στη σελίδα 395, γράφουν: "Οι Άγιες Γραφές μας λένε το προσωπικό όνομα τού Πατέρα - Ιεχωβά. Μας πληροφορούν ότι ο Γιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αλλά πουθενά μέσα στις Γραφές δεν υπάρχει προσωπικό όνομα που να εφαρμόζεται στο Άγιο Πνεύμα".

Κατ' αρχήν, το Γιαχβέ (κι όχι Ιεχωβά), όπως δείξαμε ήδη σε άλλες μελέτες, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΟΝΟΜΑ, αλλά ΟΝΟΜΑ ΟΥΣΙΑΣ. Εκεί ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να δει ότι και τα τρία πρόσωπα τής Αγίας Τριάδος έχουν το ίδιο όνομα "Γιαχβέ". Όπως μπορεί να δει κάποιος και στο Ματθαίος 28/κη΄ 19: "...βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα τού Πατρός και τού Υιού και τού Αγίου Πνεύματος..." Το εδάφιο αυτό, δεν λέει "εις τα ονόματα". Λέει: "εις ΤΟ ΟΝΟΜΑ". Λέει ότι και ο Πατέρας, και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, έχουν ΕΝΑ ΚΟΙΝΟ ΟΝΟΜΑ. Και το όνομα αυτό είναι το όνομα τής ουσίας τους [*], "Γιαχβέ". Όμως το ίδιο εδάφιο, μας αποκαλύπτει και τα 3 ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ονόματα τών τριών προσώπων: Πατέρας, Υιός, και Άγιο Πνεύμα. Μα τόση τύφλωση; Κανείς δεν τα βλέπει αυτά στην οργάνωση τής Σκοπιάς; Το Ιησούς Χριστός, είναι το όνομα τού Χριστού, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΘΕΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ. Ως Θεός όμως, λεγόταν: "Υιός" και "Λόγος" (π.χ. Αποκάλυψις 19/ιθ΄ 13). Και μην πει κανείς ότι αυτά είναι τίτλοι. Στα Ελληνικά λέμε: "όνομα Ουσιαστικό". Και τα Ουσιαστικά είναι ΟΝΟΜΑΤΑ. Δεν μπορεί κανείς ξενόγλωσσος αιρετικός τού Μπρούκλυν να μας διαστρέψει τη γραμματική τής γλώσσας μας για να στηρίξει τις ψεύτικες διδασκαλίες του. Αυτά μπορεί να τα λέει σε άλλες χώρες που δεν ξέρουν Ελληνικά. Όχι όμως στην Ελλάδα.

Μήπως όμως κάποιος "Μάρτυρας", (για να αποφύγει ότι στον Ματθαίο που παραθέσαμε μιλάει για το κοινό όνομα Γιαχβέ), μας πει, ότι η λέξη: "όνομα" δεν αναφέρεται στο κοινό όνομα "Γιαχβέ", αλλά στα "Πατέρας, Υιός και Άγιο Πνεύμα", και ότι με κάποιον (παράξενο) τρόπο, αναφέρεται στον Ενικό; Αν και αυτό δεν ισχύει, ακόμα και αν το δεχθούμε, βλέπουμε ότι και τότε θα δήλωνε τα: "Πατέρας, Υιός, και Άγιο Πνεύμα" ως ονόματα. Πώς λοιπόν λένε ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι όνομα; Η ίδια η λέξη "Άγιο Πνεύμα", είναι ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΟΝΟΜΑ.

2. Η ανθρώπινη φύση τού Χριστού στα δεξιά τού Θεού

Στην ίδια σελίδα τού ιδίου βιβλίου, λίγο πιο κάτω, λέει: "Το Πράξεις 7/ζ΄ 55, 56 αναφέρει ότι στον Στέφανο δόθηκε κάποια όραση τού ουρανού στην οποία είδε "τον Ιησού να στέκεται στα δεξιά τού Θεού". Αλλά δεν ανάφερε να είδε το άγιο πνεύμα. (Βλέπε επίσης Αποκάλυψις 7/ζ΄ 10. κβ΄ 1,3)."

