ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ

[ΦΩΤΗΣ]

Ο Άγιος Θεόδωρος ο Νεομάρτυρας ο Μυτιληναίος

Ο Άγιος Θεόδωρος ήταν έγγαμος και πατέρας τέκνων. Κάποια στιγμή που βρέθηκε σε στιγμή αδυναμίας και οργής, ασπάσθηκε τον Ισλαμισμό. Ήλθε όμως στον εαυτό του και συναισθανόμενος το αμάρτημά του μετέβη στο Άγιο Όρος, όπου και παρέμεινε για αρκετό χρόνο.
Αφού κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων προετοιμάσθηκε για το μαρτύριο. Επανήλθε στη Μυτιλήνη και παρουσιάσθηκε στον κριτή στον οποίο με τόλμη ομολόγησε τον Χριστό, αφού τον έλεγξε για το κίβδηλο της μουσουλμανικής θρησκείας. Ο κριτής εξέδωσε απόφαση, για να θανατωθεί δι’ αγχόνης και τον παρέδωσε στον άρχοντα Ομέρ Αγά, ο οποίος προσπάθησε με κολακείες και υποσχέσεις να τον μεταπείσει.
Ο Άγιος Θεόδωρος με πνευματική ανδρεία επέμενε. Μετά από φρικτά βασανιστήρια τον οδήγησαν στον τόπο της εκτελέσεως. Ο Μάρτυς, αφού προσευχήθηκε και ασπάσθηκε το σχοινί της αγχόνης, παρέδωσε την αγία του ψυχή το έτος 1784. Το τίμιο λείψανό του το έριξαν στη θάλασσα και βρέθηκε αργότερα στην απέναντι πλευρά της Μυτιλήνης, στον Άγιο Ιωάννη τον Μόθωνα, όπου με την άδεια των Τούρκων ενταφιάσθηκε στον παραπλήσιο μικρό ναό.

[ΦΩΤΗΣ]

Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος-Ο βίος του


Ο ΟΣΙΟΣ Θεοφάνης ο Έγκλειστος, κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιεβιτς Γοβόρωφ, υπήρξε γιος ιερέως.
Γεννήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1815 στο χωριό Τσερνάφσκα της επαρχίας Ορλόφ.
Από μικρός δέχθηκε την ευεργετική επίδραση που εξασκεί στην ψυχή το εκκλησιαστικό περιβάλλον με τις εικόνες, τις ψαλμωδίες, τις ακολουθίες, τις τελετές. O ίδιος έγραφε ότι το περιβάλλον αυτό αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα για τη σωστή αγωγή της παιδικής ψυχής.
Μετά από τα πρώτα γράμματα μπήκε στο Σεμινάριο του Ορλόφ (1831-37) και αργότερα ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου (1837-41).

Καθώς σπούδαζε στο Κίεβο επισκεπτόταν συχνά τα σπήλαια του, που υπήρξαν η κοιτίδα του ρώσικου μοναχισμού. Η Κιεβοπετσέρσκαγια Λαύρα, γεμάτη άφθορα και μυροβλύζοντα λείψανα όσιων, ακτινοβολούσε τη δόξα του λαμπρού της παρελθόντος.
Η καρδιά του νεαρού ιεροσπουδαστού δονήθηκε από τον πόθο της μοναχικής ζωής και λίγους μήνες πριν τελειώσει τις σπουδές του έγινε μοναχός.
O φημισμένος στάρετς Παρθένιος, που ήταν πνευματικός του Μητροπολίτου και της Λαύρας, έδωσε στον νεοκούρο και στους συντρόφους του τις εξής συμβουλές:
• «Εσείς οι μορφωμένοι μοναχοί να μην ξεχνάτε ότι το πιο απαραίτητο είναι ένα: Η αδιάλειπτη προσευχή με τον νου συγκεντρωμένο στην καρδιά. Αυτό κι εγώ επεδίωκα από τα νεανικά μου χρόνια και φρόντιζα να μη με διακόπτη κανείς από τη συνεχή επικοινωνία μου με τον Θεό».
Τον ίδιο χρόνο (1841) χειροτονείται διάκονος και σε λίγους μήνες ιερεύς.
Τελειώνοντας την Ακαδημία διορίζεται καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών σε διάφορες σχολές και ακαδημίες.
• Το 1847 έρχεται στα Βαλκάνια και για επτά χρόνια μελετά τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
• Το 1857 γίνεται πρύτανης της Θεολογικής Ακαδημίας της Πετρουπολέως και επιθεωρητής των θρησκευτικών μαθημάτων σ' όλες τις σχολές της πρωτευούσης και των περιχώρων της.
• Το 1859 χειροτονείται επίσκοπος της επαρχίας Ταμπώφ και αργότερα αναλαμβάνει την έδρα της επαρχίας Βλαδιμίρ. Σαν επίσκοπος εργάσθηκε μ' όλες του τις δυνάμεις. Έμεινε κοντά στο ποίμνιο που του εμπιστεύθηκε ο Θεός και δοκίμασε μαζί του πολλές δυσκολίες.
• Το 1861 αξιώνεται να παρευρέθη στην ανακομιδή των λειψάνων του αγίου Τύχωνος του Ζαντόνσκ, τον οποίο από τα παιδικά του χρόνια υπεραγαπούσε και προσπαθούσε να μιμηθεί.
• Το 1866, μετά από εικοσιπέντε χρόνια πολύπλευρης και καρποφόρου εκκλησιαστικής διακονίας, αφήνει την επαρχία του και κλείνεται σ' ένα φτωχικό κελί στην έρημο Βισένσκ. Εκεί θα ζήση έγκλειστος τα υπόλοιπα εικοσιοκτώ χρόνια της ζωής του.

O αποχαιρετιστήριος λόγος προς το ποίμνιο του είναι συγκινητικός:
«Μη με παρεξηγείτε που σας αποχωρίζομαι. H αγάπη σας δεν θα με άφηνε να φύγω, αν δεν υπήρχε μέσα μου ένας ακατανίκητος πόθος για μια υψηλότερη ζωή... Πάντοτε θα προσεύχομαι να σας χαρίζει ο Κύριος κάθε καλό, να σας γλιτώνει από κάθε συμφορά και να εξασφαλίζει τη σωτηρία σας... Έχετε μάθει τον δρόμο της σωτηρίας, καθώς και όλα τα μέσα που οδηγούν σ' αυτή. Είναι λοιπόν αρκετό να σας υπενθυμίσω τη συμβουλή του αποστόλου Παύλου προς τον Τιμόθεο:
"Την παρακαταθήκην φύλαττε".
Να φυλάγεστε από τους ψευδοδιδασκάλους. Όσους δεν συμφωνούν μ' αυτά που διδάσκει η Εκκλησία να τους απομακρύνετε, οποιαδήποτε θέση και οποιουσδήποτε τίτλους κι αν κατέχουν... Πίσω από τη γνησιότητα της πίστεως έρχεται η επίσκεψις της θείας χάριτος. Με τη βοήθεια της οι καθαροί στην ψυχή, βλέπουν τον Θεό από την παρούσα ζωή και προγεύονται τη μακαριότητα της αιωνίας».
O όσιος Θεοφάνης υπήρξε πολυγραφότατος. Η αδελφή του Λέοντος Τολστόι έλεγε: «Δύο σύγχρονοι μας έγραψαν πολλά. O αδελφός μου Λέων και ο επίσκοπος Θεοφάνης. Με τη διαφορά ότι ο ένας έγραψε προς απώλεια της ψυχής, ενώ ο άλλος προς σωτηρία της».
Τα συγγράμματά του είναι κλασσικά και διαιρούνται σε ηθικά, ερμηνευτικά και μεταφραστικά.
Μετέφρασε στα ρωσικά τη «Φιλοκαλία» και παρουσίασε σ' ένα μεγάλο σύγγραμμα πολλούς κανόνες των άγιων Παχωμίου, Μεγάλου Βασιλείου, Βενεδίκτου και Κασσιανού. Από σκέψεις και βιώματα δικά του αποτελείται και το μεγαλύτερο μέρος του περίφημου φιλοκαλικού έργου της μονής του Βάλαμο «Η νοερά άθλησης».

Καθημερινά έφθαναν στο ερημικό κελί του πολυάριθμες επιστολές, απ' όλα τα μέρη της Ρωσίας, με διάφορα ερωτήματα. Προσπαθούσε ν' απαντά σε όλες. Έτσι στο διάστημα των εικοσιοκτώ ετών της έγκλειστης ζωής του, έγραψε πολλές χιλιάδες γράμματα που αποτελούν έναν ανεκτίμητο πνευματικό θησαυρό.
Στην έρημο Βισένσκ ο όσιος Θεοφάνης δεν άλλαξε μόνο τη λαμπρή αρχιερατική στολή με το ταπεινό ένδυμα του ασκητού, αλλά προσπάθησε να θάψει και ότι κοσμικό είχε: τη σοφία του, τα αξιώματα του, τον ίδιο τον εαυτό του!
Αλλά όπως ο ήλιος δεν μπορεί να κρυφτή, έτσι και η έρημος δεν μπόρεσε να κρύψει τον μεγάλο φωστήρα. H έρημος Βισένσκ έγινε φάρος υψηλής πνευματικής ακτινοβολίας. Ενώ σταμάτησαν τα φλογερά κηρύγματα του λαμπρού επισκόπου, τα συγγράμματα και οι επιστολές του κατέκλυζαν ολόκληρη την απέραντη Ρωσία. Ενσάρκωναν τη γνησιότητα και την αυθεντικότητα της Ορθοδοξίας, γι' αυτό είχαν και έχουν απήχηση σε κάθε ορθόδοξο χριστιανό.
Η μακαριά ψυχή του ανήλθε στα ουράνια σκηνώματα το 1894.
Έναν αιώνα αργότερα η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ρωσίας διακήρυξε επίσημα την αγιότητα του ηρωικού ιεράρχου — αγιότητα ανέκαθεν (ομολογημένη από τον ευσεβή ρωσικό λαό - για τη συμβολή του στην πνευματική αναγέννηση της συγχρόνου του ρωσικής κοινωνίας, για τα οικοδομητικά και ερμηνευτικά του συγγράμματα και κατ' εξοχήν βέβαια για την άγια ζωή του, ζωή που δεν ήταν παρά η συνέπεια της βαθειάς θεολογικής και εμπειρικής βιώσεως της Ορθοδοξίας.
Όλ' αυτά «μας επιτρέπουν να βλέπουμε τις διδαχές και τις συγγραφές του, σαν ανάπτυξη της αγιοπατερικής διδασκαλίας, με την οποία διατηρούν την ίδια ορθόδοξη καθαρότητα και την ίδια διάφανη θεοπνευστία» (Πράξης Ιεράς Τοπικής Συνόδου της Ρωσικής Εκκλησίας, 6-9 Ιουνίου 1988).

