Ευχές και ύμνοι είναι η καρδιά της ορθόδοξης λατρείας και συγχρόνως η εκλεκτότερη δημιουργία του Βυζαντίου. Ο λόγος της Αγίας Γραφής και των αγίων Πατέρων, μέσα από την ευχογραφία και υμνογραφία, διοχετεύεται στη λατρεία και γίνεται «άκουσμα και λάλημα» του ορθόδοξου πληρώματος, τραγούδι καθημερινό του λαού του Θεού. Στις λατρευτικές μας συνάξεις ψάλλουμε την πίστη μας, θεολογώντας. Περιεχόμενο των λειτουργικών μας κει μένων είναι τα δόγματα (διδασκαλίες) των ιερών Συνόδων για την Αγία Τριάδα και τον Ιησού Χριστό. Αλλά και όλη η επίγεια ζωή, το κήρυγμα και το έργο του Ιησού Χριστού, τα Πάθη και η Ανάστασή του περιγράφονται στη λατρεία με μοναδικό τρόπο. Επίσης, ο «βίος και η πολιτεία» των αγίων μας και οι πνευματικοί τους αγώνες. Οι ευχές και οι ύμνοι φανερώνουν την ενότητα του εκκλησιαστικού σώματος, διαχρονικά και συγχρονικά, διότι όλοι οι ορθόδοξοι με τον ίδιο τρόπο ομολογούμε την πίστη επί αιώνες σε κάθε τόπο. Κι ακόμη έχουν τέτοια θεολογική ακρίβεια, ώστε να αποτελούν πηγή για την πίστη και τη ζωή της Εκκλησίας μας. Αυτή την αλήθεια αποτυπώνει πολύ εκφραστικά ο Μέγας Βασίλειος στο κείμενο που ακολουθεί:
Μετάφραση
« Διά τοῦτο τά ἐναρμόνια ταῦτα μέλη τῶν ψαλμῶν ἡμῖν ἐπινενόηται, ἵνα οἱ παῖδες τήν ἡλικίαν, ἢ καί ὃλως οἱ νεαροί τό ἦθος. τῷ μέν δοκεῖν μελῳδῶσι, τῇ δέ ἀληθείᾳ τάς ψυχάς ἐκπαιδεύωνται... ἐνταῦθα ἔνι θεολογία τελεία πρόρρησις τῆς διά σαρκός ἐπιδημίας Χριστοῦ, ἀπειλή κρίσεως, ἀναστάσεως ἐλπίς, φόβος κολάσεως, ἐπαγγελία δόξης, μυστήριων ἀποκαλύψεις». (Μ. Βασιλείου. Ὁμιλία Εἰς Ψαλμ. 1. 1-3, ΕΠΕ 5. 14-16)
Γι' αυτό έχουν επινοηθεί για χάρη μας οι μελωδίες των ψαλμών, ώστε και τα μικρά στην ηλικία παιδιά και οι αρχάριοι στην πνευματική ζωή να νομίζουν πως ψάλλουν, στην πραγματικότητα όμως να παιδαγωγούνται ψυχικά... εδώ (στους ύμνους) υπάρχει θεολογία τέλεια, προαγγελία της έλευσης του Χριστού με τη σάρκωση, η απειλή για την κρίση, η ελπίδα της ανάστασης, ο φόβος της κόλασης, η υπόσχεση της (μελλοντικής) δόξας, αποκαλύψεις των μυστηρίων (του Θεού).
πηγή: http://digitalschool.minedu.gov.gr/modu ... /898,3339/
Σχόλιο: Ο Μ. Βασίλειος αναφέρεται στον παιδαγωγικό ρόλο των ψαλμών. Όπως λέει: "στους ύμνους υπάρχει Θεολογία τέλεια". Όλα τα γεγονότα της ζωής του Χριστού, όλη η πίστη της Εκκλησίας μας βρίσκεται στην υμνογραφία (η ελπίδα της Ανάστασης, ο φόβος της κόλασης, η υπόσχεση μελλοντικής δόξας κλπ).