Σε αυτό έχουμε να πούμε τα εξής: Και στη μία περίπτωση, και στις άλλες τής Αποκάλυψης, δεν εμφανίζεται Ο ΘΕΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ δίπλα στον Πατέρα, ώστε να πρέπει να αναζητήσουμε το Άγιο Πνεύμα. Εμφανίζεται Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ πλάι στον Θεό. Και όταν μιλάμε για Θεό εδώ, μιλάμε για ολόκληρη τή Θεότητα, την Αγία Τριάδα. Στον Θεό Πατέρα, υπάρχει και το Πνεύμα Του, και ο Λόγος Του, όπως σε εμάς συνυπάρχει και ο λόγος μας και το πνεύμα μας. Και όπως δεν αναζητάει κάποιος από εμάς να δει χώρια το λόγο και χώρια το πνεύμα μας, δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζονται ο Λόγος και το Πνεύμα τού Θεού χώρια.

Ο Ιησούς (ή το Αρνίο) στέκεται πλάι στον Θεό ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ. Την ανθρώπινη φύση του ύψωσε στα δεξιά Του ο Θεός. Η Θεϊκή ήταν πάντα μέρος τής Θεότητας. Δες για παράδειγμα το Δανιήλ 7/ζ΄ 9, 13, 14. Εκεί πολλοί (ακόμα και απρόσεκτοι Ορθόδοξοι), νομίζουν ότι εμφανίζεται ο Πατέρας με τον Υιό. Όμως αν διαβάσουν προσεκτικά τα εδάφια, και τα συγκρίνουν με το Αποκάλυψις 1/α΄ 13-15 και με το Πράξεις 1/α΄ 9, θα καταλάβουν ότι εκεί είναι Ο ΥΙΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ, ΠΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΦΤΑΣΕ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ στα ύψη τής Θεϊκής του φύσης, δηλαδή "κάθισε στα δεξιά τού Θεού". Αυτό εξηγεί τα πάντα. Όμως οι οπαδοί τής Σκοπιάς δεν μπορούν να το καταλάβουν αυτό, επειδή νομίζουν ότι ο Χριστός μετά την ανάστασή του έπαψε να είναι άνθρωπος. Αυτό είναι που τους μπερδεύει σε όλα.

Το επόμενο επιχείρημα που χρησιμοποιούν, παραθέτοντας από την Παπική Εγκυκλοπαίδεια, δεν τα σχολιάζουμε. Γιατί αν εμπιστεύονται την Παπική Εγκυκλοπαίδεια, γιατί δεν γίνονται Παπικοί; Αν λοιπόν θεωρούν την Εγκυκλοπαίδεια αυτή αναξιόπιστη σε όσα λέει, δεν μπορούν να την παραθέτουν ως αυθεντία. Αν πάλι τη δέχονται, ας δεχθούν και τον Πάπα. Εμείς ως Ορθόδοξοι, γνωρίζουμε ότι οι αναπόδεικτοι ισχυρισμοί που αναφέρονται εκεί, είναι λάθος. Αν τους θεωρούν σωστούς, ας μιλήσουν με στοιχεία, και όχι με απλές αναπόδεικτες αναφορές.

3. Άμεση και έμμεση ομιλία τού Αγίου Πνεύματος

Στη σελίδα 341 τού ιδίου βιβλίου, γράφει τα εξής: "Ενώ μερικά εδάφια λένε ότι το πνεύμα "ελάλησε", άλλα εδάφια καθιστούν σαφές ότι αυτό έγινε μέσω αγγέλων ή ανθρώπων (Πράξεις δ΄ 24,25. κη΄ 25. Ματθ. ι΄19, 20 Παράβαλλε Πράξεις κ΄ 23 με κα΄ 10,11)."

Στο πρώτο εδάφιο που παραθέτουν, αναφέρεται ότι ο Θεός μίλησε "δια στόματος Δαυίδ". Στο κη΄ 25, λέει ότι το Άγιο Πνεύμα λάλησε "στους πατέρες μας δια Ησαϊου τού προφήτου". Στο Ματθαίος ι΄ 19, λέει ότι το Άγιο Πνεύμα θα λαλεί μέσα στους Χριστιανούς όταν θα τους ανακρίνουν. Στο Πράξεις κ΄ 23 λέει ότι το Άγιο Πνεύμα σε κάθε πόλη "διαμαρτύρεται" στον Παύλο ότι τον περιμένουν δεσμά, και στο 21/κα΄ 10,11, αναφέρεται στον προφήτη Άγαβο, ότι τους έφερε προφητεία λέγοντάς τους "τάδε λέγει το Πνεύμα το Άγιον: τον άνδρα ου εστιν η ζώνη αύτη..."