[ΦΩΤΗΣ]

Ο Άγιος Θεόφιλος ο Νέος

Πολλά παραδείγματα αδελφικών σχέσεων, στενής συνεργασίας κι υπέροχης αυτοθυσίας συναντάμε στην ιστορία και ζωή διαφόρων λαών.
Αυτά όμως που βρίσκουμε στην πορεία του λαού της Ελλάδος και της Κύπρου ξεπερνούν κάθε δυνατή φαντασία και περιγραφή.
Από τα πανάρχαια χρόνια η ομοφροσύνη και αλληλεγγύη των κατοίκων των δύο αυτών τμημάτων του Ελληνισμού υπήρξε ενιαία και ζηλευτή.
Κοινή παρουσιάζεται η τύχη τους. Κοινή κι η ιστορία και ο πολιτισμός τους. Και δικαιολογημένα.
Ο ίδιος λαός είναι που κατοικεί και στα δύο αυτά μέρη. Αυτή την αλήθεια μαρτυρεί και διακηρύττει τόσον η γλώσσα και Θρησκεία, και ζωή των κατοίκων τους, όσον κι οι περιπέτειες τους.
Ένα περιστατικό, εξαιρετικά συγκινητικό μεταξύ τόσων άλλων είναι και τούτο, που συνέβη στα μεσοβυζαντινά χρόνια (642-1071 μ.Χ.) με ήρωα, μάρτυρα και ομολογητή τον άγιο Θεόφιλο τον Νέο. Γι' αυτόν κι οι γραμμές που ακολουθούν.
Ο ομολογητής Θεόφιλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πάλαι ποτέ βασιλίδα των πόλεων και πρωτεύουσα της Βυζαντινής μας Αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη. Οι γονείς του πιστοί και ενάρετοι χριστιανοί φρόντισαν να δώσουν στο παιδί τους από την βρεφική του ηλικία την ανάλογη χριστιανική μόρφωση και ανατροφή. Οδηγό τους και σε τούτο το σημείο έβαλαν οι πιστοί γονείς του θείου αποστόλου τα θεόπνευστα λόγια. "Οι πατέρες εκτρέφετε τα τέκνα υμών, εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου". (Έφεσ. στ', 4).
Και το αποτέλεσμα των προσπαθειών τους Θαυμαστό. Μεγαλωμένος ο Θεόφιλος με του Χριστού τα λόγια και με πρότυπο την όλη ζωή των γονιών του ξεχωρίζει από τους συνομήλικές του από τα παιδικά του χρόνια. Αυτό γίνεται συχνά. Το παράδειγμα των γονιών παίζει πάντα βασικό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών.
Τι ευλογία θα ήταν, αν την αλήθεια αυτή είχαν συνέχεια μπροστά στα μάτια τους οι γονείς. Ειδικά σήμερα που οι ποικίλοι πειρασμοί έχουν αυξηθεί υπερβολικά, η προσεκτική ζωή των γονιών πολλά κακά θα είχε προλάβει.
Πολλοί φυσικά και τότε οι πειρασμοί και του πονηρού οι παγίδες.
Με τα όπλα όμως της προσοχής και προσευχής το παιδί μεγάλωνε ανάλογα, ώστε από πολύ νωρίς να αξιωθεί να ανέλθει και στο αξίωμα του μέλους της συγκλήτου και να είναι από όλους πρόσωπο σεβαστό.
Αυτό έγινε την εποχή που στον αυτοκρατορικό θρόνο της βασιλίδος των πόλεων βρισκόντουσαν οι ορθόδοξοι βασιλείς Κωνσταντίνος και Ειρήνη, η δε Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν διηρημένη διοικητικά σε επαρχίες που ονομαζόντουσαν Θέματα. Μια τέτοια Επαρχία -Θέμα- ήταν κι η Επαρχία των Κιβυρραιωτών από την πόλη της Καρίας τα Κίβυρρα.
Οι κάτοικοι του θέματος αυτού ήταν περίφημοι ναυτικοί κάτω από τις διαταγές και την καθοδήγηση των βυζαντινών αυτοκρατόρων.
Γι' αυτό και εις τον στόλο των Κιθυρραιωτών είχε ανατεθεί τότε η επιτήρηση και φύλαξη των θαλασσών της Μεσογείου και ιδιαίτερα της θαλάσσιας οδού που διέρχεται μεταξύ Κιλικίας και Κύπρου. Οι Άραβες - Σαρακηνοί και το Ισλάμ τούτο τον καιρό αλώνιζαν κυριολεκτικά αυτά τα μέρη. Ως στρατηγός των Κιβυρραιωτών είχε ορισθεί την εποχή αύτη ο Θεόφιλος που διακρινόταν για τον πατριωτισμό και την γενναιότητα του.
Το έτος 800 μ.Χ. όπως αναφέρει στη χρονογραφία του ο άγιος Θεοφάνης που ήταν ηγούμενος της μονής του Μεγάλου Αγρού - η μονή βρισκόταν στην περιοχή Κωνσταντινουπόλεως - η αυτοκράτειρα Ειρήνη στον Θεόφιλο είχε αναθέσει την ευθύνη να παρακολουθεί τον αραβικό στόλο που έγινε ο κακός δαίμων της Κύπρου.
Ο Θεόφιλος είχε μαζί του ακόμη δύο στρατηγούς για να τον βοηθούν. Κι αυτοί είχαν δώσει τον λόγο τους, ότι ποτές δεν θα εγκατέλειπαν τον αρχηγό, αλλά μαζί του θα ήταν έτοιμοι και να συναποθάνουν. Πόσον εύκολα μερικές φορές οι άνθρωποι δίνουμε υποσχέσεις. Αλλά και, πόσο ευκολότερα τις ξεχνούμε.
Ένα πράγμα αξίζει εδώ πολύ να προσεχθεί. Η χειρονομία της Αυτοκράτειρας Ειρήνης. Σαν υπεύθυνη αρχόντισσα της μητέρας αυτοκρατορίας φροντίζει με κάθε τρόπο για την ασφάλεια της θυγατρός Κύπρου, ενός πολύτιμου τμήματος της Βυζαντινής μας αυτοκρατορίας που κινδύνευε κάθε στιγμή και ώρα από τις επιδρομές των βαρβάρων Σαρακηνών.
Όταν το Βυζαντινό ναυτικό με αρχηγό τον Θεόφιλο έφθασε στα Μύρα της Λυκίας, όλοι οι στρατηγοί παρέκαμψαν το ακρωτήριο των Χελιδονιών και προχώρησαν να εισέλθουν στον κόλπο της Αττάλειας.
Οι Άραβες, αφού ξεκίνησαν από την Κύπρο, εκμεταλλευόμενοι τον καλό καιρό και την υπάρχουσα γαλήνη περιφέρονταν ήσυχοι στο πέλαγος μεταξύ Κύπρου και Μ. Ασίας.
Κάποια στιγμή που οι στρατηγοί των Βυζαντινών τους είδαν να κινούνται ήσυχοι και ανενόχλητοι παρετάχθησαν και ετοιμάσθηκαν να τους αντιμετωπίσουν. Ο αρχηγός μάλιστα των Κιβυρραιωτών Θεόφιλος, άνδρας ρωμαλέος και πολύ ικανός, στο αντίκρισμα των Σαρακηνών, έλαβε το θάρρος και προχώρησε με το πλοίο του μπροστά από τον στόλο και με όλη τη δύναμη κτύπησε τον εχθρό. Η επίθεση στην αρχή είχε μεγάλη επιτυχία.
Οι εχθροί κτυπημένοι από όλες τις πλευρές τα έχασαν και ετοιμάζονταν να παραδοθούν. Όταν όμως οι στρατηγοί είδαν την ανδρεία του Θεόφιλου και αντιλήφθησαν τις διαθέσεις των Αράβων, ζήλευσαν τη δόξα του και αφού τον εγκατέλειψαν έφυγαν από τη ναυμαχία.
Ο Θεόφιλος όμως αλύγιστος συνέχισε τον αγώνα για πολύ χρόνο και όταν ακόμη έμεινε μόνος με τους ναύτες που ήταν στον δρόμωνά του. Δυστυχώς επειδή τα πλοία των Σαρακηνών ήταν πολύ περισσότερα, περικυκλώθηκε από αυτά και στο τέλος συνελήφθηκε αιχμάλωτος.
Τι μεγάλο κακό αλήθεια η ζήλια! "Φθόνος ουκ είδε προτιμάν το συμφέρον" λέγει κι ο Μέγας Βασίλειος. Ο γενναίος Θεόφιλος μετά τη σύλληψη του με τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα οδηγήθηκε μπροστά στον αρχηγό των Σαρακηνών, τον τρομερό Χαλίφη της Βαγδάτης Αρούν Αλ Ρασίντ.
Ο τρομερός χαλίφης στο αντίκρισμα του παλικαριού θαύμασε τη λεβεντιά που έβλεπε στην προσωπικότητα του κι αμέσως σκέφθηκε πώς, αν με τον τρόπο του κατόρθωνε να πείσει το παλικάρι να τον ακολουθήσει θα πετύχαινε την πιο μεγάλη νίκη. Με προσποιητή λοιπόν ευγένεια, όταν ο Θεόφιλος πλησίασε άρχισε να του κάνει διάφορες προτάσεις, με την υπόσχεση να του χαρίσει διάφορες δωρεές.
Σ' όλες αυτές τις προτάσεις του Βάρβαρου χαλίφη ο πιστός και άκαμπτος χριστιανός επέδειξε όλο το μεγαλείο του χαρακτήρα του.
Στην πρόταση εξαναγκασμού να εγκαταλείψει τη θρησκεία του και να ασπασθεί τον μωαμεθανισμό ο πιστός Θεόφιλος όχι μόνο αρνήθηκε αλλά και έφτυσε στο πρόσωπο των ανθρώπων του Ρασίντ λέγοντας: «Η χριστιανική θρησκεία είναι η αποκάλυψη Αυτού του Θεού που έγινε δια του Ιησού Χριστού και με την οποία ο κάθε πιστός επιτυγχάνει όχι μόνο την ευτυχία αλλά και την αιώνια σωτηρία του».
Στην επιμονή του Αρούν Αλ Ρασίντ, ότι ο μωαμεθανισμός είναι η θρησκεία που απεκάλυψε ο Θεός στον άνθρωπο δια του προφήτου του Μωάμεθ, ο Θεόφιλος δεν δυσκολεύθηκε να χλευάσει την άθεη πίστη και να ειρωνευτεί τους κρατούντες και υβριστές του.
Την άρνηση του ο ομολογητής πλήρωσε με ένα σωρό ύβρεις και εξευτελισμούς και παραμονή σε σκοτεινή και πολύ ανθυγιεινή φυλακή επί τετραετία ολόκληρο.
Κατά το μακρύ αυτό διάστημα παρά τα συχνά και ανείπωτα βασανιστήρια των κρατούντων ο πιστός χριστιανός και αλύγιστος ομολογητής έμεινε σταθερός και άκαμπτος. Μπροστά στα μάτια του έχει πάντα τα λόγια Αυτού του Κυρίου μας. "Μη φοβηθείτε από των αποκτεννόντων το σώμα, την δε ψυχή μη δυναμένων αποκτείναι" (Ματθ. Γ’, 28). Αλλά και τα άλλα του μεγάλου Αποστόλου. "Ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού προς την μέλλουσαν δόξαν αποκαλυφθήναι, εις ημάς" (Ρωμ. η’, 18).
Δηλαδή μη φοβηθείτε από εκείνους που θανατώνουν το σώμα δεν έχουν όμως τη δύναμη να θανατώσουν την ψυχή. Αυτά που υποφέρουμε σ' αυτή τη ζωή δεν είναι τίποτε αν τα συγκρίνουμε προς τη δόξα που μέλλει να μας φανερωθεί και να δοθεί κάποια μέρα σε μας.
Με οδηγό τούτα τα λόγια και συντροφιά την προσευχή και τη βαθιά του πίστη περνά τις ήμερες και τις ώρες του στη φυλακή με το μυαλό του δοσμένο στην άπειρη αγάπη του Σωτήρα Χριστού που υπόσχεται και λέγει: "Τέκνον ούδ' μη σε άνω ου μη σε εγκαταλείπω". Παιδί μου, δεν θα σε αφήσω, ποτέ δεν θα σε εγκαταλείψω. Μείνε μόνο κοντά μου. Κοντά μου και "πιστός μέχρι θανάτου". Πιστός μέχρι θανάτου περνά κι ο Θεόφιλος τις ήμερες του στη βρώμικη φυλακή του βάρβαρου Σαρακηνού.
Τέσσερα χρόνια μαρτυρικής ζωής πέρασε ο αλύγιστος χριστιανός αγωνιστής. Μια μέρα που οι βάρβαροι είχαν το μπαϊράμι τους έφεραν στη γιορτή τους και τον πιστό Θεόφιλο κι άρχισαν ένας – ένας να τον προτρέπουν να απαρνηθεί την πίστη του, να ασπασθεί τη θρησκεία τους και να γιορτάσει μαζί τους. Ο Θεόφιλος σε όλες τις προτάσεις τους αυτές έδινε μια απάντηση.
- Γεννήθηκα χριστιανός. Μεγάλωσα χριστιανός. Θα πεθάνω χριστιανός.
Στην απάντηση του αυτή ύβρεις και κτυπήματα δεχόταν από των βαρβάρων τα πλήθη. Κάποια στιγμή που οι αρχηγοί των βαρβάρων άρχισαν να υβρίζουν και να βλασφημούν το άγιο όνομα του Λυτρωτή μας, ο Θεόφιλος δεν κρατήθηκε αλλά ανταπέδωσε την ύβρη για τη θρησκεία τους και τα πιστεύω τους.
Η θαρραλέα του Θεόφιλου στάση και απάντηση είχε σαν αποτέλεσμα να οδηγηθεί αυτός στη μέση του διασκεδάζοντος πλήθους και να δεχθεί τον δια ξίφους θάνατο. Έτσι έκλεισε η ζωή του αδούλωτου χριστιανού. Τούτο σημειώνει ο άγιος Θεοφάνης: "Την δια ξίφους τιμωρίαν υπομείνας, μάρτυς άριστος ανεδείχθη".
Το λείψανο του γενναίου ομολογητού και νέου μάρτυρος Θεοφίλου οι κατοικούντες εκεί χριστιανοί το παρέλαβαν με βαθύ σεβασμό και το κήδεψαν με κάθε τιμή και ευλάβεια. Η μνήμη του ακλόνητου χριστιανού τιμάται από μεν την Ανατολική Εκκλησία την 30ή Ιανουαρίου, από δε τη Δυτική την 22α Ιουλίου.
Για την αγάπη της μάνας Βυζαντινής Αυτοκρατορίας προς τη θυγατέρα Κύπρο επεστρατεύθη ο αθλητής, "Κρίμασιν οις οίδε Κύριος" η ναυμαχία είχε το θλιβερό αποτέλεσμα. Με μια άρνηση της πίστης ο Θεόφιλος θα μπορούσε να γλυτώσει τη ζωή του. Ο αλύγιστος όμως αγωνιστής προτίμησε να εφαρμόσει του θείου Διδασκάλου τα λόγια που σημειώνει ο ιερός Ευαγγελιστής της Αποκαλύψεως. "Γίνου πιστός άχρι θανάτου και δώσω σοι τον στέφανον της ζωής". (Αποκάλυψη Β’ 10). Κι έμεινε πιστός μέχρι θανάτου.
Τι ευλογία τα λόγια αυτά να γινόντουσαν και για μας και τη σημερινή νεολαία σύνθημα ζωής!
Άγιε Θεόφιλε, πρέσβευε υπέρ ημών.