Με τα παραπάνω εδάφια, προσπαθούν να ξεφύγουν από τα εδάφια που δείχνουν ότι το Άγιο Πνεύμα ΜΙΛΑΕΙ. Αποπροσανατολίζουν τη συζήτηση για να ξεφύγουν. Όμως, προσέξτε! Το να χρησιμοποιεί κάποιον το Άγιο Πνεύμα για να μιλήσει, δεν σημαίνει ότι είναι απρόσωπο. Ούτε σημαίνει ότι πάντοτε χρησιμοποιεί κάποιον. Ακόμα και όταν χρησιμοποιεί κάποιον, ΜΙΛΑΕΙ ΣΕ ΑΥΤΟΝ. Προσέξτε για παράδειγμα, ότι για να στείλει τον Άγαβο, ΤΟΥ ΜΙΛΗΣΕ ("τάδε λέγει το Πνεύμα..."). Για να "διαμαρτυρηθεί" (να δώσει μαρτυρία) στον Παύλο σε κάθε πόλη, ΜΙΛΟΥΣΕ σε προφήτες. Μιλάει επίσης στην καρδιά τών αγίων, κράζοντας μεταξύ άλλων: "Αββά ο Πατήρ" (Γαλάτας 4/δ΄ 6,7).

Το Άγιο Πνεύμα, σύμφωνα με τα εδάφια που είδαμε, μιλάει ΔΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΦΗΤΩΝ στο λαό, όμως ΜΙΛΑΕΙ ΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΦΗΤΕΣ. Για παράδειγμα, ας ξαναδούμε τα εξής εδάφια, για να κάνετε τις συγκρίσεις σας:

Πράξεις 13/ιγ΄ 1 - 3: ΄΄Ήσαν δε εν Αντιοχεία κατά την ούσαν εκκλησίαν προφήται και διδάσκαλοι ό τε Βαρναβάς και Συμεών ο καλούμενος Νίγερ και Λούκιος ο Κυρηναίος, Μαναήν τε Ηρώδου τού τετράρχου σύντροφος, και Σαύλος. Λειτουργούντων δε αυτών τω Κυρίω και νηστευόντων, είπεν το Πνεύμα το Άγιον: "Αφορίσατε δή μοι τον Βαρναβάν και Σαύλον εις το έργον ό προσκέκλημαι αυτούς". Τότε νηστεύσαντες, και προσευξάμενοι και επιθέντες τας χείρας αυτοίς απέλυσαν΄΄.

Και εδώ το Άγιο Πνεύμα "μιλάει", "προσκαλεί", και λέει: "αφορίστε για ΕΜΕΝΑ τον Βαρνάβα". Δηλαδή τι παραπάνω πρέπει να πει για να καταλάβει κάποιος ότι είναι "πρόσωπο"; Εδώ μιλάει σε ΠΡΟΦΗΤΕΣ, και παρατηρούμε ότι στους προφήτες μιλάει ΑΜΕΣΑ ΩΣ ΠΡΟΣΩΠΟ. Στον λαό, πάλι ως πρόσωπο μιλάει, αλλά όχι άμεσα, αλλά δια τών προφητών. Και εδώ έχουμε ιστορική αφήγηση. Δεν έχουμε προσωποποίηση. Στην αφήγηση μιλάμε με γεγονότα, και όχι με προσωποποιήσεις.

Μια απρόσωπη δύναμη, δεν μιλάει για τον ΕΑΥΤΟ ΤΗΣ, ούτε άμεσα, ούτε έμμεσα. Δεν μιλάει καθόλου.