Απολυτίκιο. Ήχος γ'. Θείας πίστεως.
Την φιλότητα προς τον Δεσπότην, καθυπέγραψας, τω αίματί σου, και την πλάνην εναπέπνιξας, άγιε, ημισελήνου γενναίω φρονήματι, ανακηρύξας Χριστού την θεότητα, όθεν είληφας, Θεόφιλε παμμακάριστε, το στέφος των μαρτύρων εκ Κυρίου σου.

Κοντάκιο. Ήχος α’. Τον τάφον σου Σωτήρ.
Θαλάσσης νοητής, διαπλεύσας το κύτος, λιμένα ουρανού, εις κατάπαυσιν εύρες, Θεόφιλε ένδοξε, ως περ ναυς χριστοσφράγιστος, πλάνην Άγαρ δε, εκμυκτηρίσας εμφρόνως, ωμολόγησας, την του Δεσπότου σου πίστιν, μαρτύρων αγλάισμα

[ΦΩΤΗΣ]

Άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος

Πώς μαρτύρησε ο Ιάκωβος ο αδελφόθεος

Οι Ιουδαίοι, επειδή απελπίστηκαν για το σχέδιό που κατέστρωσαν εναντίον του Αποστόλου Παύλου, γιατί αυτός επικαλέστηκε τον Καίσαρα και στάλθηκε στη Ρώμη από τον Φήστο, στρέφονται ενάντια στον Άγιο Ιάκωβο, τον αδελφόθεο, στον οποίο είχε ανατεθεί από τους αποστόλους ο θρόνος της επισκοπής των Ιεροσολύμων. Και εναντίον του, τολμούν το εξής.
Αφού τον οδήγησαν στη μέση, του ζητούσαν να αρνηθεί την πίστη στο Χριστό μπροστά σε όλο το λαό. Επειδή όμως αυτός, αντίθετα με τη γνώμη όλων, μίλησε μπροστά στο πλήθος με ελευθερία και παρρησία, την οποία δεν περίμεναν, και ομολόγησε ότι ο Σωτήρας και Κύριός μας Ιησούς Χριστός είναι Υιός του Θεού, αυτοί δε μπορούσαν πλέον να ανεχτούν τη μαρτυρία του, καθώς άλλωστε πιστεύονταν από όλους τους ανθρώπους ότι ήταν πάρα πολύ δίκαιος εξ' αιτίας της ανωτερότητας της φιλοσοφίας και της θεοσέβειας που έδειχνε στη ζωή του, τον σκοτώνουν, παίρνοντας ως ευκαιρία την έλλειψη εξουσίας, καθώς λόγω του θανάτου του Φήστου αυτή την εποχή στην Ιουδαία, η τοπική διοίκηση είχε μείνει χωρίς άρχοντα και επίτροπο.
Και τον τρόπο του θανάτου του Ιακώβου έχουν ήδη φανερώσει και οι λόγοι του Κλήμεντος που παρατέθηκαν προηγουμένως, ο οποίος ιστορεί ότι τον έριξαν από το αέτωμα του ναού και τον ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου. Και με μεγάλη ακρίβεια ιστορεί τα σχετικά μ' αυτόν ο Ηγήσιππος, ο οποίος ανήκει στην πρώτη διαδοχή των αποστόλων, αναφέροντας στο πέμπτο του Υπόμνημα τα εξής.
«Αναλαμβάνει τη διοίκηση της Εκκλησίας μαζί με τους αποστόλους ο αδελφόθεος Ιάκωβος, ο οποίος ονομάστηκε από όλους δίκαιος, από τα χρόνια του Κυρίου ως τις μέρες μας, επειδή πολλοί είχαν το όνομα Ιάκωβος, αυτός από την κοιλιά της μητέρας του ήταν άγιος∙ Κρασί και οινόπνευμα δεν ήπιε, ούτε κρέας έφαγε, ξυράφι στο κεφάλι του δε χρησιμοποίησε, με λάδι δεν αλείφθηκε και στα δημόσια λουτρά δε λούστηκε.
Μόνο σ' αυτόν επιτρεπόταν να μπει στα άγια∙ γιατί δε φορούσε μάλλινα άλλα λινά. Και έμπαινε στο ναό μόνος και βρίσκονταν γονατισμένος να ζητά συγχώρεση για το λαό, μέχρι το σημείο να έχουν σκληρύνει τα γόνατά του σαν της καμήλας, επειδή πάντοτε γονάτιζε προσκυνώντας τον Θεό και ζητώντας συγχώρεση για το λαό.
Και για την υπεροχή του στη δικαιοσύνη ονομαζόταν ο δίκαιος και «ωβλίας», το οποίο στα ελληνικά σημαίνει «περιοχή του λαού» και «δικαιοσύνη», όπως και οι προφήτες μαρτυρούν για αυτόν.
Κάποιοι λοιπόν από τις επτά μερίδες του λαού, όπως τις έχω προαναφέρει στα Υπομνήματα, τον ρωτούσαν ποια είναι η θύρα του Ιησού, και απαντούσε ότι είναι ο ίδιος ο σωτήρας. Από αυτά κάποιοι πίστεψαν ότι ο Ιησούς ήταν ο Χριστός.
Και οι μερίδες που προαναφέρθηκαν δεν πίστευαν ούτε στην ανάσταση, ούτε ότι θα έρθει και θα αποδώσει στον καθένα ανάλογα με τα έργα του. Και όσοι πίστεψαν, το έκαναν εξαιτίας του Αγίου Ιακώβου.
«Κι επειδή λοιπόν πίστευαν και πολλοί άρχοντες, θορυβήθηκαν οι Ιουδαίοι και οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι λέγοντας ότι υπάρχει κίνδυνος όλος ο λαός να προσδοκά τον Ιησού. Αφού λοιπόν συγκεντρώθηκαν, έλεγαν στον Ιάκωβο ∙ σε παρακαλούμε, συγκράτησε το λαό, γιατί πλανήθηκε για τον Ιησού, νομίζοντας ότι αυτός είναι ο Χριστός. Σε παρακαλούμε, πείσε όλους, όσοι ήρθαν για την ημέρα του Πάσχα, για τον Ιησού∙ γιατί όλοι πειθόμαστε σε σένα. Πράγματι, εμείς και όλος ο λαός αναγνωρίζουμε ότι είσαι δίκαιος και δεν προσωποληπτείς.
Πείσε κι εσύ λοιπόν τον όχλο να μην πλανάται για τον Ιησού. Και βέβαια όλος ο λαός και όλοι πειθόμαστε σε σένα. Στάσου λοιπόν πάνω στο αέτωμα του ναού, για να φαίνεσαι καλύτερα από ψηλά και να ακούει όλος ο λαός καλύτερα τα λόγια σου. Γιατί για το Πάσχα είχαν συγκεντρωθεί όλες οι φυλές μαζί με τους εθνικούς.
Έστησαν λοιπόν οι προαναφερθέντες γραμματείς και Φαρισαίοι τον Ιάκωβο πάνω στο αέτωμα του ναού και του φώναξαν και είπαν∙ «δίκαιε, που όλοι οφείλουμε να πειθόμαστε σε σένα, επειδή ο λαός πλανάται ακολουθώντας τον σταυρωμένο Ιησού, πες μας, ποια είναι η θύρα του Ιησού».
Και απάντησε με δυνατή φωνή∙ «Τι με ρωτάτε για τον υιό του ανθρώπου, κι αυτός κάθεται στον ουρανό, στα δεξιά της μεγάλης δύναμης, και πρόκειται να έρθει πάνω στα σύννεφα του ουρανού;».
Κι επειδή πολλοί πείσθηκαν και δόξαζαν για τη μαρτυρία του Αγίου Ιακώβου και έλεγαν, «ωσαννά στον υιό του Δαυίδ», τότε πάλι οι ίδιοι γραμματείς και Φαρισαίοι έλεγαν μεταξύ τους∙ «λάθος κάναμε και προσφέραμε τέτοια μαρτυρία στον Ιησού∙ αλλά ας ανεβούμε και ας τον πετάξουμε κάτω για να φοβηθούν και να μην τον πιστέψουν».
Και φώναξαν λέγοντας, «ω, ω, πλανήθηκε και ο δίκαιος», και εκπλήρωσαν τη γραφή που βρίσκεται στον Ησαϊα, «ας σκοτώσουμε τον δίκαιο, γιατί δεν τον χρειαζόμαστε∙ λοιπόν, θα γευτούν τους καρπούς των πράξεών τους».
Αφού ανέβηκαν λοιπόν, έριξαν κάτω τον δίκαιο. Και έλεγαν μεταξύ τους∙ «ας λιθοβολήσουμε τον Ιάκωβο τον δίκαιο», και άρχισαν να τον λιθοβολούν, γιατί παρά την πτώση δεν πέθανε∙ αλλά γύρισε και γονάτισε λέγοντας∙ «Σε παρακαλώ, Κύριε Θεέ Πατέρα, συγχώρεσέ τους∙ γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν».
Κι ενώ λοιπόν έτσι τον λιθοβολούσαν, ένας από τους ιερείς, τους γιους του Ρηχάβ, του γιου του Ραχαβείμ, που αναφέρονται από τον Ιερεμία τον προφήτη, φώναζε λέγοντας∙ «σταματήστε∙ τι κάνετε; για σας προσεύχεται ο δίκαιος».
Και κάποιος απ' αυτούς, ένας που κατεργαζόταν υφάσματα, πήρε το ξύλο με το οποίο χτυπά τα υφάσματα και κατάφερε ένα χτύπημα στο κεφάλι του δίκαιου, και έτσι μαρτύρησε. Και τον έθαψαν στον τόπο δίπλα στο ναό, και η στήλη του ακόμα βρίσκεται δίπλα στο ναό. Αυτός έχει γίνει αληθινός μάρτυρας για τους Ιουδαίους και τους Έλληνες, ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός. Και αμέσως ο Βεσπασιανός αρχίζει να τους πολιορκεί».
Αυτά εκτεταμένα τα αφηγείται και ο Ηγήσιππος συμφωνώντας με τον Κλήμεντα. Τόσο λοιπόν θαυμαστός ήταν ο Ιάκωβος και τόσο φημίζονταν για τη δικαιοσύνη του απ' τους άλλους όλους, ώστε και οι σώφρονες Ιουδαίοι να νομίζουν ότι αυτή είναι η αιτία που αμέσως μετά το μαρτύριό του πολιορκήθηκε η Ιερουσαλήμ, πράγμα το οποίο δεν τους συνέβη για κανέναν άλλο λόγο, παρά για το ανοσιούργημα που τόλμησαν εναντίον του.
Και φυσικά ο Ιώσηπος δεν δίστασε να το επιβεβαιώσει εγγράφως με τα εξής λόγια∙ «Αυτά λοιπόν συνέβησαν στους Ιουδαίους σαν εκδίκηση για τον Ιάκωβο τον δίκαιο, επειδή ακριβώς τον σκότωσαν οι Ιουδαίοι, αν και ήταν πάρα πολύ δίκαιος».
Και ο ίδιος συγγραφέας, στο εικοστό βιβλίο της Αρχαιολογίας, περιγράφει το θάνατό του, ως εξής∙ «και ο Καίσαρας, όταν έμαθε το θάνατο του Φήστου, στέλνει για έπαρχο της Ιουδαίας τον Αλβίνο. Και ο νεότερος Άνανος, ο οποίος αναφέραμε ότι είχε παραλάβει την αρχιεροσύνη, ήταν θρασύς στο χαρακτήρα και ιδιαίτερα τολμηρός, και ανήκε στην αίρεση των Σαδδουκαίων, οι οποίοι είναι οι πιο σκληροί στις αποφάσεις από όλους τους Ιουδαίους, όπως ήδη το έχουμε αναφέρει.
Καθώς λοιπόν ήταν τέτοιος ο Άνανος, θεώρησε ότι βρήκε την κατάλληλη ευκαιρία λόγω του θανάτου του Φήστου κι επειδή ο Αλβίνος ήταν ακόμη στο δρόμο, και συγκαλεί συνέδριο των κριτών και οδηγεί σε αυτό τον Ιάκωβο τον αδελφόθεο, και μερικούς άλλους, και κατηγορώντας τους ότι δήθεν παρανόμησαν, τους παρέδωσε για λιθοβολισμό.
Όσοι όμως θεωρούνταν ότι ήταν οι πιο επιεικείς στην πόλη και τηρούσαν τους νόμους με ακρίβεια, το έφεραν βαρέως, και στέλνουν κρυφά απεσταλμένο στο βασιλιά, παρακαλώντας τον να στείλει επιστολή στον Άνανο να μην κάνει πλέον τέτοιες πράξεις∙ γιατί ούτε προηγουμένως αυτός δεν είχε πράξει σωστά. Και κάποιοι απ' αυτούς προϋπαντούν τον Αλβίνο καθώς οδοιπορούσε από την Αλεξάνδρεια, και του εξηγούν ότι ο Άνανος δεν είχε δικαίωμα να συγκαλέσει συνέδριο χωρίς τη σύμφωνη γνώμη τη δική του.
Κι ο Αλβίνος πείσθηκε στα λόγια τους και γράφει οργισμένος στον Άνανο απειλώντας τον ότι θα τον τιμωρήσει, και ο βασιλιάς Αγρίππας για αυτό το λόγο του αφαίρεσε την αρχιεροσύνη, που την κατείχε για τρεις μήνες, και τον αντικατέστησε με τον Ιησού, το γιο του Δαμμαίου».

[ΦΩΤΗΣ]

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΜΕΘΟΔΙΟΣ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΠΑΤΑΡΩΝ (20 ΙΟΥΝΙΟΥ)



“Αυτός ο μακάριος ανέθεσε τον εαυτό του από την παιδική του ηλικία στον Θεό, γι᾽ αυτό και έγινε θείο σκεύος και δοχείο του αγίου Πνεύματος. Έλαβε την ιερωσύνη από τη θεία χάρη, με το θέλημα του Θεού, και ποίμανε καλώς και θεοφιλώς το ποίμνιο που του εμπιστεύτηκε η Εκκλησία, καταφωτίζοντας με λόγια παράκλησης το πλήρωμα της Εκκλησίας. Όταν είδε να διαχέεται η πλάνη του Ωριγένη, σαν άριστος ποιμένας την κατέφλεξε με τη θεία φλόγα, διαλύοντας έτσι τη θολούρα και τη μανία του σκοταδιού με τη σοφία των λόγων του και τη θεία χάρη. Η αστραπή μάλιστα των λόγων του και η σάλπιγγα της γνώσης έφτασε σε όλη τη γη. Γι᾽ αυτό, μη υποφέροντας ο εχθρός την παρρησία και την αντιρρητική δύναμη των λόγων του μεγάλου αυτού, οπλίζει τους υπηρέτες του για την εξόντωσή του. Αυτός δε αφού ντύθηκε πριν από το μαρτύριο τη ζωηφόρο νέκρωση, με αποτομή διά ξίφους της κεφαλής του, μετατέθηκε προς την καλύτερη ζωή. Πρώτα μεν ιερουργώντας τον αμνό του Θεού, ύστερα δε θυσιαζόμενος, οδηγήθηκε στον Χριστό ως ζωντανή θυσία. Γι᾽ αυτό και κατακοσμήθηκε με διπλούς στεφάνους ο γενναίος υπερασπιστής της αλήθειας. Κι αφού έλαβε το τέλος με μαρτυρικά αίματα, αναπαύτηκε αιώνια.
Αυτός ο θείος πράγματι ιερέας του Θεού και μάρτυρας μάς άφησε συγγράμματα της φιλοπονίας του, που είναι γεμάτα από κάθε γνώση και ωφέλεια. Αλλά και για τα μέλλοντα με μεγάλη σαφήνεια προφήτευσε και προανήγγειλε καθαρότατα, για τις εναλλαγές των βασιλειών και τις μεταβολές και τις αλλαγές τους, και για τις επεκτάσεις εθνών και τις ερημώσεις χωρών και τόπων και τους αφανισμούς. Για ορθοδόξους και αιρετικούς βασιλείς και για τη συντέλεια του κόσμου, και για τον Αντίχριστο και τη βασιλεία του, και για τον αφανισμό και την πανωλεθρία κάθε ανθρώπου. Όλα αυτά σαφέστατα ο θείος αυτός άνδρας τα προφήτευσε”.