4. Περί προσωποποιήσεων

Στο ίδιο βιβλίο τους: "Πώς να συζητάτε λογικά από τις Γραφές", στη σελίδα 395, αφού παραθέτουν περιληπτικά μερικά από τα σημεία που αναφέρουμε στην προηγούμενη μελέτη μας, που δείχνουν το Άγιο Πνεύμα να μιλάει, να βοηθάει, να προσεύχεται, να λυπάται κλπ, (δηλαδή να ενεργεί ως πρόσωπο), γράφουν: "...τα πρώτα εδάφια που παραθέτονται εδώ, χρησιμοποιούν ένα σχήμα λόγου προσωποποιώντας το άγιο Πνεύμα τού Θεού, την ενεργό του δύναμη, όπως επίσης η Αγία Γραφή προσωποποιεί τη σοφία, την αμαρτία, το θάνατο, το νερό και το αίμα"

Στα παραπάνω λοιπόν, έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:

1. Στην απάντησή τους στα επιχειρήματά μας τής προηγούμενης μελέτης μας, ενώ εμείς δείξαμε εδάφιο που αποδεικνύει ότι το Άγιο Πνεύμα ΔΕΝ είναι η δύναμη τού Θεού, αυτοί δεν έχουν να δείξουν ούτε ένα που να δηλώνει ότι το Άγιο Πνεύμα είναι "δύναμη Θεού". Το παραπάνω βιβλίο τους, δεν έχει ούτε ένα τέτοιο εδάφιο.

2. Λένε ότι τα εδάφια που αποδεικνύουν το Άγιο Πνεύμα ως πρόσωπο, είναι ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ μιας δυνάμεως. Χωρίς αποδείξεις όμως. Με την ίδια λογική, πώς ξέρουν ότι τα εδάφια που αναφέρουν πιο πάνω, που λένε ότι το Άγιο Πνεύμα "γεμμίζει", "βαπτίζει" και "χρίει" τους Χριστιανούς, δεν είναι ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ; Γιατί να δεχθούμε το ένα και όχι το άλλο το αντίθετο;

3. Όμως εμείς θα τους κάνουμε τη χάρη να απαντήσουμε και σε αυτό. Δηλαδή, ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΞΟΥΜΕ ότι δεν πρόκειται για προσωποποιήσεις, όταν η Αγία Γραφή αναφέρει το Άγιο Πνεύμα με χαρακτηριστικά Προσώπου.

Πράγματι, υπάρχουν εδάφια που προσωποποιούν την αμαρτία, το θάνατο, το νερό, την σοφία και το αίμα. Ας τα δούμε, και ας τα συγκρίνουμε με τα σχετικά εδάφια με το Άγιο Πνεύμα:

Ρωμαίους 5/ε΄ 21. 6/ς΄ 12 7/ζ΄ 9,11: "ινα ωσπερ εβασιλευσεν η αμαρτια εν τω θανατω ουτως και η χαρις βασιλευση δια δικαιοσυνης εις ζωην αιωνιον δια Ιησου Χριστου του Κυριου ημων... μη ουν βασιλευετω η αμαρτια εν τω θνητω υμων σωματι εις το υπακουειν αυτη εν ταις επιθυμιαις αυτου... εγω δε εζων χωρις νομου ποτε ελθουσης δε της εντολης η αμαρτια ανεζησεν εγω δε απεθανον... η γαρ αμαρτια αφορμην λαβουσα δια της εντολης εξηπατησεν με και δι’ αυτης απεκτεινεν"

Στα παραπάνω εδάφια, παρατηρούμε ότι πράγματι έχουμε για την αμαρτία κάποιες προσωποποιήσεις. Η αμαρτία εκεί βασιλεύει, ξαναζεί, εξαπατά. Προσοχή όμως! Όλα αυτά, βρίσκονται μέσα ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΣΥΜΦΡΑΖΟΜΕΝΟ, ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ. Εδώ ο Παύλος, εμφανίζει την αμαρτία σαν μια απατηλή βασίλισσα. Και όλες οι προσωποποιήσεις, συμπεριλαμβάνονται στην ίδια αυτή εικόνα. Σε άλλα σημεία τής Αγίας Γραφής, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΕΣ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ για την αμαρτία. Ακόμα και στο ίδιο αυτό βιβλίο τής προς Ρωμαίους, όπου γίνεται η παρομοίωση, δεν εμφανίζεται η αμαρτία να μιλάει, ούτε να έχει συναισθήματα όπως το Άγιο Πνεύμα σε πλήθος εδαφίων.