Ο υμνογράφος άγιος Θεοφάνης για μία ακόμη φορά αφορμάται από το όνομα του αγίου, προκειμένου να το αξιοποιήσει από πλευράς πνευματικής. Το όνομα του αγίου λειτουργεί κατ᾽ αυτόν με τρόπο που υπενθυμίζει τη μέθοδο που πρέπει να ακολουθεί κανείς για τη σωτηρία του, δηλαδή για να οδεύει τον δρόμο της αρετής που οδηγεί προς τον Θεό.῾Η μνήμη σου, Ιεράρχα Μεθόδιε, που φέρνει σε εμάς την οδό της σωτηρίας, έφτασε με λαμπρότητα᾽(῾Μέθοδον η μνήμη σου ημίν σωτήριον φέρουσα, Ιεράρχα Μεθόδιε, λαμπρώς επεδήμησε᾽) (στιχηρό εσπερινού). ῾Δίδαξέ με, μακάριε μύστη, τη μέθοδο της αρετής᾽ (῾Της αρετής μέθοδόν με, πανόλβιε μύστα, δίδαξον᾽ (ακροστιχίδα κανόνα). ῾Δίδαξέ με, ιερομύστα, δείχνοντάς μου τον δρόμο της σπουδαιότατης οδού που οδηγεί προς τον Θεό᾽(῾Τρίβου συντονωτάτης προς τον Θεόν με φερούσης, δεικνύων την μέθοδον, ιερομύστα, δίδαξον᾽) (ωδή α´). Κι αυτό συμβαίνει, κατά τον άγιο υμνογράφο, διότι ο άγιος Μεθόδιος με τους λόγους του, αλλά και με το μαρτύριό του φώτισε το πλήρωμα της Εκκλησίας, διαλύοντας το σκοτάδι της πολυθεΐας, κι έφτασε στο αιώνιο φως της Βασιλείας του Θεού. Συνεπώς η ζωή του η ίδια συνιστά την ορθή μέθοδο που ακολουθώντας την κανείς εκβάλλει στη Βασιλεία του Θεού. ῾Καταφώτισες με τους λόγους σου το πλήρωμα της Εκκλησίας, θεοφάντορα Μεθόδιε. Και με τη λαμπρότητα των άθλων σου μείωσες το σκοτάδι της πολυθεΐας, οπότε τώρα έχεις φτάσει στο αιώνιο φως᾽(῾Λόγοις κατεφώτισας της Εκκλησίας το πλήρωμα, θεοφάντορ Μεθόδιε. Άθλων δε λαμπρότητι, της πολυθεΐας εμείωσας ζόφον και μεταβέβηκας προς φως, ιεροφάντα, νυν το ανέσπερον᾽) (στιχηρό εσπερινού).

Ο υμνογράφος επιμένει ιδιαιτέρως στη διπλή θυσία που πρόσφερε στον Θεό ο άγιος Μεθόδιος. Πρώτα πρόσφερε ως ιερέας τις αναίμακτες θυσίες στον Θεό κι έπειτα ολόκληρο τον εαυτό του διά του μαρτυρίου. ῾Πρόσφερες αναίμακτες θυσίες, ιερουργέ, στον Θεό. Κι αφού αθλήθηκες πολύ σταθερά και θυσιάστηκες, προσφέρθηκες ως θυσία, Μεθόδιε, σ᾽ Εκείνον που θυσιάστηκε για χάρη μας᾽(῾Αναιμάκτους, ιερουργέ, προσήγαγες θυσίας Θεώ. Αθλήσας δε στερρότατα και τυθείς, προσηνέχθης θυσία, ω Μεθόδιε, δι᾽ ημάς τω τυθέντι᾽) (κάθισμα όρθρου). Γι᾽ αυτό και τονίζει ο Θεοφάνης ότι άστραψε με δύο στεφάνια ο άγιος Μεθόδιος: με το στεφάνι της ιερωσύνης και με το στεφάνι του μαρτυρίου. ῾Έχοντας ως κόσμημα το στεφάνι του μαρτυρίου και το μύρο της ιερωσύνης, μακάριε, και με τα δύο άστραψες᾽(῾Στέφει του μαρτυρίου ιερωσύνης τε μύρω, παμμάκαρ, κοσμούμενος, δι᾽ αμφοτέρων ήστραψας᾽) (ωδή α´). Προβαίνει όμως ο άγιος υμνογράφος σε μία πολύ σημαντική παρατήρηση, αναφερόμενος στις αναίμακτες θυσίες λόγω της ιερωσύνης του. Ο άγιος Μεθόδιος δεν λειτουργούσε ως ιερέας με έναν τρόπο τυπικό και επιφανειακό. Το πρώτο θυσιαστήριο, πάνω στο οποίο πρόσφερε την αναίμακτη θυσία, ήταν η ίδια η καρδιά του. ῾Είχες κάνει ωραίο θυσιαστήριο την καρδιά σου, ιερουργέ, και πάνω σ᾽ αυτό πρόσφερες τις αναίμακτες θυσίες στον Θεό᾽(῾Θυσιαστήριον τερπνόν την καρδίαν αποτελέσας εν αυτώ αναιμάκτους, ιερουργέ, προσήγαγες θυσίας Θεώ᾽) (κάθισμα όρθρου). Με άλλα λόγια ο άγιος Μεθόδιος είχε ως πρώτη αγία Τράπεζα για να λειτουργεί στον Θεό την ίδια την καρδιά του, γεγονός που σημαίνει ότι ο ιερέας αν τη θυσία που επιτελεί χάριτι Θεού δεν την επιτελεί καρδιακά, δεν είναι σωστός ιερέας. Η αλήθεια αυτή υπενθυμίζει αυτό που υπάρχει ως παράδοση στην πίστη μας, ότι δηλαδή σε περίπτωση που ελλείπει από κάπου αγία Τράπεζα αλλά υπάρχει ιερέας, το στήθος του ιερέα μπορεί να παίξει τον ρόλο της αγίας αυτής Τραπέζης. Πόσο ζωντανή και με αισθήματα καθιστά την πίστη μας μία τέτοια τοποθέτηση της θείας ιερουργίας σαν αυτή που προβάλλει ο άγιος Θεοφάνης για τον άγιο Μεθόδιο. Και βεβαίως είναι ευνόητο ότι μία τέτοια πυρακτωμένη καρδιά που λειτουργεί στον Θεό με τέτοιο τρόπο καταλήγει εύκολα και στη θυσία της ζωής, όταν συντρέξουν οι συνθήκες.

Ο Θεοφάνης συνεχίζει το παραπάνω σκεπτικό και με άλλο τρόπο. Η καρδιακή ιερουργία του αγίου Μεθοδίου αποδείκνυε ότι ο ίδιος είχε νεκρωθεί κατ᾽ άνθρωπον ως προς τις αμαρτίες του. Διότι βεβαίως κανείς δεν μπορεί να έχει τον Χριστό στην καρδιά του, αν δεν έχει εξορύξει από εκεί την αμαρτία. ῾Ουδείς δύναται δυσίν κυρίοις δουλεύειν᾽, όπως είπε ο Κύριος. Έτσι ο άγιος Μεθόδιος ήδη ήταν νεκρωμένος και πριν από το μαρτυρικό τέλος του, είχε δηλαδή ενεργοποιηθεί σε αυτόν η εν Χριστώ ανάστασή Του – η νέκρωση της αμαρτίας συνιστά την ανάσταση μέσα μας του Χριστού – συνεπώς το μαρτύριό του ήταν η μετάθεσή του προς την αιώνια ζωή. ῾Ντύθηκες, πάτερ, τη ζωηφόρο νέκρωση πριν από το τέλος σου, και όταν αποτεμνόσουν την κεφαλή με το ξίφος κατά το μαρτύριό σου, μετατέθηκες, ένδοξε, προς ζωή απείρως καλύτερη από την εδώ᾽(῾Νέκρωσιν ζωηφόρον ενεδύσω, πάτερ, προ τελευτής σου, και ξίφει τεμνόμενος τω του μαρτυρίου σου, προς ζωήν απειροπλασίως μετετέθης, ένδοξε, κρείττονα᾽) (ωδή ε´). Η επισήμανση αυτή του αγίου υμνογράφου παραπέμπει στο γνωστό ασκητικό λόγιο, που ηχεί λίγο παράδοξα, εκφράζει όμως τη βαθύτατη παραπάνω πνευματική αλήθεια: ῾αν πεθάνεις πριν πεθάνεις, δεν θα πεθάνεις, όταν πεθάνεις᾽. Ο άγιος λοιπόν πριν ακόμη πεθάνει σωματικά, είχε πεθάνει ως προς την αμαρτία. Συνεπώς εν Χριστώ ήταν αναστημένος, κάτι που επιβεβαιώθηκε ακόμη περισσότερο και με το άγιο μαρτύριό του.

Ο άγιος Θεοφάνης όμως δεν μπορεί να μην αναφερθεί και στο κηρυκτικό έργο του αγίου ιερομάρτυρα. Ο άγιος Μεθόδιος υπήρξε χαρισματούχος δάσκαλος της Εκκλησίας, σε βαθμό τέτοιο μάλιστα, που ορισμένοι, υπερτονίζοντας το έργο του αυτό, επιμένουν, λανθασμένα βεβαίως, ότι ήταν μόνον δάσκαλος και όχι ιερέας. Ως δάσκαλος όχι μόνο κήρυσσε με τον προφορικό λόγο, αλλά και με τον γραπτό. Μας άφησε μάλιστα και σπουδαία συγγράμματα, όπως ήδη αναφέρθηκε στο συναξάρι του. Το κήρυγμά του στρεφόταν τόσο κατά των αιρετικών, των οπαδών της πλάνης του Ωριγένη εν προκειμένω, όσο και στην προβολή της χριστιανικής πίστης και διδασκαλίας. Κατά τον υμνογράφο μας: ῾Είδες να διαχέεται η απάτη του Ωριγένη, κι επειδή ήσουν άριστος ποιμένας κατέφλεξες σύντομα όλη την αχλύ εκείνου με το θείο πυρ᾽(῾Επιπολάζουσαν ιδών την του Ωριγένους απάτην, ως υπάρχων άριστος ποιμήν, τω θείω πυρί συντόμως έφλεξας πάσας εκείνου την αχλύν᾽) (ωδή γ´). Ενώ: ῾κήρυξες την ορθόδοξη πίστη, πανσεβάσμιε, και δίδαξες το ποίμνιό σου᾽ (῾Την ορθόδοξον εκήρυξας πίστιν, πανσεβάσμιε, και εδίδαξας σου το ποίμνιον᾽) (ωδή δ´). Και το κήρυγμά του αυτό ήταν ῾γλυκασμός ψυχωφελής που προέρχεται σαν από πηγή, η οποία ευφραίνει όλους τους μετόχους της και καταγλυκαίνει τα αισθητήρια της ψυχής᾽(῾Ο γλυκασμός ο ψυχωφελής των σων δογμάτων ως πηγή προέρχεται, τους μετέχοντας ευφραίνουσα και καταγλυκαίνουσα τα της ψυχής ημών αισθητήρια᾽) (ωδή δ).