Αντιθέτως, το Άγιο Πνεύμα, όχι μόνο σε ένα βιβλίο τής Γραφής όπου γίνεται ειδική προσωποποίηση, αλλά ΠΑΝΤΟΥ ΟΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ, έχει χαρακτηριστικά προσώπου. Ακόμα και στις Πράξεις, που είναι ΙΣΤΟΡΙΚΟ βιβλίο, και δεν αναφέρει προσωποποιήσεις, αλλά ιστορικά γεγονότα!!! Εκεί το Άγιο Πνεύμα αναφέρεται σαφώς να μιλάει και να διατάζει, χωρίς να υπάρχει προσωποποίηση, γιατί είναι ιστορικό γεγονός! (Πράξεις 8/η΄ 29. 13/ιγ΄ 1 - 3).

Ας δούμε τον θάνατο:

Ρωμαίους 5/ε΄ 14: "αλλ' εβασιλευσεν ο θανατος απο Αδαμ μεχρι Μωσεως και επι τους μη αμαρτησαντας επι τω ομοιωματι της παραβασεως Αδαμ ος εστιν τυπος του μελλοντος"

Στα πλαίσια τής ίδιας παραπάνω προσωποποίησης, ο Παύλος εδώ, πάλι παρουσιάζει τον θάνατο ως "συμβασιλέα" τής αμαρτίας. Πάλι δηλαδή για την ίδια προσωποποίηση μιλάμε, και μάλιστα με πολύ πιο περιορισμένο "εύρος" εκφράσεων, απ' ότι κάνει με την αμαρτία. Αλλά και εδώ επίσης, πάλι ο θάνατος δεν εμφανίζεται προσωποποιημένος να μιλάει. Ούτε να έχει συναισθήματα. Ούτε αυτό συμβαίνει παντού, όπως στο Άγιο Πνεύμα.

Ας δούμε το νερό και το αίμα:

Α΄ Ιωάννου 5/ε΄ 8: "και τρεις εισιν οι μαρτυρουντες εν τη γη το πνευμα και το υδωρ και το αιμα και οι τρεις εις το εν εισιν"

Έχουμε κι εδώ μια φευγαλέα προσωποποίηση, όπου το νερό μαρτυρεί. Και πώς μαρτυρεί; Δια τής θέας. Βλέποντάς το ΕΜΕΙΣ λαμβάνουμε τη μαρτυρία. Δεν του αποδίδεται εδώ χαρακτηριστικό προσώπου. Ομοίως και το αίμα. Για το αίμα έχουμε επίσης και το:

Εβραίους 12/ιβ΄ 24: "και διαθηκης νεας μεσιτη Ιησου και αιματι ραντισμου κρειττον λαλουντι παρα τον Αβελ".

Εδώ αν και δεν λέει άμεσα ότι το αίμα λαλεί, μας παραπέμπει στη Γένεση 4/δ΄ 10, όπου ο Θεός είπε στον Κάιν, ότι το αίμα τού Άβελ "βοά" εκ τής γης προς τον Θεό για δικαίωση. Και είναι σαφής ο λόγος τής προσωποποίησης αυτής. Το αδικοχυμένο αίμα, είναι μια πρόκληση μπροστά στον Θεό. Σαν να του φωνάζει για δικαιοσύνη. Είναι και εδώ σαφές, ότι δεν δίνεται στο αίμα χαρακτηριστικό προσώπου άμεσα, αλλά ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΟ Ο ΘΕΟΣ λαμβάνει αυτή τη "βοή".