Βρίσκει μάλιστα την ευκαιρία ο άγιος Θεοφάνης να προβάλει έμμεσα το γνωστότερο έργο του αγίου Μεθοδίου, ο οποίος περισσότερο είναι γνωστός ως Μεθόδιος Ολύμπου, παρά Πατάρων, το ῾Συμπόσιον ή περί Παρθενίας᾽, κατά αντιστοιχία προς το διάσημο έργο του αρχαίου Έλληνα φιλόσοφου Πλάτωνα ῾Συμπόσιον᾽. Στο έργο αυτό ο άγιος, χωρίς να υποβαθμίζει τον γάμο, τονίζει όμως τη σπουδαιότητα της παρθενίας, κι αυτό έχοντας υπόψη του ο Θεοφάνης σημειώνει: ῾Το αξιοσέβαστο της παρθενίας και το κάλλος της αγνότητας τα έμαθες από την πείρα σου, ένδοξε, γι᾽αυτό με τη σοφία σου και τη χάρη των λόγων σου υποδεικνύεις σε όλους την ομορφιά αυτών και την αιώνια χαρμοσύνη τους, θεόφρονα᾽(῾Της παρθενίας το σεπτόν και της αγνείας το κάλλος, διά πείρας, ένδοξε, μαθών, σοφία τη ση και λόγων χάριτι πάσι την τούτων καλλονήν υποδεικνύεις, θεόφρον, και την αιωνίζουσαν φαιδρότητα᾽) (ωδή γ´).

[ΦΩΤΗΣ]

Ο Άγιο Ιούλιος ο Πρεσβύτερος εξ Αιγίνης

Όπως αναφέρεται στο Συναξάρι του, ο Άγιος Ιούλιος γεννήθηκε το 330 μ.Χ. στην Αίγινα από εύπορους και ευσεβείς γονείς που τον ανέθρεψαν με παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Έμαθε τα εγκύκλια γράμματα στην Αίγινα και στην συνέχεια σπούδασε στην Αθήνα, μαζί με τους Αγίους Βασίλειο και Γρηγόριο.
Αφού επανέκαμψε στην Αίγινα, αποφάσισε μαζί με τον διάκονο Ιουλιανό, να μιμηθεί τον Απόστολο των εθνών Παύλο και να κηρύξει τον Χριστό. Έτσι οι δύο Άγιοι πήραν αποστολικές ράβδους και παρέδωσαν τον εαυτό τους στον Κύριο. Ο Επίσκοπος των Αθηνών χειροτόνησε τον Ιούλιο Πρεσβύτερο. Κοσμημένος με την χάρη της ιεροσύνης εξήλθε μαζί με τον διάκονο Ιουλιανό, για να κηρύξει το Ευαγγέλιο και να βαπτίσει πολλούς Εθνικούς.
Στα τέλη του βίου του αναχώρησε στο Κούσιον της λίμνης Όρτα, όπου μετά από άσκηση και προσευχή κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 401 μ.Χ., σε ηλικία 71 ετών.

[ΦΩΤΗΣ]

Ο Άγιος Ιππόλυτος ο Ιερομάρτυρας και οι συν αυτώ Μάρτυρες (Εορτή Χρυσή)

Οι Άγιοι Μάρτυρες άθλησαν επί της βασιλείας του Κλαυδίου Β’ (268-269 μ.Χ.) και ηγεμονίας Βικαρίου του Ουλπίου Ρωμύλου.
Ο Άγιος Κενσουρίνος κατείχε το αξίωμα του μαγίστρου και του πρώτου της συγκλήτου. Μετά από διαβολές, συνελήφθη και κλείσθηκε στη φυλακή. Παρά τα βασανιστήρια εκείνος ομολογούσε με επιμονή την πίστη του στον Χριστό. Από τα θαύματα που επιτέλεσε ο Άγιος Κενσουρίνος στη φυλακή, είκοσι στρατιώτες πίστεψαν στον Χριστό και αποκεφαλίσθηκαν μαζί με τον Άγιο.
Η Αγία Χρυσή υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια και στο τέλος την έριξαν στη θάλασσα. Την υπηρέτη της Μάρτυρος Χρυσής, Άγιο Σαβαΐνο, τον κτύπησαν με βαριές σφαίρες στον αυχένα, τον κρέμασαν σε ξύλο και του κατέκαψαν τα σπλάγχνα. Έτσι παρέδωσε την αγία του ψυχή στον Κύριο.
Όταν άκουσε για τα γενόμενα ο Άγιος Ιππόλυτος, Επίσκοπος Ρώμης, παρουσιάσθηκε στον ηγεμόνα και διαμαρτυρόμενος τον έλεγξε. Εκείνος αμέσως έδωσε εντολή και συνέλαβαν τον Άγιο Ιππόλυτο μαζί με την ακολουθία του. Μετά από τα ραπίσματα και τις κακώσεις, τους έδεσαν τα χέρια και τα πόδια και τους έριξαν στη θάλασσα. Έτσι τελειώθησαν οι Άγιοι και έλαβαν το στέφανο του μαρτυρίου της δόξης του Θεού.

Απολυτίκιον. Ήχος δ’.
Ως των Αποστόλων ομότροποι, και της οικουμένης Διδάσκαλοι, τω Δεσπότη των όλων πρεσβεύσατε, ειρήνην τη οικουμένη δωρήσασθαι, και ταις ψυχών το μέγα έλεος.


Κοντάκιον Ήχος β’. Τους ασφαλείς
Τους Ιερούς και θεοφθόγγους Κήρυκας, την κορυφήν των Διδασκάλων Κύριε, προσελάβου εις απόλαυσιν των αγαθών σου και ανάπαυσιν, τους πόνους γάρ εκείνων και τον κάματον, εδέξω υπέρ πάσαν ολοκάρπωσιν, ο μόνος δοξάζων τους Αγίους σου.

[ΦΩΤΗΣ]

28 Ιανουαρίου- Μνήμη αγίου Ισαάκ του Σύρου.


Ο Αγ. Ισαάκ μας απαντά.
Α. Τί σημαίνει το «γρηγορείτε και προσεύχεσθε ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν;»
« Να προσεύχεσαι, λέγει, να μην εισέλθεις σε πειρασμούς της πίστης σου. Να προσεύχεσαι να μην εισέλθεις στον πειρασμό του δαίμονα της βλασφημίας και της υπερηφάνειας με την οίηση του νου σου. Να προσεύχεσαι να μην εισέλθεις, κατά παραχώρηση του Θεού, στους φανερούς πειρασμούς των αισθήσεων, που ο διάβολος ξέρει πως να σου δημιουργεί όταν το επιτρέπει ο Θεός λόγω των ανόητων λογισμών που καλλιεργείς…Να προσεύχεσαι να μην εισέλθεις στους πειρασμούς της ψυχής μέσα από αμφιβολίες και προκλήσεις, με τις οποίες η ψυχή σύρεται βίαια σε μεγάλη σύγκρουση. Ακόμα και έτσι, ετοιμάσου να δεχτείς ολόψυχα σωματικούς πειρασμούς. Να τους διαπλεύσεις με όλα σου τα μέλη και να γεμίσεις τα μάτια σου με δάκρυα, έτσι ώστε ο άγγελος που σε φυλάει να μη σε εγκαταλείψει. Επειδή χωρίς δοκιμασίες δεν φαίνεται η Πρόνοια του Θεού και δεν μπορείς να αποκτήσεις παρρησία μπροστά στον Θεό, ούτε να μάθεις τη σοφία του Πνεύματος, ούτε μπορεί να εδραιωθεί μέσα σου ο θείος πόθος. Πρίν από τους πειρασμούς ο άνθρωπος προσεύχεται στον Θεό σαν να είναι ξένος, αλλά όταν εισέρχεται στους πειρασμούς για χάρη της αγάπης του και δεν αφήνεται να εκτραπεί, τότε άμεσα έχει, ούτως ειπείν, τον Θεό ως χρεώστη του και ο Θεός τον υπολογίζει ως αληθινό φίλο, διότι για χάρη του θελήματός Του πολέμησε εναντίον του εχθρού του και τον νίκησε. Αυτό σημαίνει «προσεύχεσθε ίνα μη εισέλθετε εις πειρασμόν». Και πάλι, να προσεύχεσαι να μην εισέλθεις στο φοβερό πειρασμό του διαβόλου για την αλαζονεία σου, αλλά επειδή αγαπάς τον Θεό, ώστε η δύναμή Του να σου είναι αρωγός, και διά μέσου σου να συντρίψει τους εχθρούς Του. Να προσεύχεσαι να μην εισέλθεις σε τέτοιες δοκιμασίες εξαιτίας της αφροσύνης των λογισμών και των έργων σου, αλλά αντίθετα για να δοκιμαστεί η αγάπη σου πρός τον Θεό και για να δοξαστεί η δύναμη Του στην υπομονή σου».
Β. Γιατί ο Θεός παραχωρεί τους πειρασμούς;
« Έχοντας πείρα των πολλών επεμβάσεων της θείας συνδρομής στους πειρασμούς, ο άνθρωπος αποκτά επίσης σταθερή πίστη. Απ’ εκεί και έπειτα γίνεται άφοβος και με την άσκηση που έκανε αποκτά θάρρος στους πειρασμούς. Ο πειρασμός ωφελεί τον καθένα…Οι αγωνιστές δοκιμάζονται για να αυξήσουν τον πλούτο τους. Οι οκνηροί δοκιμάζονται για να προφυλαχθούν απ’ ό,τι είναι βλαβερό σ’ αυτούς. Οι νυσταλέοι δοκιμάζονται, για να παρασκευαστούν για αγρυπνία. Εκείνοι που βρίσκονται μακριά δοκιμάζονται για να μπορέσουν να πλησιάσουν τον Θεό. Αυτοί που είναι του Θεού, δοκιμάζονται για να εισέλθουν με παρρησία στον οίκο του…Δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος που να μην αισθάνεται συνθλιμμένος τον καιρό της άσκησής του. Και δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος, που να μη βρίσκει πικρό τον καιρό που ποτίζεται με το φαρμάκι των δοκιμασιών. Χωρίς πειρασμούς ο άνθρωπος δεν μπορεί να αποκτήσει ισχυρή κράση…».
Γ. Οι πειρασμοί μας φέρνουν πιο κοντά στον Θεό;
« Μόλις η θεία Χάρις καταστήσει το φρόνημά του ασφαλές…, ώστε να στηρίξει την εμπιστοσύνη του στον Θεό, αρχίζει, λίγο λίγο, να τον εισάγει στούς πειρασμούς. Επιτρέπει να του στέλλονται πειρασμοί που να ταιριάζουν στα μέτρα του, για να μπορεί να βαστάξει την ισχύ τους. Αλλά μέσα σ’ αυτούς τους πειρασμούς, η βοήθεια της Χάριτος βρίσκεται ολοφάνερα κοντά του, για να παίρνει θάρρος, έως ότου σιγά σιγά γυμναστεί, αποκτήσει σοφία και περιφρονήσει τους εχθρούς του, έχοντας εμπιστοσύνη στον Θεό. Διότι δεν είναι δυνατόν χωρίς πειρασμούς να αποκτήσει ένας άνθρωπος σοφία στον πνευματικό πόλεμο, να γνωρίσει τον Ευεργέτη του, να αισθανθεί τον Θεό και να στερεωθεί μυστικά η πίστη του, παρά με τη δύναμη της εμπειρίας που έχει κερδίσει…Η θαυμαστή αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο δεν του γίνεται γνωστή παρά όταν βρίσκεται μέσα σε περιστάσεις που του στερούν την ελπίδα. Εδώ είναι που ο Θεός δείχνει τη δύναμη Του σώζοντάς τον».
Δ. Πότε έχουμε περισσότερους πειρασμούς;
«Όσο ταξιδεύεις στην οδό πρός την πόλη της Βασιλείας, και πλησιάζεις την πόλη του Θεού, τούτο να σου γίνει δείκτης: η δύναμη των πειρασμών που συναντάς. Όσο πλησιάζεις και προοδεύεις στην πορεία σου, τόσο οι εναντίον σου πειρασμοί πληθύνονται. Όποτε αισθάνεσαι στη ψυχή σου διάφορους και ισχυρότερους πειρασμούς στον δρόμο σου, να ξέρεις πως εκείνη τη στιγμή η ψυχή σου έχει όντως εισέλθει μυστικά σ’ ένα ανώτερο επίπεδο και ότι της προσετέθη Χάρις στην κατάσταση όπου βρέθηκε. Διότι ο Θεός οδηγεί τη ψυχή στις θλίψεις των δοκιμασιών κατά το μέτρο της Χάριτος που παραχωρεί».
Ε. Τί γίνεται με αυτόν που δεν αντέχει τους πειρασμούς;
« Αν η ψυχή του ανθρώπου έχει κάποια αδυναμία και δεν διαθέτει αρκετή δύναμη για μεγαλους πειρασμούς και συνεπώς ζητά να εισέλθει σ’ αυτούς, και την εισακούσει ο Θεός, τότε γνώριζε σαφώς πως όσο η ψυχή είναι ανεπαρκής για μεγάλες δοκιμασίες, στον ίδιο βαθμό είναι ανεπαρκής και για τα μεγάλα χαρίσματα. Και όσο αποτρέπονται οι μεγάλοι πειρασμοί από το να εισέλθουν στη ψυχή, στον ίδιο βαθμό παρακρατούνται από αυτήν και τα μεγάλα χαρίσματα. Ο Θεός δεν χορηγεί ένα μεγάλο χάρισμα χωρίς μια μεγάλη δοκιμασία. Ο Θεός, κατά τη σοφία Του, που βρίσκεται πέρα από την κατανόηση των πλασμάτων Του, όρισε τα δώρα Του να παραχωρούνται ανάλογα με τους πειρασμούς».
ΣΤ. Οι πειρασμοί βοηθούν την πνευματική μας πρόοδο;
« Οι δοκιμασίες που επιβάλλονται για την προκοπή και την αύξηση της ψυχής και εκείνες με τις οποίες ασκείται, είναι οι εξής: η οκνηρία και η κατάπτωση του σώματος, η χαύνωση των μελών, η κατάθλιψη, η σύγχυση της διάνοιας, οι σωματικοί πόνοι, η προσωρινή απώλεια της ελπίδας, ο σκοτισμός των λογισμών, η απουσία ανθρώπινης βοήθειας, η ένδεια για τις σωματικές ανάγκες και τα πάρόμοια. Με αυτούς τους πειρασμούς η ψυχή του ανθρώπου αισθάνεται έρημη και ανυπεράσπιστη, η καρδιά του απονεκρώνεται και ταπεινώνεται, δοκιμάζεται δε μ’ αυτό τον τρόπο για να φτάσει να επιθυμεί τον Δημιουργό της. Η θεία Πρόνοια, ωστόσο, κατανέμει αυτές τις δοκιμασίες ανάλογα με τη δύναμη και τις ανάγκες εκείνων που τις υφίστανται. Σ’ αυτές αναμιγνύονται η παρηγοριά και οι θλίψεις, το φως και το σκοτάδι, οι πόλεμοι και η βοήθεια…Αυτό είναι το σημάδι της προκοπής του ανθρώπου με τη βοήθεια του Θεού».
( Τα κείμενα του Αγίου Ισαάκ από το βιβλίο: Ιλαρίων Αλφέγιεφ, Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, Εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2005, σ. 119- 125). Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας

[ΦΩΤΗΣ]

Ο 15ΧΡΟΝΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Σε μια εποχή που αναζητούμε τις χαμένες μας αξίες και ψάχνουμε πρότυπα για τους σημερινούς εφήβους, το παράδειγμα του σημερινού εορταζόμενου αγίου μάς μεταδίδει πολλά για το ήθος των προγόνων μας. Οι νέοι της εποχής της Τουρκοκρατίας και οι Νεομάρτυρες της Ορθοδοξίας με την αγάπη τους για το Θεό και την πατρίδα αποτελούν την πυξίδα για όλους μας σήμερα και ιδιαίτερα για τους νέους, που ψάχνουν πλέον, το αυθεντικό και το αληθινό, που δαψιλώς παρέχει η πίστη μας και η ορθόδοξη παράδοση. Ο εορταζόμενος σήμερα Νεομάρτυρας της Εκκλησίας μας είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Μονεμβασιώτης, που μαρτύρησε στη πόλη της Λάρισας το 1773 σε ηλικία 15 ετών.
Ο Άγιος Νεομάρτυρας Ιωάννης καταγόταν από τα μέρη της Μονεμβασίας. Ο Ιερέας πατέρας του καταγόταν από το χωριό Γεράκι, αλλ' ως Εφημέριος τοποθετήθηκε στο γειτονικό χωριό Γούβες, από οπού καταγόταν η πρεσβυτέρα του και εκεί γεννήθηκε το 1758 και μεγάλωσε ό Ιωάννης. Από μικρός ό Ιωάννης προσπαθούσε να μιμείται τον Ιερέα - πατέρα στη ζωή του, τον βοηθούσε στις Ακολουθίες της Εκκλησίας και πάντα θυμόταν ότι αυτός ήταν «παπά γιος» και έπρεπε να προσέχει τη συμπεριφορά του, ώστε να είναι παράδειγμα για τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του.
Το 1770 όμως, οι ορδές του Τουρκαλβανού Χατζή Οσμάν, αφού κατέπνιξαν κάθε σημείο ελληνικής αντιστάσεως, έφθασαν και στις Γούβες. Μεταξύ άλλων φόνευσαν και τον πατέρα του Ιωάννη (πού δεν διασώθηκε το όνομα του) και στη συνέχεια αιχμαλώτισαν τον ίδιο και τη μητέρα του και τους μετέφεραν στη Λάρισα. Εκεί τους πώλησαν δύο και τρείς φορές τον καθένα ξεχωριστά και υστέρα από δύο χρόνια τους ξαναπώλησαν και τελικά αγοράσθηκαν και οι δύο από έναν Τούρκο από τη Θεσσαλονίκη, πού διέμενε στη Λάρισα. Μάλιστα ό Τούρκος δεν είχε παιδιά και βλέποντας τα χαρίσματα του Ιωάννη, ο όποιος ήταν πολύ έξυπνος για την ηλικία του, πρόθυμος, πειθαρχικός και σβέλτος στη δουλειά, σκέφθηκε μαζί με τη γυναίκα του να τον υιοθετήσουν.
Έτσι από τη στιγμή εκείνη καθημερινά το αφεντικό του προσπαθούσε να διαστρέψει τον Ιωάννη από την Πίστη των Χριστιανών και να τον κάνει Οθωμανό. Αρχικά προσπάθησε με κολακείες και υποσχέσεις και κατόπιν με φοβέρες και βασανισμούς, ώστε να κάμψει την αντίσταση του Ιωάννη, ο όποιος όμως έμενε στερεός και ακλόνητος στη Χριστιανική Πίστη του. Παράλληλα και ή γυναίκα του αφεντικού του προσπαθούσε καθημερινά με μαγείες και σατανικά γητεύματα να ξεμυαλίσει τον Ιωάννη, ώστε να τουρκέψει. Αλλ' ό Ιωάννης, έχοντας το Θεό μέσα του, έμεινε καθαρός απ' όλα. Η θεία Χάρη τον φύλαξε απ' όλα τα διαβολικά τεχνάσματα της γυναίκας του Αγαρηνού.
Αφού κουράστηκε ό Τούρκος να παρακαλεί και να πιέζει τον Ιωάννη να αλλαξοπιστήσει θυμωμένος τον οδήγησε στην αυλή του Τζαμιού. Εκεί μαζεύτηκαν πολλοί Αγαρηνοί, πού προσπαθούσαν με χτυπήματα, φοβέρες και σπαθισμούς να τον κάνουν να τουρκέψει. Η απάντηση του όμως ήταν ξεκάθαρη: «Εγώ Τούρκος δεν γίνομαι. Χριστιανός είμαι και Χριστιανός θέλω να πεθάνω»!
Έφτασε όμως και η νηστεία της Παναγίας, το Δεκαπενταύγουστο. Μόλις ό Τούρκος κατάλαβε ότι ο Ιωάννης δεν ήθελε νά χαλάσει τη νηστεία και να αρτυθεί, αποφάσισε νά τον κλείσει σ' ένα στάβλο. Εκεί τον κλειδαμπάρωσε για όλο το διάστημα των 15 ημερών και πότε τον κρεμούσε και πότε τον χτυπούσε με το σπαθί του προσπαθώντας να τον κάνει να φάει και να χαλάσει τη νηστεία. Αλλ' ο Ιωάννης όχι μόνο δεν έφαγε αρτυμένα φαγητά, αλλά ούτε καν τα δοκίμασε. Προσευχόταν και παρακαλούσε την Παναγία να τον βοηθήσει να μην αρτυθεί. Προτιμούσε καλύτερα να θανατωθεί παρά να χαλάσει τη Νηστεία.
Βλέποντας ο αφέντης του ότι δεν πείθεται, τον άφηνε νηστικό 2 και 3 ήμερες, χωρίς να του δίνει τίποτε να φάει. Από την άλλη μεριά, η μητέρα του Ιωάννη, ίσως πιεζόμενη από τον Τούρκο αφέντη, στεκόταν κοντά στο γιο της και βλέποντας τον αποκαμωμένο από τα βασανιστήρια και από τη νηστεία, τον παρακινούσε να φάει λέγοντας του: «Φάε, γιε μου, από αυτά τα φαγητά, για να μην πεθάνεις, και ο Θεός και η Παναγία σε συγχωρούν, γιατί δεν το κάνεις με το θέλημα σου, αλλά από ανάγκη. Λυπήσου και εμένα τη φτωχή και στενοχωρημένη μητέρα σου και μη θελήσεις να πεθάνεις παράκαιρα και με αφήσεις έρημη σ' αυτή τη σκλαβιά και ξενιτειά».

Στις παρακλήσεις αυτές της μητέρας του ό Ιωάννης απάντησε: «Γιατί κάνεις έτσι, μητέρα, και κλαις; Γιατί δεν μιμείσαι τον Πατριάρχη Αβραάμ, ο όποιος για την πίστη και την αγάπη του στο Θεό θέλησε να θυσιάσει το μοναδικό γιο του, τον Ισαάκ, που όμως ο Θεός τον διέσωσε με θαύμα; Εσύ είσαι πρεσβυτέρα κι εγώ γιος Ιερέα και Μάρτυρα και πρέπει να είμαστε όχι μόνο πιστοί, αλλά και υποδείγματα στους αδελφούς μας Χριστιανούς. Γιατί, αν δεν φυλάμε και τα θεωρούμενα μικρά από τους Νόμους και τα έθιμα της Εκκλησίας μας, πώς θα φυλάξουμε τα μεγάλα...;».
Ύστερα από αυτή την ακλόνητη στάση και απάντηση του Ιωάννη, εξαγριωμένος πια ο Τούρκος του έδωσε μια θανατηφόρα μαχαιριά στην καρδιά και μετά από δύο ημέρες ο Ιωάννης έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου, στις 21 Οκτωβρίου 1773, ως Άγιος Νεομάρτυρας Ιωάννης σε ηλικία 15 χρονών. Γιατί αμέσως ο Θεός τίμησε το μαρτυρικό του σώμα με ευωδία και θείο φως, όπως και με πολλά θαύματα αργότερα.
Αφού ο Τούρκος αφέντης του τον φόνευσε, πέταξε το μαρτυρικό του σώμα στο διπλανό κήπο, για να τον φάνε οι σκύλοι. Και όχι μόνο οι σκύλοι δεν έφαγαν το ιερό Λείψανο, αλλά και έμεινε φωτεινό και αναλλοίωτο, ενώ Χριστιανοί Λαρισαίοι είδαν φως ουράνιο να κατέρχεται σαν αστέρι επάνω του. Τότε ο μητροπολίτης Λάρισας που πληροφορήθηκε αυτά, ζήτησε την άδεια και ενταφίασε το ιερό Λείψανο χριστιανοπρεπώς. Στις μέρες μας ο Άγιος εορτάζεται ιδιαίτερα στη Λακωνία και τη Λάρισα. Ας έχουμε τις πρεσβείες του.

[ΦΩΤΗΣ]

Άγιος Ιωάννης Επίσκοπος Κολωνίας ο ησυχαστής.

Συναξάριον του οσίου πατρός ημών Ιωάννου Επισκόπου Κολωνίας του ησυχαστού.

Δεκεμβρίου 3

Ουχ ησυχάζω∙ και θανόντα γαρ στέφω
Τον ησυχαστήν Ιωάννην τοις λόγοις.


Στον τέταρτο χρόνο της βασιλείας του ευσεβέστατου βασιλιά Μαρκιανού, το έτος 455, γεννήθηκε αυτός ο εν αγίοις πατήρ ημών Ιωάννης στη Νικόπολη της Αρμενίας. Έμαθε λοιπόν τα ιερά γράμματα και αφού οι γονείς του πέθαναν, μοίρασε τα υπάρχοντά του στους φτωχούς και έχτισε ναό στην Υπεραγία Θεοτόκο και ησύχαζε σε αυτόν μαζί με άλλους δέκα μοναχούς. Επειδή λοιπόν έγινε περιβόητος για την αρετή του, χειροτονήθηκε Επίσκοπος Κολωνίας. Και αφού σε εννέα χρόνια τακτοποίησε τα πράγματα στην επαρχία του και τελείωσε όσα είχε σκοπό να κάνει, διαπερνά το μακρό πέλαγος προς τα Ιεροσόλυμα, και αφού έφτασε στους Αγίους Τόπους και τους προσκύνησε, πήγε στη Λαύρα του Αγίου Σάββα.
Εκεί τον δέχτηκε ο Άγιος Σάββας χωρίς να γνωρίζει ποιος είναι, (διότι ο Θεός δεν του το αποκάλυψε) και θέλοντας να δοκιμάσει την υπακοή και την υπομονή του, τον έβαλε στο ξενοδοχείο (δηλαδή στο αρχονταρίκι) ∙ έπειτα τον έβαλε στο μαγειρείο. Κι επειδή και στα δύο αυτά διακονήματα εκτιμήθηκε πολύ, τον πρόσταξε να ησυχάζει σε αναχωρητικό κελλί για τις πέντε μέρες της εβδομάδας, χωρίς να τον βλέπει κανείς και χωρίς να τρώει ή να πίνει τίποτα, ενώ το Σάββατο και την Κυριακή του καθόρισε να έρχεται στις κοινές ακολουθίες, για να ψάλλει και να τρώει μαζί με τους άλλους αδελφούς.
Βλέποντάς τον ο μέγας Σάββας να προκόβει κατά Θεόν, τον έφερε στον αγιότατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων Ηλία, και ενώ τον παρακαλούσε να τιμήσει τον Ιωάννη, εκείνος είπε στον Πατριάρχη: «Περίμενε λίγο, δέσποτα, διότι πρώτα πρέπει να γνωρίσεις τις πράξεις μου, και τότε, αν είμαι άξιος της ιερωσύνης, πράξε ό,τι σου φαίνεται σωστό». Όταν λοιπόν έμειναν μόνοι τους, έπεσε ο όσιος στα πόδια του πατριάρχη, ορκίζοντάς τον να μη φανερώσει ό,τι πρόκειται να του πει. Και ο πατριάρχης συγκατάνευσε νομίζοντας ότι θα ακούσει κανένα παράλογο έργο. Και όταν άκουσε ότι αυτός έγινε Επίσκοπος Κολωνίας, εξεπλάγη και είπε στον μακάριο Σάββα∙ μην τον ενοχλήσεις άλλο για την ιερωσύνη, γιατί ο Ιωάννης πρεσβύτερος δε γίνεται.
Αυτός ο όσιος περπατώντας κάποτε στο δρόμο, κουράστηκε και λιποθύμησε∙ και αφού προσευχήθηκε, αρπάχθηκε στον αέρα μετέωρος και βρέθηκε στο κελλί του, το οποίο απείχε από εκείνο τον τόπο πέντε μίλια. Και κάποια φορά ήρθαν Πέρσες και γκρέμισαν τα κελλιά των μοναχών και πήγαν και στο κελλί αυτού του οσίου για να κάνουν το ίδιο∙ εμφανίστηκε όμως εκεί ξαφνικά ένα λιοντάρι, το οποίο έδιωξε τους βαρβάρους και διαφύλαξε αβλαβές το κελλί του οσίου. Κάποιος Χριστιανός Ορθόδοξος πήγε κάποτε στον άγιο και έχοντας μαζί του και έναν ετερόδοξο Μονοφυσίτη, ζητούσε να δώσει και στους δύο την ευλογία του∙ και ο όσιος είπε: «σε σένα μεν, σαν σε ευσεβή και ορθόδοξο δίνω την ευλογία μου, σε αυτόν όμως ευλογία δε δίνω, έως ότου επιστρέψει από την αίρεση του Σεβήρου». Αυτά αφού άκουσε ο ορθόδοξος εκείνος εξεπλάγη για το διορατικό και προορατικό χάρισμα του αγίου, ενώ ο ετερόδοξος Μονοφυσίτης έγινε σαν εκστατικός και άλλος εξ άλλου∙ όταν τέλος πάντων επανήλθε στον εαυτό του, έπεσε στα πόδια του οσίου παρακαλώντας τον να τον διδάξει τι να κάνει. Ο άγιος τον σήκωσε πάνω και αφού τον δίδαξε τα πρέποντα, τον έπεισε να αναθεματίσει κάθε αίρεση, και αυτή του Μονοφυσίτη Σεβήρου, στην οποία ήταν αιχμάλωτος, να προσέλθει στην ορθόδοξη Εκκλησία και μπροστά σε όλους να κάνει τον αναθεματισμό αυτών των αιρέσεων, και έτσι να παραμείνει αχώριστος στην Ορθοδοξία. Και αφού τα είπε αυτά, τους ευλόγησε και τους δύο και τους ασπάστηκε με άγιο φίλημα, και αφού προσευχήθηκε για αυτούς, τους έστειλε και τους δύο στα σπίτια τους χαρούμενους.
Μια συγγενής του αγίου, όταν έμαθε σχετικά με αυτόν, σκέφτηκε να μεταμφιεστεί σε άλλη γυναίκα, για να δει τον άγιο με αυτόν τον τρόπο χωρίς να την αναγνωρίσει ο άγιος όμως, αφού κατάλαβε με το διορατικό του χάρισμα το λογισμό, τον οποίο μελέτησε η γυναίκα, της έστειλε μήνυμα λέγοντας: «Αν δεν έρθεις εδώ, εγώ θα σου φανερωθώ, και θα μάθεις όσα μου αποκάλυψε ο Θεός». Μετά από λίγο καιρό εμφανίστηκε στο όνειρό της και τη συμβούλεψε τα πρέποντα∙ εκείνα δηλαδή που και αυτή επιθυμούσε να μάθει. Και αφού τον ρώτησε και για κάποια άλλα θέματα και τα διδάχτηκε καλά από αυτόν, ευχαριστούσε τον άγιο για την ευεργεσία αυτή, και ο μακάριος Ιωάννης εξαφανίστηκε από τους νοητούς οφθαλμούς της.
Αυτός ο άγιος πήρε κάποτε ένα ξερό σύκο, το έβαλε κοντά σε μια στεγνή πέτρα, και λέει στους αδελφούς που ήταν μαζί του∙ αν το ξερό αυτό σύκο βλαστήσει, να ξέρετε αδελφοί, ότι ο Θεός θα μου δώσει τόπο αναπαύσεως εκεί, στον μέλλοντα αιώνα. Και ω του θαύματος! Το ξερό εκείνο σύκο αμέσως φυτεύτηκε, αμέσως ρίζωσε, αμέσως έγινε συκιά και αμέσως βλάστησε ,και έδωσε καρπό τρία σύκα, τα οποία καταφίλησε ο άγιος και , αφού ευχαρίστησε τον Κύριο, τα έφαγε μαζί με τους αδελφούς. Αυτός έγινς επίσκοπος όταν ήταν εικοσιοκτώ χρονών, και στο θρόνο του έλαμψε δέκα χρόνια∙ στην έρημο του Ρουβά έκανε έξι χρόνια, και στη Λαύρα του Αγίου Σάββα σαράντα οκτώ χρόνια∙ επομένως όλα τα χρόνια της ζωής του συναθροίζονται εκατόν τέσσερα, και έτσι εν Κυρίω εκοιμήθη ο τρισόλβιος.