Προσέξτε ως εδώ, όλα όσα εξετάσαμε, πόσο περιορισμένα προσωποποιούνται. Σε ελάχιστα σημεία, και ελάχιστες φορές, εμφανέστατες ότι είναι μεταφορικές εκφράσεις. Όπως είδαμε όμως στην προηγούμενη μελέτη μας, το Άγιο Πνεύμα, ΠΑΝΤΟΥ προσωποποιείται, και μιλάει, και ΟΛΟΙ το αναφέρουν με χαρακτηριστικά προσώπου. Από τον Χριστό ως τους αποστόλους. Ακόμα και σε ιστορικές αφηγήσεις τών Πράξεων, όπου δεν χωρούν προσωποποιήσεις. Γιατί άραγε στις Πράξεις, δεν αναφέρονται αυτά τα υπόλοιπα προσωποποιημένα; Και γιατί ακόμα και ο Παύλος το κάνει αυτό μόνο στην προς Ρωμαίους επιστολή του και όχι και στις άλλες; (Γιατί στην προς Εβραίους που προσωποποιεί το αίμα τού Άβελ, όχι μόνο δεν το κάνει ευθέως, αλλά παραθέτει μάλλον από τη Γένεση). Και ο Ιωάννης που αναφέρει το "ύδωρ" και το "αίμα" ότι "μαρτυρούν", το κάνει με την ίδια έννοια που σήμερα στα δικαστήρια αναφέρεται η λέξη: "πειστήριο". Δεν αποδίδεται κατ' ανάγκην ιδιότητα προσώπου σε κάποιο άψυχο αποδεικτικό μέσο, παρ' όλα αυτά "μαρτυρεί". Πουθενά όμως δεν αναφέρονται όλα αυτά να μιλούν. Αντιθέτως, το Άγιο Πνεύμα ΠΑΝΤΟΥ ΜΙΛΑΕΙ, και συμπεριφέρεται ως πρόσωπο.

Ας δούμε και τη σοφία:

Α΄ Κορινθίους 1/α΄ 24: "αυτοις δε τοις κλητοις ιουδαιοις τε και ελλησιν Χριστον Θεου δυναμιν και Θεου σοφιαν"

Τι έχουμε εδώ; Προσωποποίηση τής Σοφίας; Φυσικά! Ο Χριστός είναι η Σοφία τού Θεού, ο Λόγος Του. Και βέβαια η Σοφία είναι ζωντανή. Είναι ο Χριστός η Σοφία τού Θεού! Όπως σαφώς μας το δείχνει και η προφητεία στις Παροιμίες 8/η΄ και 9/θ΄. Και έτσι δικαίως εδώ και στις Παροιμίες προσωποποιείται η Σοφία τού Θεού, ο Χριστός (Δες και Α΄ Κορινθίους 1/α΄ 30, Λουκάς 11/ια΄ 49 και Λουκάς 7/ζ΄ 35). Η Σοφία τού Θεού λοιπόν, δεν πρέπει να μπει στα παραδείγματα που παραθέτουν οι Πνευματομάχοι, επειδή πράγματι αποτελεί ΠΡΟΣΩΠΟ.

Όμως αν προσέξουμε λίγο το εδάφιο αυτό που παραθέσαμε πιο πάνω (Α΄ Κορινθίους 1/α΄ 24), θα δούμε ότι ο Χριστός εκτός από Σοφία, αναφέρεται και Θεού Δύναμις (!!!) Μήπως λοιπόν και ο Χριστός δεν είναι πρόσωπο, αλλά απρόσωπη δύναμη; Τι έχουν να μας πουν οι Πνευματομάχοι; Υπάρχει εδάφιο που λέει τον Χριστό "δύναμη τού Θεού". Κανένα εδάφιο όμως δεν λέει το Άγιο Πνεύμα "δύναμη Θεού". Γιατί άραγε;

Με βάση όλα αυτά που παραθέσαμε πιο πάνω, παρακαλούμε με πολλή αγάπη τους Πνευματομάχους να ξαναδιαβάσουν πάλι την προηγούμενη μελέτη μας, όπου παρουσιάσαμε τα εδάφια που δείχνουν ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο. Τώρα που έχουν υπ' όψιν τους τις προσωποποιήσεις τής Αγίας Γραφής, θα είναι σε θέση να συγκρίνουν και να κρίνουν πόσο διαφορετικές είναι αυτές από τις αναφορές στο Άγιο Πνεύμα. Γιατί το θέμα εδώ, δεν είναι να επιβάλλει κάποιος τα δικά του επιχειρήματα, αλλά ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΧΘΕΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ! Και όποιος έχει σύνεση, αυτό το κατανοεί και ενεργεί ανάλογα. Για δική του ευλογία.

Πηγή: ΟΟΔΕ

[Αναστάσιος]

Ωραίο και ενδιαφέρον θέμα.

[Πέτρος]

Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης προσευχόταν στον Χριστό ως εξής :
"Δέομαί σου ελεήμων Κύριε ίνα γνωρίσουσι Σε εν Πνεύματι Αγίω πάντες οι λαοί της γης".